|
| |
| |
| |
Hoofdstuk XXVIII.
Telefoonberichten.
De Maandagochtend wordt in Sjanghai ingezet met hevig artillerievuur. Een terstond door de consuls ingesteld onderzoek leidt echter tot de conclusie, dat de wapenstilstand technisch is gehandhaafd.
Eén Japansch oorlogsschip is naar Sasebo teruggekeerd, volgeladen met dooden en gewonden, en asch in bussen.
Portugal heeft zoowel van Amerikaansche als van Japansche zijde een bod gekregen op Timor in den Oost-Indischen archipel. Timor ligt n.l. bijzonder geschikt ten opzichte van de groote oliecentra der Bataafsche. Portugal heeft als antwoord een kruiser, die in Macao lag, naar Sjanghai gedirigeerd, want Portugal is nu mede-gerechtigd geworden om deel te nemen aan de wapenschouwing op de Wangpoe. Portugal is deelgenoot in het conflict geworden. Portugal is belanghebbende nu. Portugal heeft immers een voorportaal van de olie, de olie van de Bataafsche. De verdere berichtgeving is verward.
Er loopt een gerucht, dat Japan een inval in Australië voorbereidt.
Loos alarm. Het zou nog liever Nieuw-Guinea nemen.
Morgenavond beleggen de So Po Sia en de Kwomintang-afdeeling in Bandoeng een vergadering ter bespreking van de situatie te Sjanghai.
Op het departement van defensie te Batavia verdwijnen geheime stukken over de Nederlandsche strijdmacht.
Nederland heeft voorkeursrecht als Portugal Timor van de hand wil doen.
| |
| |
Minister Deckers te 's Gravenhage besluit, naar Oost-Indië te vertrekken. ‘Een eenvoudige inspectiereis’, leest men straks in de kranten. ‘Hij gaat eens kijken hoe de jongens gehuisvest zijn’, de jongens van de marine. De telefoonberichten zwijgen over het feit, dat het gezag bij de marine in Nederlandsch-Indië is ondergraven. Over één jaar gaan muiters met het zwaarst bewapende pantserschip, de Zeven Provinciën, passagieren. Dat staat niet reeds ‘nu’ vast. Maar het staat in de sterren geschreven, die zenuwachtig bibberen aan de halzen van de officieren. De officieren weten, dat zij onmachtig zijn, als de nood Nederland dwingt om de olie te beschermen.
Dus de heer Deckers vertrekt naar Nederlandsch-Indië om te zien, hoe de jongens zijn gehuisvest.
Australië ligt nog ongerept, evenals Nieuw-Guinea, maar voor Nanking liggen nu in den Jangtse zeven Japansche oorlogsschepen. De centrale regeering is van Nanking naar Loiang verhuisd. Er zal niet worden geschoten... Maar niemand gelooft het. Het verhuizen van de regeering zegt genoeg. Het is immers heel logisch, dat er iets gaat gebeuren. Hoor, daar komt het: Daily Herald, Tuesday, Febr. 2. Warships bombard Chinese capital.
Kölnische Zeitung.
Die Japaner beschiessen Nanking. Die Hauptstadt liegt im Dunkeln. Hochspannung (Telegramm der United Press).
De Stem van het Kanon.
Nanking gebombardeerd.
Genève zwijgt.
Takanajage Japansch opperbevelhebber.
Japansche oorlogsschepen zijn hedenavond om 11 uur 15 begonnen Nanking te bombardeeren.
| |
| |
Heute um 23,30 Uhr Ortszeit begannen japanische Kreuzer Nanking zu beschiessen.
Japanese warships, extending their action from Shanghai, bombarded the Chinese capital last night.
Frankrijk kiest geen partij.
Frankrijk heeft den kruiser Waldeck Rousseau uit Saigon naar Sjanghai gedirigeerd. Vóór Sjanghai liggen reeds de Altair en de Craonne.
Frankrijk kiest geen partij (nimmt keine Partei - Drahtmeldung unseres Korrespondenten).
Nanking wordt gebombardeerd.
De wapenstilstand is technisch gehandhaafd, zeggen de consuls.
De Japansche kanonniers richten technisch zuiver.
Takanajage is technisch breeder onderlegd dan Sjiozawa.
Technisch is nu alles veel beter.
De wapenstilstand is...
- Hallo, hallo... Hallo? Spreek ik met Kaapstad? Hier Londen. Met MacDonald, 10 Downingstreet. Bent u het zelf, Mr. Hertzog?
- metgeneraalhertzog goedenmorgenmistermacdonald hetismijeenbuitengewone eer
- Pardon, het is ‘mij’ een buitengewone eer, op dit gedenkwaardig oogenblik een rol van beteekenis te mogen vervullen in... Kunt u mij verstaan?
- hetwaseenigeoogenblikkenonduidelijkexcellentiemaarhetgaatnuveelbeter
- Ik zei dan, dat het mij een groote, een buitengewone eer is...
- pardon? eer? eenoogenblikexcellentie - - nugaathetbeter hetismijeenbuitengewone eer
| |
| |
- Pardon, het is ‘mij’ een buitengewone eer...
- ubentweeronduidelijk
(Terzijde): - Sir Kingsley, alstublieft, kunt u niet zorgen... (Kingsley): - Excellentie, ik meende, ik was stellig van oordeel... hm... eh... alle voorbereidingen voor een welslagen van het gesprek waren getroffen... hm...
(MacDonald): - Maar er ‘is’ niet te spreken.
(Kingsley): - Zeer pijnlijk... Eh... nu gaat het technisch beter.
- hallo hallo hallo hierkaapstad hertzog
- Hier Londen, 10 Downingstreet. Met MacDonald.
- hetismijeenbuitengewone eer
- Pardon, pardon. Het is ‘mij’... Hier MACDONALD. Ach juffrouw...
- spreektunog
- JUFFROUW!!
- éénminuutom dekostenzijn tweepondsterling nieuwgesprekaanvragen
- Met MinIster PresidEnt MacdOnald, Juffrouw Geeft u Me KAApstad.
- rrrrr kt iiii hihihihi pengpeng hi hi hi krbl krbl krbl krbl hier h... hi hi hi krbl krbl spreektumaar
- Hallo Londen 10 DOWNINGSTREET MACDONALD.
- goedenmorgenexcellentie methertzog kaapstad
- Het is Mij een groote Eer een Rol van Beteekenis te mogen vervullen bij een Feit, dat met gulden letters behoort te worden aangeteekend in de annalen van het Britsche Imperium. Het feit,
| |
| |
dat tusschen het moederland en Zuid-Afrika weer een nieuwe band is gelegd, zal de onderlinge waardeering der beide volken ten goede komen. De telefoonverbinding Londen-Kaapstad is, dank zij de vlucht, die de techniek der communicatiemiddelen de laatste jaren genomen heeft, een feit kunnen worden en het is mij nu een groote eer, over deze telefonische verbinding het eerste gesprek te kunnen voeren. De eerste Februari van het jaar 1932 is daarom te beschouwen als een parel in de kroon van inter-imperiale gebeurtenissen van de laatste jaren. Moge de telefoonlijn strekken tot grooter bloei en expansie van het Britsche imperium en tot gezondmaking van den handel en tot heil van de menschheid in het algemeen. Goeden dag Mr. Hertzog.
Departement van Marine. Stop. Kruiser Kent onmiddellijk Tandjong Priok verlaten met bestemming naar Sjanghai. Stop. Departement van Marine, Londen.
Oorlogsschepen naar Sjanghai.
Behalve de Kent zijn acht Engelsche torpedojagers, die in de haven van Singapore gevechtsklaar lagen, naar het bedreigde gebied gezonden. En met de Berwick vertrekken 800 man van de Argyll Hooglanders naar Sjanghai.
English Lives in Danger.
Protest to Japan.
Tokio, Monday.
- Hallo. Hallo. 10 Downingstreet? Gesprek klaar? De kosten zijn 5 pond sterling.
- Kalm even juffrouw. Met Sir Kingsley Wood, Postmaster General. Juffrouw, het was een Staatsgesprek. Behoeft niet genoteerd te worden. Staatsgesprekken zijn geen gesprekken. Wilt u er voortaan om denken, juffrouw?
Londen. Beurs van Maandag 1 Februari.
| |
| |
Britsche staatsfondsen verloren een achtste à tweederden.
Inzonderheid Chineesche en Japansche leeningen waren flauw. De Chineesche leeningen 1925/'27 verloren 3 punten en belandden op 79; de Chineesche leening van 1930 liep met 1 punt tot 56 achteruit. De Japansche leening van 1907 daalde 2½ punt tot 72 en de 5½ pCt. leening Tokio 3 punten tot 74. Behalve op de olieafdeeling zijn op bijna alle afdeelingen de koersen lager.
- Wilt u er voortaan om denken, juffrouw?
Morningpost! Laatste nieuws.
De Morningpost juicht toe, dat de Engelsche regeering niet is getreden in een Volkenbondsavontuur als een economischen boycot tegen Japan.
De Daily Mail waarschuwt Engeland tegen elke anti-Japansche actie.
1 Febr. Les forces étrangères à Shanghai s'élèvent à:
France: 4.000 hommes;
Armée régulière brittannique: 3.700 hommes;
Fusiliers marins américains: 1.400 hommes;
Troupes japonaises: 3.000 hommes.
Italiens: 6.000 hommes.
Corps volontair international: 600 hommes.
On évalue en outre à 4.000 hommes l'effectif des fusiliers marins japonais qui a été débarqué au cours des derniers jours pour prendre part à l'arffaire de Chapei.
France: 4000 hommes.
Frankrijk kiest geen partij (nimmt keine Partei).
Staatsgesprekken zijn geen gesprekken.
In de eeuw van de internationale telefoon is het spreekwoord ‘al is de leugen nog zoo snel, de waarheid achterhaalt haar wel’ dubbel waar geworden, schrijft de → correspondent van de Neue Zürcher Zeitung d.d. 1 Februari uit Genève.
Reuter deelt om het valsche telefoonbericht over de oorlogsverklaring te vergoelijken mee, dat in Chineesch schrift het be- | |
| |
grip ‘oorlog’ zoowel geldt voor het openen van vijandelijkheden mèt als zònder oorlogsverklaring. De vergissing van den Reuter-correspondent is dus menschelijk geweest.
Telefoon - telefoon.
Telefoon voor Phyl.
- Ik kòhom... (ja, ik kom al, telefoon voor mij? René misschien. - Als hij het is: ik ga nièt mee; ik walg van hem; als Hugo wist...). - Hallo? Met Phyl... JIJ!!?? (Ja, hij, Hugo; en ze dacht nog wel, dat hij op zee zat! Uit welke havenstad belt hij nu? Dichtbij?).
De wereld ligt in een weefsel van telefoonlijnen, als een Paaschei of als een antieke kaatsbal in een net. Niet zoo'n moderne Japansche kaatsbal, waarmee men zich op alle stranden der aarde vermaakt, zoo één, dien men opblazen moet; zooeen niet. De ballen van Japan zijn zonder bekleedsel.
Het gesprek van Phyl zal 15 Mark kosten. Maar Hugo heeft het er voor over. Hij zal ook Phyl's reis betalen. Want hij heeft dan tenminste nog gelegenheid om haar bij het overstappen in Parijs even te zien, vóór hij (wie weet voor hoe lang) naar Sjanghai gaat. Bij aankomst in Havre is hem telegrafisch aangezegd, zich zoo spoedig mogelijk naar Marseille te begeven om zich als marconist te melden op de Pelleas.
- Troepentransport? heeft Phyl door de telefoon gevraagd.
Hugo, verbaasd over Phyl's kennis omtrent de gebeurtenissen te Sjanghai, mompelde zooiets als:
- Misschien om Franschen uit de gevaarlijke zone te redden. Maar dan, met aandrang:
- We mòeten elkaar nog even zien, anders ben ik doodongelukkig.
| |
| |
We moeten we moeten we moeten...
Phyl's vader kan daar niet tegen en laat zijn dochter gaan. Als dochters zich een ‘wil’ hebben gevormd, zijn vaders jongens, die te gehoorzamen hebben.
De heele Londensche pers is op de hoogte gesteld. Ishbel MacDonald heeft daddy na het telefoongesprek met Kaapstad gewoon laten ontvoeren. Hij bepleitte, achterover in de kussens van de auto gelegen, nog het belang van de ontwapenings-conferentie en de noodzakelijkheid van zijn aanwezigheid daar.
- Don't be crazy! riep Ishbel, die voortdurend moest beletten, dat haar vader, de premier, met zijn zegelring tegen het raampje naar den chauffeur zou tikken om hem te gelasten, het stuur om te gooien.
- Don't ruin your health daddy, smeekte Ishbel en zij drukte den vermoeiden grijsaard in de kussens terug.
Nu wringt zich de auto door de Oxfordstreet. Op rooden ondergrond schuift het General - General - General van de bussen langs de raampjes van de auto. In een verkeersknoop zuigen de remmen alle vaart uit den wagen. Krantenjongens venten de laatste edities. Posters vermelden met forsche blokletters, dat de premier dringend rust behoeft.
MacDonald calls on his oculist today.
Urgent matter...
Wearing glasses outside...
MacDonald kijkt zijn dochter verwijtend aan. In haar oogen tintelt triomf.
- Ik heb de heele Londensche pers in mijn hand, daddy. Nu regeer ‘ik’. Vanavond breng ik de wereld in opschudding daddy met een felle pacifistische rede in University College. Megan Lloyd George spreekt ook. ‘Oorlog’, zal ik zeggen,
| |
| |
‘oorlog is niet alleen gruwelijk, maar ook nutteloos’, daddy, en ik zal zeggen, dat dit de opvatting is van de heele nieuwe generatie. De wereld is van ons, vader. U gaat u onder behandeling stellen en de wereld is van ons.
Urgent matter.
Wearing glasses outside.
- De wereld, daddy, is van de nieuwe generatie.
Phyl's moeder pakt zorgelijk een koffer.
- Parijs, heelemaal naar Parijs, zucht ze.
- Genève, ik mòet naar Genève, kreunt MacDonald.
- Moeder, het is maar voor éven, zegt Phyl.
- Vader, het gaat om uw léven, roept Ishbel.
Ach, moeders en vaders weten meer van het leven, dan zij voorgeven te weten.
Alhoewel Phyl praat van ‘maar éven’, neemt ze een bad. Ook Mr. MacDonald heeft een bad genomen. En onder in den koffer verbergt Phyl haar foto's, u weet wel, de foto's waar u zich zoo over geërgerd hebt, niet omdat Phyl ze van zichzelf nam en niet omdat Phyl er haar verloofde nauwer mee aan zich wil binden, maar omdat schrijver dezes, zonder een uit den aard van het onderwerp (Sjanghai) voortvloeiende noodzakelijkheid, bij herhaling aandacht vraagt voor erotische tafreeltjes. Het is ook niet voor u, dat in dit boek bij recidive scabreuse dingen worden gezegd. Het is om met dit boek eenigszins op de hoogte van den tijd te blijven. Uit de gebeurtenissen om en in Sjanghai zou n.l. niet af te leiden zijn, dat het boek in 1932 speelt, indien er de kranten niet waren. En zelfs dan nog niet, als men nu en dan niet een oog wierp in die kranten. Alles, wat zich in de wereld afspeelt, ontdaan van het specifiek plaatselijke (en ja, zèlfs dan
| |
| |
nog niet), alsmede van het technische, zooals internationale telefoonverbindingen en vredestoestanden, waarin massamoord aan de orde van den dag is, alles ontdaan van deze kenmerken eener vèr-vooruit geschreden cultuur, zou dit boek een middeleeuwsche ridderroman kunnen heeten, ware het niet, dat er aan de erotiek zoo'n ruime plaats in is gegeven. Het is althans even vermoeiend en vervelend, even van-den-hak-op-den-tak-sprin-gerig als een Arthurroman, evenzeer een product van een naar nieuwe gestalte zoekenden tijd. Maar de erotiek verbindt het boek onverbrekelijk aan 1932 en daaromtrent. Niet, dat de erotiek in vroeger tijden geen belangrijke rol heeft gespeeld - men moet de goedkoope aanbiedingen op gemakkelijke betalingsvoorwaarden van het huwelijk door de eeuwen heen en dergelijke publicaties maar eens aan den buitenkant bekijken: zoo'n serie is omvangrijker dan het heele oeuvre van Shakespeare of Goethe, of van God zelfs, die met hulp van Mozes en eenige profeten plus een twaalftal evangelisten het maar tot één bijbeltje bracht (waaruit men intusschen óók eenige erotische passages kan lichten, als men daar lust toe heeft) - maar de tijd is nu aangebroken om de erotiek, die vroeger aan bepaalde ideologieën (godsdienst, kunst, dans of kerkelijk ingezegende huichelarij) was verbonden, en nu is losgeraakt uit elk hooger verband, op de snijtafel te leggen om te zien, hoe er het bloed in circuleert en waar de zenuwcentra liggen. Want voor den donder, er mòet iets in dien krater vol rood-erotische lava te smeden zijn. Er moet iets uit de opborrelende gloeiende massa, waarvan de sulphuren ons tot in het netvlies pijnigen, te vervaardigen zijn. Aan de argelooze huwelijksprostitutie zijn wij ontgroeid. Wij willen eerst de waarheid. En dan - maar dan ook de waarheid op alle gebied! - dàn groeie daaruit wat groeien kan. En we zullen om
| |
| |
ons heen kijken en zeggen, dat het goed is, want het zal gegroeid zijn uit de waarheid en onderdeelen daarvan.
Ga je gang Phyl, stop ze in je koffer, die foto's. Er is behoefte aan jou. Steek 'm maar niet je geverfde lipjes toe. Wat heeft-ie daaraan. Je bent belangrijker dan een gepermanent étalage-poppetje voor confectiejurken van kunstzij. Als hij zoo'n poppetje bij zijn thuiskomsten in de huiskamer heimelijk op de knieën kan nemen, terwijl de radio speelt, is hij even arm en onvoldaan als aan boord, waar hij tusschen de navigatietelegrammen door z'n ooren met één of ander toevallig in den aether gebubbeld jazz-muziekje dichtstopt om fantastisch-erotische wandelingen door droom-tuinen en eeuwig-zonnige zomerzeeduinen te maken, met jou en je verborgen veiligheidsspelden - ja, trek dien ‘gerepareerden’ bustehouder maar uit; als je joch in Parijs op die veiligheidsspeld stuit, dan heb je het aan jezelf te wijten, wanneer hij in Marseille de pittige snolletjes ontdekt, die tenminste naakt onder haar mantel bij het aankomen van de schepen aan de kade staan, voor het geval er nog een nachtje passagieren afkan. Het is weliswaar overbodig, wat je doet, want hij mag in Parijs toch geen dag risqueeren, hij moet onmiddellijk door naar de stad van de Cannebière-meisjes, en bovendien zou je in één nacht niet eens den grooten afstand kunnen overbruggen, die er tusschen jou en je vriend op biologisch gebied nog bestaat - maar je hebt dan tenminste de illusie, dat je niets leugenachtigs doet, als je die portretten van jouw koffer in zijn koffer moffelt, want je bènt het, al laat je je nooit aan anderen zoo zien en je bent het niet, als je het ondergoed maar zoo achteloos om je heen hangt en je je naakte lijf maar als een vervelend geval voelt, waarvan het essentiëele alleen toevertrouwd kan worden aan sanitaire stortbakken of aan de badkuip. Niet tegenstribbe- | |
| |
len, we beginnen een nieuw leven met jou. Je bent nu 19 en je steno heb je gedaan. Nu moet je over je 19e en je steno heen komen en
jezelf moedig plaatsen voor de consequenties van je verloving. Om te beginnen - vlug, kleed je nu aan! - moet je de foto's, die je aan Hugo geeft, nooit terugvragen. En je moet ook nooit in z'n rommel snuffelen, want je bespaart je daarmee de pijnlijke ontdekking, dat hij in de eerste plaats met de foto, waarop je als een baby in het lekkere zonnetje dikgedronken en frisch gewasschen met half opgetrokken beentjes ligt te denken over het licht-gewriemel in je oogen, een beetje ‘Schund’ heeft uitgehaald. Je moet het hem nog niet kwalijk nemen, hij is pas aan het begin van de vernieuwing. Hij zit óók met de erotiek in den knoop. De heele wereld trouwens. Hij zal - niet boos worden - hij zal bijpassende kopjes van Mariene Dietrich op je gezichtje plakken. Dat helpt hem beter bij een zekere handeling, begrijp je? Marlene Dietrich heeft hem wat dat betreft meer te pakken dan jij, armzalig permanent-Phylletje. - Wor-je daar nu ineens zoo beroerd van? Jij speelt toch ook niet voor de film. Jongens op zijn leeftijd zijn moeilijke wezens. En 't is beter zóó, dan dat hij in Marseille of Sjanghai een ziekte opdoet. Vooral in Sjanghai, daar is het zoo'n gore boel. Kind, het beste. Stel je niets voor van het Parijsche avontuur. Dat wordt knudde. Maar schrijf, als je terugkomt, een opstel over hoe je je den eersten huwelijksnacht voorstelt. Niet kort, want dan ga je onwillekeurig poëzie schrijven en daar gaat het niet om. Het gaat er om, dat jij je zooveel mogelijk op feiten concentreert en daartoe verleidt alleen de uitvoerigheid. Als René dan terugkomt, heb je de a van het alfabet van verloofd-zijn in zoover te pakken, dat je tenminste je jongen bij zijn thuiskomst een handdruk kunt geven, die hem iets openbaart, die hem even het gevoel geeft,
| |
| |
of de koptelefoon hem knelt. Dat is een ontroering, waar al de jongens, die wel eens met meisjes in één bed hebben gelegen, bitter weinig van weten, omdat ze maar zoo wat gerucht hebben liggen maken in de gereedschapskist Gods, zonder dat zij er iets wijzer van zijn geworden.
Ik kan je nog maar één ding zeggen, kind: wees waar. En nu moet ik weg, want er zijn al lezers, die zeggen, dat-ie met z'n vingers niet van z'n eigen schepsels afblijven kan. Dag Phyl. De groeten aan Huug.
Ishbel en vader MacDonald hebben de kliniek van Thomas Horder M.D. bereikt.
De kranten krijgen morgen belangrijk nieuws. Morgen: Dinsdag 2 Februari 1932.
Laat ons dien datum onthouden.
|
|
Auteursrecht onbekend