Onderrichtinghe vande tafel der declinatien vande sonne.
NAer breeder blijcken bij de obseruatien Eratosthenis, Hipparchi & Ptolomaei diese tot haren tyden op het grootste ende hoochste beuonden hebben, daer na oock bij de obseruatien Albategni, Arzahelis Hispani, Almeonis Almansoris, Verneri, Prophati Iudaei, ende meer andere, diese elcx tot synen tijt onderscheydentlijck minder beuonden hebben. Ende is binnen hondert Jaren herwaerts by de obseruatien Georgij Purbackij, Iohannis Regiomontani, Verneri, Copernici ende meer andere beuonden dryentwintich graden, achtentwintich minuten: als oock mede brengen alle de obseruatien die noch daghelijcx tot desen daghe toe ghedaen sijn, de welcke wy ghevolcht hebben omme alle occasie ende dwalinghe wech te nemen, hopende dat desen onsen aerbeyt ende moeyte voor alle Stuerlieden niet onvruchtbaer beuonden sal worden.
Omme dan dese Tafelen te ghebruycken, soo moet ghy voor eerst weten, oft ghy in een Schrickel-Jaer sijt. Dan oft ghy in dat eerste, tweede ende derde Jaer sijt na den Schrickel-Jaer, ende inde Tafel des selfs Jaers, soeckt de Maent ende den dach vant Jaer, soo beuint ghy daer neffens geteeckent in graden ende minuten de Declinatie der Sonnen van dien dage.
Ende merckt dat vanden twintichsten Meert totten xxiij. September, soo is de Declinatie bij Noorden den Equinoctiael, ende vanden xxiij. September tot weder aen den twintichsten Meert, is de Declinatie bij Zuyden den Equinoctiael, dat welck wy met de Cruyskens af gheteeckent hebben.
Wilt ghy dan weten de Latitudo oft hoochde des Pools ter plaetsen daer ghy sijt, soo neemt acht op de Sonne als die recht Zuyden staet, ende meet hem dan af bij den Astrolabium oft by der Sonnen Graet-boghe, soo wert v ghewesen de graden des afstants der Sonnen vanden Zenith oft opperste poinct des Hemels dat bouen v hooft is. Ende is dan de Declinatie der Sonnen des seluen daechs Noordelijck, soo doet de selue tot uwe ghemetene graden des afstandts der Sonnen vant Zenith, maer is de Declinatie Zuydelijck, soo trecktse daer af, soo hebt ghy de Latitudo oft hoochde des Pools gheuonden.
Als tot eender Exempel Anno 1583. den lesten Januarij, soo beghere ick te weten de Declinatie der Sonnen. Daerom alsoo t'selfde Jaer is het derde na het Schrickel-Jaer. Soo soecke ick inde derde Tafel den xxxj. Januarij, ende beuinde de Declinatie der Sonnen xvij. graden xx. minuten by Zuyden den Equinoctiael. So hebben wy op den seluen dach tot Enckhuysen de Sonne ghemeten bij den Astrolabium ende beuonden der Sonnen afstandt vanden Zenith lxix. graden, ende ontrent een seste paert oft x. minuten, hier af treckt nu de Declinatie, ghemerckt datse Zuydelijck is, soo blijft v dan lij. graden l. minuten, dat welck dan is de Latitudo oft hoochde des Pools ter seluer plaetsen.
Auteursrechtelijk beschermd