Vaderlandsche historie. Deel 5

(1751)–Jan Wagenaar– rechtenstatus

Bladwyzer der voornaamste Zaaken en Persoonen,
vermeld, in het I. II. III. IV. en V. Deel deezer Vaderlandsche Historie.

A.

Aa. (Floris van der)	III. 389
Aagtendorp, (Sint) door Lodewyk van Loon, verdelgd.	II. 316
Abkoude (Heerlykheid) komt aan Jakob van Gaasbeek.	III. 392
Abodriten, eene soort van Sclaaven, door Karel den Grooten, in Saxen geplaatst. I. 442. door de Deenen overweldigd. II. 35. doen een' inval in 't Deensche Ryk.	II. 44
Abt der Lievevrouwen-Abtdye te Middelburg is het eerste stemmend Lid der Staaten van Zeeland	III. 486. V. 225. 429
Abten van Egmond en Bern bekragtigen de Kameryksche Vrede.	IV. 505
Ada, Graavin van Holland, trouwt met Lodewyk, Graave van Loon. II. 299. 300. vlugt naar den Burgt van Leiden. II. 303. wordt naar Texel gevoerd. II. 305. en van daar naar Engeland. II. 305. keert te rug, en sterft.	II. 328. 330.
Ada, Prinses van Schotland, trouwt met Floris den III. II. 241. ontraadt haaren Zoon, Willem, de reis naar Holland.	II. 282
Adelbert de Diaken predikt in Kennemerland. I. 357. sterft. I. 373. zyn Lyk gevonden.	II. 113
Adelbert en Klemens, Ketters der agtste eeuwe.	I. 392
Adelbold, Bisschop van Utrecht, doet Graave Dirk den III. den oorlog aan. II. 142. krygt de nederlaag. II. 143. wordt andermaal overwonnen. II. 146. maakt Vrede met Dirk den III.	II. 148
Adgillus, Koning der Friezen, geeft Wilfrid vryheid tot prediken.	I. 352
Adminius, Zoon van Cinohellinus, een Britsch Koning, wordt, in 't Eiland der Batavieren, ontvangen.	I. 85
Admiraliteit, Ordonnantie op dezelve van 't jaar 1487. IV. 237. vernieuwd, in 't jaar 1540.	V. 196
Adolf van Nassau (Keizer)	III. 54. 63.
Adolf van Bourgondie, Heer van Beveren en Veere, Admiraal, verschilt met die van Holland, over 't verleenen van vrygeleibrieven. V. 140. 163. sterft	V. 193
Adolf van Egmond, Zoon van Arnoud, Hertoge van Gelder, is oneenig met zynen Vader. IV. 132. 137. dien hy gevangen zet. IV. 132. 136. hy valt in Ysselstein. IV. 138. wordt te Vilvoorden gevangen. IV. 138. geslaakt. IV. 178. in een gevegt gedood.	IV. 179
Adolf van Nassau is Stadhouder van Gelderland.	IV. 307
Adrana, Rivier.	I. 12. Aant. 425
Adrianus (Keizer) heeft Batavieren in zyn Leger. I. 190. zyne Markt, hier te Lande.	I. 191
Adriaan Floriszoon van Utrecht wordt Leermeester van Karel den V. IV. 339. wordt Kardinaal. IV. 415. brengt de herstelling van Floris Oem van Wyngaarden te wege. IV. 415. wordt Paus, onder den naam van Adriaan den VI.	IV. 439.

Grooten. byzonderheden hem aangaande.	I. 431. 437. 443. Aant: II. 6.
Alechmere of Almari naam der Zuiderzee, in de agtste en negende eeuwe.	I. 413. II. 45. 81
Aleid (Vrouw), gehuwd met Dirk den VII, verslaat de Westfriezen. II. 278. geeft haare Dogter Ada ten Huwelyk aan den Graave van Loon. II. 299, 300. vlugt naar Utrecht. II. 304. zoekt haare Dogter uit Engeland te doen keeren.	II. 328
Aleid, Dogter van Floris den IV, trouwt met Jan van Avennes. II. 391. gedraagt zig als Voogdes van Floris den V. III. 6. 10. wordt op Vernoutsee geslaagen. III. 8. vertrekt naar Henegouwen.	III. 18
Aleid van Poelgeest, byzit van Hertoge Albrecht, wordt vermoord.	III. 321
Alemannen. waar zy woonden. I. 197. Aant. worden, door de Romeinen, beoorloogd. I. 197. door Juliaan geslaagen. I. 237. door Klovis overwonnen.	I. 305. 307
Alexander Severus, door de Germanische Lyfwagt, omgebragt.	I. 198
Alewyn, Burggraaf van Leiden, getuigt in een' Giftbrief.	II. 198
Alewyn spant aan tegen Floris den V.	III. 67. 90
Alfen. Slag aldaar, tusschen Vrouwe Jakoba en den Stadhouder Gaasbeek. III. 467. Tweede slag.	III. 471
Algiers. ongelukkige togt derwaards.	V. 210
Alkmaar, verbrand door de Westfriezen. II. 115. Godevaart met den Bult wordt, binnen deeze Stad, belegerd. II. 181. zy verkrygt een Privilegie van Floris den II. II. 213. zy wordt, door de Westfriezen, geplonderd. II. 222. 260. 262. ontvangt vryheden van Willem den II. II. 401. yvert voor Vrouwe Jakoba. III. 470. verliest haar Stads regt. III. 476. wordt 'er in hersteld. IV. 55. 't Kaas- en Broods Volk rukt in de Stad. IV. 273. de Stadhouder zoekt het van daar te jaagen. IV. 278. de Stad verliest haare Voorregten andermaal. IV. 284. wordt 'er, op nieuws, in hersteld. IV. 288. wordt, door de Gelderschen, geplonderd. IV. 403. door Christiaan den II.	V. 37
Almari. Zie Alechmere.
Aloud, Baljuw van Zuidholland. zyn verschil met Dordrecht. III. 115-124, 125. hy wordt omgebragt.	III. 127
Altena (Dirk van) II. 259. 295. 300. Zie Hoorne.
Altena (Slot en Heerlykheid van) gekogt door Hertoge Albrecht. III. 324. die 't Slot inneemt.	III. 326
Alva (Ferdinand Alvarez de Toledo, Hertog van) voert bevel over 't Keizerlyk Leger.	V. 290, 370
Ambiaanen, in Gallie, door Cezar overwonnen.	I. 40
Ambivariten. Hunne oude wooning.	I. 4. Aant.
Ameide ('t Slot te) door Jan den I. bezet.	III. 113
Amersfoort geeft zig over aan de Kennemers. III. 12. wordt herwonnen. III. 14. raakt met Jan van Beieren in oorlog. III. 438. kant zig tegen Bisschop David. IV. 203. wordt in den ban gedaan. IV. 217. door Maarten van Rossem bemagtigd. V. 247. doet Karel den V. hulde.	V. 256
Ampten te Utrecht verkogt, voor twee lyven of langer. IV. 205. aan geene uitheemschen te geeven.	V. 383. 405. 428.
Amstel (Egbert van) II. 247. raakt in geschil met den Bisschop van Utrecht.	II. 264
Amstel (Gysbrecht van) Zoon van Egbert. II. 265. Zie Gysbrecht van Amstel.
Amstel (Wolfgard van)	II. 266
Amstel (Heerlykheid van) Twist over eenige goederen in dezelve. II. 264. inval der Kennemeren in Amstel. II. 314. der Kennemeren, Waterlanderen en Westfriezen. III. 11. de Heerlykheid wordt Jan den II. opgedraagen. III. 112. en door hem aan Guy, zynen Broeder. III. 153. Bisschop Willem valt in Amstelland. III. 153. de Heerlykheid wordt aan Holland gehegt.	III. 198. 287

Amsterdam of Amstelredamme. Oorsprong deezer Stad. II. 266. Zy wordt aan Jan Persyn opgedraagen. III. 38. 40. door Gysbrecht van Amstel versterkt. III. 83. door de Haarlemmers en Waterlanders verbrand. III. 83. door Bisschop Guy met Voorregten voorzien. III. 199. Opkomst deezer Stad, door den Koophandel. III. 249. Haare oudste Handvesten. III. 250. waar haare Schepenen vonnis haalen moesten. III. 251. Oproer aldaar. III. 366. Brand. III. 453. ander Oproer. IV. 5. De Stad verkrygt de Roomsch-Koninglyke Kroon boven haar Wapen. IV. 249. zy verdedigt het Blokhuis te Ypesloot tegen de Gelderschen. IV. 354. de Voorstad aldaar wordt door de Gelderschen in brand gesteken. IV. 375. zy zoekt het Muider Slot te bezetten. IV. 471. wordt van Lutheranery beschuldigd. V. 5. staat haare Privilegien voor. V. 5. heeft groot belang by den Oosterschen handel. V. 63. Naaktloopers aldaar. V. 74. 88. Aanslag der Herdooperen op de Stad. V. 75. 91. Jakob van Kampen komt daar, als Bisschop. V. 80. 81. De Herdoopers bemagtigen den Dam en 't Stadhuis. V. 92. 94. worden overwonnen. V. 97. bedenkingen deezer Stad op den Oosterschen kryg. V. 107. zy wordt met eenen aanval gedreigd. V. 112, 113. men maakt Karel den V. diets, dat de lugt aldaar ongezond is. V. 187. 190. beroerte aldaar, over 't Verlofgeld. V. 206. de Stad veinst zig arm, om met geene leening gekweld te zyn. V. 252. men voorkomt aldaar 't verbod van den uitvoer van 't kooren. V. 293. die van Amsterdam visschen in de Zuiderzee. V. 298. beloop van den tienden penning der Huizen, hier ter Stede, in 1553.	V. 386
Amuda. Zie Muiden.
Andries van Kuik, Bisschop van Utrecht, begunstigt Floris den Zwarten, tegen Dirk den VI.	II. 227
Anglen steeken over naar Britanje.	I. 290
Angrivarien, een Germanisch volk.	I. 75
Ansfrid, Bisschop van Utrecht. byzonderheden van zyn leeven.	II. 137
Antoninus of Baessianus kleedt zig op de Germanische wyze. I. 196. beoorloogt de Alemannen en Katten.	I. 197
Antoni van Bourgondie, de groote Bastaard bygenaamd, helpt eene beroerte te Zierikzee stillen	IV. 125
Antonis van den Houte, Heer van Fleteren, Admiraal van de Zuiderzee, verkondigt vrye roovery.	IV. 405
Antonis van Lalaing, Graaf van Hoogstraaten, wordt Stadhouder van Holland. IV. 443. stilt een' Oproer in den Haage. IV. 448. wat middelen hy gebruikt, om de Staaten in de Beden te doen bewilligen. IV. 454. V. 63. 149. zyn verschil met dezelven, over 't kiezen van eenen Kapitein. IV. 485. hy doet Beden. V. 10. beschuldigingen tegen hem. V. 23. hy is misnoegd op de Staaten. V. 58. komt te Amsterdam, om orde tegen de Herdoopers te stellen. V. 81. wordt ook Stadhouder van Utrecht. V. 131. sterft.	V. 191
Antonis Perenot, Bisschop van Atrecht, begint in aanzien te koken. V. 358. woont de Kerkvergadering van Trente by.	V. 362
Antwerpen (Simon van) sneuvelt te Schagen.	II. 262
Anzibarien neemen eenige Akkers in, die door de Friezen ontruimd waren.	I. 98
Appingadam bezet, door Meinard van Ham. V. 112. gewonnen, door Juriaan Schenk.	V. 119
Apronius, Romeinsch Bevelhebber, door de Friezen geslaagen.	I. 81
Aquitanie, gedeelte van Gallie.	I. 38
Arborichen, by Prokopins, zyn de Armorichen van anderen.	I. 278. Aant.
Ardennerwoud. waar gelegen.	I. 367. Aant.
Aremberg (Jan van Ligne, Graaf van) wordt Stadhouder van Friesland, Overyssel, en Groningen.	V. 332. 380
Arenakum, Romeinsche Legerplaats

in 't Eiland der Batavieren.	I. 174
Arendsberg (Herman van) om 't ombrengen van Floris den Zwarten, in den Ryks ban gedaan.	II. 224, 225, 226.
Argentoratum. Slag aldaar.	I. 237
Ariovislus, Veldheer der Germaanen, door Cezar overwonnen.	I. 38
Arkel (Heerlykheid van) aan Hertoge Willem opgedraagen. III. 376. aan den Hertoge van Gelder. III. 378. wordt met Holland vereenigd.	III. 388
Arkel (Jan van)	III. 204
Arkel (Willem van) III. 60. Zie Otto van Arkel en Jan van Arkel.
Arlinde, Zuster van Dirk den II, Abtdisse te Bennenbroek.	II. 116
Arminius, Veldheer der Cheruscen, slaat Quintilius Varus. I. 63. wordt van Germanikus overwonnen.	I. 65. 67. 76.
Armorichen, een Volk in Gallie, regten eene vrye Staats-Regeering op. I. 275. onderwerpen zig, gedeeltelyk, aan de Romeinen. I. 280. worden met eenen aanval der Alaanen gedreigd. I. 285. verdraagen zig met de Romeinen. I. 288. worden één Volk met de Franken.	I. 308
Arnold (Koning) schenkt eenige goederen aan Graave Gerolf. II. 93. draagt Lotharingen zynen natuurlyken Zoon Zwentibold op.	II. 94
Arnold, Bisschop van Utrecht, bemagtigt Muiden en Weesp. III. 307. maakt Vrede met Hertoge Albrecht. III. 307. wint de Sloten Puttenstein en Loenersloot.	III. 308
Arnoud, Graaf van Holland, de Gentenaar bygenaamd. II. 124. 128. 131. verschynt onder de Duitsche Ryks Vorsten. II. 129. beoorloogt de Westfriezen. II. 129. Zyn verder bedryf. II. 131. hy sneuvelt, te Winkelmade.	II. 130
Arnoud van Egmond, Hertog van Gelder, werkt in de verkiezing eens Bisschops van Utrecht. IV. 49. krygt verschil met de Geldersche Steden. IV. 136. wordt, door zyn' Zoon, gevangen. IV. 137. geslaakt. IV. 138. verpandt Gelder en Zutfen aan Hertoge Karel. IV. 139. sterft.	IV. 140
Arvernen, oude Inwooners van Gallie. I. 38. staan op tegen de Romeinen.	I. 51
Asciburgium, door Civilis, overvallen.	I. 141
Asperen (Guy van) sneuvelt.	III. 260
Asperen ('t Slot te) door Willem den I. bemagtigd. II. 320. valt den Bourgondischen in handen.	IV. 184
Assendelft (Floris van) Heer van Kyfhoef, gaat als Gezant van Holland naar Spanje.	V. 161
Assendelft (Gerrit van) President van den Hove.	V. 162
Attingohen. Plaats, daar Bonifacius zig ophoudt.	I. 413
Atrecht. Vrede aldaar, in 't jaar 1435 geslooten. III. 522. geeft gelegenheid tot eenige mishandeling der Hollanderen in Engeland.	III. 525
Attuariën, eene soort van Franken, overwonnen door Juliaan.	I. 253. II. 76
Avaaren. Zie Hunnen.
Aubaine (Regt van ) afgeschaft in Frankryk en in de Nederlanden.	IV. 304
Audoager, Koning der Saxers.	I. 294
Augsburgsche Geloofsbelydenis.	V. 8
Augusta Taurinorum nu Turin. voorval aldaar.	I. 113
Augustodunum, door Juliaan, herwonnen.	I. 235
Augustus neemt eene Batavische Lyfwagt aan. I. 54. besluit den Germaanen te beoorloogen. I. 54. Gedenkstuk zyner overwinningen. I. 63. hy dankt zyne Batavische Lyfwagt af. I. 64. hersteltze wederom.	I. 65
Aureliaan overwint de Franken.	I. 208
Austrasia. Zie Oostfrankryk.
Azingen en Gebuuren. Oude Regters.	II. 33

B.

Baarland (Hugo van) spant aan tegen Floris den V. III. 67. wordt ter dood gebragt.	III. 92
Baduhenna (Woud) waar gelegen.	I. 83
Bagauden. Opstand derzelven, gedempt.	I. 219
Bajorzuna, door de Noormannen, verbrand.	II. 84
Bakker (Jan de) Priester te Woerden, de eerste, in Holland, om de Hervorming, ter dood gebragt.	IV. 428
Balbinus. Zie Pupiënus.
Baldrik, Bisschop van Utrecht. II. 105. tekent het Bons Verdrag. II. 106. verjaagt de Noormannen uit Utrecht. II. 108. verkrygt het regt der Munte. II. 120. en andere goederen van Otto den I.	II. 120
Banjaard of Bernardi (Albert)	II. 259, 295, 304
Banjaard Scei, Slotvoogd van Medenblik, beschuldigt den President de Wilde van Sodomie.	IV. 24
Banqueroutiers (bedrieglyke) voor openbaare dieven verklaard.	V. 26
Barden, oude Germanische Digters en derzelver gezangen.	I. 28
Bardes (Willem Dirkszoon) Schout te Amsterdam, betigt van Herdooperye.	V. 411
Bassianus. Zie Antoninus.
Batavia. Zie Eiland der Batavieren.
Batavieren. Hunne oude wooning. I. 12. twist met de Katten. I. 12. zy neemen het Eiland des Ryns in bezit. I. 13. hunne gestalte. I. 15. Aart. I. 16. Drink- en dobbelzugt. I. 16. Kleeding. I. 17. Hair. I. 17. Baard en Knevels. I. 18. Huizen. I. 18, 19. Spyze. I. 21. Drank. I. 22. Huwelyken. I. 22. Onkunde in leezen en schryven. I. 20. Ervarenheid in 't zwemmen en paardryden. I. 20. Wapenen en wyze van stryden. I. 20, 21. Begraafenissen. I. 23. Goden en Godsdienst. I. 23, 27. Waarzegsters. I. 27. Digters. I. 28. Lotraamingen. I. 28. Schouwspel. I. 29. Regeerings-vorm. I. 29, 35. Landdagen. I. 30. Koningen. I. 31. Krygsoversten. I. 33. Regters. I. 34. Honderdmannen. I. 34. de Batavieren maaken een verbond met Cezar. I. 46. voorwaarden van het zelve. I. 47, 48, 49. zy neemen een' strook van 't vaste Land van Gallie in. I. 50. helpen Cezar tegen de Britten en Galliërs. I. 51. tegen Pompejus, in Spanje en in Griekenland. I. 52. hun vreemd gedrag, in Thessalie. I. 53. Augustus neemt Batavieren tot zyne Lyfwagt aan. I. 54. danktze af. I. 64. hersteltze wederom. I. 64. zy helpen eenen opstand in Pannonie dempen. I. 65. eenigen hunner verdrinken in de Eems. I. 74. zy trekken tegen de Friezen op. I. 81. worden geslaagen. I. 82. wreeken Kaligulas dood. I. 90. helpen Klaudius tegen de Britten. I. 91, 95. ook Nero. I. 98. wreeken een' toeleg op Nero's leeven. I. 99. helpen eene muitery in Gallie dempen. I. 101. verklaaren zig voor Galba. I. 102. die de Batavische Lyfwagt afdankt. I. 103. zy kiezen Vitellius zyde, tegen Otho. I. 104. twisten met de vyfde Keurbende. I. 105. zwemmen over de Po. I. 106. bestormen Placentia. I. 107. agt Batavische Regimenten slaan aan't muiten. I. 107. laaten zig stillen. I. 109. worden naar hun Vaderland gezonden. I. 113. Waterstryd der Batavieren. I. 110. Civilis hitst hen op, tegen de Romeinen. I. 120. zy slaan de Romeinen. I. 124. een Batavische Vleugel loopt tot Civilis over. I. 127. de agt Batavische Regimenten trekken naar Neder-Germanie. I. 128. en slaan de Romeinen by Bonna. I. 130. Oorlog der Batavieren en Romeinen. I. 131-181. Vrede. I. 181. zy helpen de Romeinen Britanje winnen. I. 183. Domitiaans belagchelyke Zegepraal over hen. I. 185. zy blyven vrienden en bondgenooten der Romeimeinen. I. 183, 189, 195. hunne Ruitery zwemt over den Donauw. I. 190. Staat der Batavische Lyfwagt, onder Septimius Severus. I.

193. en onder eenige volgende Regeeringen. I. 196, 198, 200. zy helpen de Alemannen overwinnen. I. 237. weigeren over de Alpen te trekken. I. 251. zyn misnoegd, over Joviaans verheffing. I. 255. verbinden zig met verscheiden' volken tegen de Romeinen. I. 257. hunne troepen in 't Romeinsch Leger wyken. I. 295. worden deswege bedreigd. I. 295. hunne Krygsbedryven in Britanje. I. 262. in Thracie. I. 265. laatst berigt, welk men van hun vindt.	I. 251, 295
Batavodurum, Romeinsche Legerplaats in 't Eiland der Batavieren.	I. 175 Aant.
Batten, oude naam der Batavieren.	I. 12 Aant.
Beaumont (Dirk van) Burgemeester van Dordrecht, gevangen. IV. 195. onthalsd. IV. 198. inhoud van zyn vonnis. IV. 198. aanmerkingen over het zelve.	IV. 199
Beden der Graaven, oudtyds, Bottingen genaamd. III. 183. van Hertoge Filips, tot betaaling van vreemde Knegten. III. 474, 480. tienjaarige. III. 522. tweede tienjaarige. IV. 20, 39. sommige Heerlykheden zyn 'er vry van. IV. 24, 40, 391. derde tienjaarige. IV. 87. zwaare Bede van Hertoge Karel. IV. 101. van Maximiliaan. IV. 190. de Beden werden, somtyds, voor den vervaltyd betaald. IV. 472. V. 41. Beden van Karel den V. IV. 452. en verv. V. 10. en verv. of Holland en Zeeland een derde van Brabant betaalden. V. 372, 373. Oorzaaken van 't verzwaaren der Beden.	V. 405
Bedriakum. Gevegt aldaar.	I. 111
Beiling (Albrecht of Arnold) leevende, in de aarde gedolven.	III. 463
Belgen. Inwooners van Gallie. I. 38. door Cezar overheerd.	I. 39
Bellovaken, door Cezar overheerd.	I. 40
Bendelmerebroek, Moeras aan de Utrechtsche Kerke afgestaan. II. 265. aan Floris den V.	III. 39
Bennenbroek. Klooster aldaar.	II. 116
Benskoop (Arend van) spant aan tegen Floris den V. III. 67. rukt hem de Sperwer van de hand. III. 78. wordt naar Kleefsland gevoerd. III. 90. sneuvelt, in de Lek.	III. 179, 180
Bernulf of Bernold, Bisschop van Utrecht, bevestigt het Verdrag tusschen Dirk den III. en Bisschop Adelbold. II. 154. raakt in twist met Dirk den IV.	II. 156
Berta, Dogter van Floris den I. trouwt met Filips den I. Koning van Frankryk.	II. 179
Berthold, Hertog of Koning der Saxers, geslaagen.	I. 332
Betasiën, Inwooners van het Belgisch Gallie.	I 149 Aant.
Betuwe. De Deenen slaan zig aldaar neder II. 63, 66, 68, 70. zy werdt, in de elfde eeuwe, een Eiland genoemd.	II. 143
Beveren (Dirk van) verliest het Slot te Beveren.	II. 240
Beverwaard (Zweder van) sneuvelt in een Scheepsstryd.	III. 160
Binkhorst ('t Slot) II. 309. Aant. door de Kabbeljaauwschen vernield. III. 279. door die van Delft bemagtigd.	III. 297
Bisschoppen van Utrecht. Aanwas van derzelver gezag en goederen. II. 119. Oorsprong van hunne oorlogen met de Graaven van Holland. II. 139. en van hunne geschillen met de Heeren van Amstel	II. 264
Blaauwvoet (Paulus) wykt de eerste uit een gevegt by Veere.	III. 155.
Bladelle. Giftbrief aan Dirk den I. aldaar getekend.	II. 108
Blankart (Thigard) getuigt in een' Giftbrief.	II. 198
Bloemenstein (Jan van) van 't Baljuwschap van Kennemerland verlaaten.	III. 295
Bloote (Filips de) heeft deel aan den moord van Aleid van Poelgeest.	III. 322
Bockel (Dirk van)	II. 295
Bodeloden-grave is Bodegrave. II. 93 Aant. 107. Dirk Bavo wordt 'er uit verjaagd. II. 142. Dirk de III. hegt het aan zyn Graafschap.	II. 143
Boeren-kryg in Duitschland.	V. 4
Boetselaar (Rutger van) woont den togt tegen de Gentenaars by.	IV. 38
Boetselaar (Wessel van) halfheer van Asperen.	IV. 184

Bojorix, Koning of Veldheer der Kimbren	I. 9
Bomben. Oudst gebruik derzelven.	IV. 220
Bommel bemagtigd, door Hertoge Karel van Gelder.	IV. 364
Bonifacius, een Engelsche of Schotsche Monnik, komt hier te Lande I. 383. predikt den Friezen. I. 384. wordt Bisschop en Aartsbisschop. I. 385. zyn titel. I. 386. hoe hy gewoon was zig tegen de Afgodery te kanten. I. 386. en tegen andere gebreken. I. 388. met naame tegen de Ketterye. I. 390. bedient zig van den weereldlyken arm. I. 391. 414 Aant. houdt verscheiden' Kerkvergaderingen. I. 394. zyne wyze van bekeeren. I. 397. hoe hy boeken bekwame. I. 400. hy zalft Pipyn tot Koning. I. 405, 406. raadt hem, de inkomsten der Geestelyken aan te tasten. I. 406, verschilt met den Bisschop van Keulen, over 't Regt tot de Utrechtsche Kerke. I. 408. zoekt deeze Kerk den Roomschen Stoel te onderwerpen. I. 410. predikt, voor 't laatst, onder de Friezen. I. 413. wordt, by Dokkum, omgebragt I. 415. te Utrecht, en daarna te Ments, begraaven I. 416. zyne giften en schriften.	I. 417
Bonna nu Bon, Legerplaats der Romeinen I. 129 Aant. verdrag aldaar, in de tiende eeuwe, gemaakt.	II. 105
Bornisse, scheid tusschen Holland en Zeeland.	II. 238, 252 Aant.
Borndiep, een Meer in Friesland.	I. 376, 413
Borselen (Adriaan van) gehuwt met eene natuurlyke Dogter van Hertoge Filips.	IV. 58
Borselen (Allard van) voor Ryssel gevangen.	II. 335
Borselen (Floris van) verzoent zig met Floris den V.	III. 50
Borselen (Floris en Nikolaas van)	III. 331
Borselen (Wolferd van). Zie Wolferd van Borselen.
Boternisse (Kostyn van) spant aan tegen Floris den V.	III. 67, 90
Bottingen of Beden der Graaven. III. 185. Zie Beden.
Boudewyn van Holland, Broeder van Floris den III. wordt Bisschop van Utrecht. II. 267. helpt Floris den III. tegen de Friezen. II. 267. twist met Brabant en Gelder over de Veluwe. II. 268. valt in de Veluwe. II. 270. en in 't Graafschap Zutfen. II. 271. verdraagt zig. II. 272. zyne onlust met den Graave van Gelder. II. 284. hy valt in de Veluwe. II. 287. sterft.	II. 282
Boudewyn de V. Graaf van Vlaanderen, valt in Friesland. II. 156. wordt in 't regt op de Zeeuwsche Eilanden Bewesterschelde bevestigd. II. 175. zoekt Robert de Fries in 't bewind over Holland te stellen. II. 176. sterft.	II. 178
Boudewyn de VI. Graaf van Vlaanderen, valt in Holland. II. 178. wordt door Robert de Fries overwonnen.	II. 179
Bourdeaux bemagtigd, met hulp der Hollanderen en Zeeuwen.	IV. 42
Bozinchem (Zweder van) herwint Utrecht.	III. 14
Brabanders mogen, in Holland, gearresteerd worden.	V. 350
Brederode (Dirk van) onderwerpt de Westfriezen aan Floris den V. III. 43. tekent een Verbond met Frankryk. III. 62. wordt uit den Raad gezet. III. 109. woont een' togt naar Vlaanderen by.	III. 204
Brederode (Jan van).	III. 331
Brederode (Reinoud van) wordt Baljuw van Kennemerland. III. 295. haat der Kabbeljaauwschen tegen hem.	III. 296
Brederode (Willem van) III. 439, 442, 483. Zie Frans en Reinoud van Brederode.
Briel. Aandeel deezer Stad in eene tienjaarige Bede.	III. 522
Brinio, de Kaninefaat. Gedrag zyns Vaders, omtrent Kaligula. I. 88. hy wordt tot Legerhoofd der Kaninefaaten verkooren.	I. 122
Britannie, door de Romeinen bemagtigd. I. 185. Oude afvaarten derwaards. I. 196 Aant. door de Saxers, Friezen, Anglen en Jutten overheerd.	I. 289, 292
Britannisch Kruid in Friesland, aan Germanikus getoond.	I. 79
Britten (Huis te) Gelegenheid van

het zelve. I. 70. naamsoorsprong. I. 85, 292. of 'er eene Roomsche Winterlegering geweest zy.	I. 122, 197.
Brittia, by Prokopius, is britannie. I. 291 Aant.	319
Brocomagum, door Juliaan gewonnen.	I. 235
Broekhuizen (Reyer van); een Gelderschman, verrast Leiden, aan 't hoofd der Hoekschen. IV. 194. wykt ter Stede uit.	IV. 197
Bronkhorsten en Hekerens twist in Gelderland.	III. 300
Brukteren, waar zy woonden. I. 66 Aant. voegen zig by Civilis.	I. 131
Brunechilde. Voorbeelden haarer wreedheid I. 329. Haar deerlyk einde.	I. 330
Burdine of Burdone. Zie Borndiep. Burgemeesters der Steden, wanneer ingesteld.	III. 361
Burggraaf van Zeeland.	II. 239
Burgondiërs. Hunne oude wooning. I. 219. Aant. zy worden, door Maximiaan Herkulius, verwonnen I. 219. slaan zig in Gallie neder. I. 280. verdrukken de Belgen.	I. 281
Burgt en Burggraafschap van Leiden. Oud verdrag daar op ziende. II. 326, 327. 't komt aan de Graaflykheid.	III. 442
Burgten der Romeinen. Hun gebruik.	I. 122
Burmania (Overste) doet die van 't Stigt overlast.	V. 259
Buskruid. eerst gebruik daarvan, hier te Lande.	III. 279, 307.
Bussche (ten) sterkte aldaar.	II. 314
Buuren ingenomen door Karel van Egmond, Hertoge van Gelder.	IV. 308

C. Zie ook K.

CAstre (Heer van) woont het beleg van 't Blokhuis te Workum by. IV. 443. is Kapitein van Holland. IV. 453, 455. wordt Onder-Stadhouder. IV. 473. onbekwaam gehouden, om langer Kapitein te zvn.	IV. 485, 487
Cativulcus, Koning der Eburonen.	I. 47 Aant.
Cerialis ( Petilius ) trekt op tegen Civilis. I. 159. komt in Germanie I. 162. verjaagt de Treviren. I. 163, versmaadt het gebied over Gallie. I. 164. overwint Civilis. I. 166. strydt andermaal tegen hem, op 't ondergeloopen Veld. I. 168. behaalt de zege. I. 172, 177. zyne Vloot overvallen. I. 177. hy plondert het Eiland der Batavieren. I: 179. treft de Vrede met Civilis en de zynen.	I. 180, 181
Cezar (Kajus Julius) Veldheer der Romeinen, slaat de Helvetiërs. I. 38. verwint Ariovistus. I. 39. overheert de Belgen I. 39. verjaagt de Uzipeeten, Tenkteren en Sikambren. I. 44, 46. trekt over den Ryn. I. 46. verbindt zig met de Batavieren. I. 46. en met eenige andere volken. I. 48. overwint de Britten. I. 51. zyne verdere Krygsbedryven.	I. 52, 53, 54
Chaibonen of Cavionen, door Maximiaan Herkulius, verwonnen.	I. 219
Chamaven, eene soort van Franken I. 227. Aant. door Juliaan beteugeld.	I. 244
Charietto, een Frank, bedwingt de Quaden. I. 249. beoorloogt de verbonden' Germanische Volken.	I. 258
Charlemont, door Willem van Nassau, versterkt.	V. 416
Chateau in Cambresis, door Karel den V. ingenomen.	V. 260
Cheruscen verbinden zig met de Katten. I. 12. hunne wooning.	I. 60
Childeberd, Koning van Oostfrankryk, verdelgt de Warners. I. 327. zyne Wet.	I. 328
Childebert de II. wordt Koning van Oostfrankryk.	I. 347
Childerik, Koning der Franken.	I. 293
Chilperik stelt zig in 't bezit van Oostfrankryk.	I. 326
Chinnelosara, een onbekend water.	II. 126, 127
Christiaan de II. Koning van Deenemarke, raakt met de Hanze-Steden in oorlog. IV. 326. houdt veele Schepen aan in de Zond. IV. 413. ontslaatze wederom. IV. 413. wykt naar de Nederlanden. IV. 455. zoekt hier Schepen uit te rusten. IV. 456. V. 34. begeeft zig naar Oostfriesland V. 35. valt in Holland. V. 37.

plondert Alkmaar. V. 37. men beweegt hem 't Land te ruimen. V. 38. hy reist naar Noorwegen. V. 39. wordt gevangen. V. 39. zyn uiteinde.	V. 39
Christiaan de III. Koning van Deenemarke. Vredehandeling met hem. V. 59. Verbond van Koophandel. V. 66. nieuwe onlusten. V. 102. hy verbindt zig met Karel van Gelder. V. 109. men treft een Bestand met hem. V. 121. hy verbindt zig met François den I. V. 215, zyne onderneemingen ter zee. V. 221. hy maakt een Verbond met Karel den V. V. 262. vordert meer tol, dan te vooren.	V. 327
Civilis. Zie Klaudius Civilis.
Cobel (François) Raad van Holland.	IV. 405, 421, 431
Colonia Trajana of Volkplanting van Trajaan, waar te zoeken.	I. 190
Commines (Filips van) Kamerling van Hertoge Karel van Bourgondie.	IV. 105
Concilie. Zie Kerkvergadering van Trente.
Constans (Vrede van)	IV. 85
Congiegeld. Zie Kooren.
Conkingi verjaagen Roruk.	II. 72
Consent (Acte van). Voorbeeld van eene der merkwaardigsten onder Karel den V.	V. 64
Contrabande goederen. Wat 'er onder verstaan werdt.	V. 369
Costumen of Landsgewoonten bevolen in geschrift te stellen.	V. 25
Cruptorix Hoeve in Friesland.	I. 83

D.

DAciërs. Hunne oude wooning.	I. 186
Dagobert, Koning van Oostfrankryk, overwint de Saxers en Friezen. I. 331. stigt eene Kerk en Tolhuis te Utrecht. I. 337, 338. ontslaat de Saxers van eene jaarlyksche schatting. I. 343. sterft.	I. 344
Dagobert de II. wordt Koning van Oostfrankryk. I. 346. wordt in ballingschap gezonden. I. 347. op den Troon hersteld.	I. 349
Dagvaarten der Steden. Wanneer in in gebruik geraakt. III. 426. gesteldheid derzelven, in de vyftiende eeuwe.	III. 546
Damiate, in Egipte. Togt der Friezen derwaards. II. 345. Gelegenheid der Stad. II. 346. zy wordt belegerd en ingenomen met hulp van Graave Willem den I. II. 346-349. of de Haarlemmers hier Zaagschepen gebruikt hebben.	II. 350
Danewerk, overblyfsels van een' muur, aan de Eider, dus genaamd.	II. 37
Daufyn. Zie Jan, Hertog van Touraine.
David van Bourgondie, natuurlyke Zoon van Hertoge Filips, wordt, door den Paus, tot Bisschop van Utrecht aangesteld. IV. 49, 53. Verdrag tusschen hem en Gysbrecht van Brederode. IV. 59. hy verzekert zig van deezen en van Heere Reinoud. IV. 130. doet Utrecht en verscheiden' Heeren in den ban. IV. 217. wordt gevangen. IV. 230. hersteld. IV. 230. sterft.	IV. 315
David Jorisz van Delft. zyne leevensbyzonderheden.	V. 151
Deenen of Noormannen doen eenen inval in Gallie. I. 311. worden door Theodebert verwonnen. I. 311. vallen in Engeland. I. 438. oofloogen met Karel den Grooten. II. 35. vallen in Friesland. II. 38. veranderingen in hun Ryk. II. 41. zy verjaagen Heriold. II. 43, 46. overvallen Duurstede. II. 51, 53, 63, 64, 68, 70. ook Walcheren en andere oorden. II. 53, 58, 69, 84, 87. hunne geweldenaaryen te Egmond en te Noordwyk. II. 55. zy overmeesteren Friesland en de Betuwe. II. 62, 63, 68. hunne zeeschuimeryen. II. 66. zy winnen Utrecht. II. 68. slaan zig te Nieuwmegen neder. II. 84. en te Haslou. II. 85. zy worden, door de Teisterbantsche Friezen, geslaagen en uitgerooid. II. 91. vallen in Utrecht. II. 118. in Tiel. II. 134. trekken af.	II. 137
Delft, door Godefrid den Bultenaar, gestigt. II. 182. verkrygt Handvesten van Willem den II. II. 404. werpt de Vlaamsche bezetting uit. III. 166. kant zig tegen Her-

tog Albrecht. III. 295. die de Stad inneemt. III. 297. zy wordt van Lutheranye beschuldigd. V. 5. brand aldaar.	V. 113
Deventer door de Saxers overvallen. I. 425. aan de Bisschoppen van Utrecht gekomen. II. 270. belegerd.	II. 270, 287
Diemen. die van Diemen bergen hunne buuren, in eenen Watervloed.	II. 263
Dirk (Graaf), uit het geslagt van Karel den Grooten, beoorloogt de Saxers. I. 427. trekt op tegen de Hunnen.	I. 434, 439
Dirk (Graaf) bekomt het Woud Wasda. II. 73. sneuvelt.	II. 84
Dirk de I, Graaf van Holland, wordt, in zyne jeugd, naar Frankryk gezonden. II. 90. volgt zynen Vader Gerolf op. II. 96. of hy dezelfde zy met Odokar. II. 101. hy valt Karel den Eenvoudigen toe. II. 104. ondertekent een Verbond tusschen Keizer Henrik en Koning Karel. II. 106. wordt, door den laatsten, in zyn Graafschap bevestigd. II. 107. bekomt het bewind over de Kerkengoederen van Egmond. II. 108. waarom hy voor den eersten Graaf van Holland gerekend worde. II. 113. hy sterft.	II. 114
Dirk de II, Graaf van Holland. II. 114. overwint de Friezen. II. 115. stigt eene Kerk te Rynsburg. II. 116. trekt tegen de Hunnen te velde. II 117. verschynt onder de Ryksgraaven. II. 118. mengt zig in den twist over Lotharingen. II. 122. of hy zekere Gift gedaan hebbe aan 't Blandiner Klooster. II. 123. Otto de III. staat hem 't vol bezit van eenige Leenen af. II. 125, 132. hy sterft.	II. 128
Dirk de III, Graaf van Holland. II. 132. geduurende zyne minderjaarigheid en daarna, worden de Westfriezen tot onderwerping gebragt. II. 133. zyn geschil met de Utrechtsche Kerk. II. 139. hy stigt Dordrecht. II. 140. zyn tol aldaar veroorzaakt klagten. II. 141. hy verjaagt Dirk Bayo. II. 142. overwint Bisschop Adelbold. II. 143. behaalt de zege tegen verscheiden Mogendheden, omtrent de Merwe. II. 143. maakt Vrede met Bisschop Adelbold. II. 148. woont de Ryksdagen by. II. 149. trekt naar 't Heilig Land. II. 151. sterft.	II. 153
Dirk de IV, Graaf van Holland. II. 153. raakt in geschil met Vlaanderen. II. 152. met den Bisschop van Utrecht. II. 154. zyn oorlog met Henrik den III. II. 157-163. zyne ontmoeting, te Luik. II. 163. hy wordt, te Dordrecht, verraaderlyk, omgebragt.	II. 164
Dirk de V, wordt Graaf van Holland onder de voogdye zyner Moeder. II. 170. wykt naar Vlaanderen. II. 181. keert naar Holland. II. 186, 187. belegert het Slot te Ysselmonde, en wint het. II. 188, 189. wordt ingehuldigd. II. 190. trouwt. II. 193. of hy tegen de Friezen geoorloogd hebbe. II. 193. hy sterft. II. 196. zyn Giftbrief, ten behoeve der Egmondsche Abtdye.	II. 196
Dirk de VI, Graaf van Holland, onder voogdye zyner Moeder Petronella II. 216. twist met zynen Broeder Floris. II. 219. valt in Westfriesland. II. 220, 221. slaat de Westfriezen en Kennemers. II. 222, 223. verdraagt zig met zynen Broeder. II. 223. beoorloogt de Stigtschen. II. 227. belegert Utrecht. II. 230. breekt het beleg op. II. 230. trekt naar 't Heilig Land. II. 232. maakt de Kloosters te Egmond en te Rynsburg, alleen van den Paus afhanklyk II. 232. dringt Utrecht eenen Bisschop op. II. 234, 235. sterft. II. 236. wordt onder de Ryksvorsten geteld.	II. 236
Dirk de VII, wordt Graaf van Holland. II. 274. poogt zig van de Leenroerigheid wegens Zeeland Bewester-Schelde te ontslaan. II. 275. is met zynen Broeder, Willem, oneenig. II. 276. verdryft de Vlaamingen uit Walcheren. II. 279. verzoent zig met zynen Broeder. II. 280. heeft het bewind over 't Stigt. II. 282. neemt zynen Broeder gevangen. II. 283. belegert

Utrecht. II. 289. bemagtigt 's Hertogenbosch. II. 290. wordt gevangen. II. 290. sluit een nadeelig Verdrag met Henrik den I, Hertoge van Brabant. II. 201, 293. sterft.	II. 295, 299, 304 Aant.
Dirk de II. Bisschop van Utrecht. II. 283. onderneemt eene geldligting in Friesland. II. 288. wordt gevangen. II. 289. gestaakt. II. 289. Lodewyk van Loon verbindt zig met hem. II. 313, 322. hy wint Ten Bussche. II. 315. keert naar 't Stigt. II. 316. wint Dordrecht. II. 320. verdraagt zig met Willem den I.	II. 321
Dirk, Graaf van Kleeve, aanvaardt de Regeering van Holland, na Floris den V. dood.	III. 86, 88, 90, 92.
Dirk Bavo, uit het Graafschap Bodegraave, door Dirk den III, verjaagd.	II. 142
Dirk de Snyder, voorganger der Naaktlooperen, te Amsterdam.	V. 88
Dispargum, waar gelegen.	I. 282
Divodurum Stad der Mediomatriken.	I. 162
Doesburg, aan den Yssel, of 't naar Druzus genoemd zy. I. 57. door de Noormannen, bemagtigd.	II. 88
Dogge- of Kabbeljaauw-visschery. Men poogtze, in oorlogstyd, vry te doen verklaaren.	V. 136, 139
Dokkum. Bonifacius wordt, naby deeze Stad, gedood.	I. 413
Domburg (Jan van) wordt onthalsd.	IV. 21
Domitiaan wordt Keizer. I. 184. houdt eene belagchelyke zegepraal, over de Germaanen en Batavieren.	I. 185
Doodslag, oudtyds met geldboeten gestraft. II. 27. wanneer eerst met de dood. II. 404. in dronkenschap, zwaarer te straffen.	V. 27, 292
Doopsgezinden. Oorsprong derzelven. V. 68. zy worden vervolgd. V. 69. geestdryvers onder hen. V. 70. Zie Herdoopers.
Door Gods genade. Betekenis deezer spreekwyze.	II. 197 Aant.
Dordrecht, of 't op de plaats van Durfos gestigt zy. II. 101. Dirk de III. is 'er stigter van. II. 140. en stelt 'er eenen tol. II. 140. Keizer Henrik de III. neemt Dordrecht in. II. 159. Dirk de IV. herwint de Stad. II. 163. hy wordt aldaar omgebragt. II. 164. Kapel te Thuredrecht of Dordrecht. II. 172. Dordrecht wordt aan Brabant afgestaan. II. 293. komt wederom aan Holland. III. 35, 187. wordt door de Stigtschen bemagtigd. II. 320. verkrygt Handvesten van Willem den II. II. 402. Koophandel aldaar. III. 51, 140, 201. wolstapel van daar verlegd. III. 58. verschil der Stad met Wolferd van Borselen en den Baljuw Aloud. III. 115, 124. zy ontvangt Jan den II. tot Graave. III. 139. verschilt met verscheiden' Steden, over 't Stapelregt. III. 208. V. 188. geweldige oproer aldaar. III. 367. de Stad neemt Vrouw Jakoba niet voor Graavin aan. III. 417. erkent Jan van Beieren voor Ruwaard. III. 418, 435. ontvangt van hem gunstige Handvesten. III. 425. zy wordt belegerd, door Jan van Brabant. III. 429. verlaaten. III. 430. de Regeering wordt aldaar veranderd. III. 536. IV. 9. onlust aldaar. IV. 8. eenige Poorters trekken tegen de Hussiten, ten stryde. IV. 28. V. 304. de Stad verzoent zig met Hertoge Filips. IV. 56. de Regeering wordt 'er veranderd. IV. 80. tweespalt aldaar. IV. 127. de Hoekschen raaken 'er in 't bewind. IV. 175. daarna de Kabbeljaauwschen. IV. 195, 196. Jan van Montfoort poogt de Stad te verrassen. IV. 215. eerste beginsels der Hervorminge aldaar. IV. 415, 418. de Pensionaris deezer Stad neemt het Ampt van den Advokaat waar, in deszelfs afzyn. V. 34. zy wil geen eene lyn trekken met de andere Steden, om 't verlosgeld op 't kooren afgeschaft te krygen. V. 199. bezending der Staaten hier over. V. 200. vrees aldaar voor de Gelderschen.	V. 237
Dorp (Filips van) Thesaurier van Holland.	III. 377
Dory (Jeronimus van).	IV. 453
Douvres. Zeegevegt voor deeze Stad.	V. 401

Dregter-Friezen vallen in Kennemerland. II. 235. verdraagen zig met Floris den III. II. 240. verzoenen zig met Floris den V.	III. 45
Drente. Vrye jagt aldaar der Utrechtsche Kerke geschonken. II. 121. ook verscheiden' Landeryen. II. 154. staat van dit Graafschap. II. 227. inval in het zelve. II. 229. onlusten aldaar.	II. 284, 361
Dronkaarts uit de Wet en Regtbanken te weeren.	V. 27
Druïden. Gallische Digters. I. 147. een hunner voorzeggingen.	I. 147
Drukkonst, te Haarlem, gevonden.	III. 504
Druzus graaft eene Graft van den Ryn in den Yssel. I. 56. legt een' dyk, langs den Ryn. I. 58. beoorloogt verscheiden' Germanische volken. I. 58. sterft op den hertogt. I. 61. men stigt hem een' altaar.	I. 61
Duitsche orde. Derzelver oorsprong.	III. 253
Duivenvoorde (Dirk van) mishandelt het Standbeeld van Vrouwe Jakoba.	III. 517
Duivenvoorde (Filips van)	III. 152
Duivenvoorde (Willem van)	III. 224
Durfos, volgens sommigen, Dordrecht, wordt belegerd. II. 101, 102. 't beleg wordt opgebroken.	II. 103
Duure tyd, in 't jaar 1315. III. 201. in 't jaar 1437. III. 532. in 't jaar 1532. V. 42. in 't jaar 1536.	V. 122
Duuren bemagtigd, door René van Chalons. V. 237. verlooren. V. 237 herwonnen, door Karel den V.	V. 255
Duurstede. Haven aldaar. I. 338. slag by deeze Stad. I. 363. zy wordt Heriold ter Leen gegeven. II. 48. door de Deenen overvallen. II. 51, 54, 63, 68. Koophandel aldaar. II. 52, 70. de Stad wordt, door Roruk, bemagtigd. II. 64. de Koopluiden aldaar, door de Deenen, overvallen.	II. 70
Dwingelanden (dertig) in 't Roomsche Ryk.	I. 201
Dyk van Druzus. I. 58. door Paulinus Pompejus voltooid.	I. 95
Dyken (lange) van Domitius.	I. 67
Dyken door Floris den IV. gelegd. II. 360 Aant. Wendeldyk.	II. 360 Aant.
Dyken (Westfriesche) met balken en paalwerk beschut. IV. 91. 't bewind over dezelven aan Karel van Poitiers opgedraagen.	IV. 395

E.

EArdulf, Koning van Nordhumberland, neemt zyne toevlugt tot Karel den Grooten, te Nieuwmegen.	II. 37
Eburonen, oude inwooners van Gallie. I. 43. staan op tegen de Romeinen.	I. 51
Edam verzoent zig met Hertoge Albrecht van Saxen.	IV. 286
Edelen, van ouds Raaden der Graaven. II. 261, 311. oorsprong van hun gezag in Holland. II. 306. wanneer Ridders genaamd. II. 307. wanneer Knaapen. II. 308, hunne goederen en sloten. II. 308, 309. zy stonden over 't maaken van Vrede en Oorlog. II. 311, 312. en andere verdragen. III. 24. twisten met de Steden, over 't draagen der gemeene lasten. III. 183. hun klein getal, ten tyde van Karel den V.	V. 249
Eder. Zie Adrana.
Eduaerd de I. Koning van Engeland, ontvangt een' Brief van Floris den V. III. 20. verbiedt den uitvoer der Wolle. III. 21. handelt, over een dubbel Huwelyk, met Floris den V. III. 23, 30, 31. legt den Wolstapel te Dordrecht. III. 53. verlegt dien naar Brugge en Mechelen. III. 58. hoe ver hy de hand hadt, in 't ongeluk van Floris den V. III. 64, 65, 72, 73. hy krygt kennis van Floris dood. III. 87. zoekt Jan den I. in 't bewind te stellen. III. 93, 103. doch zelf merkelyk gezag te bekomen over Holland.	III. 96
Eduard de III. Koning van Engeland, met Hollandsche hulp, op den Troon gesteld. III. 210. handelt met Willem den III. over een verbond tegen Frankryk. III. 230.

sluit 'er een, met Willem den IV. III. 237. wordt Ryks Stedehouder. III. 240. of hy Gelder tot een Hertogdom verheeven hebbe. III. 241. beweert, dat zyne Gemaalin regt heeft op deeze Landen. III. 267, 270. krygt, voor een' tyd, deel aan de Regeering. III. 277. staat van 't Regt zyner Gemaalinne af.	III. 303
Eduard de IV. wordt Koning van Engeland. IV. 78. verbindt zig met Hertoge Karel. IV. 103. raakt in onlust met den Graave van Warwik. IV. 108. vlugt naar Holland. IV. 113. wordt hersteld. IV. 116. sluit een verbond van Koophandel met Maximiliaan en Maria. IV. 181. met de Friezen en den Heere van ter Schelling. IV. 182. sterft.	IV. 233
Eduard de VI. Koning van Engeland. V. 296. zyn uiterste wil en dood.	V. 388
Eduard, Hertog van Gelder, verklaart Hertoge Albrecht den oorlog. III. 301. maakt vrede met hem.	III. 302
Eduen. inwooners van het eigenlyk Gallic. I. 37. staan op tegen de Romeinen.	I. 51
Edzard, Graaf van Oostfriesland, helpt Franiker ontzetten. IV. 318. wordt tot Heere van Groningen ingehuldigd. IV. 325. raakt in geschil met Hertoge Joris van Saxen. IV. 382. verbindt zig met den Hertoge van Gelder. IV. 384. wordt ontzet van 't bewind over Groningen. IV. 386. sterft.	V. 35
Eed der Graaven geschiedde, van ouds, voor dien der Staaten.	III. 547. V. 337, 338
Eenigenburg, Slot in Westfriesland. III. 44. geslegt.	III. 99
Egbert, Zoon van Dirk den II. II. 125. wordt Bisschop van Trier.	II. 126
Egbert de II. Markgraaf van Brandenburg, verliest zyne Graafschappen Oostergouwe, Westergouwe, Islegouwe en Staveren.	II. 193, 194, 196
Eggard, Graaf van Walcheren, sneuvelt.	II. 53
Eggert. Zie Willem Eggert.
Egmond of de Hegge. Adelbert predikt, en sterft aldaar. I. 373. Geweldenaaryen aldaar, door de Deenen, gepleegd. II. 55. de Kerk en Kerken-goederen van Egmond worden onder 't bewind van Dirk den I. gesteld. II. 109. de Westfriezen verwoesten 't Klooster aldaar. II. 115. 't wordt, door verscheiden' Graaven, begiftigd. II. 132, 196. 't Slot aldaar, door Lodewyk van Loon, verbrand. II. 316. verschil tusschen den Heer en Abt van Egmond. III. 385. de Heerlykheid tot een Graafschap verheeven.	IV. 233
Egmond (Allard van) sneuvelt te Schagen.	II. 262
Egmond (Allard van).	III. 204.
Egmond (Berwoud van) sneuvelt.	II. 215
Egmond (Berwold van).	II. 259.
Egmond (Willem van). II. 361. sneuvelt.	II. 373
Egmond (Wouter van). II. 295, 300. III. 16. Zie Adolf, Arnoud, Floris, Fredrik, Georgius, Jan, Lamoraal en Maximiliaan van Egmond.
Egomir, Legerhoofd der Cheruscen.	I. 76
Eiland der Batavieren. Gelegenheid. I. 4, 14. of het tot Germanie, of Gallie behoord hebbe. I. 4, 5. oudste bewooners van het zelve. I. 6. Aant. 7. het wordt, door de Batavieren, ingenomen. I. 13. Germanikus verzamelt aldaar eene Vloot. I. 73. Vitellius beveelt 'er eene werving te doen. I. 118. 't wordt, door Cerialis, geplonderd. I. 179. Wapenhuis aldaar. I. 194. oude opschriften. I. 195. inval der Franken, in het zelve. I. 202. de Saliërs woonen 'er in. I. 243. doch worden 'er uit verjaagd, door de Quaden. I. 247. Theodosius brengt 'er 't tooneel des oorlogs.	I. 261
Eilanden in Friesland waren, oudtyds, Oostergo en Westergo.	I. 376
Eilanden der Saxers, waar gelegen. I. 296. Aant. overmeesterd, door de Franken.	I. 296

Einde (Jakob van den) Pensionaris van Delft.	V. 375
Elburg, gewonnen door den Graave van Buuren.	IV. 493
Eligius koopt eenige gevangen' Saxers vry. I. 334. wordt. Bisschop van Noyon. I. 336. Aant. predikt den Friezen en Zeeuwen.	I. 345
Emmanuel Filibert, Hertog van Savoye, voert bevel over 't Leger van Karel den V.	V. 399
Emmenes begeeft zig onder Holland.	III. 272
Enge (Bernard uit den).	III. 17
Engeland. Oude staat van dit Ryk. II. 187. Koophandel der Nederlanden in het zelve. III. 21, 187, 405, 498. IV. 89, 233, 302, 321. de Koning beweert de oppermagt te hebben over de zee, die 't Ryk omringt.	III. 169. Aant.
Engelbert van Kleeve wordt tot Beschermheer van Utrecht verkooren. IV. 204. stilt de misnoegde burgery. IV. 215. wordt, door den Bisschop, in den ban gedaan. IV. 217. verrast Utrecht. IV. 226. wordt gevat. IV. 227. geslaakt. IV. 231. keert naar zyn Vaderland. IV. 231. komt, met Fransche hulp, in Gelderland.	IV. 347
Engelbert van Nassau, Heer van Breda, wordt algemeene Landvoogd. IV. 320. sterft.	IV. 331
Enkhuizen. Avennes landt aldaar. III. 102. Hertog Albrecht verzamelt 'er een Leger. III. 330. wreedheid der Hoekschen aldaar. III. 475. aanslag der Gelderschen op deeze Stad. V. 141. zy lydt zwaare schade ter zee.	V. 368
Enno, Graaf van Oostfriesland. V. 35. heeft geschil met Balthazar van Ezens.	V. 35
Entszoon (Gerrit) Burgemeester van Enkhuizen, zoekt de Friezen te beweegen, om zig Hertoge Karel te onderwerpen. IV. 107. helpt eene beroerte te Zierikzee stillen.	IV. 125
Erasmus (Desiderius) houdt briefwisseling met Bisschop Filips van Bourgondie. IV. 419. draagt een zyner werken op aan de Landvoogdesse, Koninginne Maria. V. 22. sterft. V. 130. agting. der Staaten van Holland voor hem.	V. 130
Ever (Gerard).	III. 17
Everard. Graaf, zo men meent, van Hameland, verliest zyn Graafschap. II. 91. doodt Godefrid den Noorman. II. 91. bekomt deszelfs goederen.	II. 92
Everard, Heer van Elst, verbindt zig met Radboud. I. 363. zyn goed wordt, hierom, verbeurd verklaard.	I. 363
Everstein, door de Stigtschen gewonnen.	III. 372
Evocatie. Zie Privilegie de non evocando.
Excynzen (nieuwe), in sommige Steden verhuurd of verpagt. IV. 120, 449. 't invoeren derzelven verwekt opschudding. IV. 120. geschiedt daarna gemakkelyker. IV. 304. oproer over dezelven, in den Haage. IV. 447. men tragtze in Holland in te voeren. V. 133, 250, 257. 't geschiedt. V. 258. doch met veel moeite. V. 258, 265, 285. Zie Imposten.
Ezens ( Balthazar van) heeft geschil met Graave Enno. V. 35. handelt met Hertoge Karel van Gelder.	V. 54

F.

FErdinand, Broeder van Karel den V. wordt Roomsch-Koning. V. 8. 't Keizerryk wordt hem afgestaan.	V. 436
Filibert van Chalons, Prins van Oranje. IV. 400. François de I. belooft hem in zyn Prinsdom te zullen herstellen. IV. 463, 493. hy neemt den Paus gevangen. IV. 466. hy snenvelt voor Florence, hebbende René van Nassau erfgenaam verklaard.	IV. 508
Filippa, Dogter van Adolf van Egmond, te Gend opgevoed. IV. 141. trouwt met René, Hertoge van Lotharingen.	IV. 308. V. 145
Filips van Zwaaben, tot Keizer verkooren. II. 331. Bisschop Dirk houdt zyne zyde.	II. 331
Filips de I, Koning van Frankryk, trouwt met Berta, Dogter van Floris den I.	II. 179

Filips de IV, Koning van Frankryk, verbindt zig met Floris den V.	III. 59
Filips, Hertog van Bourgondie, bewerkt, nog maar Graaf van Charolois zynde, de vrede tusschen Jan en Jakoba van Brabant en Jan van Beieren. III. 431. wat hy hierin beoogde. III. 436. hy bereidt zig den weg, om Vrouw Jakoba op te volgen. III. 458. daagt Glochester uit tot een lyfgevegt. III. 461. wordt, door den Hertoge van Brabant, tot Ruwaard verklaard. III. 465, 466. berooft de Kennemers en Westfriezen van hunne Privilegien. III. 475. dreigt Gouda te belegeren. III. 484. noodzaakt Vrouw Jakoba, om hem voor Ruwaard te verklaaren. III. 484. maakt verandering in 't Hof van Holland. III. 489. maakt vrede met den Bisschop van Utrecht. III. 496. bekomt verscheiden' van de aanzienlykste Nederlanden. III. 507. stelt de Vliesorde in. III. 509. doet Frank van Borselen vatten. III. 512. noodzaakt Vrouw Jakoba, om hem de Graaflykheid af te staan. III. 513. wikkelt de Landzaaten in eenen oorlog met Engeland in. III. 520. belegert Calais. III. 526. raakt in oorlog met de Oosterlingen. III. 529. geeft verlof tot vrybuiten. III. 536. maakt Vrede en Bestand. III. 539, 542, 543, 544. bekomt de Heerlykheden, waaraan Vrouw Margareet van Bourgondie verlyftogt geweest was. III. 546. doet den Keizer, wegens deeze Landen, hulde. III. 549. draagt zyne Gemaalin 't bewind van Holland op, voor eenen tyd. IV. 7. komt in Holland. IV. 9, 12. verandert de Regeering, in verscheiden' Steden. IV. 12. verbiedt de Hoeksche en Kabbeljaauwsche hevigheden. IV. 13. verklaart, welke Heerlykheden van Beden vry zyn. IV. 14. doet Jan van Domburg onthalzen. IV. 21. ook den President Gozewyn de Wilde. IV. 22, 23. stelt Jan van Lannoi tot Stadhouder. IV. 22. betengelt de overdaad der Geestelyken. IV. 30, 31. schryft aan den Paus. IV. 31. bedwingt de Gentenaars. IV. 36. verleent Holland en Zeeland verscheiden' voorregten. IV. 38. beoorloogt de Engelschen. IV. 42. doet zynen natuurlyken Zoon, David, aansteilen tot Bisschop van Utrecht. IV. 53, 58, 59. herstelt de Kennemers en Westfriezen, in de verbeurde voorregten. IV. 54. ook Dordrecht en Zuidholland. IV. 56. staat naar 't gebied over Friesland. IV. 61. Keizer Fredrik verbiedt hem de Friezen te ontrusten. IV 67. hy raakt in twist met zynen Zoon, en in oorlog met Frankryk. IV. 69, 79, 85. heeft een' togt naar Turkye in 't hoofd. IV. 74. stelt orde op de herstelling der Dykaadjen. IV. 91. sterft. IV. 94. zyne egte en onegte kinderen. IV. 95. of hy te regt de goede bygenaamd zy.	IV. 95
Filips de II, Zoon van Maximiliaan en Maria wordt gebooren. IV. 193. Huwelyk voor hem geslooten. IV. 193. hy wordt Graaf, onder Voogdye zyns Vaders. IV. 207. de Gentenaars houden hem, in hunne magt. IV. 232, 240, 241. hy aanvaart de Regeering. IV. 294. wordt in Holland en Zeeland tot Graave ingehuldigd. IV. 295. verleent bepaalde voorregten. IV. 296. sluit een Verbond van Koophandel, met Henrik den VII. IV. 298, 303. trouwt. IV. 303. doet zig, op nieuws, inhuldigen. IV. 305. handelt, wegens Friesland, met Hertoge Albrecht. IV. 311. reist naar Spanje. IV. 319. keert te rug. IV. 321. bemagtigt verscheiden' Steden, in Gelderland. IV. 329. sluit een Bestand met Hertoge Karel. IV. 330. vertrekt wederom naar Spanje. IV. 331. wordt in Engeland opgehouden. IV. 333. aanvaardt de Regeering van Kastilie. IV. 336. sterft. IV. 336. zyne gedaante, aart en kinderen.	IV. 337
Filips, Zoon van Keizer Karel den V, wordt gebooren. IV. 465. wordt tot toekomenden Prins en Heer der Nederlanden ingehuldigd. V.

328, 330. zyn eed. V. 336. hy trouwt met Maria, Koninginne van Engeland. V. 391, 397. hy raakt in Engeland in veragting. V. 398, 426. zyn Vader draagt hem 't gebied op, over de Nederlanden en over Spanje. V. 430, 435. hy doet en ontvangt den gewoonen eed.	V. 434
Filips van Bourgondie, Heer van Beveren, voert het bevel in 't beleg van Sluis. IV. 291. belegert Wageningen. IV. 341. verlaat het. IV. 343, 348. wordt Bisschop van Utrecht. IV. 408. toont zig niet ongenegen tot Hervorminge. IV. 418. voert oorlog in Overyssel. IV. 438, 442. sterft.	IV. 447
Filips van der Elsas, Graaf van Vlaanderen, besluit de Hollanders te beoorloogen. II. 239. overmeestert het Slot te Beveren. II. 240. doet het beleg van Amerstein opbreeken. II. 249. neemt Floris den III. gevangen. II. 249. sluit eene voordeelige Vrede met hem. II. 250. sterft.	II. 275
Filips, Broeder des Hertogs van Kleeve, verzet zig tegen Maximiliaan. IV. 243. voert gebied binnen Sluis. IV. 245. versterkt de Stad. IV. 260. verliest dezelve. IV. 291. wykt naar Frankryk.	IV. 292
Filwater komt, met Engelschen onderstand, by Schouwen. III. 468. krygt de nederlaag.	III. 469
Fivelingo (die van) van Ketterye verdagt gemaakt.	II. 372
Flertingen, eene Landstreek met den titel van Markgraafschap.	II. 144, 159
Fleteren. Zie Antonis van den Houte.
Flevo (Meer), nu de Zuiderzee.	I. 56
Flevum (Rynmond).	I. 59
Flevum (Sterkte) waar gelegen.	I. 81
Floris de I. Zoon van Dirk den III. II. 153. wordt Graaf van Holland. II. 165. geraakt in oorlog met Willem, Bisschop van Utrecht. II. 166. overwint hem en zyne bondgenooten. II. 168. wordt, na eene tweede overwinning, by Hemert, overvallen en gedood. II. 169. zyne Dogter, Berta, trouwt met den Koning van Frankryk.	II. 179
Floris de II, bygenaamd de Vette, Graaf van Holland. II. 198. of hy onder Voogdye gestaan hebbe. II. 198. trouwt met Petronelle van Saxen. II. 206. verdraagt zig met Keizer Henrik den V, over Zeeland Bewester Schelde. II. 208, 210. zyn Privilegie aan de Burgeren van Alkmaar II. 213. Voorval tusschen hem en den Frieschen Edelman Galama. II. 213. nog een met den Abt van S. Truyen. II. 215. hy sterft.	II. 212
Floris de III. wordt Graaf van Holland. II. 236. woont de Ryksvergaderingen by. II. 237. heft een' nieuwen Tol te Geervliet. II. 237. tot misnoegen der Vlaamingen. II. 239. verdraagt zig met de Westfriezen. II. 240. trouwt eene Schotsche Prinses. II. 241. ondersteunt Bisschop Godefrid, tegen de Groningers. II. 242. verdraagt zig met hem wegens Friesland. II. 243. maakt een Verdrag tot voorkoming der overstroomingen des Ryns. II. 246. voert kryg tegen Vlaanderen. II. 248. wordt gevangen. II. 249. sluit eene nadeelige Vrede. II. 250. trekt op tegen de Westfriezen. II. 261. keert te rug, met verlies. II. 261. beoorloogt de Friezen. II. 267, 268. trekt naar 't Heilig Land. II. 273. sterft, te Antiochie.	II. 274
Floris de IV. Graaf van Holland. II. 356. zyn Huwelyk. II. 337. hy stigt een Klooster, te Loosduinen. II. 356. mengt zig in den twist, tusschen Gelder en 't Stigt. II. 358. handelt met Bisschop Otto, over't leggen van sluizen in den Wendeldyk. II. 360. helpt hem, tegen Rudolf van Koeverden. II. 363. overwint de Stadingers. II. 373. wordt, in een Steekspel, gedood. II. 374. zyne Keuren aan verscheiden' Zeeuwsche Steden.	II. 375
Floris de V. wordt Graaf van Holland, onder Voogdye. III. 3, 6, 8. leert taalen. III 6. trouwt. III. 9. trekt tegen de Westfriezen. III. 15. wordt Ridder. III. 18. beoor-

loogt de Westfriezen, te water. III. 18. vindt het Lyk van Koning Willem. III. 19. stigt een Slot te Wydenes. III. 20. handelt over een Huwelyk met Engeland, tusschen de wederzydsche Kinderen. III. 23, 30. sluit een Bestand met Gelder. III. 33. helpt de Stigtschen tegen Amstel en Woerden. III. 36. verzoent zig met hen. III. 39, 41. schenkt Amstelredamme aan Jan Persyn. III. 40. stelt twaalf Ridders van S. Jakob aan. III. 42. stigt vier Sloten in Westfriesland. III. 44. brengt de Westfriezen tot onderwerping. III. 44. munt geld te Medenblik. III. 45. de Zeeuwsche Edelen spannen tegen hem samen. III. 46. hy doet het beleg van Middelburg opbreeken. III. 49. verzoent zig met de Edelen. III. 50. beweert regt te hebben op de Schotsche Kloon. III. 55. staat 'er van af. III. 57. verbindt zig met Frankryk. III. 59. zyn ombrengen, in deszelfs oorzaaken en uitkomst, omstandiglyk ontvouwd.	III. 64, 85
Floris de Zwarte, Zoon van Floris den II. zyn aart. II. 220. is oneenig met Dirk den VI. II. 220. ondersteunt de Westfriezen. II. 221, 222. wordt ook door de Kennemers voor Heere aangenomen. II. 223. verdraagt zig met Dirk den VI. II. 223. neemt de wapenen aan, om de Erfdogter van Rechem ter Vrouwe te bekomen. II. 224. wordt omgebragt.	II. 225
Floris, Zoon van Floris den IV, verwint de Vlaamingen. II. 393. wordt Voogd van Floris den V. III. 3. maakt een Verdrag met Vlaanderen. III. 3. sterft. III. 6. zyne Keuren over Zeeland.	III. 6
Floris, Zoon van Jan van Avennes, regeert Zeeland.	III. 9, 10
Floris van Egmond, Heer van Ysselstein, is Zeeadmiraal. IV. 332. valt in Nieuwkerk op de Veluwe. IV. 365. is oneenig met de Stad Utrecht. IV. 368. bemagtigt de Sloten Rooden Tooren, Persingen en Heumen. IV. 371. is Stadhouder van Holland. IV. 388. bemagtigt eene Friesche Vloot, IV. 398. verjaagt de Gelderschen uit Holland. IV. 404. wordt Graaf van Buuren. IV. 441. draagt, als Kapitein-Generaal, zorg tegen de Gelderschen. IV. 470. bewerkt eene Unie tusschen Holland en eenige Brabantsche Steden. IV. 478, 489. zyne Krygsbedryven, in Overyssel en Gelderland IV. 493. hy sterft.	V. 193
Floris Oem van Wyngaarden, Pensionaris van Dordrecht, vervalt in de ongenade van Karel den V. IV. 413. wordt in zyne eer hersteld.	IV. 415
Fortrape: waar gelegen.	II. 107, 108
Forum Adriani, of Markt van Adrianus, hier te lande.	I. 190
François de I, Koning van Frankryk, maakt een Bestand met Karel den V. IV. 392. en een Verbond van Vrede en Vriendschap. IV. 399, 400, raakt, op nieuws, met hem in oorlog. IV. 429. wordt gevangen. IV. 450. maakt Bestand en Vrede. IV. 451, 460. sluit een Verbond tegen Karel den V. IV. 466. maakt Bestand. IV. 491. raakt wederom in oorlog. V. 124, 128, 136. verbindt zig met den Hertoge van Gelder. V. 126. maakt Bestand. V. 138. Vrede. V. 144. vangt wederom oorlog aan. V. 211. maakt verscheiden' verbonden tegen Karel den V.V. 212, 215. bemagtigt Luxemburg. V. 221. verliest het wederom. V. 221. wint verscheiden' Steden in Henegouwen, en gantsch Luxemburg. V. 245. voorziet Landrechies. V. 259. maakt vrede te Crespi. V. 272. sterft.	V. 296
Franken. Naamsbetekenis en oorsprong. I. 202 Aant. zy vallen in Batavia. I. 202. helpen Posthumus tegen Gallieen. I. 203. worden, door Aureliaan, geslaagen. I. 208. zy slaan zig neder in Batavia en langs den Ryn. I. 210, 211. waarom de Romeinen hun akkers afstonsten. I. 214. zy verraaden Prokulus. I. 216. verbranden eenige Romeinsche schepen. I. 217. hunne Scheepstogten. I. 217, 218. Maximiaan Herkulius overwint hen. I.

221. hunne zeeschuimeryen. I. 222. zy worden, in Batavia, door Konstantius Chlorus, geslaagen. I. 224. en daaruit verjaagd. I. 225. zy vallen in Gallie. I. 228. worden, door Konstantyn, geslaagen. I. 230. nog eens, door Krispus. I. 232. vallen op nieuws in Gallie. I. 233. worden, door Juliaan, bedwongen. I. 241, 242, 244. door de Quaden, uit Batavia, gejaagd. I. 247. zy verbinden zig, op nieuws, tegen de Romeinen. I. 257. vallen in Gallie. I. 258. Theodosius beoorloogt hen. I. 259. ook Valentiniaan. I. 263. De Alemannen vallen in hun Land. I. 265. Stiliko sluit een verdrag met hen. I. 267. zy worden, door de Gothische en Skytische volken, overwonnen. I. 270. Aëtius slaat hen. I. 281. Verdragen tusschen hen en de Romeimeinen. I. 281, 288. zy maaken zig meester van een deel van Gallie I. 287, ook van Trier en Keulen. I. 293. zy overwinnen de Saxers.	I. 294
Frank van Borselen wordt Stadhouder van Holland en Zeeland. III. 491. trouwt, heimelyk, met Vrouwe Jakoba. III. 510. wordt gevat. III. 512. geslaakt. III. 514. bekomt eenige goederen en waardigheden. III. 514. moet voor 't onderhoud van 't Bestand met Engeland zorgen. IV. 42. onthaalt Hertog Karel. IV. 106. sterft.	III. 515
Frankfort (Vrede van).	IV. 259
Frans van Brederode (Jonkheer) tot hoofd der Hoekschen verkooren. IV. 245. zeilt door een onbevaaren diep. IV. 246. bemagtigt Rotterdam. IV. 247. onderneemt een' aanslag op Schoonhoven. IV. 247. op Schiedam. IV. 250. verliest Rotterdam. IV. 256. zoekt Goereede te bemagtigen. IV. 264. wordt, in een gevegt, by Brouwershaven, gewond. IV. 265. sterft.	IV. 266
Fredrik de I. wordt Keizer. II. 235. geeft Floris den III. verlof tot het heffen van een' tol te Geervliet. II. 237. bevredigt hem met den Bisschop van Utrecht. II. 244. trekt naar 't Heilig Land. II. 273. daar hy omkomt.	II. 274
Fredrik de II. wordt Keizer. II. 332. de Graaf van Loon houdt zyne zyde. II. 333. hy bevestigt de Utrechtsche Kerk, in de tolvryheid te Tiel. II. 349. wordt afgezet.	II. 378
Fredrik de III. (Keizer) ontvangt de hulde wegens de Nederlanden van Hertoge Filips van Bourgondie. III. 549. vordert schatting van Friesland. IV. 66. verbiedt Hertoge Filips de Friezen te ontrusten. IV. 67. ontvangt de hulde, wegens Gelder en Zutfen, van Hertoge Karel. IV. 142. komt met een Leger in de Nederlanden. IV. 243. keert te rug. IV. 244. sterft.	IV. 294
Fredrik de I. wordt Koning van Deenemarke. IV. 456. geeft Holland en Zeeland verlof tot handelen. IV. 456. sluit de Zond. V. 36. onlusten tusschen hem en Holland. V. 40. hy maakt vrede. V. 45. zoekt nieuwen twist. V. 46. wordt krank. V. 55. sterft.	V 59
Fredrik, Paltsgraaf aan den Ryn, staat naar Deenemarke.	V. 106
Fredrik, Bisschop van Utrecht, zuivert zyn Bisdom.	II. 45
Fredrik de II. wordt Bisschop van Utrecht. III. 198. hangt af van Graave Willem den III.	III. 198
Fredrik van Blankenheim of de III. wordt Bisschop van Utrecht. III. 333. maakt een verbond met Friesland. III. 333. sterft.	III. 492
Fredrik van Baden of de IV. wordt Bisschop van Utrecht. IV. 315. ontvangt de hulde van Groningen. IV. 316. doet afstand van 't Bisdom.	IV. 408
Fredrik van Egmond, Heer van Ysselstein, doet het beleg van Ysselstein opbreeken. IV. 219. ontzet Franiker.	IV. 318
Friesland. hoe ver 't zig, oudtyds, uitstrekte. I. 292, 359. II. 3, 4, 158, 161. wordt Karel, Zoon van Karel den Grooten, aanbedeeld. II. 34. door de Deenen overvallen. II. 38, 58, 62. aan Godefrid den Noorman afgestaan. II. 87. inval

der Hunnen in Friesland. II. 117. der Noormannen.	II. 118
Friesland (tegenwoordig) onderwerpt zig aan Willem den III. III. 224. hoe de Graaven van Holland aldaar gehuldigd werden. III. 227. Willem de IV. doet een' togt derwaards, in welken hy omkomt. III. 258. Regeering. III. 327. Tweespalt tusschen de Schieringers en Verkoopers. III. 328. de Friezen sluiten een verbond met den Bisschop van Utrecht. III. 333. worden door Hertoge Albrecht beoorloogd. III. 332, 334, 339, 341. die een Bestand met hen maakt. III. 342. hun verbond met Engeland. III. 343. zy bemagtigen Staveren. III. 397. hulden Jan van Beieren. III. 452. IV. 61. Hertog Filips zoekt ook voor Heer van Friesland aangenomen te worden. IV. 61. 't mislukt. IV. 67. Fredrik de III. eischt schatting van Friesland. IV. 66. Karel van Bourgondie handelt, om Friesland tot onderwerping te brengen. IV. 107. Oostergo en Westergo sluiten een Verbond van Koophandel met Eduard den IV. IV. 182. Hertog Albrecht van Saxen wordt Erfstadhouder van Friesland. IV. 310. daarna zyne Broeders Henrik en Joris. IV. 319, 325. Karel de V. wordt Heer van Friesland.	IV. 390, 442, 443
Friezen. hunne oude wooning. I. 36. onderscheiding in groote en kleine Friezen. I. 36. Druzus maaktze aan 't Roomsche Ryk synsbaar. I. 58, 80. hun opstand tegen de Romeinen. I. 80. zy slaan Apronius en deszelfs Bondgenooten. I. 82. Korbulo overheert hen. I. 92. stigt eene sterkte in hun Land. I. 93. zy neemen eenige Akkers in. I. 96. gedrag van twee hunner Hoofden, in den Schouwburg te Rome. I. 97. zy staan de ingenomen akkers wederom af. I. 97. verbranden twee Romeinsche Winterlegeringen. I. 122. slaan de Romeinen. I. 124. of zy door Albinus geslaagen zyn. I. 192. zy bebouwen de Romeinsche akkers. I. 227. steeken, gedeeltelyk, over naar Britanje. I. 289. worden, door Klovis, overwonnen. I. 305, 307. durven niets tegen Chilperik onderneemen. I. 326. worden, door Klotaris den II. en door Dagobert overwonnen. I. 331. blyven lang ongeloovig. I. 342. Eligius predikt onder hen. I. 346. ook Wilfrid, I. 352, Wigbert, I. 356. Willebrord, I. 356. Wolfran, I. 369. en Bonifacius. I. 384, 413. zy worden, door Pipyn den Dikken, overwonnen. I. 358. hun opstand, onder Poppo. I. 374. Karel Martel overwint hen. I. 375. zy worden, door Karoloman en Pipyn, geslaagen. I. 403. helpen Pipyn tegen de Saxers. I. 404. eenigen hunner staan op tegen Karel den Grooten. I. 429, die hen overwint en hun 't Regt op hun vaderlyk erfgoed beneemt. I. 430. welk hun, door Keizer Lodewyk, wedergegeven wordt. II. 42. veelen worden Christensch. I. 425, 431. hun Verdrag met Karel den Grooten. I. 442. die hun Wetten geeft. I. 445. zy bekomen den naam van frye Freesen. I. 444. hun wordt, door de Deenen, schatting opgelegd. II. 38. Godefrid de Noorman, dwingtze, met eenen strop om den hals te gaan. II. 88. de Teisterbantsche Friezen slaan de Noormannen.	II. 91
Frisiabonen.	I. 36

G.

GAlama, een Friesch Edelman. zyne ontmoeting met Floris den II.	II. 213
Galba stelt Klaudius Civilis in vryheid. I. 102. dankt de Batavische Lyfwagt af. I. 103. sterft.	I. 104
Gallie. Oude Verdeeling van dit gewest. I. 37. Inval van verscheiden' woeste volken, in het zelve.	I. 266, 270.
Gallieen trekt ten stryde tegen de Germaanen. I. 203. spot met het verlies van Gallie.	I. 206
Galo ( Simon).	II. 259
Gannaskus, een Kaninefaat. Zyne zeeschuimeryen. I. 92. hy wordt,

door Korbulo, verjaagd en omgebragt.	I. 92, 93.
Gardolf (Graaf), door Godefrid den Noorman, aan den Keizer gezonden.	II. 89
Gasperne, door Willem den VI. gewonnen.	III. 372
Geertruid stigt eene Kapel te Geertruidenberg. I. 345. Dronk naar haar genoemd.	I. 345. III. 77
Geertruid (Vrouw) weduwe van Floris den I. wordt Voogdes van haaren Zoon, Dirk den V. II. 170. zy trouwt met Robert de Fries. II. 177. wykt naar Vlaanderen.	II. 181
Geertruidenberg. Kapel aldaar gestigt. I. 345. Dagvaart aldaar. III. 303. de Stad, door Jan van Beieren, ingenomen. III. 446. door de Hoekschen verrast.	IV. 250
Geervliet. Tol aldaar, door Floris den III. opgeregt. II. 237. Dirk de VII. wordt 'er in bevestigd.	II. 277. III. 29
Geestelyken. Ongebondenheid hunner zeden, in de agtste eeuwe.	I. 388, 389
Geestelykheid. of, in Holland, ooit deel aan de Regeering gehad hebbe. III. 486. IV. 505. derzelver heersch- en geldzugt, door Hertoge Filips, beteugeld. IV. 29. zy wordt geschat, door Hertoge Karel. IV. 149. betaalt tot de Beden, onder Karel den V.	V. 249, 301
't Gein, door de Hollanders overvallen.	II. 359
Gelder wordt een Hertogdom. III. 241. twist aldaar tusschen de Hekerens en Bronkhorsten. III. 299. 't Land aan Hertoge Karel van Bourgondie verpand. IV. 139. de Staaten des Lands zoeken Karel van Egmond in de Regeering te doen stellen. IV. 182. 't gelukt hun. IV. 307. de vier deelen des Hertogdoms verbinden zig onderling. IV. 317. de Staaten van Gelder twisten met Hertoge Karel. V. 145. maaken schikking over de opvolging. V. 145. Regt van Karel den V. en Willem van Gulik op dit Hertogdom. V. 233. het wordt den eersten afgestaan.	V. 255
Geldersche Friezen hunne zeeschuimeryen. IV. 390, 398, 405, 411. zy brandschatten Texel en Wieringen.	IV. 438
Gelduba, Legerplaats der Romeinen aan den Ryn. I. 68 Aant. overvallen door 't volk van Civilis. I. 141. ingenomen.	I. 145
Geloofsonderzoek. Zie Inquisitie.
Gemarchi, wat 'er mede gemeend worde.	II. 126, 127
Gend staat tegen zynen Graave op. III. 313. wordt bedwongen. III. 315. op nieuws ingetoomd, door Hertoge Filips van Bourgondie. IV. 36. die van Gend houden Vrouw Maria in hunne magt. IV. 172. ook daarna haaren Zoon. IV. 232. dien zy overleveren. IV. 235. geweldige beroerte aldaar. V. 164-179. zwaar gestraft, door Karel den V. V. 181. aanmerkingen, over deeze straffe.	V. 185
Gepiden, eene soort van Gothen, vallen in Gallie.	I. 271
Gerard de II, Graaf van Gelder, verschilt met het Stigt, wegens de Veluwe.	II. 272
Gerard de III, Graaf van Gelder, raakt in oorlog met den Bisschop van Utrecht. II. 357. overwint hem. II. 359. maakt Vrede. II. 359. werkt in 't kiezen van een' Bisschop van Utrecht.	II. 366
Gerard van Velzen spant aan tegen Floris den V. III. 67. of deeze zyne Huisvrouw verkragt hadt. III. 68. hy dreigt den Graaf. III. 78. ontdekt de Naarders. III. 81. berooft Floris van 't leeven. III. 82. vlugt naar Kroonenburg. III. 83. wordt gedood.	III. 90, 130, 132
Germaanen. Oorsprong.	I. 2, 3.
Germanie. Gelegenheid. I. 3. Verdeeling. I. 128 Aant. Opper- en Neder-Germanie.	I. 81. Aant. 128 Aant. 258 Aant.
Germanikus bevredigt het Romeinsch Leger aan den Neder-Ryn. I. 65. slaat de Katten. I. 65. bezoekt de Legerplaats van Varus. I. 66. overwint Arminius. I. 67. twee zyner Keurbenden doen een' gevaarlyken togt langs de Zuiderzee. I. 71. Hy verzamelt eene Vloot. I. 72. vaart, door Druzus graft en

de Noordzee, naar de Eems. I. 74. slaat de Cheruscen andermaal. I. 76. zyne Vloot lydt veel, door een' storm. I. 77. men wyst hem het Britannisch kruid. I. 79. hy keert naar Rome en sterft.	I. 80
Gerolf (Graaf) strydt tegen de Deenen, te Rynsburg.	II. 55
Gerolf ( Graaf) de II. wordt, door Godefrid, aan den Keizer gezonden. II. 89. hy verliest zyn Graafschap. II. 90. bekomt het wederom: II. 92. zendt zyne Zoonen, Dirk en Walger, naar Frankryk. II. 90. bekomt nog eenige goederen van Koning Arnold. II. 93. gelegenheid van zyn Graafschap. II. 93. hy sterft.	II. 95
Geschenken aan Stadhouders. IV. 455, 502. V. 9, 353. aan Landvoogden. IV. 462. V. 148, 161. aan andere Grooten en Leden van den geheimen Raad.	IV. 502. V. 9, 21, 104, 106, 135
Georgius van Egmond wordt Bisschop van Utrecht. V. 131. krygt Oktroi van Karel den V, om de ketters te regt te doen stellen.	V. 278
Giftbrief van 't jaar 888, ten behoeve van Graave Gerolf den II. II. 93. van de jaaren 922 en 923, ten behoeve van Dirk den I. II. 107, 109. van 't jaar 985, ten behoeve van Dirk den II. II. 125. van 't jaar 1064, ten behoeve der Utrechtsche Kerke.	II. 171
Gildenburg ( 't Slot ) door Hertoge Albrecht ingenomen.	III. 307
Giessenburg ('t Slot ), door Jan van Arkel, bemagtigd.	III. 346
Gizelbert, Hertog van Lotharingen, door Otto den I. geslaagen. II. 121. sneuvelt.	II 122
Glochester (Hertog van). Zie Humfrey.
Godefrid, Koning der Deenen, overweldigt de Abodriten. II. 36. handelt over Vrede met Karel den Grooten. II. 37. valt in Friesland en vordert aldaar schatting. II. 38. sterft.	II. 40
Godefrid, de Deen, Zoon van Heriold, verdraagt zig met Karel den Kaalen. II. 66. bekomt een gedeelte van Friesland. II. 68. waarna geheel Friesland. II. 87. zoekt zig van Lotharingen meester te maaken. II. 89. zendt den Keizer gezanten toe. II. 89. wordt, te Herispich, overvallen en omgebragt.	II. 90
Godefrid, Hertog van Lotharingen, beoorloogt Graave Dirk den III. II. 141, 143. krygt de nederlaag.	II. 146
Godefrid de II, Hertog van Lotharingen, staat op tegen den Keizer. II. 160. verbindt zig met Dirk den IV. II. 160. verbrandt het Paleis te Nieuwmegen II. 161. herwint het Land omtrent Dordrecht. II. 165. verzoent zig met den Keizer.	II. 166
Godefrid de III, Hertog van Lotharingen, de Bultenaar bygenaamd. II. 166. valt in Holland. II. 180. verjaagt Robert de Fries en gedraagt zig als Graaf. II 181. helpt Keizer Henrik den IV. in Saxen. II. 182. wordt in Alkmaar belegerd. II. 181. stigt Delft. II. 182. wordt omgebragt.	II. 182
Godefrid, Voogd van Gelder, verjaagt de Noormannen uit Tiel.	II. 134
Godefrid, Bisschop van Utrecht, raakt in geschil met Groningen. II. 241. 't welk bygelegd wordt. II. 243. hy stigt vier Sloten. II. 266. sterft.	II. 264
Godsdienst der oude Batavieren. I. 23. onderzoek, wanneer de Christelyke Godsdienst, hier te Lande, ingevoerd zy. I. 338. zwakheid der eerste bekeeringen. I. 362, 386. staat van den Godsdienst in de middeleeuwe. II. 5. in de vystiende. IV. 24. vryheid van Godsdienst in Duitschland.	V. 66
Goes in Zuidbeveland belegerd. III. 149. ontzet. III. 149. Vrouw Jakoba komt aldaar woonen.	III. 489, 510
Goes. Zie Adriaan en Aert van der Goes.
Gooije (Slot ten) belegerd.	III. 197
Gooiland (Heerlykheid van) aan Jan van Beieren opgedraagen.	III. 325
Gorinchem, belegert door Jonkheere Willem. III. 351. verandering der Regeeringe aldaar. III. 376.

de Stad, door Arkel, verrast. III. 377. komt wederom aan Holland. III. 388. Jan van Beieren zoektze te verrassen. III. 418. Vrede aldaar met Gelder geslooten.	IV. 499
Gothen vallen in Gallie. I. 268, 270. Zie West-Gothen.
Gouda komt aan Holland. III. 361. wordt met een beleg gedreigd. III. 484. de Hoekschen raaken aldaar op 't kussen. IV. 174. daarna, de Kabbeljaauwschen.	IV. 192, 196
Gouverneurs - Generaal. Zie Landvoogden (algemeene).
Gozewyn van Amstel staat af van 't Bisdom van Utrecht.	II. 397
Gozewyn de Wilde, een Vlaaming, wordt President of Stadhouder van Holland. IV. 9. afgezet. IV. 22. ter dood gebragt.	IV. 23
Graafschappen, hier te lande, by welke gelegenheid, erfelyk en onafhangelyker geworden.	II. 99
Graave. twist over 't regt tot deeze Stad. III. 317. die aan Brabant afgestaan wordt.	III. 319
Graaven. Dagobert de I. stelt Graaven aan, ter wederzyde des Ryns. I. 338. zy zyn verdedigers der Kerke. I. 395. door Karel den Grooten onder de Saxers aangesteld. I. 429. beschryving deezer waardigheid. II. 12. verscheiden' soorten van Graaven. II. 13, 23. hunne Regeering, II. 17. en Regtsoefening. II. 19. hunne Inkomsten. II. 29. Graaven van Holland, oudtyds, Maarschalken des Bisschops van Utrecht. II. 148. zy zwoeren eerst, by hunne inhuldiging, daarna de Staaten. III. 547. zy beweerden, vrede te mogen maaken, zonder de Staaten te kennen.	IV. 493
's Graavenhaage. Zie Haage.
Graft van Druzus. I. 56. van Korbulo.	I. 94
Grebber ( Klaas de) belegert, met de Westfriezen, 't Muider Slot.	III. 80
Grebber ( Klaas de ) Bevelhebber ter zee.	III. 537
Gregorius de VII. ( Paus ) zyn geschil met Keizer Henrik den IV. II. 183. hy doet Willem, Bisschop van Utrecht, in den ban. II. 185. wordt van deezen lelyk uitgemaakt.	II. 185
Griet- of Griekwaarderschap. welke waardigheid van ouds.	III. 442 Aant.
Grimaldi (Reinier) ondersteunt Holland tegen Vlaanderen, met eenige Galeien.	III. 170, 173, 174, 177
Grinnes, Romeinsche Legerplaats in 't Eiland der Batavieren.	I. 175
Grol ingenomen, door Hertoge Karel van Gelder.	IV. 340
Groningen, door de Friezen overvallen. II. 39. eenige Landeryen, in het zelve, der Utrechtsche Kerke geschonken. II. 154, 228. die van Groningen staan tegen den Bisschop van Utrecht op. II. 228. worden bedwongen. II. 229. nieuwe onlusten aldaar. II. 241. Henrik, Graaf van Gelder, neemt de Stad in II. 242. Floris de III. komt 'er voor. II. 243. zy bevredigt zig met den Bisschop. II. 243. zy vervalt in nieuwe onlusten. II. 285, 361. haar eerste Verbond van vereeniging met de Ommelanden. III. 339. zy doet Hertoge Albrecht hulde. III. 341. wordt, door Bisschop Fredrik den III, bemagtigd. III. 341. weigert Hertog Albrecht van Saxen voor Heer aan te neemen. IV. 315. doet den Bisschop van Utrecht hulde. IV. 315. schendt het Bestand, met Henrik van Saxen. IV. 324. doet Graave Edzard hulde. IV. 325. Hertog Joris belegert Groningen. IV. 383. de Stad wordt een Leen van Frankryk. IV. 385. Edzard wordt ontzet van 't bewind. IV. 387. Karel van Gelder wordt voor Heer aangenomen. IV. 386. Karel de V. naderhand.	V. 115
Groot-Commercie-Tractaat met Engeland van 't jaar 1496. IV. 302. veranderingen in het zelve.	IV. 333
Groote Pier schuimt langs de Zuiderzee. IV. 390, 398, 405, 411. begeeft zig tot een stil leeven.	IV. 420
Groot - Hofmeesters van Frankryk. Pipyn van Landen. I. 344. Grimoald. I. 346. Ebroïn. I. 348. Pipyn van Herstal of de Dikke. I. 353. Martyn. I. 353. Karel Martel. I. 366. Karoloman. I. 382. Pipyn de Korte.	I. 382, 405

Groot-Privilegie van Vrouwe Maria. IV. 167. de Aartshertog Filips weigert het te bevestigen. IV. 295. waarom.	IV. 298
Gugernen, Volk in Gallie.	I. 135
Gulden Vlies ( Ridderorde van 't ) ingesteld.	III. 509
Gulikerland, genoegzaam bemagtigd door Karel den V.	V. 236, 253
Gundebold, Koning der Friezen, sneuvelt op den togt naar Spanje.	I. 423
Gustaaf de I. Koning van Zweeden, begreepen in een Bestand met de Oosterlingen. IV. 463. nieuwe handeling met hem. IV. 467. hy verbindt zig met François den I.	V. 215
Guy van Dampierre, (Graaf) Zoon van Margareet, Graavinne van Vlaanderen, twist met zyne halve broeders van Avennes. II. 388. valt in Walcheren. II. 393. wordt gevangen. II. 394. geslaakt. III. 3. verdraagt zig met Holland. III. 3. belegert Middelburg. III. 48. verlaat het wederom. III. 49. zyn verder bedryf. III. 51. hy belegert Middelburg andermaal. III. 99. doch verlaat het. III. 101. wordt gevangen. III. 154. sterft.	III. 186
Guy, Zoon van Graave Guy van Vlaanderen, slaat Jonkheer Willem van Henegouwen, by Arnemuiden. III. 155. wint Middelburg. III. 156. belegert Zierikzee. III. 156. steekt over naar Holland. III. 157. verdraagt zig met Jan den II. III. 158. verklaart hem op nieuws den Oorlog. III. 158. overwint Jonkheer Willem, in een' scheepsstryd. III. 160. wint Noord-Holland. III. 161. ook Utrecht. III. 163. verliest Noord - Holland wederom. III. 165. keert naar Vlaanderen. III. 167. belegert Zierikzee. III. 171. wordt, in 't Gouwe, overwonnen en gevangen. III. 175, 177. verliest Zeeland en Utrecht. III. 178, 179. wordt geslaakt.	III. 185
Guy van Henegouwen krygt bewind over Holland, na de dood van Floris den V. III. 87, 88, 92. wordt gevangen genomen. III: 142. geslaakt. III. 142. bekomt de Landen van Amstel en Woerden. III. 151. wordt Bisschop van Utrecht. III 152. wordt wederom gevangen. III. 160. geslaakt. III. 185. legt zig op 't Kerkelyke toe. III. 193. raakt in oorlog met de Friezen. III. 195. sterft.	III. 198
Gysbrecht van Amstel helpt Vrouw Ada ontvlugten. II. 304. bekoopt deezen dienst duur. II. 314. wordt in een gevegt gewond.	II. 365, 366
Gysbrecht van Amstel de II. beoorloogt den Bisschop van Utrecht. II. 397. verzoent zig met hem. II. 398. valt, aan 't Hoofd der Kennemeren, in 't Stigt. III. 11. Vreêland hem verpand. III. 14. ontweldigd. III. 36. zyn zoen met Floris den V. III. 39. hy spant tegen den Graave aan. III. 67, 69. drinkt met hem. III. 77. vlugt ten Lande uit. III. 83. versterkt Amsterdam.	III. 83
Gysbrecht van Brederode wordt tot Bisschop van Utrecht verkooren. IV. 50. krygt David van Bourgondie tot eenen mede linger. IV. 49, 53. staat hem 't Bisdom af. IV. 59. wordt in hegtenis genomen. IV. 129. geslaakt. IV. 135. sterft.	IV. 135

H.

HAaften (Walraven van) woont den togt tegen Gend by. IV. 38 Haage. Hof aldaar door Willem den II. gestigt. II. 406. 't Hof des Stadhouders aldaar geplonderd. IV. 188. de Gelderschen berooven den Haage. IV. 444. oproer aldaar, over 't verhoogen der Excynzen, ontstaan. IV. 447. Maarten van Roslem plondert den Haage.	IV. 483
Haage (Albrecht uit den).	III. 16
Haage (Werenbold uit den).	III. 16
Haagestein ('t Land van) door de Hollanders afgeloopen. III. 223. 't Slot, door Willem den VI. gewonnen.	III. 372
Haamstede (Arend van).	IV. 46
Haamstede (de Heer en Floris en Arend van) gevonnist.	IV. 45

Haamstede (Floris van) sneuvelt.	III. 282.
Haamstede (Jan van) woont een' togt naar Vlaanderen by. III. 204. Zie Witte van Haamstede.
Haardstedegeld in Holland geheeven. V. 375, 376. Beloop van het zelve.	V. 405
Haarlem. 's Graaven Huis of Huizen aldaar verbrand, door de Kennemers. II. 223. die van Haarlem overvallen de Dregter-Friezen. II. 236. verwoesten Schagen. II. 260. Hof te Haarlem. II. 338, 405. of die van Haarlem Damiate, door middel van Zaagschepen, hebben helpen winnen. II. 350. de Stad heeft haar oudste Handvest van Willem den II. II. 403, 404. zy wordt door de Kennemers belegerd. III. 13. verlost. III. 13. Brief van Keizer Lodewyk aan deeze Stad. III. 244. opschudding aldaar. III. 312. nieuwe beroerte. III. 366. de Stad tweemaal vergeefs belegerd door Vrouwe Jakoba. III. 469, 470, 471. Drukkonst aldaar gevonden. III. 504. beweeging tusschen de Hoekschen en Kabbeljaauwschen. IV. 6. eenige Hoekschen aldaar overvallen. IV. 186. die van Haarlem zoeken 't Kaas- en Broods- Volk tot bedaaren te brengen. IV. 273. de Stad wordt, door het zelve, ingenomen. IV. 278. verzoent zig, met Hertoge Albrecht van Saxen. IV. 281, 282. Blokhuis aldaar gestigt. IV. 288. de tiende penning brengt aldaar weinig op.	V. 286.
Haarlem ( Baldrar of Boudewyn van) sneuvelt te Schagen.	II. 262
Haarlem (Dirk van).	III. 92, 260
Haarlem ( Gerard van).	II. 259, 313
Haarlem ( Jan van).	II. 295, 300
Haarlem ( Simon van).	II. 295, 300
Haarlem ( Ysbrand van).	II. 259, 295, 300, 313
Hagano ( Graaf). Gunsteling van Karel den Eenvoudigen.	II. 106, 109, 110
Hair afgelegd na 't behaalen der overwinninge. I. 153. Lang hair der Frankische Koningen.	I. 333 Aant.
Ham ( Meinard van): Zie Meinard van Ham.
Hameland ( Graafschap ) waar gelegen.	II. 92
Hanze-Steden. Derzelver oorsprong en verbond. III. 500, 501. zy raaken met Deenemarke in oorlog. III. 503. ook met Holland en Zeeland. III. 530. enz. op nieuws met de Hollanders. IV. 362. tweejaarig Bestand met dezelven. IV. 459, 463. nieuwe onderhandeling. IV. 467. die vrugteloos afloopt. V. 33. Vrede met dezelven. V. 45. vrees voor nieuwen oorlog. V. 46, 54, 56, 57, 61. Bestand: V. 66. nieuwe onlusten.	V. 102
Harderwyk, bemagtigd door Hertoge Karel van Gelder. IV. 363: herwonnen door den Graave van Buuren.	IV. 494.
Haringvisschery op de Engelsche Kusten vry gesteld. III. 54. wordt bekommerd. III. 188. V. 209, 296. wordt, sedert de uitvinding van 't kaaken en de groote netten, sterker voortgezet. III. 499. door de Franschen, merkelyk benadeeld. IV. 189. V. 397, 381. in Oorlogstyd, vry verklaard. IV. 435. V. 129. ook in tyd van Bestand. IV. 451. beveiligd. V. 297, 325, 377. gestaakt. V. 341, 368. bloeit zeer, te Enkhuizen.	V. 386
Havens en Reeden van Holland.	III. 54
Heemskerk ('t Slot te) gestigt. II. 400. door Hertoge Albrecht ingenomen.	III. 296
Heemskerk (Gerrit van ) slaat de Westfriezen.	II. 400
Heemskerk ( Gerrit van) zyne goederen aangetast.	III. 428, 442
Heemskerk (Wouter van) gevangen.	III. 296
Heemstede (Jan van). III. 440; 443.	IV. 38
Heerlykheden. van waar herkomstig. II. 310. welken vry zyn van Beden; welken niet.	IV. 14, 40, 391
Hegge. Zie Egmond.
Heilig Land. Oorsprong der Pelgrimaadjen derwaards. II. 151. Graaf Dirk de III. bezoekt het. II. 151, 153. ook Bisschop Willem II. 177 Heilige Wouden onder de Germaanen.	I. 120 Aant.

Hekerens en Bronkhorsten twist in Gelderland.	III. 300
Helium, oude mond der vereenigde Maaze en Waale.	I. 25
Helvetiërs, door Cezar geslaagen	I. 38
Hemming, Koning der Deenen, sluit een Verdrag met Karel den Grooten. II. 41. sterft.	II. 41
Hemming, de Deen, houdt zig ten Hove van Karel den Grooten op. II. 42. krygt bewind over Walcheren. II. 49. sneuvelt.	II. 54
Hendenesse of Hedenesse, oude scheidpaal van Zeeland. waar te zoeken.	II. 251 Aant.
Henegouwen aan Karel, Hertoge van Anjou; doch daarna aan Jan van Avennes afgestaan.	II. 394, 395
Hengist en Horsa steeken over naar Britanje I. 290. overheeren de Britten.	I. 291
Henrik de I. ( Keizer ) belegert Mets. II. 105. sluit een Verdrag met Karel den Eenvoudigen, te Bon. II. 105. bemagtigt Lotharingen. II. 116. beoorloogt de Hunnen. II. 117. regt Schutteryen op. II. 118. trekt op tegen de Noormannen. II. 119. sterft.	II. 119
Henrik de II. (Keizer) brengt de Friezen tot onderwerping aan Dirk den III. II. 133. doet hem den oorlog aan. II. 141. draagt een gedeelte van Zeeland aan den Graave van Vlaanderen ter Leen op.	II. 155
Henrik de III. (Keizer) begiftigt de Utrechtsche Kerk. II. 154. beoorloogt Dirk den IV. II. 157. neemt Dordrecht in. II. 158. trekt af. II. 162. sterft.	II. 167
Henrik de IV. (Keizer). II. 167. viert het Paaschfeest te Utrecht. II. 171. zyne Giftbrieven ten behoeve der Utrechtsche Kerke. II. 171. hy bevestigt Boudewyn den V. in 't regt op Zeeland Bewester-Schelde. II. 175. zyn twist met Paus Gregoor den VII. II. 183. hy draagt het Markgraafschap van Friesland den Graave van Northeim op. II. 199. hy sterft.	II. 208
Henrik de V. (Keizer) sluit een Verdrag met Floris den II, wegens Zeeland Bewester-Schelde. II. 208. doet eenen inval in Holland. II, 216. sterft te Utrecht.	II. 217.
Henrik de VI. (Keizer) geeft Zeeland Bewester-Schelde aan Boudewyn den VI. ter leen. II. 275. bevestigt Dirk den VII. in den Geervlietschen Tol. II. 277. sterft.	II. 331
Henrik, Landgraaf van Turingen, tot Roomsch - Koning verkooren. II. 380. hy sterft.	II. 380
Henrik van Gelder, tot Roomsch-Koning verkooren.	II. 381
Henrik de II. Koning van Frankryk. V. 296. Verbond van Koophandel met hem. V. 354. hy raakt in oorlog met Karel den V.V. 367, 399. sluit een Bestand met denzelven.	V. 417
Henrik de VII. Koning van Engeland. Verbonden met hem gemaakt. IV. 267. hy handelt met Filips den Schoonen.	IV. 333
Henrik de VIII. Koning van Engeland, zendt onderstand tegen de Gelderschen. IV. 369. verbindt zig met Maximiliaan en Karel tegen Frankryk. IV. 377. steekt over naar Nederland. IV. 378. maakt een Verbond met Karel den V. IV. 441. met François den I. tegen Keizer Karel. IV. 466. maakt Bestand met Karel. IV. 491. verbindt zig met hem, tegen Frankryk. V. 261. sterft.	V. 296
Henrik, Broeder van Otto den I. verwekt eenen oorlog, om 't bezit van Lotharingen. II. 121. wordt 'er Hertog van.	II. 123
Henrik de I. Hertog van Lotharingen en Brabant, bevredigt Bisschop Dirk, met Graave Otto van Gelder. II. 283. neemt Graave Otto gevangen. II. 289. ook Graave Dirk den VII. II. 290. dien hy tot een verdrag noodzaakt.	II. 291, 293
Henrik van Nassau, Graaf van Gelder, bemagtigt Groningen. II. 242. verschilt met den Bisschop van Utrecht over de Veluwe.	II. 269
Henrik, Graaf van Zutfen, getuigt in een' Giftbrief.	II. 226
Henrik de Kraan, Graaf van de Kuinder, door Willem den I. verdreeven.	II. 281
Henrik van Vianden wordt Bisschop van Utrecht. II. 397. valt in de Veluwe. II. 398. stigt het Slot

Vreêland. II. 398. verzoent zig met Gysbrecht van Amstel.	II. 398
Henrik van Beieren wordt Bisschop van Utrecht. IV. 447. raakt in geschil met de Stad. IV. 468. verzoekt onderstand van de Landvoogdesse Margareet tegen de Gelderschen. IV. 473. staat den Keizer 't weereldlyk gebied af. IV. 479, 495. ontdoet zig ook van 't geestelyk.	V. 131
Henrik van Borselen, Heer van Veere, voert bevel in eenen togt tegen de Gentenaars. IV. 37. bekomt de Heerlykheid van Westkapelle, Domburg en Vlissingen. IV. 86. wordt Admiraal en verjaagt Warwiks Vloot. IV. 111, 112. Eduard de IV. maakt hem zynen Raad.	IV. 117
Henrik van Nassau, Heer van Breda, wordt Stadhouder van Gelderland. IV. 331. verdedigt Diest. IV. 358. loopt de Veluwe af. IV. 399, 405. trouwt met Claude, Zuster van Filibert van Chalons, Prins van Oranje. IV. 400. wordt Stadhouder van Holland. IV. 402. wordt Kapitein - Generaal. IV. 422. de afgevaardigden der Staaten begroeten hem. V. 13. hy sterft.	V. 191
Henrik van Saxen belegerd in Franiker. IV. 317. ontzet. IV. 318. wordt Erfstadhouder van Friesland. IV. 319. staat zyn bewind aan zynen Broeder af.	IV. 325
Henrik Dirkszoon, Burgemeester van Amsterdam, van bedrog in 't opneemen van den voorraad van graanen beschuldigd. V. 293. ook over 't agterhouden van een deel des tienden pennings. V. 387. zyn snood bedryf, omtrent Schout Bardes.	V. 412
Herbert, Bisschop van Utrecht, bedwingt de Groningers. II. 229. doet Dirk den VI, door 't dreigen met den ban, 't beleg van Utrecht opbreeken. II. 230. sterft.	II. 233
Herdoopers. ( geestdryvende ) hun bedryf in Holland. V. 70. zy overmeesteren Munster. V. 71. pleegen aldaar veel geweld. V. 73. loopen, te Amsterdam, naakt met zwaarden, langs de straat. V. 74. orde tegen hen, in Holland. V. 76, 81. Munster wordt hun ontweldigd. V. 82, 83. zy zoeken Leiden in te neemen. V. 87. eenigen hunner loopen wederom naakt te Amsterdam. V. 88. zy zoeken deeze Stad te overweldigen. V. 91. bemagtigen den Dam en 't Stadhuis. V. 94. worden overwonnen. V. 97. en zwaar gestraft. V. 98, 101. Plakaat tegen hen. V. 100. David Jorisz staat onder hen op. V. 151. zy laaten af van 't zwaard voeren.	V. 100, 157
Heriold, Broeder van Koning Anul, wordt door de Deenen verjaagd. II. 42, 43. zoekt hulp by Keizer Lodewyk. II. 43. die hem bystaat. II. 44, 45. hy wordt, andermaal, van den Troon gestooten. II. 46. laat zig doopen. II. 47. bekomt eenig gebied hier te Lande. II. 48. krygt deel aan 't Deensche Ryk. II. 49. verliest het wederom. II. 50. onthoudt zig te Duurstede. II. 51. bekomt eenige Landen van Lotharius. II. 59. wordt gedood.	II. 63
Herispich. waar gelegen.	II. 90
Herkules Magusanus, onder de Germaanen geëerd.	I. 24
Herman van Hoorne, Bisschop van Utrecht, door Dirk den VI. gewapenderhand, in den zetel gesteld.	II. 235
Herman van Woerden pandt het Slot te Montfoort. III. 14. 't wordt hem afgenomen. III. 38. hy verzoent zig met Floris den V. III. 41. spant wederom tegen hem aan. III. 67. reden hier voor. III. 68. hy valt den Graave aan, op de jagt. III. 77. mishandelt hem. III. 79. zet Velzen aan, om hem te dooden. III. 82. vlugt ten Lande uit.	II. 83. III. 179
Hermegiskel, Koning der Warners, zoekt zig met de Franken te verbinden.	I. 314
Hermonduuren. hun verschil met de Katten.	I. 12 Aant.
Hersinisch Woud. waar gelegen.	I. 11, 239
Hertogen. Dagobert de I. stelt Hertogen ter wederzyde des Ryns. I.

338. beschryving deezer waardigheid.	II. 21
's Hertogenbosch. II. 292. door Graave Dirk den VII. bemagtigd.	II. 290
Herulen. door Maximiaan Herkulius overwonnen.	I. 220
Hervorming. eerste beginsels derzelve, hier te Lande. IV. 415, 418. voortgang detzelve. IV. 425. V. 3. Plakaaten daar tegen. IV. 426. V. 7, 29. vervolging deswege ontstaan. IV. 428. oneenigheid onder de Hervormers.	V. 5
Hesain veroverd en verwoest.	V. 388
Heusden (Heerlykheid van). Staat derzelve. III. 289. zy wordt aan Holland gehegt. III. 290. verschil over derzelver grenzen.	III. 309
Heusden (Jan, Heer van). III. 42. Zie Jan van Heusden.
Hisla, wat 'er door verstaan worde.	II. 126, 127
Hoeksche en Kabbeljaauwsche Tweespult. Oorsprong. III. 265, 276. voortgang. III. 365. IV. 3, 165, 185, 244. einde.	IV. 289, 292
Hoekschen. waarom dus genoemd. III. 278. en wanneer. III. 488. naamen der Hoekschen. III. 281. zeventien hunner Sloten worden vernield. III. 278. zy verkiezen Hertog Albrecht tot Ruwaard. III. 292, 293. raaken in de Regeeringe. III. 295. vermoorden Aleid van Poelgeest. III. 321. wyken ten Lande uit. III. 323. verscheiden' hunner Sloten vernield. III. 326. zy komen, onder Willem den VI, wederom in 't bewind. III. 365. vallen in Amstelland en Kennemerland III. 428. verliezen eenige Sloten. III. 440. doen veele Burgers, te Enkhuizen, onthalzen. III. 475. raaken op nieuws in 't bewind. IV. 4. maaken nieuwe beweegingen, na de dood van Hertoge Karel. IV. 165, 174. raaken van 't kussen. IV. 185. enz. verrassen Leiden. IV. 194. de Stad wordt hun wederom ontweldigd. IV. 197. zy bemagtigen Hoorn. IV. 211. verliezen de Stad wederom. IV. 212. krygen vry verblyf te Sluis. IV. 244. kiezen een hoofd. IV. 245. behaalen eenige voordeelen. IV. 247, 251. poogen, te vergeefs, Leiden te bemagtigen. IV. 253. hun nederlaag, op de Lek. IV. 255. en by Brouwershaven. IV. 265. zy vlugten meest ten Lande uit.	IV. 289, 292
Hof of Raad in den Haage, wanneer opgeregt. III. 356. oudste Instructie voor 't Hof. III. 489. door den Graave van Charolois op een' anderen voet gebragt. IV. 80. wykt gedeeltelyk naar Rotterdam. IV. 188. krygt eene nieuwe Instructie en meer gezags.	V. 30
Hof van Agrippina, waar gelegen.	I. 69
Hofpoort [Porta praetoria] wat men 'er door verstondt.	I. 138 Aant.
Holland (het Graafschap van) wanneer begonnen. II. 65, 71. oudst gebruik van den naam Holland. II. 173, 197. 't Graafschap in Holland aan de Utrechtsche Kerke geschonken. II 172. veele Ingezetenen van Holland, slaan zig aan de Elve neder. II. 231. Keizer Rudolf schenkt het Graafschap aan twee Heeren, op eenen tyd. III. 27. 't wordt ryk genoemd. III. 181. 't weigert Willem den III. hulp. III. 189. wordt in eenen Oorlog met Engeland ingewikkeld. III. 526. voert kryg met de Oosterlingen. III. 529. IV. 362. getal der schatting geevende Huizen en Ingezetenen van Holland, in 't begin der zestiende eeuwe. IV. 391. staat der grenzen, in 't jaar 1527. IV. 471, 474. Holland maakt eene Unie met twee Brabantsche Steden. IV. 489, 497. schulden van Holland. V. 12, 275, 403, 419. staat des Landschaps, V. 18, 149 inzonderheid, ten tyde der Overdragt.	V. 439
Honderdste penning van uitgaande waaren gevorderd. V. 240. de Staaten poogen dien te doen afschaffen. V. 241. 't gelukt.	V. 275
Hondsbosch. Zeeweeringen aldaar verbeterd.	V. 293, 327.
Hoofdgeld in Holland gevorderd.	IV. 391
Hoogstraaten. Zie Antonis van Lalaing.
Hoorn. de Kennemers, Vrouw Ja-

kobas zyde houdende, worden voor deeze Stad gestuit. III. 473. men breit aldaar het eerste groote Haringnet. III. 499. 't invoeren der nieuwe Excynzen verwekt 'er merkelyke beroerte. IV. 120. Banjaart maakt 'er nieuwe beweeging. IV. 176. Velaar insgelyks. IV. 185. de Regeering wordt 'er Kabbeljaauwsch. IV. 192, 209. De Hoekschen verrassen de Stad. IV. 211. die stormenderhand herwonnen wordt. IV. 212. onrust aldaar gestild. IV. 254 't Kaas-en Broods-Volk rukt in de Stad. IV. 273. men besluit aldaar tot eenen opstand. IV. 276. straf hier over. IV. 286. Hertog Albrecht doet 'er een blokhuis opwerpen. IV. 288. de Stad lydt zwaare schade ter zee.	V. 368
Hoorne en Altena (Willem, Heer van).	III. 42
Horik, een der Deensche Vorsten, handelt met Keizer Lodewyk.	II. 50, 52, 56.
Horsa. Zie Hergist.
Horst (Slot ter) op de Veluwe gestigt.	II. 266
Horst (Gerard van).	II. 295
Houte (den). 't Haarlemmer Hout zo oudtyds genoemd.	III. 161
Hugo, Zwager van Godefrid den Noorman, zoekt zig, met deszelfs hulp, meester te maaken van Lotharingen. II. 88. hem worden de oogen uitgesteken. II. 91. en hy in een Klooster gezet.	II. 91
Hugo van Lannoi, Heer van Santes, wordt Stadhouder van Holland.	III. 514. IV. 3
Hugo van Voorne valt in Schouwen. II. 317. wordt uit Zeeland verjaagd. II. 318. ook uit Voorne.	II. 323
Huis te Britten. Gelegenheid. I. 70. Naamsoorsprong. I. 85, 292. of 'er eene Roomsche Winterlegering geweest zy.	I. 122, 197
Huisluiden. of Floris de V. eenige Huisluiden edel verklaard hebbe.	III. 70
Humfrey, Hertog van Glochester, III. 449. trouwt met Vrouwe Jakoba. III. 456. komt in Henegouwen. III. 460. wordt, door Filips van Bourgondie, tot een Lyfgevegt uitgedaagd. III. 461. keert naar Engeland. III. 461. zendt Filwater, met onderstand, herwaards. III. 468. verlaat Vrouw Jakoba, en trouwt Eleonoor Cobham. III. 482. wordt omgebragt.	III. 482
Hunnen of Hungaaren, door Karel den Grooten beoorloogd. I. 433. en overwonnen. I. 435. tweede togt tegen dezelven. I. 439. zy worden den Frankischen Ryke onderworpen. I. 447. vallen in Friesland.	II. 117
Hunnen-Schansen op de Veluwe.	II. 117
Huslade. zekere schatting.	II. 126
Huybert ( Jakob Korneliszoon de ) voert Koning Filips den Schoonen naar Spanje. IV. 331. loon van deezen dienst.	IV. 332 Aant.

J. en I.

Jakoba (Vrouw) Dogter van Willem den VI. trouwt met Jan, Hertoge van Touraine. III. 398. wordt voor toekomende Graavinne van Holland aangenomen. III. 408. ingehuldigd. III. 415. komt in Holland. III. 417. trouwt, voor de tweede reize, met Jan, Hertog van Brabant. III. 418, 420. raakt in oorlog met haaren Oom, Jan van Beieren. III. 427, 428. belegert Dordrecht. III. 429. verlaat het. III. 430. verzoent zig, met Jan van Beieren. III. 431. wordt oneenig met haaren man. III. 448. staat naar een ander Huwelyk. III. 449. wykt naar Engeland. III. 450. verwerft een Pauselyk verlof tot Egtscheiding. III. 455. trouwt met Humsrey, Hertog van Glochester. III. 456. komt in Henegouwen. III. 460. wordt uit Bergen geligt en naar Gend gevoerd. III. 461. vlugt naar Holland. III. 463. wint een' slag by Alfen. III. 467. verliest dien, by Brouwershaven. III. 469. Hoorn kant zig tegen haar. III. 473. zy wykt naar Gouda. III. 474. verval haarer zaaken. III. 480. Glochester verlaat haar. III. 482. haare Vloot, by Wieringen, wordt geslaagen. III. 483. zy wordt ge-

noodzaakt Filips, Hertog van Bourgondie, tot Ruwaard aan te stellen. III. 484. trouwt, heimelyk, met Frank van Borselen. III. 509. moet de Graaflykheid aan Hertoge Filips afstaan. III. 513. wordt Houtvesterin van Holland. III. 514. maakt eenige goederen aan Heere Frank. III. 514. haar verder bedryf en dood. III. 516. aanmerkingen over haare vier Huwelyken.	III. 518
Jakob, Burggraaf van Leiden, helpt Willem den I. in 't bewind van Holland.	II. 302
Jakob van Gaasheek wordt Heer van Abkoude en Wyk te Duurstede. III. 392. wordt Stadhouder van Holland. III. 466. belegert Schoonhoven.	III. 467
Jakob van Kampen helpt Munster overweldigen. V. 73. wordt tot Bisschop van Amsterdam aangesteld. V. 80, 81. wordt gevat. V. 98. ter dood gebragt.	V. 98
Jan de XXII. (Paus) raakt in een hevig geschil met Keizer Lodewyk.	III. 215
Jan, Koning van Engeland. Bries van Vrouw Aleid aan hem. II. 328. verbond tusschen hem en Graave Lodewyk van Loon. II. 329. tusschen hem en Willem den	I. II. 333
Jan, Hertog van Bourgondie. Zyn bedryf in Frankryk.	III. 401
Jan de II. Hertog van Brabant, heeft de hand in den aanslag tegen Floris den V. III. 72. verzoent zig met Jan den II. Graave van Holland. III. 143. valt in Zuidholland. III. 161. moet te rug. III. 163. verdraagt zig met Willem den III.	III. 185
Jan de IV, Hertog van Brabant, trouwt met Vrouwe Jakoba. III. 418, 420. wordt tot Graave ingehuldigd. III. 421, 465. belegert Dordrecht. III. 429. verlaat het. III. 430. maakt vrede met Jan van Beieren. III. 431. zyn aart. III. 445. oneenigheid met Vrouwe Jakoba. III. 448. hy verklaart Filips, Hertog van Bourgondie, tot Ruwaard. III. 465. sterft.	III. 481
Jan, Hertog van Touraine, trouwt met Jakoba, Dogter van Willem den VI. III. 398. wordt Daufyn. III. 400. raakt in ongunst van 't Fransche Hof. III. 404. trekt naar Frankryk. III. 406. komt om.	III. 407
Jan de I. wordt gebooren. III. 30. handel over een Huwelyk tusschen hem en eene Dogter van Engeland. III. 30, 96. hy woont een' togt naar Zeeland by. III. 48. wordt naar Engeland gezonden. III. 53, 66. keert herwaards. III. 95, 103. waarom hy in Zeeland aanlandt. III. 103, 104. zyn geleide. III. 104. hy wordt voor Graave erkend. III. 106. onderwerpt zig de Westfriezen. III. 107. geeft Wolferd van Borselen groot gezag. III. 109. wordt in een' oorlog tegen Frankryk ingewikkeld. III. 110. maakt Vrede met het Stigt. III. 111. die wederom verbroken wordt. III. 113. Borselen poogt hem naar Zeeland te voeren. III. 125. de Westfriezen maaken hunnen zoen met hem. III. 132. hy sterft. III. 133. zyne Weduwe hertrouwt.	III. 134
Jan de II. Graaf van Henegouwen. III. 18. verkrygt regt op Holland van Keizer Rudolf. III. 27. ook op Zeeland Bewester-Schelde. III. 28. wordt Voogd, na de dood van Floris den V. III. 87, 95. doet het beleg van Middelburg opbreeken. III. 100. ook van het Slot te Medenblik. III. 101. vertrekt naar Henegouwen. III. 105. keert wederom. III. 128. stelt orde op de Regeering. III. 129. sluit een Verbond tegen de moorders van Floris den V. III. 130. verzoent zig, met de Westfriezen. III. 132. reist naar Frankryk. III. 133, 137. sluit een Verbond met Filips den Schoonen. III. 137, 168. wordt tot Graave van Holland ingehuldigd. III. 138, 139. stelt orde op de rust des Lands. III. 140. sluit een Bestand met Vlaanderen. III. 142. verdraagt zig met Brabant, Kuik en Heusden. III. 143. trekt op tegen Keizer Albrecht. III. 145. de Zeeuwen verklaaren zig voor hem. III. 146. ook Schoonhoven. III. 148. hy ver-

draagt zig met Heere Guy. III. 158. hy wordt krank. III. 158. hy sterft. III. 181. zyn aart, Graf, en Grafschrift.	III. 181
Jan van Beieren (Hertog) wordt tot Bisschop van Luik verkooren. III. 325. wordt Heer van Voorne, Woerden en Gooiland. III. 325. raakt in geschil met de Luikenaars. III. 379. brengt hen tot onderwerping. III. 382. dringt zig ter Regeeringe van Holland in. III. 417. poogt Gorinchem te winnen. III. 418. wordt, door Keizer Sigismond, met de Landen verlyd. III. 422, 424. verlaat zyn Bisdom en trouwt. III. 422, 423. neemt den naam van Graave aan. III. 425. geeft gunstige Handvesten. III. 425. begint de vyandlykheden, te water. III. 428. bemagtigt Rotterdam. III. 431. verzoent zig met Vrouwe Jakoba. III. 431. maatigt zig te veel bewinds aan. III. 436. raakt met Utrecht, Amersfoort en de Hoekschen in oorlog. III. 438. bemagtigt Leiden. III. 440. hegt het Burggraafschap aan de Graaflykheid. III. 444. heeft het oog op Brabant. III. 445. bemagtigt Geertruidenberg. III. 446. zyne onderneeming in Friesland. III. 452. hy sterft.	III. 464
Jan van Nassau, Bisschop van Utrecht. III. 13. herwint Utrecht en Amerssoort. III. 14. verpandt Vreêland aan Amstel, en Montsoort aan Woerden.	III. 14
Jan van Diest of de III. wordt Bisschop van Utrecht. III. 221. verpandt Vreêland aan Willem den III. III. 222. sterft.	III. 255
Jan van Arkel of de IV. wordt Bisschop van Utrecht. III. 255. herstelt de vervallen' zaaken van 't Stigt. III. 256. maakt een Verdrag met Willem den IV. III. 257. raakt met Willem den V. in oorlog. III. 272. maakt een Bestand met hem. III. 274. na 't uitgaan van welk de kryg wederom begint. III. 284. hy wint Weesp en Muiden. III. 286. maakt vrede met Willem den V.	III. 287
Jan van Avennes, Zoon van Margareet, Graavinne van Vlaanderen, helpt Koning Willem Aken winnen. II. 385. twist met zyne Moeder en halve Broeders. II. 388. hy en zyn Broeder Boudewyn eigenen zig Zeeland Bewester-Schelde toe. II. 390, 392. hy trouwt met Aleid, Dogter van Floris den IV. II. 391. bekomt Henegouwen. II. 395, 396. sterft.	III. 6
Jan, Graaf van Oostervant, krygt bewind over Zeeland. III. 146. sneuvelt.	III. 153
Jan, Heer van Arkel, Stadhouder van Holland, zet Hertog Albrecht op, tegen zynen Zoon. III. 324. weigert Rekening te doen van zyn Rentmeesterschap. III. 344. zyn aart en bedrys. III. 344. hy wordt gebannen en zyn goed verbeurd verklaard. III. 345. begint de vyandlykheden. III. 346. wordt binnen Gorinchem belegerd. III. 351. maakt vrede. III. 352. bemagtigt Woudrichem. III. 371. is oneenig met zynen Zoon, Willem. III. 375. draagt zyne Heerlykheden den Hertoge van Gelder op. III. 378. wordt gevangen. III. 389. reden hier toe. III. 390. hy sterft.	III. 390
Jan van Beaumont, Broeder van Willem den III. en Heer van Gouda en Schoonhoven. III. 209. helpt Eduard den III. aan de Engelsche Kroon. III. 212. woont een' togt naar Friesland by. III. 259. krygt deel aan de Regeering van Holland. III. 266. kiest Frankryks zyde.	III. 267
Jan van Egmond wordt gebannen. III. 390. verrast Ysselstein.	III. 415
Jan van Egmond zoekt Hoorn te bemagtigen. IV. 185. 't gelukt. IV. 212. hy wordt Stadhouder van Holland. IV. 233. belegert Rotterdam. IV. 250. herstelt de rust in Hoorn. IV. 254. woont het beleg van Montfoort by. IV. 265. overwint de Hoekschen, by Brouwershaven. IV. 265. zoekt het Kaas- en Broodsvolk te verjaagen uit Alkmaar. IV. 278. belegert Pouderoijen. IV. 352. sterft.	IV. 402
Jan van Heusden spant aan tegen Floris den V. III. 67. reden hier-

toe. III. 69. Verbond tegen hem. III. 130. hy verzoent zig met Jan den II.	III. 143
Jan van Kuik smeedt een' aanslag tegen Floris den V. III. 66. roept eenige Edelen te Bergen op Zoom byeen. III. 71. daarna te Kameryk. III. 72. zegt Floris den V. den oorlog aan. III. 74. poogt de Edelen van Kroonenburg te verlossen. III. 89. Verbond tegen hem gemaakt. III. 130. hy verzoent zig met Jan den II.	III. 143
Jan van Lannoi wordt Stadhouder van Holland. IV. 22. dempt een' opstand in 't Noorderkwartier. IV. 20. trekt tegen de Gentenaars uit. IV. 38. wordt voor vyand des Lands verklaard en vlugt naar Frankryk.	IV. 84
Jan, Burggraaf van Montfoort. zyne Heerlykheid Purmerende wordt verbeurd verklaard. IV. 197. hy voert bevel binnen Utrecht. IV. 201, 202. poogt Dordrecht te verrassen. IV. 215. neemt het Slot te Woerden in. IV. 248. verliest het, nevens Montfoort. IV. 263, 266. Montfoort wordt hem wedergegeven.	IV. 266
Jan van Naaldwyk, Bevelhebber onder de Hoekschen, wordt gevangen. IV. 255, 256. geslaakt. IV. 256. hy schuimt langs de Zuiderzee. IV. 271. bemagtigt Texel en Wieringen. IV. 275. keert naar Sluis. IV. 276. wykt naar Frankryk, daar hy sterft.	IV. 292
Jan van Nassau, Heer van Breda. IV. 12. voert bevel in eenen togt tegen de Gentenaars.	IV. 37
Jan Persyn verlost Haarlem. III. 13. bekomt de Heerlykheid van Amstelredamme.	III. 38, 40
Jan van Renesse verzoent zig met Graave Floris den V. III. 50. tekent een Verbond met Frankryk. III. 60. heeft kennis van den aanslag tegen Floris den V. III. 67. wordt gebannen. III. 109. verwekt eenen opstand in Zeeland. III. 141. beweert dat Holland aan 't Ryk vervallen is. III. 144. begeeft zig naar Utrecht. III. 163. vlugt van daar, en sneuvelt in de Lek.	III. 179
Jan van Uitkerken slaat Vrouw Jakoba, by Alfen. III. 471. wordt Kastelein te Gouda.	III. 478
Jan Bokelszoon van Leiden wordt naar Munster gezonden. V. 71, 73. werpt zig aldaar tot Koning op. V. 77. zyn vreemd bedryf. V. 78, 79, 80. hy stelt een' Bisschop van Amsterdam aan. V. 80. wordt gevat. V. 84. en zwaar gestraft. V. 87. zyne stellingen.	V. 85
Jan van Geelen helpt Munster bemagtigen. V. 73. beleidt een' aanslag op Amsterdam. V. 91, 99. wordt overweldigd. V. 96. en doorschooten.	V. 97
Jan Matthyszoon, Bakker van Haarlem, geeft zig uit voor Enoch. V. 71. helpt Munster inneemen. V. 73. sneuvelt.	V. 74, 77
Jeroen, Priester te Noordwyk, door de Deenen gedood.	II. 55
Imposten (algemeene) met veel moeite ingevoerd. V. 275, 300, 325, 403. op de Wynen. V. 342, 351. beloop der eersten. V. 286. eerst ingezameld. V. 372, 420. daarna verpagt. V. 421. Zie Excynzen.
Inguiomer, Oom van Arminius, helpt deezen tegen de Romeinen.	I. 65, 68
Inkomsten (Koninglyke) in de Middeleeuwe.	II. 23
Inquisitie. Oorsprong derzelve. II. 369. wordt in de Nederlanden ingevoerd. IV. 427. V. 345. klagten deswege. V. 344, 345. men laat den naam uit de Plakaaten.	V. 349
Interim van Karel den V. geeft geen genoegen.	V. 361, 424
Jonker Frans. Zie Frans van Brederode.
Jooden (Portugeeschen), onder den naam van nieuwe Christenen, 't verblyf in de Nederlanden verbooden.	V. 345
Joost van Lalaing wordt Stadhouder van Holland. IV. 191. belegert het Blokhuis op de Vaart. IV. 203. wordt aldaar geslaagen. IV. 203. slaat de Utrechtschen, in Westbroek. IV. 204. houdt eene Dag-

vaart te Schoonhoven. IV. 205. verandert de Regeering te Hoorn. IV. 210. verovert de Stad stormenderhand. IV. 212. bemagtigt de Sloten Harmelen en ter Haar. IV. 216. ook het Blokhuis op de Vaart. IV. 219. sneuvelt in 't beleg van Utrecht.	IV. 228
Joris, Bastaard van Brederode, krygt bevel over Rotterdam. IV. 189. wordt onthalsd.	IV. 258
Joris van Saxen wordt Erfstadhouder van Friesland. IV. 325. belegert Groningen. IV. 325. raakt in geschil met Graave Edzard. IV. 382. slaat het beleg wederom voor Groningen. IV. 383. verbindt zig met den Bisschop van Utrecht. IV. 384. wordt uit Friesland gejaagd. IV. 387. staat zyn bewind aan Prinse Karel af.	IV. 390
Joviaan. misnoegen der Batavieren over zyne verheffing tot Keizer.	I. 256
Irmensul, Saxische afgod, door Karel den Grooten, vernield.	I. 419
Islegouwe ( 't Graafschap ) aan de Utrechtsche Kerk geschonken.	II. 194, 196
Jubeljaar. Oorsprong.	IV. 32
Juliaan ontweldigt den Barbaaren verscheiden Steden. I. 235. slaat de Alemannen. I. 236, 237. en Franken. I. 239. bedwingt de Saliërs in Batavia. I. 242. ook de Chamaven. I. 244. doet Schepen timmeren, om graanen uit Britanje te haalen. I. 246. bevredigt de Quaden. I. 249. wordt Keizer. I. 252. overwint de Attuariën. I. 253. sneuvelt.	I. 254
Juliakum. waar gelegen.	I. 241 Aant.
Julius Brigantikus, Zusters Zoon van Civilis, kiest de zyde van Vitellius. I. 107. sneuvelt.	I. 176
Julius Cezar. Zie Cezar.
Julius Paulus, Broeder van Klaudius Civilis, ter dood gebragt.	I. 99
Juriaan Schenk, Heer van Tautenburg, voert bevel over 't Keizerlyk Leger, in Overyssel. IV. 442. sluit een Verdrag met de Staaten van Friesland. IV. 442. ontvangt in 's Keizers naam de hulde van Overyssel. IV. 479. behaalt aldaar eenige voordeelen. IV. 493. herwint het oude Klooster. V. 91. belegert Appingadam. V. 115. wint het.	V. 119
Jutfaas (Dirk van).	II. 247
Jutten, in de meeste uitgaaven van Beda, Viten genaamd, steeken naar Britanje over.	I. 290
Izabel, Hertogin van Bourgondie, bekomt het bewind over Holland, voor eenen tyd. IV. 7. stilt eenige beroerten.	IV. 7, 8

K.

KAapvaart der Zeeuwen. Oudst voorbeeld daar van.	III. 22
Kaas- en Broods-spel of Oorlog van Kaas- en Brood beschreeven.	IV. 271-289
Kaas- en Broodsvolk valt in Hoorn en Alkmaar. IV. 273. neemt Haarlem in. IV. 278. pleegt aldaar veel moedwils. IV. 279. poogt Leiden te verrassen. IV. 280. wordt zwaar gestraft, door Hertoge Albrecht van Saxen.	IV. 282
Kabbeljaauwsche en Hoeksche Tweespalt. Oorsprong. III. 265, 276. voortgang. III. 365. IV. 3, 165, 185, 244. einde.	IV. 289, 292
Kabbeljaauwschen. waarom dus genoemd. III. 278. en wanneer. III. 483. welke Edelen en Steden daar toe behoorden. III. 280. zy vernielen zeventien Hoeksche Sloten. III. 278. Hertog Albrecht zet hen uit het bewind. III. 295. zy raaken 'er wederom in. III. 321. Willem de VI. is hun niet gunstig. III. 365. verscheiden' hunner Sloten worden verwoest. III. 440, 472. zy worden uit Amsterdam verdreeven. IV. 5. hunne bitterheid tegen die van Brederode. IV. 129. hun gedrag na de dood van Hertoge Karel. IV. 165, 174. zy raaken, alomme, op 't kussen. IV. 185 enz. 195, 196. staan Maximiliaan eene zwaare Bede toe.	IV. 190
Kajus Julius Cezar. Zie Cezar.
Kaligula (Kajus) waarom dus genaamd. I. 69. zyn belagchelyk bedryf, in en omtrent het Eiland der Batavieren. I. 84, 86, 87. hy ontvangt Adminius en eenige Britten aldaar. I. 85. hy wordt van

zekeren Kaninefaat bespot. I. 86. hy stigt eene Vuurbaak. I. 86. verkoopt de Huissieraaden zyner Zusteren, omtrent den Ryn. I. 89. doet zig eene zegepraal bereiden. I. 89. wordt omgebragt.	I. 90
Kalla of Kaillart naam van Kaligulas Tooren, agter 't Huis te Britten.	I. 88
Kameryk. Vrede, in 't jaar 1508, aldaar geslooten. IV. 358. in 't jaar 1529. IV. 503. de Stad wordt, door Karel den V, ingenomen.	V. 260
Kampen twist met Zwol, over den tol aan 't Zwarte Water.	IV. 437
Kampgevegten. Oud gebruik derzelven, hier te Lande. II. 254.	III. 118, 442. Aant.
Kaninefaaten. waar zy gewoond hebben. I. 48. zy zyn niet, door Druzus, beoorloogd. I. 60. Tiberius overwint hen. I. 60. zy verbinden zig met Civilis. I. 121. verbranden twee Romeinsche Winterterlegeringen. I. 122. slaan de Romeinen. I. 124. Labeo overvalt hen. I. 149. zy tasten de Brittannische Vloot aan.	I. 168
Karakaaten. Oude Inwooners van Gallie.	I. 161 Aant.
Karausius ziet de zeeschuimeryen der Saxers en Franken, door de vingeren. I. 222. doet zig tot Keizer verklaaren. I. 223. wordt omgebragt.	I. 228
Karel de Groote wordt Koning van gantsch Frankryk. I. 418. zyne oorlogen met de Saxers. I. 419, 424, 429, 440. hy stigt een Hof te Nieuwmegen. I. 420. zyne Giften aan de Utrechtsche Kerke. I. 420. hy trekt naar Spanje. I. 422. overwint de Wilzen. I. 432. beoorloogt de Hunnen. I. 433, 439. verschilt met de Engelschen. I. 436. sluit een Verdrag met de Saxers en Friezen. I. 442. geeft den Friezen wetten. I. 445. beweegt hen en de Saxers tot de belydenis van den Christelyken Godsdienst. I. 432, 446. wordt Keizer. I. 447. verdeelt zyn Ryk. II. 34. komt te Nieuwmegen. II. 35. ontvangt daar Koning Eardulf. II. 37. oorloogt met de Deenen. II. 35, 37, 39. komt te Boulogne. II. 41. sterft.	II. 42
Karel de Kaale, Zoon van Keizer Lodewyk, krygt deel in 't Ryk. II. 56. verdeeling tusschen hem en zyne Broeders II. 60. hy bekomt een deel van Lotharingen. II. 76. wordt Keizer. II. 83. of hy Dirk den I. de Kerk te Egmond hebbe opgedraagen.	II. 110
Karel de Dikke wordt Keizer. II. 86. stelt zig in 't bezit van Lotharingen. II. 87. geeft een deel deezer Landen aan den Noorman Godefrid. II. 87. wordt afgezet.	II. 93
Karel de IV. (Keizer) stelt Hertog Albrecht aan tot Graave van Holland.	III. 304
Karel de V. (Keizer) wordt gebooren. IV. 317. volgt zynen Vader op, onder Voogdye. IV. 337. verscheiden' Huwelyken voor hem geslooten, die afraaken. IV. 317, 356, 379, 380, 401. hy tekent eene verklaaring tegen 't Regt van opperste magt van Frankryk, over eenige Nederlanden. IV. 381. aanvaardt de Regeering in persoon. IV. 388. bekomt het bewind over Friesland. IV. 390, 392. stelt nieuwe Verpondingen in. IV. 391. maakt verandering in de Dyksregeering. IV. 395. sluit een verbond met den Koning van Frankryk. IV. 400. wordt tot Koning van Spanje gekroond. IV. 407. stelt orde op de schatting der groote en kleine Steden. IV. 412. de Pensionaris van Dordrecht vervalt in zyne ongenade. IV. 413. hy wordt Keizer. IV. 422. stelt orde op 't Land bestier. IV. 423. geeft een Plakaat uit tegen Luther. IV. 426. raakt in oorlog met Frankryk. IV. 429. bezorgt Adriaan den VI. de Pauselylyke waardigheid. IV. 439. sluit een Verbond met Engeland. IV. 441. bemagtigt Friesland t' eenemaal. IV. 443. wint den slag van Pavie. IV. 450. maakt Bestand en Vrede met Frankryk. IV. 451, 460. trouwt. IV. 465. raakt op nieuws met Frankryk in oorlog. IV. 466, 477. wordt Heer van Overyssel. IV. 479. maakt Bestand met Frankryk en Engeland. IV. 491. wordt

sterft. I. 382. verschillend oordeel over hem.	I. 382
Karel de Eenvoudige, Koning van Frankryk, helpt Raginer en Odokar tegen Zwentibold. II. 102. bemagtigt Lotharingen. II. 104. staat het Henrik, Koning van Duitschland, af. II. 106. houdt 'er egter, nog eenigen tyd, bewind over. II. 106. bevestigt Dirk den I. in zyn Graafschap. II. 107. geeft hem 't bewind over de Kerkengoederen van Egmond. II. 108. redenen hiertoe. II. 113. hy wordt onttroond en sterft.	II. 114
Karel de VIII. Koning van Frankryk. IV. 231. raakt in oorlog met Maximiliaan en Filips. IV. 236. maakt vrede. IV. 259. raakt op nieuws in oorlog met de Nederlanders. IV. 292. maakt vrede.	IV. 294.
Karel, naderhand Hertog van Bourgondie. zyne eerste bedryven hier te lande. IV. 43. zyne Regtspleeging, over die van Haamstede. IV. 45. hy trouwt. IV. 46. vervalt in twist met zynen Vader. IV. 69. bekomt verscheiden' Heerlykheden. IV. 70, 71. handelt, heimelyk, in Frankryk. IV. 77. Hertog Filips zoekt hem te doen vatten. IV. 80. vermoedelyke aanslag van Lodewyk den XI. tegen hem. IV. 81. hy verslaat de Franschen, by Montlhery. IV. 84. overwint de Luikenaars. IV. 85. wordt Graaf. IV. 97. slaat de Luikenaars andermaal. IV. 99. trouwt. IV. 99. wordt gehuldigd. IV. 99. verbindt zig met Eduard den IV. IV. 103. noodzaakt Lodewyk den XI. tot vrede. IV. 103. houdt het Graafgeding in Holland en in Zeeland. IV. 106. zoekt de Friezen tot onderwerping te brengen. IV. 107. raakt in nieuwe onlust, met Lodewyk den XI. IV. 110. doet heimelyke poogingen, om Eduard den IV. op den Troon te herstellen. IV. 115. 't gelukt. IV. 117. hy sluit Bestand en daarna Vrede met Frankryk. IV. 118. raakt in nieuwen oorlog met dit Ryk. IV. 123. sluit Bestand. VI. 124. stilt eene beroerte te Zierikzee. IV. 126. en te Dordrecht. IV. 127. spreekt Reinoud van Brederode vry. IV. 135. pandt Gelder en Zutfen. IV. 139. doet zig aldaar inhuldigen. IV 140. staat naar den naam van Koning. IV. 145. zoekt zyn gebied langs den Ryn uit te breiden. IV. 147. belegert Nuis. IV. 149. verlaat het. IV. 152. bemagtigt Lotharingen. IV. 156. wint Granson. IV. 157. verliest een' veldslag aldaar. IV. 158. en nog een' by Murat. IV. 158. verliest Nancy. IV. 159. belegert het, andermaal. IV. 159. sneuvelt. IV. 160. zyn aart. IV. 160. men twyselt lang, of hy wel dood zy.	IV. 162
Karel, Zoon van Adolf van Egmond, te Gend opgevoed. IV. 141, 306. Ridder geslaagen. IV. 236. gevangen. IV. 237, 307. geslaakt. IV. 307. hy komt in Gelderland. IV. 307. doet den Hollanderen den oorlog aan. IV. 307. de Ryksvorsten verklaaren, dat hy geen regt op Gelder heeft. IV. 308. hy bemagtigt Leerdam. IV. 309. sluit een Bestand met den Aartshertoge Filips. IV. 317. die hem den oorlog aanzegt. IV. 323. hy verliest een' scheepstryd voor Monnikendam. IV. 323. zoekt hulp by Frankryk. IV. 329. sluit een Bestand IV. 330. bemagtigt Grol, Lochem en Wageningen. IV. 340. ontvangt Fransche hulp. IV. 345. staat zyns Legers. IV. 352. hy valt in Brabant en Holland. IV. 353. bemagtigt Muiden en Weesp. IV. 354. eischt Amsterdam op. IV. 354. bestormt het Blokhuis, te Ypesloot. IV. 355. maakt vrede. IV. 358. breektze wederom. IV. 360. valt in Overyssel. IV. 363. wint Harderwyk. IV. 365. en Bommel. IV. 366. wordt tot Beschermheer van Utrecht aangenomen. IV. 368. verrast Woudrichem. IV. 371. handelt over vrede. IV. 371. steekt de Voorstad van Amsterdam in den brand. IV. 374. sluit een vierjaarig Bestand. IV. 376. verbindt zig met Graave Edzard. IV. 384. zyne inzigten hier mede. IV. 385. hy maakt zig meester van Groningen. IV. 384. bemagtigt verscheiden' Plaatsen in

Heer van Utrecht. IV. 495. maakt Vrede met Gelder. IV. 499. met Frankryk. IV. 503. wordt, door den Paus, gekroond. IV. 508. trekt naar Duitschland. V. 7. komt in de Nederlanden. V. 14. doet eene Bede. V. 15. handelt hier over. V. 17. stelt zyne Zuster Maria tot Landvoogdes. V. 21. geeft Plakaaten uit, op 't burgerlyk bestier des Lands. V. 24. geeft een nieuw Berigtschrift aan 't Hof van Holland. V. 30. zyne strengheid tegen de Lutherschen. V. 29. hy keert naar Duitschland. V. 29. geeft aldaar vryheid van Godsdienst, by voorraad. V. 66. besluit Paltsgraave Fredrik aan 't Deensche Ryk te helpen. V. 106. vordert hiertoe Holland Schepen af. V. 107. wordt Heer van Groningen. V. 115, 120. raakt in nieuwen oorlog met Frankryk. V. 124. onderneemt een' togt naar Tunis. V. 125. vereenigt het Nederstigt met Holland onder éénen Stadhouder. V. 131. maakt vrede met Gelder. V. 135. met Frankryk. V. 144. besluit tot een' togt naar Konstantinopole. V. 157. die niet voortgaat. V. 159. zyne reis naar de Nederlanden. V. 179. hy komt te Gend. V. 181. stilt de beroerte aldaar. V. 181. komt in Holland. V. 186. doet eene Bede. V. 187. beslist een' twist over 't Stapelregt. V. 188. komt te Utrecht. V. 190. maakt René van Chalons Stadhouder van Holland. V. 191. stelt orde op de Regeering. V. 193. vernieuwt de Ordonnantie op de Admiraliteit. V. 196. zyn ongelukkige togt naar Algiers. V. 210. hy raakt, op nieuws, in oorlog met Frankryk. V. 211. beweert zyn regt op Gelder en Zutfen. V. 234. valt in Gulikerland, en bemagtigt Duuren en andere Plaatsen. V. 253. Hertog Willem staat hem Gelder en Zutfen af. V. 255. zyne titels, met opzigt op de Nederlanden. V. 257. hy trekt naar Henegouwen en Kameryk. V. 259. verbindt zig met Henrik den VIII. tegen Frankryk. V. 261. ook met Hertoge Willem van Gulik. V. 261. en met den Koning van Deenemarke. V. 262. trekt naar de grenzen van Frankryk. V. 268. belegert S. Disier. V. 269. 't welk overgaat. V. 271. hy maakt vrede met Frankryk. V. 272. geeft den Bisschop van Utrecht Oktroi, om Ketters te regt te doen stellen. V. 278. voert een' voorspoedigen Kryg tegen de Protestanten in Duitschland. V. 281. staat van zyn' ontvangst en uitgaave. V. 283. hy besluit, in tyd van vrede, vierduizend Paarden op de grenzen te onderhouden. V. 298. doet uitspraak over 't geschil, wegens de onderhoorigheid der Nederlanden aan 't Keizerryk. V. 313. doet zynen Zoon, Filips, tot toekomenden Ers heer der Nederlanden inhuldigen. V. 328. maakt eene schikking op de opvolging V. 333. beleent zynen Zoon, Filips, met de Nederlanden. V. 341. verklaart, dat dezelven nooit zullen konnen vaneen gescheiden worden. V. 343. geeft wederom strenge Plakaaten uit. V. 343. verzagtze een weinig V. 349. geeft een vonnis tegen Brabant, ten behoeve van Holland. V. 350. doet de Kerkvergadering van Trente hervatten. V. 362. maakt vrede met de Protestanten. V. 366. belegert Mets, vrugteloos. V. 370. verovert Terouanne en Hesdin. V. 387. sluit een Huwelyk tusschen zynen Zoon en Koningin Maria. V. 392. stigt Charlemont en Philippeville. V. 416. sluit een Bestand met Frankryk. V. 417. staat het gebied over de Nederlanden af aan zynen Zoon Filips. V. 422-434. ontdoet zig van zyne verdere heerschappyen. V. 435. keert naar Spanje. V. 436. sterft.

V. 438.

Karel Martel wordt Groothofmeester van Frankryk. I. 364, 366. wordt door Raganfrid en Radboud geslaagen. I. 366. overwint de Friezen. I. 367. zyn gezag wast aan. I. 371. zyne giften aan Willebrord. I. 372. zyne Krygsbedryven. I. 373. hy beoorloogt de Friezen, te water. I. 375. overwintze. I. 377.

Friesland. IV. 387. doet een' togt naar Italie. IV. 397. verrast Nieuwpoort. IV. 398. sluit Bestand met Karel den V. IV. 401, 406, 420. 447. trouwt. IV. 420. bespiedt Holland in persoon. IV. 436. valt in Overyssel. IV. 438. maakt wederom Bestand. IV. 452. legt bezetting in Utrecht. IV. 469. verliest de Stad. IV. 494. maakt. Vrede met Karel den V. IV. 494. verbindt zig met Christiaan den III. Koning van Deenemarke. V. 109. valt in Groningerland. V. 112. verliest Groningen. V. 115, 120. maakt een Verbond met Frankryk. V. 126. begint den oorlog, op nieuws, tegen Karel den V. V. 127. maakt vrede. V. 135. zyn aanslag op Enkhuizen. V. 143. hy twist met de Geldersche Steden. V. 145. bestemt haare schikking op de opvolging V. 146. sterft.	V. 147
Karel van Poitiers wordt Opperopzigter der Hollandsche Dykaadjen.	IV. 395
Kariovalda, Legerhoofd der Batavieren, sneuvelt.	I. 75, 76
Karoloman, Zoon van Karel Martel, regeert Oostfrankryk. I. 382. noemt zig Hertog en Prins der Franken. I. 383. slaat de Saxers en Friezen. I. 402. wordt Monnik.	I. 404
Karoloman, Zoon van Pipyn, wordt Koning van Oostfrankryk. I. 418. sterft.	I. 418
Kastrichem (Bruin van) sneuvelt te Schagen.	II. 262
Katten, waar zy woonden. I. 11. hun twist met de Batavieren. I. 11. verscheiden' Plaatsen in de Nederlanden naar hen genoemd. I. 12. Aant. zy worden, door Germanikus, geslaagen. I. 65. belegeren Maguntiakum. I. 146. vallen in Belgie. I. 192. worden door Antonius beoorloogd.	I. 197
Kattenwald bewerkt een Verbond tusschen Cezar en de Batavieren.	I. 47
Kats ( Nikolaas van) stilt een oproer te Utrecht.	III. 14
Kats ( Nikolaas van ) Heer van Schoonhoven.	III. 148
Kauchen, oude wooning van dit volk. I. 59. Aant. togt van Druzus tegen hen. I. 59. hunne zeeschuimeryen. I. 91. door Korbulo beteugeld. I. 93, 95. zy vallen in Belgie.	I. 192
Keenenburg, bemagtigd door Henrik den III.	II. 159
Keizerryk (Duitsch) geschil over de onderhoorigheid der Nederlanden aan het zelve.	V. 301
Keizerryk ( Grieksch of Oostersch ) staat van het zelve.	II. 340
Kennemerland [Kinnin of Chinheym] aan Roruk ter Leen gegeven. II. 49. eenige goederen, in dit Graafschap, Dirk den II. afgestaan. II. 126. door Graave Lodewyk bemagtigd.	II. 316
Kennemers staan op tegen Dirk den VI. II. 222. onderwerpen zig. II. 223. verwoesten Schagen. II. 260. staan op tegen de Edelen. III. 10. vallen in Amstelland. III. 11. belegeren Haarlem. III. 13. verbinden zig met de Stigtschen. III. 12, 14. verliezen hunne voorregten, om 't weigeren van 's Graaven bede. III. 207. loopen Holland af. III. 471. worden voor Hoorn gestuit. III. 473. verliezen hunne voorregten. III. 476. worden in dezelven hersteld. IV. 54. verbeurenze op nieuws. IV. 283. en verkrygenze wederom.	IV. 283
Kerkvergadering van Trente byeen geroepen. V. 277. voortgang derzelve. V. 280. klein getal der Leden, aldaar, in 't eerst, samengekomen. V. 280, 365. zy wordt hervat. V. 360. Nederlanders derwaards gezonden. V. 362. zy wordt beslooten.	V. 365
Kerkvergaderingen der agtste eeuwe.	I. 394
Kettery van Adelbert en Klemens. I. 391. van eenige Friezen. II. 45. van Tanchelyn.	II. 211
Keulen. geschil met den Bisschop van Keulen, over 't regt tot de Kerke van Utrecht.	I. 408
Kimbren, waar zy oudtyds gewoond hebben. I. 6. hun oorlog met de Romeinen.	I. 8-11
Kinnin of Kinhim. Zie Kennemerland.

Kinheim (Beek). waar gelegen.	II. 107
Klaas Korf, de Ontvanger. zyn schraapzugt. IV. 262. zyn huis wordt geplonderd.	IV. 273
Klassikus verbindt zig met Civilis. I. 147, 149. doet zig voor Romeinsch' Veldheer erkennen.	I. 151
Klaudius (Keizer) herstelt zekeren Altaar. I. 91. trekt tegen de Britten. I. 91. wordt vergiftigd.	I. 95
Klaudius Civilis. zyn afkomst en gedaante. I. 117. togt tegen de Britten. I. 91. hy wordt, gevangelyk, naar Rome gevoerd I. 99. in vryheid hersteld. I. 102. besluit tegen de Romeinen op te staan. I. 117. veinst Vespaziaans zyde, tegen Vitellius, te kiezen. I. 117. hitst de Batavieren op tegen de Romeinen. I. 120. verbindt zig met de Kaninesaaten. I. 121. ontveinst, deel aan derzelver vyandlykheden te hebben. I. 124. slaat de Romeinen. I. 124. zoekt de Galliers aan zyne zyde te trekken. I. 125. verjaagt twee Keurbenden. I. 127. brengt zyn volk onder den eed van Vespaziaan. I. 131. bestormt en belegert Vetera. I. 132, 136. men zoekt hem de wapenen te doen afleggen. I. 139. hy tokkelt de Treviren. I. 140. overmeestert Asciburgium. I. 140. wordt te Geldaba afgeslaagen. I. 141. Vokula verjaagt hem, van voor Vetera, op nieuws. I. 145. zyne Ruitery slaat de Romeinsche. I. 145. hy verklaart zig vyand der Romeinen. I. 146. beweegt de Galliërs tot opstand. I. 147, 148, 149, Vetera geeft zig aan hem over. I. 152. hy legt zyn hair af, als overwinnaar. I. 153. hy brengt de Agrippiner Bouwstad aan zyne zyde. I. 156. ook de Tongeren. I. 158. Cerialis slaat hem. I. 166. de Ubiën vallen hem af. I. 167. zyne tweede nederlaag. I. 171. hy verbrandt de Stad, en wykt op 't Eiland der Batavieren. I. 172. overvalt de Romeinsche Legerplaatsen op dit Eiland. I. 174. zyne derde nederlaag. I. 177. hy rust eene Vloot toe. I. 178. hy sluit vrede met Cerialis.	I. 181
Klaudius Labeo, Overste eener Batavische vleugel, raakt met Civilis in geschil. I. 127. loopt de Landen der Kaninesaaten en Marezaaten af. I. 149. poogt Civilis te stuiten.	I. 157, 158
Klaudius Viktor, Zusters Zoon van Civilis, overvalt Asciburgium.	I. 141
Kleeding. Pragt derzelve, ten tyde der Hertogen Filips en Karel. IV. 97. bepaald, ten tyde van Karel den V.	V. 27, 29, 293.
Kleef (Huis te) door Hertoge Albrecht gestigt.	III. 353
Klemens en Adelbert, Ketters der agtste eeuwe.	I. 391
Klodio regeert over de Salische Franken. I. 281, 282. waar hy zyn verblyf hadt. I. 282. Aant. maakt zig meester van eenig Land in Gallie.	I. 287
Klotaris wordt Koning van Oostfrankryk. I. 320. overwint de Saxers. I. 321. wordt door hen overwonnen. I. 323. sterft.	I. 323
Klotaris de II. wordt Koning van Frankryk. I. 330. overwint de Saxers en Friezen.	I. 330
Klovis, Koning der Franken, overwint Syagrius. I. 301. en verscheiden andere Mogendheden in Gallie. I. 304. ook de Alemannen, Friezen en Saxers. I. 307. wordt Christensch. I. 307. verdraagt zig met de Armorichen. I. 308. overwint Sigebert, Kararik en Regnomer. I. 309, 310. neemt de waardigheid van Consul aan. I. 308. sterft.	I. 310
Klovis de II. wordt Koning van Frankryk.	I. 347
Klovis de III. wordt Koning van Oostfrankryk.	I. 348
Koenraad de I. (Keizer) tragt naar Lotharingen. II. 104. sterft.	II. 105
Koenraad de II. (Keizer) II. 149. sterft te Utrecht.	II. 153
Koenraad de III. (Keizer) herstelt de Utrechtsche Kerk, in 't regt op Oostergouwe en Westergouwe. II. 226. dringt Utrecht eenen Bisschop op. II. 234. sterft.	II. 235.

Koenraad, Roomsch - Koning, Zoon van Keizer Fredrik den II. II. 380. kant zig tegen Willem den II. II. 383. noodzaakt hem, Duitschland te ruimen.	II. 386, 387
Koenraad, Bisschop van Utrecht, voltrekt het Slot te Ysselmonde. II. 183. wordt aldaar belegerd. II. 188. en, volgens sommigen, gedood. II. 189. bekomt de Graafschappen Oostergouwe, Westergouwe, Islegouwe en Staveren.	II. 194, 196
Koeverden ( Slot te ) van ouds in bewaaringe des Bisschops van Utrecht.	II. 229
Kolyn ( Pieter ) Burgemeester van Amsterdam, door de Herdoopers, gedood.	V. 95
Kondrusen, een Germanisch Volk in Gallie.	I. 43
Koningen (oude) der Franken. Ezatech of Atech. I. 221. Genobon of Genobaudes. I. 221, 224. Askarikus en Regaïzus. I. 229, 230. Mellobaudes. I. 265. Markomer en Sunno. I. 268. Klodius of Kledio. I. 281. Childerik. I. 293. Egidius. I. 293. Klovis. I. 303. Ragnakarius. I. 304. Kararik. I. 304, 309. Sigebert. I. 309. Regnomer.	I. 310
Koningen van Oostfrankryk. Theodorik. I. 310. Theodebert. I. 312. Theodebald. I. 319. Klotaris. I. 320. Sigebert. I. 323. Chilperik. I. 326. Childebert. I. 327. Theodebert de II. I. 329. Klotaris de II. I. 330. Dagobert. I. 331. Sigebert de II. I. 344 Dagobert de II. I. 346. Childebert de II. I. 347. Klovis de II. I. 347. Klotaris de II. I. 348. Childerik. I. 348. Theodorik de II. I. 355. Klovis de III. I. 365. Childebert de III. I. 365. Dagobert de III. I. 365. Chilperik de II. I. 367. Theodorik de III.	I. 371
Konstans, Zoon van Konstantyn, slaat de Franken.	I. 233
Konstantinopole. Keizer Karel onderneemt een' togt derwaards, die niet voortgaat.	V. 157
Konstantius Chlorus slaat de Franken I. 224. en Alemannen.	I. 225
Konstantyn de Groote slaat de Franken. I. 230. of hy zagtmoedig geweest zy. I. 230. hy bezet den Ryn met Schepen en Volk. I. 232. begunstigt de Franken.	I. 233
Konstantyn werpt zig tot Keizer op, in Gallie.	I. 274
Koophandel (aloude) deezer Landen. I. 89, 123. op Engeland. I. 246, 437, 438. II. 7, 8. III. 21, 53, 63, 187, 405, 498. IV. 89, 233, 302, 321. V. 396. op de Oostzee. III. 201. aanwas van den zelven.	III. 251, 500
Kooren, verbooden uit te voeren, zonder betaaling van Congie- of Verlosgeld. IV. 481, 482. 't Verlofgeld wordt afgeschaft. V. 9. gebrek aan Kooren. V. 42, 293. 't Verlofgeld wederom ingevoerd. V. 104. andermaal afgeschaft. V. 105. op nieuws ingevoerd V. 198. schadelykheid van het zelve. V. 201. 't wordt voor vyfentwintigduizend guldens afgekogt. V. 207. wederom geheeven. V. 283, 293. den uitvoer van 't Kooren voorgenomen te verbieden.	V. 293
Koppenhage. Vredehandeling aldaar III. 539. of de onzen aan de Voorwaarden, hier geslooten, voldaan hebben. III. 544. andere Vredehandeling aldaar.	V. 45
Korbulo (Domitius) verjaagt den Kaninefaat Gannaskus. I. 92. doet hem ombrengen. I. 93. overheert de Friezen. I. 92. vereenigt Ryn en Maas, door eene graft.	I. 94
Kornelis, Heer van Zevenbergen, trekt op tegen de Gelderschen.	IV. 323
Kortgeene (Filips van).	III. 331
Kraayenhorst (Gerard van) spant aan tegen Floris den V. III. 67. wordt ter dood gebragt.	III. 92
Kraayenstein (Huis te) boven Dordrecht.	III. 124.
Kreil (Bosch van) waar te zoeken. II. 214. Aant. voorval aldaar.	II. 214
Kresers. betekenis van dit woord.	V. 178 Aant.
Kreitsen des Duitschen Ryks. de Nederlanden, eertyds, onder dezelven betrokken.	V. 304
Krispus, Zoon van Konstantyn, slaat de Franken.	I. 232

Kroonenburg. Slot aan de Vegt. Graaf Floris de V. wordt derwaards gebragt. III. 78. de Edelen vlugten 'er op. III. 83. 't wordt belegerd. III. 88. en gewonnen.	III. 90
Kroonenburg (Jan van) Bevelhebber onder de Hoekschen.	IV. 255
Kruis ( Jan Lambertszoon ) wordt, om zeker zeggen, onthalsd.	III. 473
Kruiningen (Arnold van) woont een' togt naar Vlaanderen by.	III. 204
Kruiningen (Jakob of Joos van) sneuvelt voor Breeme.	V. 291
Kruiningen (Jan van) gebiedt binnen Zierikzee.	III. 170
Kruisvaarten naar 't Heilig Land. Oorsprong derzelven. II. 199. wat 'er de Pausen mede beoogden. II. 203. eerste Kruisvaart. II. 200. veele Friesche en Zeeuwsche Edelen neemen 'er deel in. II. 201. Keizer Fredrik de I. gaat op eene Kruisvaart. II. 273. Floris de III. verzelt hem. II. 273. Kruisvaart naar Damiate, door Willem den I. bygewoond. II. 342. tegen de Stadingers. II. 372. de Hollanders en Zeeuwen verbinden zig tot eene Kruisvaart.	II. 385
Kruptorix Hoeve in Friesland.	I. 83
Krygsvolk. Begrooting der kosten van deszelfs onderhoud. IV. 485, 488. oorzaaken van het verloopen deszelfs. IV. 497. het Krygsvolk te water dienende plagt, door Schouten en Burgemeesters, gemonsterd te worden.	IV. 44
Krytwaarder. waardigheid van den Huize van Wassenaar, van ouds.	III. 442 Aant.
Kuik ( Godefrid van ), om 't ombrengen van Floris den Zwarten, in den Ryksban gedaan.	II. 225, 226
Kuik (Jan, Heer van). III. 42. Zie Jan van Kuik.
Kuilenburg ( Heerlykheid van ) tot een Graafschap verheeven.	V. 428
Kuzer ( Koenraad ) zet Hertog Albrecht op, tegen de Hoekschen. III. 323. vernielt verscheiden' Hoeksche Sloten.	III. 326
Kuzer (Willem) Baljuw van Rynland, loopt het Land van Haagestein af.	III. 223
Kuzer ( Willem ) 's Graaven Hofmeester, wordt vermoord.	III. 322
Kyfhoek ( Floris van ) verdedigt Schoonhoven.	III. 467

L.

LAkens (Haarlemsche en Leidsche) in Frankryk nagemaakt.	V. 273
Lamoraal, Graaf van Egmond, voert bevel in 't Keizerlyk Leger. V. 285, 371, 388. verzoekt de Koningin van Engeland, voor Prins Filips, ten Huwelyk.	V. 391
Landvoogden (algemeene) der Nederlanden. Karel, Graaf van Charolois. IV. 44. Hertog Albrecht van Saxen. IV. 259. Engelbert van Nassau, Heer van Breda. IV. 320. Willem van Croi, Heer van Chievres en Aarschot. IV. 331. Margareet van Oostenryk, Hertogin Weduwe van Savoie. IV. 348. Maria, Koningin Weduwe van Hongarye.	V. 21
Langerak (Gysbrecht van) wordt gevangen.	III. 274
Langobarden, hunne oude wooning. I. 324. Aant. vallen in Italie.	I. 324
Laurens Janszoon Koster vindt de Drukkonst.	III. 505
Leede (Floris van).	II. 295
Leede (Herbaren van der).	III. 41
Leede (Jan van der).	III. 41, 42
Leede (Jan en Pelgrim van der)	III. 179, 180
Leede (Volpert van).	II. 300
Leenen (kwaade) sedert den tyd van Willem den IV, gesplitst. III. 262. elk Leen was gehouden, den Graave in den oorlog te dienen.	IV. 151
Leening (buitengewoone) door Hertoge Filips gevorderd. IV. 5. tot de reize van Koning Filips naar Spanje.	IV. 328
Leenmannen des Bisschops van Utrecht.	II. 268
Leenroerigheid ( aloude ) van Holland van het Duitsche Ryk. II. 257. III. 27, 63, 215, 216, 267, 304, 406, 422, 424, 549. IV. 67.	V. 301 enz. 341
Leerdam, door de Gelderschen, bemagtigd. IV. 309, door den Hertoge van Saxen herwonnen.	IV. 310.

Lek (Filips van der).	III. 389
Lek (Gysbrecht van de).	II. 322
Lek (Henrik van de).	III. 41, 42
Lek (Volpert van de).	II. 259
Leiden, door Graave Lodewyk bemagtigd. II. 316, 319. werpt de Vlaamsche bezetting uit. III. 166. wordt, door Jan van Beieren, ingenomen. III. 440, 441. geweldige oproer aldaar, tusschen de Hoekschen en Kabbeljaauwschen. IV. 10. de Kabbeljaauwschen bemagtigen de Stad. IV. 186. daarna, de Hoekschen. IV. 194. wat laater, de Kabbeljaauwschen. IV. 197. de Hoekschen zoeken haar, vergeefs, te herwinnen. IV. 253. aanslag van 't Kaas- en Broodsvolk op de Stad. IV. 280. van de Herdoopers.	V. 87
Leiden (Meester Gerard van).	III. 33
Leisten. wat, oudtyds, betekende. III.	III. 387
Lepeltak (Andries) Prokureur generaal van Jonkheer Frans van Brederode, wordt onthalsd.	IV. 258
Liesveld ( Herbert van ) wordt gevangen.	III. 274
Ligtenberg (Jakob van) doodgeslaagen.	III. 163, 164
Ligtenberg ( Jan van ) Burgemeester te Utrecht, doet den Bisschop vangen.	III. 150
Lingoonen. hunne oude wooning	I. 104
Liora. welk water 'er mede gemeend worde.	II. 126, 127
Livrei, door byzondere Persoonen, buiten hunne Huisgezinnen, verbooden te geeven IV. 13. der byzondere Steden Poorteren.	IV. 151
Lochem, ingenomen door Hertoge Karel van Gelder.	IV. 340
Lodewyk (Keizer) geeft den Friezen 't Regt op hun vaderlyk erfgoed weder. II. 42. ondersteunt Heriold. II. 43, 44, 49. geeft zynen Zoon Lotharius deel aan de de Regeering. II. 45. handelt met de Deenen. II. 46, 48, 50, 53. geeft Heriold, Roruk en Hemming eenig bewind, hier te Lande. II. 48. verdeelt zyn Ryk onder zyne Zoonen. II. 56. sterft.	II. 59
Lodewyk de II. (Keizer) eischt Lotharingen. II. 77. sterft.	II. 83
Lodewyk, (Koning) Zoon van Keizer Lodewyk, krygt het Land ter regter zyde des Ryns. II. 61. geeft Wasda aan Graave Dirk. II. 73. bekomt een deel van Lotharingen. II. 76. sterft.	II. 83
Lodewyk, Hertog van Beieren, tot Keizer verheeven. III. 213. trouwt met Margareet, Dogter van Willem den III. III. 206, 214. staat van het Keizerlyk Regt op Holland af. III. 214. twist met Paus Jan den XXII. III. 215. zoekt hulp by Willem den III. III. 216. wordt gekroond. III. 218. beveelt den Friezen Willem den III. onderdaanig te zyn. III. 228. schryft aan de Stad Haarlem. III. 244. draagt deeze Landen zyner Gemaalinne op. III. 267. sterft.	III. 274
Lodewyk, Zoon van Keizer Lodewyk den II, bekomt gantsch Lotharingen. II. 83. beoorloogt de Noormannen. II. 83. sterft.	II. 86
Lodewyk de XI, Koning van Frankryk, raakt met Hertoge Filips in oorlog. IV. 79. zoekt, zo men meende, den Graaf van Charolois te ligten. IV. 81. maakt vrede, te Conflans. IV. 85. te Peronne. IV. 103, 105. welke bevestigd wordt. IV. 119. vangt nieuwen oorlog aan. IV. 123 sluit Bestand. IV. 124. bemagtigt een goed gedeelte der Bourgondische Staaten. IV. 163 zyn toeleg omtrent Holland. IV. 164. hy maakt vrede. IV. 221. sterft.	IV. 231
Lodewyk de XII. Koning van Frankryk, zendt den Gelderschen hulp. IV. 316, 345. arbeidt, om Harderwyk en Bommel den Oostenrykschen te doen weder leveren. IV. 366. maakt Vrede.	IV. 380
Lodewyk, Graaf van Loon, rrouwt met de Graavinne Ada. II. 299, 300. vlugt naar Utrecht. II. 303. verzamelt een Leger. II. 312. bemagtigt Zuidholland, Leiden en Kennemerland. II. 316. verbrandt S. Aagtendorp en 't Egmonder Slot. 316. wint Leiden, andermaal. II. 318. breekt op van Voorschooten. II. 319. sluit een Verdrag met Bisschop Dirk den II.

II. 322. en met Willem den I. II. 324. verlaat Holland. II. 327. zoekt zig in 't bezit daarvan te doen herstellen. II. 339. sterft.	II. 340
Lodewyk van Nevers, Graaf van Vlaanderen, sluit een verdrag met Willem den III.	III. 202
Lodewyk van Brugge, Heer van Gruithuizen, wordt Stadhouder van Holland. IV. 114. beschermt Koning Eduard den IV. IV. 114. wordt Graaf van Winchester. IV. 117. wordt ontzet van zyn Ampt.	IV. 171
Lodewyk van Vlaanderen, Heer van Praat. V. 237, 262. wordt Stadhouder van Holland. V. 270. ontslaat zig van dit Ampt.	V. 294
Loevestein (Slot te) door Jonkheere Willem overmeesterd.	III. 344
Loon. Gelegenheid van dit Graafschap.	II. 301
Lotharingen, hoe uitgestrekt van ouds. II. 62. twist over dit Ryk. II. 77, 104, 105. 't wordt in een Hertogdom veranderd. II. 103. Keizer Henrik de I. krygt 'er bewind over.	II. 106, 116
Lotharius, Zoon van Keizer Lodewyk, krygt deel aan de Regeering. II. 46, 56. wordt Keizer. II. 61. hem wordt het Land tusschen den Ryn, de Schelde en de Zee toegelegd. II. 61. hy sterft.	II. 67
Lotharius, Hertog van Saxen, twist met Henrik den V. II. 216. wordt Keizer. II. 217. hegt Oostergouwe en Westergouwe aan Holland. II. 217. legt den twist by, tusschen Dirk den VI. en deszelfs Broeder. II. 223. sterft.	II. 226
Lotharius, Zoon van Keizer Lotharius, bekomt Lotharingen. II. 67. sterft.	II. 73
Lugdunum is nu Lions.	I. 105
Luikenaars, door de Hertogen Jan en Willem geslaagen. III. 381. door den Graave van Charolois. IV. 85. door den zelfden, nu Hertoge Karel van Bourgondie. IV. 99. door Hertoge Maximiliaan.	IV. 223, 224
Lusoria, eene soort van Schepen.	I. 217 Aant.
Luther ( Maarten ). Oorsprong en Voortgang zyner Leere. IV. 415, 425. V. 3. hy raakt in verschil met Zwinglius. V. 5. sterft.	V. 292

M.

MAarschalk des Bisschops van Utrecht. Titel der oude Hollandsche Graaven.	II. 148, 149
Maarten van Rossem overvalt en plondert 's Graavenhaage. IV. 483. valt in Brabant. V. 223. loopt de Meyerye af. V. 224. komt voor Antwerpen en Leuven. V. 226. vereenigt zig met het Fransche Leger. V. 227. valt in Luxemburg. V. 247. bemagtigt Amerssoort. V. 247. loopt andermaal de Meierye af. V. 247. begeeft zig in dienst van Karel den V. V. 256. zyne verdere Krygsbedryven. V. 370. en dood.	V. 417
Maguntiakum nu Mentz. I. 121. belegerd. I. 146. de Kerk aldaar, door de Alemannen, beroofd.	I. 262
Malorix. Zie Verritus en Malorix.
Man van wapenen of gewapend man. wat 'er, oudtyds, door verstaan werdt.	II. 334 Aant.
Marche (Olivier de la) Schryver der Memoires.	IV. 74, 83
Marezaaten. hunne oude wooning. I. 48. Labeo overvalt hen.	I. 149
Margareet, Dogter van Graave Willem den III. trouwt met Keizer Lodewyk. III. 206, 214. wordt met Holland verlyd. III. 266, 267. tot Graavinne ingehuldigd. III. 268. haare Zoonen. III. 268. zy geeft den Landen verscheiden' Vryheden. III. 269. trekt naar Beieren. III. 271. draagt haaren Zoon, Willem, Holland, Zeeland en Friesland op. III. 275. aanvaart de Regeering wederom. III. 276. zoekt hulp in Engeland. III. 277. raakt met haaren Zoon in oorlog. III. 279. wordt geslaagen. III. 282. wykt naar Engeland. III. 283. sterft.	III. 284
Margareet van Kleeve, Weduwe van Hertoge Albrecht, stoot haars overleeden' mans boedel met den

voet.	III. 354
Margareet, Graavin van Vlaanderen. II. 388. twist tusschen haare kinderen van tweeërlei bedde. II. 388. zy wil zig niet leenroerig erkennen van Koning Willem. II. 392. vordert deeze erkentenis van hem. II. 392. zoekt onderstand by Frankryk. II. 394. maakt vrede met Koning Willem. II. 396. en een verdrag met den Voogd van Floris den V.	III. 3
Margareet, Dogter van Maximiliaan en Maria. IV. 207. wordt den Daufyn ten Huwelyk beloofd. IV. 222. die, Koning geworden, haar haaren Vader wederom t'huis zendt. IV. 293, 294. zy trouwt met den Prinse van Spanje. IV. 303. wordt Weduwe. IV. 304. trouwt met Filibert, Hertog van Savoie. IV. 320. wordt andermaal Weduwe. IV. 334. handel over een Huwelyk van haar en Henrik den VII. IV. 334, 343. zy wordt Landvoogdes. IV. 348. staat slegts bepaalde Voorregten toe. IV. 349. vordert eene Bede tot den kryg tegen de Gelderschen. IV. 371. wordt door Karel den V. in de Landvoogdye bevestigd. IV. 407, 423. schynt eenige Hervorming voor te hebben. V. 4. sterft.	V. 14
Margareet, natuurlyke Dogter van Karel den V.	IV. 508
Maria, Koningin van Engeland. V. 390. trouwt met Filips, Prinse van Spanje.	V. 391, 397
Maria, Dogter van Hertoge Karel, gebooren. IV. 46. wordt aan verscheiden' Vorsten ten Huwelyk toegezeid. IV. 146. wordt Graavin. IV. 163. verleent het Groot-Privilegie. IV. 166. handelt met Frankryk. IV. 171. trouwt met Hertoge Maximiliaan. IV. 179. maakt een verbond met Engeland. IV. 181. wordt in Gelderland gehuldigd. IV. 185. sterft.	IV. 206
Maria, Koningin van Hongarye. V. 4. wordt Landvoogdes. V. 21. haar aart. V. 22. haar handel met de Deensche gezanten. V. 46. zy staat den Zeeuwen afslag in de Beden toe. V. 49. stelt orde tegen de Herdooperye. V. 76. zoekt Excynzen in Holland in te voeren. IV. 133. doet zwaare Beden. V. 136, 137, 148, 162, 216, 224, 227, 239, 248, 264, 274, 282, 371, 381, 402, 417. tragt Holland te beweegen, om een gezantschap naar Spanje te zenden. V. 160. komt in Holland. V. 161. keert schielyk te rug, ter gelegenheid der beroerte te Gend. V. 164, 174. zy staat der Gemeente haaren eisch toe. V. 175. reist naar Utrecht, Groningen en Friesland. V. 284. begeert haar ontslag. V. 343. wordt in de Landvoogdye bevestigd. V. 343. brengt eenige verzagting te wege, in 's Keizers Plakaaten.	V. 349
Marinus Sanuto. zyne schriften en bedryf.	III. 236, 251 Aant.
Mark ( Willem van der ) Heer van Aremberg, te Utrecht onthalsd.	IV. 223, 224
Marken. Klooster aldaar, verbrand door de Weduwe van Willem den IV.	III. 261
Markomannen. hunne oude wooning.	I. 186
Markt van Adrianus, hier te lande.	I. 191
Marsen, een volk in Germanie.	I. 79
Masalant (Graafschap). eenige goederen in het zelve aan Dirk den II. afgestaan.	II. 126, 127
Mattiaken. of zy in Zeeland gewoond hebben. I. 48. Aant. zy verbinden zig met Cezar. I. 48. belegeren Maguntiakum.	I. 146
Mattium, Hoofdstad der Katten, verbrand.	I. 65
Maximiaan Herkulius overwint verscheiden' Overrynsche Volken. I. 219. ook de Franken.	I. 221
Maximiliaan, Hertog van Oostenryk, trouwt met Vrouwe Maria. IV. 179. wordt ingehuldigd. IV. 181. maakt een verbond met Engeland. IV. 181. raakt in oorlog met Gelderland. IV. 182. wordt aldaar ingehuldigd. IV. 185. doet eene Bede. IV. 190. handelt met Eduard den IV. IV. 192. stelt de Kabbeljaauwschen in 't bewind. IV. 196. wordt erkend voor Voogd

van zynen Zoon Filips. IV. 208. maakt vrede met Frankryk. IV. 221. bedwingt de Luikenaars. IV. 223. wordt Aartshertog. IV. 226. belegert Utrecht. IV. 226. neemt de Stad in, by verdrag. IV. 229. bereidt zig, om Vlaanderen aan te tasten. IV. 232. sluit een verbond met Engeland. IV. 233. wordt Roomsch-Koning. IV. 235. verheft Egmond tot een Graafschap. IV. 233. raakt wederom in oorlog met Frankryk. IV. 236. stelt orde op de Admiraliteit. IV. 237. wordt gevangen. IV. 240. maakt een verdrag met Vlaanderen. IV. 241. Sluis verklaart zig tegen hem. IV. 244 hy komt in Holland. IV. 248. schenkt den Amsterdammeren zyne Kroon boven hun wapen. IV. 249. stelt Hertog Albrecht van Saxen aan, tot algemeenen Stadhouder. IV. 259. verdraagt zig met Vlaanderen. IV. 259, 268. zet de munt schielyk af. IV. 260. maakt verscheiden' Verbonden met Engeland. IV. 267. raakt in oorlog met Frankryk. IV. 292. maakt vrede. IV. 294. wordt Keizer. IV. 294. staat zynen Zoon de Regeering der Nederlanden af. IV. 294. aanvaartze wederom, als Voogd van zynen Kleinzoon Karel. IV. 340. stelt zyne Dogter, Margareet, tot Landvoogdesse aan. IV. 340, 348. maakt vrede met Frankryk. IV. 358. wordt van eenen togt in Gelderland afgeschrikt. IV. 361. zoekt dien door te zetten. IV. 373. verbindt zig met Engeland tegen Frankryk. IV. 377. maakt met Frankryk vrede. IV. 380. staat zynen Kleinzoon de Regeering af. IV. 388. sterft.	IV. 421
Maximiliaan van Bourgondie, Heer van Beveren en Veere, wordt Admiraal. V. 193. heeft geschil met den Stadhouder en Staaten van Holland, over de vrygeleibrieven. V. 194. doet eene Landing in de Rivier van Bourdeaux. V. 246. wordt Stadhouder van Holland. V. 294. zyn aanzien. V. 295. de Staaten doen hem een geschenk. V. 353. hy draagt zorg voor de Hollandsche zeestranden. V. 380. zyne Heerlykheid Veere en Vlissingen wordt tot een Markgraafschap verheeven.	V. 428
Maximiliaan van Egmond, Graaf van Buuren, volgt zynen Vader, Floris, op. V. 193. trekt met een Leger naar Duitschland. V. 287. neemt Darmstad en Frankfort in. V. 291. sterft. V. 326. zyne Dogter, Anna, trouwt niet den Prinse van Oranje.	V. 326
Maximyn ( Keizer ). zyne Krygstogten tegen de Germaanen.	I. 198, 199
Mechelen. groote Raad aldaar opgeregt. Zie Raad (groote).
Medemelacha, een water omtrent Medenblik.	II. 126, 127
Medenblik. Slot aldaar gestigt. III. 44, 45. de Plaats verkrygt Stads geregtigheid. III. 45. 't Slot, door de Westfriezen, belegerd. III. 99. door Jan van Avennes ontzet. III. 101. de Stad verzoent zig met Hertoge Albrecht van Saxen. IV. 286. wordt, door de Gelderschen, ingenomen.	IV. 403
Mediomatriken. oude Inwooners van Gallie.	I. 162 Aant.
Meer Flevo, nu de Zuiderzee.	I. 56
Meerhem (Rogier van). II. 294, 300. beschermt Vrouw Ada op den Burgt te Leiden.	II. 304
Meiery van 's Hertogenbosch, afgeloopen door Maarten van Rossem.	V. 224, 247
Meinard van Ham verzamelt eenig volk tusschen Utrecht en Amersfoort. V. 49. trekt 'er mede naar Oostfriesland. V. 53. zyn oogmerk. V. 53. hy versterkt zig te Appingadam. V. 111, 112. dreigt in Holland te vallen. V. 112. verliest Appingadam.	V. 119
Melanchton (Filips) naar Trente gezonden.	V. 365
Melis Stoke. Oordeel over hem en zyne Rymkronyke.	I. 445. Aant. III. 67, 81, 91, 182
Menapiërs, oude Inwooners van het Belgisch Gallie. I. 41. hun Land wordt door de Uzipeeten en Tenkteren ingenomen.	I. 42
Menno Simonsz, Leeraar der Doops-

gezinden. V. 71. zyn oordeel over de Munstersche Herdoopers.	V. 100
Mennoniten. naar wien genoemd. V. 71. Zie Doopsgezinden.
Merkere (Gerard van) wordt Admiraal der Vloote tegen de Oosterlingen. V. 60. bemagtigt een Fransch schip.	V. 129
Merula (Engel Willemszoon) Priester te Heenvliet. Zyn zonderling einde.	V. 408
Merwede (Huis te). Jan de II. Hertog van Brabant, belegert het, vergeefs.	III. 162
Merwede ( twee Heeren van de ) sneuvelen op een togt in Friesland.	III. 260
Merwede (Dirk van de). III. 446 Mets. vergeefs belegerd door Karel den V. V. 370. aanslag op deeze Stad.	V. 400
Middagten (Jan van) een Gelderschman, helpt Hoorn verrassen.	IV. 211
Middelburg, in Zeeland. derwaards worden eenige Antwerpsche Monniken gezonden, in 't begin der twaalfde eeuwe. II. 212. Keuren aan deeze Stad, door Graave Willem den I. gegeven. II. 352. zy wordt, door Graave Guy, belegerd. III. 48. verlaaten. III. 49. door deszelfs Zoon ingenomen.	III. 156
Mierop ( Gerard van ) bewaart het Blokhuis te Ypesloot.	IV. 355
Moermond. Slot van Jan van Renesse, ingenomen.	II. 110
Mona (Eiland) met hulp der Batavieren gewonnen.	I. 98
Monnikendam. Bisschop Willem de II. doet een' ongelukkigen togt derwaards. III. 108. de Stad verzoent zig met Hertoge Albrecht van Saxen. IV. 286. Scheepsstryd voor deeze Stad.	IV. 323
Monster (de Jonge Gerard van) sneuvelt te Schagen.	II. 262
Monster (Maurinus van).	II. 259
Monstering van 't Krygsvolk te water. geschiedde door Schouten en Burgemeesters.	V. 44
Montfoort (Slot te) gestigt. II. 265. aan Herman van Weerden verpand. III. 14. hem ontweldigd. III. 38. Jan, Burggraaf van Montfoort, beoorloogt Jan van Beieren. III. 439. Zie Jan, Burggraaf van Montfoort. 't Slot wordt bemagtigd, door Albrecht van Saxen.	IV. 263, 266
Morgenspraaken. zo werden de Byeenkomsten der Gilden genaamd.	IV. 52
Morgentalen. zo noemde men de verponding op de Landeryen.	V. 134
Morinen, oude Inwooners van het Belgisch Gallie.	I. 41
Mosterd ( Reinier ) Amsterdammer, neemt eene party Gelderschen gevangen.	IV. 355
Muiden of Amuda. Tol aldaar der Utrechtsche Kerke geschonken. II. 121. verdrag wegens Muiden. III. 39. Floris de V. op 't Slot aldaar gevangen. III. 78. van daar vervoerd. III. 80. 't wordt door Bisschop Willem bemagtigd. III. 97. door Bisschop Jan den IV. III. 286. door Bisschop Arnold. III. 307. door Karel van Gelder.	IV. 354
Munt. Regt der Munte, door Otto den I. geschonken aan de Utrechtsche Kerke. II. 120. Munt der Graaven. III. 45, 46. onderzoek over het Regt der Munte, in Holland. III. 242. alleen te Dordrecht te houden. III. 426. grof en schielyk afgezet, door Maximiliaan.	IV. 260
Munster door de Herdoopers overweldigd. V. 71. door den Bisschop belegerd. V. 73. hongersnood binnen deeze Stad. V. 82 die, by verrassing, ingenomen wordt.	V. 83
Mylpaalen der oude Romeinen.	I. 152 Aant.

N.

NAaktloopers, te Amsterdam.	V. 74, 88
Naaldwyk ( Adriaan van ) helpt Hoorn verrassen.	IV. 211
Naaldwyk ( Hugo van ).	II. 361
Naaldwyk ( Willem van ) sneuvelt. III. 260. Zie Jan van Naaldwyk.
Naarden, door de Utrechtsche Ruiters ingenomen.	IV. 203
Nabalia of Naauwaale. Stroom.	I. 181

Nagel (Willem) Baljuw van Kennemerland, yvert voor Vrouwe Jakoba.	III. 472
Nancy door Hertoge Karel bemagtigd. IV. 156. verlooren. IV. 159. op nieuws belegerd. IV. 159. Slag by deeze Stad.	IV. 160
Nederlanden. de meesten en aanzienlyksten komen aan Hertoge Filips van Bourgondie. III. 507. hy doet hulde, wegens dezelven, aan Keizer Fredrik den III. III. 549. ontwerp van eene Unie, tusschen dezelven. V. 101. men zoektze als ééne Provincie te doen aanmerken. V. 5, 137. geschil over derzelver onderhoorigheid aan het Duitsche Ryk. V. 301. uitspraak deswege. V. 313. in Holland, met moeite aangenomen. V. 316. hoe zy, eindelyk, van alle verbindtenis aan 't Ryk vry geraakt zyn. V. 321. Karel de V. verklaart, dat zy nooit zullen konnen vaneen gescheiden worden. V. 343. staat derzelven, ten tyde der Overdragt.	V. 439
Nederstigt, of 't Land van Utrecht. men arbeidt, om het aan Holland te doen hegten. IV. 494. het wordt onder éénen Stadhouder met Holland gebragt.	V. 131
Nedfyr. Zie Noodvuur.
Nehalennia, Godin van de zeevaarende Ingezetenen der Nederlanden, van ouds.	I. 25, 26
Nero houdt de Batavische Lyfwagt aan. I. 95. die een' toeleg op zyn leeven wreekt. I. 99. hy doorsteekt zig.	I. 102
Nervien, inwooners van het Belgisch Gallie, door Cezar overheerd.	I. 40
Nieda, zie Noda.
Nieuwdorp, verbrand door Floris den III.	II. 268
Nieuwendoorn, Slot in Westfriesland. III. 44. geslegt.	III. 99
Nieuwendorp of Nieuwburg, Slot by Alkmaar.	III. 44
Nieuwmegen, Hof aldaar, door Karel den Grooten gestigt. I. 420. door de Noormannen verbrand. II. 85. nog eens door Godefrid, Hertoge van Lotharingen. II. 161. de Stad wordt aan Gelder gehegt. II. 384. de Oostenrykschen zoeken haar te verrassen.	IV. 344
Nieuwpoort verrast door de Gelderschen.	IV. 398
Nikolaas van Cusa (Kardinaal). hoehy, hier te lande, de aflaaten predikte. IV. 33. wat hy deedt, tot verbetering der zeden. IV. 34. hy heelt de scheuring der Utrechtsche Kerke.	IV. 35
Nikolaas Perenot, Heer van Granvelle, woont de Vredehandeling te Madrid by. IV. 461. bewerkt een verbond met den Hertoge van Gulik en met den Koning van Deenemarke: V. 262. zyn list, om S. Disier te doen opgeeven. V. 271. hy woont de Kerkvergadering van Trente by. V. 362. hy sterft.	V. 357
Noda, oude scheidpaal van 't Nederstigt. II. 246. Aant. ook de Grebbe genaamd.	II. 248, 360
Noodvuur. wat 'er door betekend werdt.	I. 395 Aant.
Noordholland. wat men 'er, oudtyds, door verstondt. III. 161. het onderwerpt zig den Vlaamingen. III. 161. wordt 'er van verlost.	III. 165
Noordwyk. Geweldenaaryen aldaar, door de Deenen, gepleegd	II. 55
Noordwyk ( Everard van ) sneuvelt te Schagen.	II. 262
Noormannen. Zie Deenen.
Noricum.	181 Aant.
Novesium, nu Nuis.	I. 135 Aant.
Nuis belegerd door Hertoge Karel. IV. 149. verlaaten.	IV. 152

O.

ODokar (Graaf) zyn twist met Koning Zwentibold. II. 101. hy wordt binnen Durfos belegerd. II. 101. zoekt hulp by Karel den Eenvoudigen.	II. 102
Odyke (Lubbert van).	II. 247
Oervede, wat 'er door verstaan werdt.	III. 371
Offa, Koning van Mercie. zyn geschil met Karel den Grooten.	I. 436
Oirvede. wat 'er door verstaan werdt.	III. 371
Olennius hardheid verwekt eenen

opstand onder de Friezen.	I. 80
Ommelanden verbinden zig, voor 't eerst, met de Stad Groningen.	III. 339
Oorlog. Margareet belooft geen' oorlog te voeren, buiten der Staaten bewilliging.	III. 269
Oorlogsverklaaring (voorbeeld eener) in de veertiende eeuwe.	III. 273
Oostergo en Westergo, oudtyds Eilanden genoemd. I. 376. aan Koenraad, Bisschop van Utrecht, opgedraagen. II. 194. en hem wederom ontnomen. II. 195. hem op nieuws geschonken. II. 196. aan Holland gehegt. II. 217. wederom aan de Utrechtsche Kerke gegeven. II. 226. verdrag, deswege, tusschen Holland en 't Stigt. II. 243, 321. aan Willem, Broeder van Dirk den VII. opgedraagen. II. 280. Zie Friesland (tegenwoordig).
Oosterlingen. Oorlog met dezelven. III. 530 enz. Vredehandeling. III. 539. Verdragen. III. 542. Zie Hanze-Steden.
Oostervant ('t Graafschap) waar gelegen.	II. 147 Aant.
Oosterwyk (Koenraad van) wordt gevangen.	III. 274
Oosterzee. Slot aldaar, door Graave Willem den I. gestigt.	II. 281
Oostfrankryk, een gedeelte der Nederlanden was 'er onder begreepen. I. 310. wordt Duitschland genaamd.	II. 62.
Oost-Holland. dus noemt zig Emmenes.	III. 273
Oostzee. Koophandel op dezelve.	III. 201, 500
Open houden van Steden en Sterkten. waarom, van ouds, bedongen.	IV. 313 Aant.
Opperste magt den Graaven uit den huize van Oostenryk toegeschreeven.	V. 140, 197, 242, 339, 340, 408
Opzitten of uitrusting van een gezant, hoe veel zy beliep. IV. 464.	V. 161
Oranje ('t Prinsdom) komt aan den Huize van Nassau.	IV. 504. V. 270
Oranje. Zie Filibert van Chalons, René van Chalons en Willem van Nassau.
Orateur. gewoone naam der Noordsche gezanten.	IV. 467
Osdorp. die van Osdorp wederstaan de Dregter-Friezen.	II. 236
Otho tot Keizer uitgeroepen. I. 104. de Batavische hulpbenden verklaaren zig tegen hem. I. 106. by beneemt zig het leeven.	I. 112
Otto de I. (Keizer) doet eenige Giften aan de Kerke van Utrecht. II. 120. beoorloogt zynen Broeder, Henrik, om 't bezit van Lotharingen. II. 121. bemagtigt het. II. 123. sterft.	II. 123
Otto de III. (Keizer) staat Dirk den II. eenige Leengoederen in eigendom af.	II. 125
Otto van Saxen tot Keizer verkooren. II. 331. bevestigt Willem den I. in de Ryks Leenen. II. 333. Lodewyk van Loon zoekt zig, door hem, te doen herstellen.	II. 339
Otto van Nassau, Graaf van Gelder, verdraagt zig met het Stigt, wegens de Veluwe.	II. 272
Otto de III. Graaf van Gelder, pandt Nieuwinegen van Koning Willem. II. 384. wordt Voogd van Floris den V. III. 7. slaat Vrouwe Aleid. III. 8. sterft.	III. 9
Otto, Graaf van Benthem, doet eenen inval in Drente. II. 227, 229. wordt geslaagen en gevangen. II. 230. wederom geslaakt. II. 231. omgebragt.	II. 231
Otto de II. Graaf van Benthem, zyn geschil met die van Groningen en Drente.	II. 285
Otto de II. Bisschop van Utrecht, gaat op de Kruisvaart. II. 342. keert te rug. II. 350. raakt in oorlog met den Graave van Gelder. II. 357. maakt vrede. II. 359. 't Drostampt van Salland wordt hem afgestaan. II. 360. hy raakt in nieuw geschil met de Drenters en Groningers. II. 361. sneuvelt.	II. 365
Otto de III, Bisschop van Utrecht, wordt Voogd van Graave Willem den II. II 376. sterft.	II. 397
Otto, Heer van Arkel, bevredigt de Kabbeljaauwschen met Hertoge Albrecht. III. 298. zyn aanzien

en bedryf.	III. 299
Ottervoort ('t Wed) waar gelegen.	II. 260
Ouddorp heeft Keuren van Willem den II. gehad.	II. 401
Oude (Reinier de).	II. 259
Oudewater, vergeefs, door Jan van Arkel, belegerd. III. 346. de Kabbeljaauwschen raaken 'er op 't kussen.	IV. 196
Overste Heer. de Staaten van Holland myden 't geeven van deezen titel aan hunnen toekomenden Graave.	V. 339
Overyssel of Overstigt, door Karel van Gelder overvallen. IV. 363. en gedeeltelyk bemagtigd. IV. 438. Schenk voert een Leger derwaards IV. 442. Karel de V. wordt 'er Heer van. IV. 479. 't wordt een Landschap op zig zelf.	V. 132

P.

PAlestina. Zie Heilig Land.
Parlement of groote Raad te Mechelen opgeregt. IV. 161. hersteld.	IV. 322
Paspoorten. Zie Vrygeleibrieven.
Passau schynt zynen naam van de Batavieren ontleend te hebben.	I. 295, 296.
Passausche Vrede geslooten.	V. 366
Patricius. betekenis deezes naams.	I. 309 Aant. 421 Aant.
Pavie. Slag daar by.	IV. 450
Paulinus Pompejus voltooit Druzus Dyk langs den Ryn.	I. 95
Peerken Waarbeek draagt, onder den naam van Richard, Koning van Engeland, zyn regt op dit Ryk over aan Maximiliaan en Filips. IV. 301. zyn verder bedryf.	IV. 299, 300, 301
Pelgrim, Zoon van Dirk den VI. eerste Heer van Voorne.	II. 236, 238
Pelgrimaadjen naar 't Heilig Land. derzelver oorsprong. II. 151. zy geeven aanleiding tot de Kruisvaarten.	II. 199
Pendrecht (Bertolf van).	II. 259
Penning (honderdste en tiende). Zie Honderdste en Tiende Penning.
Penningen geligt tot tien ten honderd.	III. 430
Perenot. Zie Nikolaas en Anthoni Perenot.
Peronne (Vrede van).	IV. 105
Persyn (Dirk).	II. 259
Persyn (Dirk en Nikolaas) sneuvelen in een scheepsstryd.	III. 160
Persyn (Jan). II. 313. Zie Jan Persyn.
Petronelle (Vrouw) trouwt met Floris den II. II. 206. regeert Holland, geduurende de minderjaarigheid van Dirk den VI. II. 216. bekomt Oostergouwe en Westergouwe. II. 217. tragt naar het Graafschap van Vlaanderen. II. 217. doch vergeefs. II. 219. stigt of begiftigt het Klooster te Rynsburg. II. 233. sterft. II. 233. haar aart.	II. 220
Philippeville, door Willem van Nassau versterkt.	V. 416
Phladirtinga. Zie Vlaardingen.
Piek (Gysbert) Half heer van Asperen.	IV. 184
Pier (Groote). Zie Groote Pier.
Pipyn de Dikke, Groothofmeester van Frankryk, verslaat Theodorik. I. 355. overwint de Friezen. I. 358. slaat hen, andermaal, by Duurstede. I. 363. sterft.	I. 366
Pipyn de Korte, Groothofmeester van Frankryk, stelt Childerik den III. op den Westfrankischen Troon. I. 383. krygt bewind over gantsch Frankryk. I. 404. overwint de Saxers, met hulp der Friezen. I. 404, 417. wordt tot Koning verheeven. I. 405. staat den Paus een deel van Italie af. I. 418. sterft.	I. 418.
Plaatsvulling vastgesteld, in de opvolging tot de Regeering der Nederlanden.	V. 335
Placentie, vergeefs belegerd door Vitellius.	I. 106
Plakaaten van Karel den V. tegen de Hervorming. IV. 426. V. 7, 278, 343. verdediging derzelven. V. 347. zy worden een weinig verzagt.	V. 349
Poelgeest ( Gerrit van ) verliest het Slot van dien naam.	IV. 251
Polanen ('t Slot) door de Kabbel-

jaauwschen vernield. III. 279. door die van Delft, bemagtigd.	III. 297
Polhain ( Maarten van) belegert Rotterdam.	IV. 250, 257
Poorters der Hollandsche en Zeeuwsche Steden woonen 't beleg van Nuis by.	IV. 150
Poortvliet, by Scharpenisse, bemagtigd en geslegt.	II. 323
Poppo, Koning der Friezen, geeft Willebrord vryheid tot prediken. I. 370. staat op tegen de Franken. I. 374. sneuvelt in een gevegt.	I. 377
Posthumus (Junius) wordt voor Keizer uitgeroepen. I. 206. wordt omgebragt.	I. 207
Pouderoyen ('t Slot) belegerd. IV. 352. gewonnen.	IV. 357
Privilegie de non evocando, of om niet buitens Lands te regt gesteld te worden, welke uitzonderingen op het zelve vielen. IV. 39. Amsterdam staat dit Privilegie voor. V. 5. geene Mandementen te verleenen tegen eenig Privilegie. IV. 39. Groot-Privilegie van Vrouwe Maria. IV. 167. de Aartshertog Filips weigert het te bevestigen. IV. 295. waarom. IV. 298. Privilegien van verscheiden' Steden geschonden. IV. 486. V. 208, 408. verdigt Privilegie. V. 171. zorg voor de bewaaring van 's Lands Privilegien.	V. 409
Probus (Keizer) staat den Franken eenig Land in Gallie af. I. 210, 211. stigt sterkten over den Ryn. I. 212. zyn brief aan den Romeinschen Raad. I. 212. hy staat den Galliërs 't planten van den Wynstok toe.	I. 217
Protestanten. oorsprong deezes naams. V. 7. Karel de V. doet hun den oorlog aan, in Duitschland. V. 281. overwint hunne voornaamste hoofden.	V. 292
Puppienus en Balbinus worden, ondanks de poogingen der Germanische Lyfwagt, gedood.	I. 200
Purmerende ( Heerlykheid van ) aan Willem Eggert opgedraagen. III. 327. verandert van Heer. IV. 197. wordt met het Graafschap van Egmond vereenigd.	IV. 233
Put van S. Willebrord, te Heilo.	I. 362
Putten (Huis te).	III. 124
Putten (Gerard van) helpt Dirk den IV. binnen Dordrecht.	II. 164
Putten (Nikolaas van).	III. 60, 102

Q.

QUaden, hunne oude wooning. I. 247 Aant. worden door de Saxers verjaagd. I. 247. verdryven de Saliërs uit Batavia. I. 248. hunne strooperyen. I. 249. zy worden, door Juliaan, bedwongen. I. 250. slaan zig omtrent den Ryn neder.	I. 251
Quintilius. Zie Varus.

R.

RAad van Holland betekende, oudtyds, de Edelen en Steden.	III. 172
Raad van Staate, in de Nederlanden.	V. 22
Raad (geheime) in de Nederlanden.	V. 22
Raad der Finantien of Geldmiddelen, in de Nederlanden.	V. 22
Raad ( groote ) te Mechelen opgeregt. IV. 161. hersteld.	IV. 322
Raaphorst (Christiaan van).	III. 93
Raaphorst (Dirk van) sneuvelt.	III. 17
Radboud, Koning der Friezen, blyft ongeloovig, op de prediking van Wigbert. I. 356, 357. wordt, door Pipyn den Dikken, overwonnen. I. 358. valt in Frankryk. I. 362. wordt, andermaal, geslaagen. I. 363. zyne Dogter Theudesinde trouwt met Grimoald, Zoon van Pipyn. I. 364. hy slaat Karel Martel, met hulp van Raganfrid. I. 366. wordt, door Karel Martel, overwonnen. I. 367. weigert zig te laaten doopen, schoon hy den voet reeds in de vont hadt. I. 370. sterft.	I. 370, 384
Radboud de II, Koning of Hertog der Friezen, wykt naar Jutland.	I. 418
Radboud, Heer van Neder-Friesland, verbindt zig met de Saxers.	I. 402

Radboud, Heer van Friesland, wederstaat Rollos Leger.	II. 81
Radboud, Bisschop van Utrecht. zyn bedryf en dood.	II. 104
Radigis, Koning der Warners. Gelegenheid van zyn Huwelyk, met eene Frankische Prinses.	I. 314
Raganfrid, Groot-hofmeester van Frankryk, slaat Karel Martel. I. 367. wordt door hem verwonnen. I. 367. verdraagt zig met hem.	I. 371
Raginer, Hertog van Hasbain en Henegouwen, wordt, door Rollo, geslaagen. II. 81, 82. verbindt zig met Odokar en anderen, tegen Koning Zwentibold. II. 101. werpt zig in Durfos.	II. 101
Rammekens (de sterkte) gestigt.	V. 294
Rederykers. derzelver oorsprong en bedryf. IV. 13. zy schynen de Hervorming te begunstigen.	V. 93
Reekalf (Goossen Janszoon) Burgemeester van Amsterdam, beleidt den tegenstand tegen de herdoopers.	V. 95, 96
Reformatie. Zie Hervorming.
Regeeringswyze der oude Batavieren. I. 29. der Landen omtrent den Ryn, in de vyfde eeuwe. I. 302. der nu vereenigde Nederlanden, in de negende eeuwe. II. 9. van Holland, in de dertiende en veertiende eeuwe.	II. 306. III. 361
Regtspleeging. verandering in dezelve.	V. 30
Reigersbosch aan den Amstel, aan Floris den V. afgestaan.	III. 39
Reinoud de I, Graaf van Gelder, sluit een Bestand met Floris den V.	III. 33
Reinoud de II. Graaf, wordt Hertog van Gelder.	III. 241
Reinoud, Heer van Brederode, neemt de Dagvaart waar, voor den Stadhouder. V. 225, 228. mag 't wapen van Holland niet voeren.	V. 329
Reinoud van Brederode helpt de Hoekschen in 't bewind. IV. 4. begeeft zig binnen Amsterdam. IV. 8, 13. woont den togt tegen Gend by. IV. 38. begeeft zig binnen Utrecht. IV. 57. verhaal zyner gevangenis. IV. 129. pyniging. IV. 133. en ontslag. IV. 135. hy sterft.	IV. 135
Remen, oude Inwooners van het Belgisch Gallie.	I. 40
René van Chalons, Zoon van Henrik van Nassau, erft het Prinsdom Oranje. IV. 508. wordt Stadhouder van Holland. V. 191. zyn last. V. 192. hy is getrouwd met Anna van Lotharingen. V. 146, 192. verschilt met den Admiraal over 't verleenen der Vrygeleibrieven. 196. herwint Luxemburg. V. 221. draagt zorg voor Holland. V. 222. trekt uit tegen de Gelderschen. V. 225. wordt geslaagen. V. 226. valt in Gulikerland. V. 236. men durft hem geene rekening afvorderen. V. 245. hy vergt den grooten Steden eene leening af. V. 251. wordt Stadhouder van Gelderland. V. 256. ontvangt, in 's Keizers naam, de hulde van verscheiden' Steden. V. 256. sneuvelt in 't beleg van S. Disier.	V. 270
Renesse (Jan van). Zie Jan van Renesse.
Renesse ( Kostyn van ) helpt Utrecht tegen Amstel.	III. 37
Renesse ( Kostyn van) sneuvelt.	III. 282
Rennenberg ( Graaf van) wordt Kapitein in Holland.	IV. 487
Renten (Lyf-) door de Steden verkogt. III. 427. te Utrecht, ruim twee-entwintig ten honderd Lyfrenten beloofd. IV. 214. twintig ten honderd aan Renten betaald.	V. 275
Representatie. Zie Plaatsvulling.
Rheime, Dogter van Waromir, Legerhoofd der Batten, gevangen.	I. 76
Rhetie, oude naam van Graauwbunderland.	I. 161 Aant.
Rhuistri. Zie Rustingerland.
Richard de II. Koning van Engeland, zoekt Hertog Albrecht in een verbond tegen Frankryk in te wikkelen.	III. 319
Richilde, Weduwe van Boudewyn den V. Graave van Vlaanderen, verwekt den Koning van Frankryk en den Keizer tot een' oorlog, tegen Robert de Fries II. 179, 180. bevredigt zig met hem.	II. 186

Ripariolen. Zie Ripuariërs.
Ripuariërs, eene soort van Franken, zyn met de Romeinen in verbond.	I. 289
Robert de Fries. zyne Scheepstogten. II. 175. hy komt in Holland. II. 176. zoekt zig meester te maaken van de Regeeringe. II. 176. trouwt met Vrouwe Geertruid. II. 177. een gedeelte van Vlaanderen en Zeeland Bewester-Schelde wordt hem afgestaan. II. 177. hy beoorloogt zynen Broeder, Boudewyn den VI. II. 178. wordt, door Godefrid, Hertoge van Lotharingen, uit Holland verdreeven. II. 181. herstelt Dirk den V, met Engelsche hulpe, in 't Graafschap van Holland. II. 186, 187. trekt naar 't Heilige Land. II. 199. sterft.	II. 200
Robert de III. Graaf van Vlaanderen, sluit een Bestand met Willem den III. III. 186. doet hem den oorlog aan. III. 189. sluit een voordeelig verdrag met hem:	III. 190
Roeland van Uitkerken verdedigt Haarlem. III. 470. verdraagt zig met de Kennemers. III. 471. wordt beloond. III. 478. wordt Raad in den Hove van Holland.	III. 490
Roest (Floris) sneuvelt te Schagen.	II. 262
Rollo, de Noorman, valt in Walcheren. II. 80. overwint de Friezen. II. 81. keert naar Frankryk.	II. 82
Roodenrys (Daniel van).	II. 259
Roomburg, by Leiden. I. 70, 80. of aldaar eene Roomsche Legerplaats geweest zy. I. 122. oude opschriften aldaar gevonden.	I. 195
Roozenburg ('t Slot) door de Kabbel jaauwschen belegerd.	III. 279
Roruk, de Deen, krygt bewind over Kennemerland. II. 49. bemagtigt Duurstede. II. 64. krygt meer bewinds hier te lande. II. 65, 68. beweegt de Deenen naar huis te keeren. II. 71. zyn Neef, Rudolf, bekomt de ontvangst eener Koninglyke schatting. II. 71. hy herstelt zig in zyn bewind, door de Conkingi verjaagd zynde. II. 72. handelt met Karel den Kaalen.	II. 78
Rossem. Zie Maarten van Rossem.
Rotterdam, ingenomen door Jan van Beieren. III. 431. hem afgestaan. III 435. oproer aldaar. III. 533. de Stadhouder, Wolferd van Borselen, maakt 'er zig meester. IV. 189. de Stad wordt door Jonker Frans ingenomen. IV. 247. door Maximiliaan belegerd. IV. 249. gaat over, by verdrag.	IV. 256
Rudolf (Keizer) schenkt Holland aan twee Heeren, op eenen tyd.	III. 27
Rudolf, de Deen, Neef van Roruk, bekomt eenige gunsten van Lotharius. II. 71. sneuvelt.	II. 79
Rudolf van Diephout wordt Bisschop van Utrecht. III. 492. maakt vrede met Hertoge Filips. III. 496. en met zynen mededinger, Walraven van Meurs. IV. 35. hy sterft.	IV. 48
Ruitergeld. Lastigheid van het zelve.	IV. 210
Ruiters. Knegten te voet, zo wel als te paard, dus genoemd. IV. 201. reizige Ruiters.	IV. 225
Rustingerland oudtyds Rhuistri, waar gelegen. I. 440. aan Heriold ter Leen gegeven.	II. 49
Rykdommen. waren, van ouds, Raaden in de Steden.	II. 33
Ryksverdeeling na de dood van Klovis. I. 310. door Karel den Grooten. II. 34. door Keizer Lodewyk, tusschen zyne Zoonen, Lotharius en Karel. II. 56. tusschen Lotharius, Lodewyk en Karel. II. 60. na de dood van Lotharius, tusschen zyne drie Zoonen. II. 67. verdeeling van 't Ryk van Lotharius. II. 75. Ryksverdeeling, na de dood van Keizer en Koning Lodewyk.	II. 83
Ryn, Rivier, oude loop I. 4. verdrooging van haaren middenkil. I. 173. haar uitloop by Katwyk raakt digt. II. 58. verdrag tusschen vier Mogendheden, om haare overstroomingen te beletten.	II. 246
Rynsburg. gevegt aldaar tegen de Deenen. II. 55. tegen de Friezen. II. 115. Klooster aldaar gestigt.	II. 116

Rynsburg, een Landgoed in Walcheren.	II. 276
Ryswyk. Willem de I. trekt derwaards.	II. 319
Ryswyk (Arnoud van).	II. 295, 300
Ryswyk (Dodo van) getuigt in een' Giftbrief.	II. 198
Ryswyk (Henrik van).	II. 295, 300
Ryswyk (Jan van).	II. 295, 302
Ryswyk (Willem van).	III. 36

S.

SAbinus (Julius) verbindt zig met Civilis. I. 147, 149. zyn togt tegen de Sequaanen. I. 159. hy wordt gedood.	I. 159
Saint Disier belegerd. V. 269. ingenomen.	V. 271
Saliërs, eene soort van Franken. I. 242. slaan zig in Batavia neder. I. 242. neemen Toxandrie in. I. 242. worden door Juliaan bedwongen. I. 243. door de Quaden uit Batavia verdreeven. I. 247. verbinden zig met andere Franken, tegen de Romeinen. I. 257. worden, door Aëtius, overwonnen. I. 281. Klodio regeert over hen. I. 282. naderhand Klovis.	I. 301
Salland ( Drostampt van ) aan den Bisschop van Utrecht afgestaan.	II. 360
Sarmaaten. hunne oude wooning.	I. 265 Aant. 269 Aant.
Saxen. (Huis van) Reden, waarom de oude Hollandsche Graaven zig gaarne met het zelve vermaagschapten.	II. 207
Saxers. oude wooning van dit Volk. I. 218 Aant. hunne zeeschuimeryen. I. 222, 285, 293. hunne schranderheid en dapperheid. I. 247. zy verjaagen de Quaden. I. 247. worden door Theodosius beoorloogd. I. 261. door Valentiniaan. I. 263. steeken naar Britanje over. I. 289. worden overwonnen, door de Franken. I. 294. door Klovis. I. 307. door Klotaris. I. 321. dien zy daar na ook overwinnen. I. 323. hun oorlog met de Sueven. I. 324. zy worden door Klotaris den II. en Dagobert overwonnen. I. 331. van schatting ontheeven. I. 343. door Karoloman geslaagen I. 403. door Pipyn. I. 404, 417. hunne oorlogen met Karel den Grooten. I. 419, 424, 429, 440. zy verdraagen zig met hem. I. 442. doen, in grooten getale, belydenis van den Christelyken Godsdienst.	I. 422, 446
Saxische knegten. Zie Zwarten hoop.
Saxische Oever. wat 'er door verstaan werdt.	I. 277
Schaffelaar (Jan van). zyne onvertsaagdheid.	IV. 217
Schagen, geplonderd door de Haarlemmers. II. 260. Willem, eerste Heer van Schagen.	III. 353
Schalkwyk (Henrik en Berthold van).	III. 180
Schalkwyk (Willem van).	II. 247
Scheepvaart. Staat derzelve, omtrent het midden der vyftiende eeuwe. IV. 88. in de zestiende eeuwe meer uitgebreid.	IV. 464
Schelling ( Ter ). Folkert Reiner, Heer van dit Eiland, sluit een verbond met Eduard den IV.	IV. 182
Schellinkhout. Slag aldaar.	III. 18
Schenk. Zie Juriaan Schenk.
Schepen, hoe, van ouds, hoe, in laater' tyd, getimmerd.	IV. 87
Schepens der Steden. Hertog Albrecht beweert, dat hyze, binnen 's jaars, zetten en ontzetten kan, 't zy hy in Holland zy, of niet. III. 295. zy hadden, van ouds, ook 't burgerlyk bestier der Steden.	III. 361
Schiedam. Jan de I. derwaards gevoerd. III. 125. de Stad werpt de Vlaamsche bezetting uit. III. 166. de Hoekschen zoeken, vergeefs, haar te bemagtigen.	IV. 250
Schieringers en Vetkoopers. Tweespalt in Friesland.	III. 328. IV. 63
Schildtalen. nieuwe schikking op dezelven. IV. 412. V. 143. Ontwerp om tweeduizend man op dezelven te vinden. IV. 430. voorslag om 'er drieduizend man op te vinden. IV. 487. waarom sommige Steden gaarne anderen noode naar de Schildralen droegen.	V. 407
Schoolen der Romeinen, waar in de Krygskonst geleerd werdt.	I. 255

Schoolen van Friezen en andere vreemdelingen te Rome.	I. 447
Schoonhoven kiest de zyde van Graave Jan den II. III. 148. wordt, door Jonkheere Willem, den Vlaamingen ontweldigd. III. 166. 't Slot aldaar, door de Hoekschen, gewonnen. III. 463. zy raaken 'er op 't kussen. IV. 175. daarna de Kabbeljaauwschen. IV. 196. aanslag der Hoekschen op de Stad.	IV. 247.
Schoorsteengeld, in Holland, voorgeslaagen en afgewezen.	V. 138
Schot. welk eene soort van belasting. III. 184. in 't Noorderkwartier in gebruik.	V. 382
Schotland. Verschil over 't regt op de Schotsche Kroon. II. 55. Verdrag met Jakob den V. Koning van Schotland. V. 209. onlusten met dit Ryk. V. 267, 342, 354. Verbond van vrede en vriendschap met het zelve.	V. 357
Schouwen, door Hugo van Voorne, aangevallen. II. 317. door de Vlaamingen. II. 323. door Jan van Renesse bemagtigd.	III. 141
Schulden van Zeeland, in 't jaar 1529. IV. 507. van Holland. IV. 12, 275, 403, 419. de Ingezetenen, om 's Lands schulden, buitens Lands, bekommerd. V. 299. oude schulden van Holland afgedaan.	V. 301, 384
Schutteryen, door Keizer Henrik den I. ingesteld.	II. 118
Sclaaven, een Gothisch Volk, vallen in deeze Landen.	I. 273
Senonen (Stad der) waar gelegen.	I. 236 Aant.
Sequaanen, oude Inwooners van Gallie. I. 38. verjaagen Sabinus.	I. 159
Serbsten. Zie Cheruscen.
Sesithag, Zoon van Egomir, gevangen.	I. 76
Sigebert, Koning van Oostfrankryk. I. 324. beoorloogt Chilperik. I. 325. wordt omgebragt.	I. 326
Sigebert de II. Koning van Oostfrankryk. I. 344. zyne Godsdienstigheid. I. 344, 345. hy sterft.	I. 346
Sigifrid of Sivaard. Zie Sikko.
Sigismond (Keizer) trekt, met Willem den VI, naar Engeland. III. 404. weigert Vrouw Jakoba met de Landen te verlyden. III. 406. draagtze Jan van Beieren op.	III. 424
Sikambren, een Germanisch Volk, in Gallie verplaatst. I. 44. hun handeling met Cezar. I. 45. zy worden, door Druzus, beoorloogd.	I. 58, 60
Sikko of Sivaard, Zoon van Dirk den II. II. 132. byzonderheden hem betreffende.	II. 150
Skythen vallen in Gallie.	I. 268, 270
Slaavenburg. oude naam van Vlaardingen.	I. 273
Slaaverny. wanneer heeft beginnen op te houden.	II. 205, 307
Sluis. die van Sluis vallen in Zeeland. IV. 232. verrassen Vlissingen. IV. 235. de Stad wordt, door Maximiliaan, bedwongen. IV. 235. verklaart zig tegen hem. IV. 244. wordt belegerd en ingenomen.	IV. 290
Smalkalde (Verbond van).	V. 8
Soldy voor 't Krygsvolk. Hoe van ouds berekend. III. 137. onder de Graaven uit den Huize van Beieren reeds betaald.	III. 338, 377 Aant.
Sonnius (Franciscus), Kanonnik der Domkerke te Utrecht, woont de Kerkvergadering van Trente by.	V. 363, 364, 365
Soranus, de Batavier. zyne behendigheid in 't schieten.	I. 190
Spaansch Krygsvolk. wanneer eerst in de Nederlanden gevoerd.	IV. 491
Souverainiteit. Zie Opperste Magt.
Spangen (Ogier van) sneuvelt.	III. 260
Speceryen. zeer dierbaar in de agtste eeuwe.	I. 400
Spitsen. Voorbeeld deezer strafoeffening.	IV. 318
Staaten van Holland hebben de Graaven niet aangesteld. II. 128. Vrouw Margareet belooft geen' oorlog te aanvaarden, buiten der zelver bewilliging. III. 269. wanneer de naam Staaten in gebruik gekomen zy. III. 485. Leden der Staaten. III. 485. gesteldheid hunner Vergaderinge, in de vyftiende

eeuwe. III. 546. zy weigeren, somtyds, de Graaflyke Beden. IV. 453, 475. V. 11. of stellen 'er hunne bedenkingen tegen. V. 16. hun eed, by de inhuldiging van Filips, Prinse van Spanje.	V. 338
Stad der Batavieren, door Civilis verbrand.	I. 172
Stadhouders van Holland, ten tyde der Graaven. Jan van Arkel, onder Hertoge Albrecht. III. 324. Jakob van Gaasbeek, door Hertoge Filips, als Ruwaard. III. 466. Filwater, van wege den Hertoge van Glochester. III. 469. Frank van Borselen, door Hertoge Filips, als Ruwaard. III. 491. Hugo van Lannoi, Heer van Santes, door Hertoge Filips, als Graaf. III. 514. IV. 3. Willem van Lalaing, Heere van Binguicourt, door denzelfden. III. 548. IV. 4. Gozewyn de Wilde, door denzelfden. IV. 9. Jan van Lannoi, door den zelfden. IV. 22. Lodewyk van Brugge, Heer van Gruithuizen, onder de Hertogen Filips en Karel. IV. 114. Wolferd van Borselen, Heer van Veere, onder Vrouwe Maria. IV. 171. Joost van Lalaing, onder dezelfde. IV. 191. Jan van Egmond, onder Maximiliaan en Filips. IV. 233 Floris van Egmond, Heer van Ysselstein, onder Karel den V. IV. 388. Henrik van Nassau, Heer van Breda, onder den zelfden. IV. 402. Anthonis van Lalaing, Graaf van Hoogstraaten, onder den zelfden. IV. 443. René van Chalons, Prins van Oranje, onder den zelfden. V. 191. Lodewyk van Vlaanderen, Heer van Praat, onder den zelfden. V. 270. Maximiliaan van Bourgondie, Heer van Beveren en Veere, onder den zelfden.	V. 294.
Stade ('t Graafschap). oude staat van het zelve.	II. 368
Stadingers, Kettery onder dezelven ontdekt. II. 367, 370. Kruisvaarten tegen hen gepredikt. II. 372. Floris de IV. overwint hen.	II. 373
Stalbroeders. wie 'er door verstaan werden.	IV. 201
Stapelregt van Dordrecht. III. 208. twist over het zelve met verscheiden' Steden.	III. 209. V. 188
Staveren ('t Graafschap) aan de Utrechtsche Kerke geschonken. II. 194, 196. Floris de V. aldaar voor Heer erkend. III. 46. 's Graaven Schouten van daar verdreeven. III. 226, 235. de Stad door de Friezen belegerd. III. 342. gewonnen.	III. 397
Steden. hoe zy geregeerd werden, in de Middeleeuwe. II. 32. beginnen de verdragen der Graaven te bekragtigen. III. 5, 24, 25, 133, 203. verbinden zig met Jan van Avennes, tegen verscheiden' Edelen. III. 130. verschillen met de Edelen over 't draagen der gemeene lasten. III. 183. bezegelen de Graaflyke brieven, bi bevelinge en om bede wille des Graaven. III. 350. aanwas van haar gezag, ten tyde van Hertoge Albrecht. III. 359. vier Hoofdsteden in Holland. III. 360. nog twee daar boven. III. 361. wyze van Regeeringe, in de veertiende eeuwe. III. 361. wanneer zy begonnen hebben Dagvaarten te houden. III. 426. Kleine Steden verschillen met de grooten, over 't stuk der schattinge. IV. 412. V. 385. de Landvoogdes, Maria, wil de kleine Steden niet op de Dagvaarten hebben.	V. 219, 336
Steekspelen, door Keizer Henrik den I. ingevoerd. II. 118. door Willem den III. gehouden.	III. 205
Stellingwerver Friezen, door Bisschop Guy, tot onderwerping gebragt.	III. 195, 197
Stiliko, Staatsdienaar van Honorius, maakt een verdrag met de Franken en andere volken. I. 267. hitst verscheiden' Barbaarsche volken op, tot eenen inval in Gallie.	I. 269
Stille waarheid bezitten. wat 'er door verstaan werdt.	III. 116 Aant.
Stillyard of Duitsche Hanze te Londen, Voorregten derzelve.	V. 396
Stolen (zeven). wat 'er door verstaan worde.	III. 112
Stoke. Zie Melis Stoke.
Stopeleberghe, hoogte by Heemskerk,

waar de Graaven plagten gehuldigd te worden.	III. 421
Stormgevaarre der Batavieren.	I. 133, 138
Stormpolder, by Ysselmonde. van waar dus genoemd.	II. 189
Stryen (Gerrit van), Heer van Zevenbergen.	III. 387. Aant. 389
Stryen (Willem van).	III. 41
Styl van den Hove. wat 'er door verstaan werdt.	III. 194. IV. 54. Aant.
Suentibold. Zie Zwentibold.
Suessonen, door Cezar overheerd.	I. 40
Sueven, tweeërlei Germaanen. I. 16, 39. Aant. door Druzus beoorloogd. I. 58. vallen in Gallie. I. 273. hun oorlog met de Saxers.	I. 324.
Suithardeshage. onderzoek naar deszelfs gelegenheid.	II. 93. Aant. 107
Sunicen. Inwooners van Gallie.	I. 157
Sunnemere. wat 'er mede gemeend worde.	II. 126, 127
Syagrius, Roomsch Bevelhebber in Gallie, door Klovis overwonnen.	I. 303, 304

T.

TAnchelyn predikt eene Kettersche Leer. II. 211. wordt omgebragt.	II. 212
Tapper (Ruard) wordt Opper-Inquisiteur van Nederland.	V. 345
Taxandrie. waar gelegen. I. 380. Zie Toxandrie.
Teilingen (Jan van).	III. 60
Teilingen (Simon en Dirk van) sneuvelen.	III. 260
Teilingen (Willem van).	II. 295, 300
Teilingen ( Willem van ) spant aan tegen Floris den V. III. 67. wordt naar Kleeve gevoerd.	III. 90
Teisterbant ( Graafschap ). Staat en Verdeeling van het zelve.	II. 92, 96, 106, 135, 137, 138
Teisterbantsche Friezen verslaan de Noormannen.	II. 92
Tempeliers. Stigting deezer orde. III. 190. ongebondenheid der zelve. III. 191. zy wordt uitgerooid.	III. 191
Tenkteren, een Germanisch Volk, vallen in 't Land der Menapiers. I. 42. worden door Cezar verjaagd. I. 43. voegen zig by Civilis. I. 131. handelen met de Agrippiners.	I. 156
Terouanne veroverd en t' eenemaal verdelgd.	V. 387
Terpen of Torpen. wat men 'er, van ouds, door verstondt.	I. 19. II. 145
Teutoboch, Veldheer of Koning der Teutonen, sneuvelt.	I. 10
Teutoburg ('t Bosch) waar gelegen.	I. 66 Aant.
Teutonen. hunne oude wooning. I. 6. zy beoorloogen de Romeinen.	I. 8-11
Texla, of Texel. de Utrechtsche Kerk bezat aldaar eenige goederen. II. 120. ook de Graaven van Holland. II. 126. 't Eiland door Floris den III. gebrandschat. II. 268. door Jan van Naaldwyk bemagtigd. IV. 275. verzoent zig met Hertoge Albrecht van Saxen. IV. 287. wordt, door de Gelderschen, gebrandschat.	IV. 438
Theodebald wordt Koning van Oostfrankryk. I. 319. geeft voor, over Britannie te heerschen. I. 319. sterft.	I. 320
Theodebert wordt Koning van Oostfrankryk. I. 312. sterft.	I. 319
Theodebert de II. Geschiedenissen van Frankryk, ten zynen tyde.	I. 329
Theodechilde, Frankische Prinses, trouwt Radigis, Koning der Warners.	I. 314-318
Theodorik wordt Koning van Oostfrankryk.	I. 310
Theodorik de II. wordt Koning van Oostfrankryk.	I. 355
Theudesinde, Dogter van Radboud, trouwt met Grimoald. I. 364. doet haaren man ombrengen.	I. 365
Thuredrecht. Zie Dordrecht.
Tibbold ( Graaf ) strydt tegen de Deenen, omtrent Rynsburg.	II. 55
Tiberius Krygstogt tegen de Germaanen. I. 62. hy overwint de Kaninefaaten.	I. 62
Tiel. de Noormannen vallen in dee-

ze Stad. II. 134. worden daar uit verjaagd.	II. 135
Tienden, of menze van nieuwbekeerden behoore te vorderen.	I. 443 Aant.
Tiende penning van de inkomsten der vaste goederen en van de winsten der Koopluiden gevorderd. V. 240. de Staaten bewilligen 'er in. V. 243. hy wordt geheeven. V. 244. doch met veel moeite. V. 275, 276, 285. op sommige Plaatsen, komt 'er weinig van.	V. 286
Tolbiakum, oude naam van Zulpich.	I. 167 Aant.
Tollen. verscheiden' soorten derzelven. II. 24. Tol te Dordrecht. klagten over denzelven. II. 141. te Geervliet.	II. 237, 239, 277
Tolvryheid. of het heffen van een uitgaand Regt op de Koopwaaren met dezelve strydig zy.	V. 379
Tongeren. hunne oude wooning. I. 108. gaan tot Civilis zyde over.	I. 158
Tooren van Kaligula, agter 't Huis te Britten	I. 88
Torpen of Terpen. wat 'er, van ouds, door verstaan werdt.	I. 19. II. 245
Toxandrie, waar gelegen. I. 242. Aant. door de Saliërs ingenomen. I. 242. Zie Taxandrie.
Trajaan stigt een Kasteel tegen over Maguntiakum. I. 190. en eene Volkplanting aan den Ryn.	I. 190
Trajectum. Utrecht en Maastricht beide zo genoemd.	I. 368
Trente. Zie Kerkvergadering van Trente.
Treviren, oude Inwooners van Gallie. I. 43. door Civilis, tot afval van de Romeinen aangezogt. I. 140. hunne Bouwstad.	I. 155
Triboken, oude Inwooners van Gallie.	I. 161 Aant.
Tricassinen, oude Inwooners van Champagne.	I. 226 Aant.
Tubanten. hunne oude wooning.	I. 229 Aant.
Tuin (Hollandsche) op de Graaflyke munten en zegels: van waar herkomstig.	III. 373
Tunis. Togt van Karel den V, met Hollandsche en Zeeuwsche schepen, derwaards.	V. 125
Tutor (Julius) verbindt zig met Civilis.	I. 147

U.

Ubbo, Hertog der Friezen, valt in Engeland.	I. 439
Ubiën, een Germanisch Volk, verbinden zig met Cezar. I. 45. lyden veel van Civilis bondgenooten.	I. 136
Uitgeest, schotvry verklaard, voor drie jaaren.	III. 17
Uitkerken. Zie Roeland en Jan van Uitkerken.
Unie voor drie maanden, tusschen Holland, Antwerpen en 's Hertogenbosch. IV. 489. verlengd. IV. 497. van alle de Nederlanden ontworpen.	V. 101
Upstalsboom by Aurik. Wetten onder denzelven gemaakt.	II. 20. III. 225
Utrecht. de Friezen uit deeze Stad verjaagd. I. 337. Dagobert stigt aldaar eene Kerk. I. 337. die vernield wordt. I. 338. Kerk, door Willebrord gestigt. I. 371. Tolhuis aldaar opgeregt. I. 338. giften aan de Kerk van Utrecht. I. 372. geschil over 't Regt tot deeze Kerke. I. 408. de Stad wordt, door de Deenen, bemagtigd. II. 68. verscheiden' Kerken aldaar, door de Noormannen, vernield. II. 118. zy komen wederom voor de Stad; doch trekken te rug. II. 137. Utrecht door Dirk den VI. belegerd. II. 230. 't beleg wordt opgebroken. II. 230. giften van Willem den II. aan Utrecht. II. 399. de Stad, door de Kennemers, verrast. III. 12. herwonnen. III. 14. opschudding aldaar. III. 150. zy wordt, door de Vlaamingen, ingenomen. III. 163. verlaaten. III. 179. belegerd, door Willem den IV. III. 257. verlaaten. III. 258. zy verbindt zig met Hertoge Albrecht, tegen Arkel. III. 348. oproer aldaar, door Hertog Willem, gestild. III. 394, 395. de Stad raakt met Jan van Beieren in oorlog. III. 438. be-

roerte aldaar. IV. 47, 56. de Stad wordt met een beleg gedreigd. IV. 59. zy verstrekt een toevlugt voor de Hoekschen. IV. 201. raakt in oorlog met Maximiliaan. IV. 202, 203, 204. slegte staat haarer geldmiddelen. IV. 204. zy wint Viane. IV. 205. verliest het. IV. 206. wordt, door Bisschop David, in den ban gedaan IV. 217. die van Utrecht belegeren Ysselstein. IV. 218. beroerte in de Stad. IV. 224. zy wordt belegerd. IV. 226. gaat over by verdrag. IV. 228. raakt in geschil met Floris van Ysselstein. IV. 368. neemt Karel van Gelder tot Beschermheer aan. IV. 368. ontvangt Geldersche bezetting. IV. 468. wordt verrast, door de Oostenrykschen. IV. 494. ontvangt Karel den V. voor Heer. IV. 495. men arbeidt, om haar en 't Land aan Holland te doen hegten. IV. 494. 't Slot Vredenburg aldaar gestigt. IV. 495. Karel de V. wordt aldaar ingehaald.

V. 190

Uzipeeten, een Germanisch Volk, vallen, met de Tenkteren, in 't Land der Menapiers. I. 42. worden door Cezar verjaagd. I. 44. door Druzus overvallen. I. 58. belegeten Maguntiakum. I. 146. stoute togt van eenigen van deezen Landaart.

I. 183

V.

VAart (de) Blokhuis aldaar belegerd. IV. 203. ingenomen.	IV. 229
Vada, Romeinsche Legerplaats in 't Eiland der Batavieren.	I. 175 Aant.
Valentiniaan (Keizer) beoorloogt de Alemannen. I. 262. stigt sterkten langs den Ryn. I. 263. slaat de Saxers. I. 264. sluit een Verdrag met de Alemannen.	I. 265
Valkonetten, eene soort van geschut.	V. 380
Vangionen, oude Inwooners van Gallie.	I. 161 Aant.
Varus (Quintilius) wordt, door Arminius, geslaagen. I. 63. Germanikus bezoekt zyne Legerplaats.	I. 66, 67
Vaskones verdryven Civilis benden.	I. 141
Veere verkrygt een Voorregt in den handel, van Eduard den IV. IV. 118. de Heerlykheid van Veere, nevens die van Vlissingen, tot een Markgraafschap verheeven.	V. 428.
Velleda, waarzegster onder de Germaanen.	I. 154, 157, 178, 180
Veluwe ('t Graafschap van de). Staat van het zelve. II. 268. twist deswege. II. 269. Verdrag. II. 272. de Hollanders loopen de Veluwe af.	IV. 399
Velzen (Gerard van). III. 41. Zie Gerard van Velzen.
Veneten of Veneden. zie Wilten.
Venlo vergeefs belegerd.	IV. 370
Verax, Zoon van Civilis Zuster.	I. 176
Vereeniging. Zie Unie.
Verlofgeld op 't Kooren. Zie Kooren.
Vernoutsee, in Zuidbeveland. III. 8. Aant. Slag aldaar.	III. 8
Verpagting van 's Lands Imposten, voor de eerste reize. V. 419, 421. brengt tweemaal zo veel op als de heffing by inzameling. V. 421. Zie Excynzen en Imposten.
Verponding in Holland, van 't jaar 1448. IV. 20. van 't jaar 1515. IV. 391. V. 134. ontwerp eener nieuwe Verponding.	V. 12, 352
Verritus en Malorix, Opperhoofden der Friezen, beweegen hen tot het inneemen van eenige akkers. I. 96. hun zonderling gedrag in den Schouwburg te Rome.	I. 97
Verzegeling. wat 'er, in Holland, door verstaan werdt.	IV. 445. V. 23
Vespaziaan voor Keizer uitgeroepen. II. 117. Civilis veinst zyne zyde te kiezen. I. 117. hy wint den Slag by Kremona. I. 138. 't Leger aan den Neder - Ryn doet hem eed.	I. 139
Vetera, Legerplaats der Romeinen. I. 127. Aant. door Civilis bestormd. I. 133. belegerd. I. 134, 136, 142. ontzet. I. 143. op nieuws, omringd. I. 145. hongersnood te Vetera. I. 151. dat, einde-

delyk, opgegeven wordt.	I. 152
Vetkoopers en Schieringers tweespalt in Friesland.	III. 328. IV. 63
Vezontio, Stad in Gallie.	I. 101
Viane, verscheiden' reizen verlooren en gewonnen.	IV. 205
Viglius van Zuichem van Aytta zoekt onderstand tegen de Munstersche herdoopers. V. 74. wordt Raadsheer in den grooten Raad te Mechelen en in den geheimen. V. 236, 262. verdedigt 's Keizers regt op Gelder en Zutfen. V. 236. bewerkt een Verbond met den Hertoge van Gulik en den Koning van Deenemarke. V. 262. handelt op de Ryksdagen, over de onderhoorigheid der Nederlanden aan 't Ryk. V. 306, 308, 309, 311, 317. wordt President van den geheimen Raad. V. 317. verdedigt zig wegens 't uitgeeven van een streng Plakaat. V. 348. slaat eenige Nederlanders voor, om naar Trente te gaan. V. 363. zyn oordeel over den afstand der Nederlanden.	V. 427
Villers (Jan de), Heer van l'Isle Adam, stuit de Kennemers, voor Hoorn. III 473. zyne magt.	III. 474
Vindex (Kajus Julius) verwekt eenen opstand in Gallie. I. 100. die gedempt wordt.	I. 101
Vindonissa, Legerplaats in Zwitserland.	I. 154 Aant.
Vitellius ( Aulus ) aan den Neder - Ryn tot Keizer verklaard. I. 104. de Batavische hulpbenden vallen hem toe. I. 104. hy beoorloogt en overwint Othos Leger. I. 106, 111. hy verzendt de Batavieren naar hun Vaderland. I. 113. beveelt het doen eener werving onder de Batavieren. I. 118. verliest den Slag by Kremona.	I. 138
Viten. Zie Jutten.
Vlaanderen. Oorsprong der oorlogen tusschen Vlaanderen en Holland. II. 154, 175. Vrouw Petronelle staat, vergeefs, naar dit Graafschap voor haaren Zoon, Dirk den VI. II. 217. die van Vlaanderen vallen in Walcheren. II. 277. worden verdreeven. II. 279. vallen wederom in Walcheren. II. 317. in Schouwen. II. 323. voeren, op nieuws, oorlog tegen Holland. II. 388. vallen in Walcheren. II. 392. worden geslaagen. II. 393. doen een' nieuwen inval. III. 48, 99. worden verjaagd. III. 49, 101. worden van Holland, Zeeland en de Stad Utrecht meester. III. 160, 161, 164. raaken alles wederom kwyt. III. 165, 168, 179. einde van den twist tusschen Vlaanderen en Holland. IV. 208. Vlaanderen wil Maximiliaan niet voor Voogd erkennen. IV. 231. binnenlandsche oorlog in Vlaanderen. IV. 232, 240. Verdrag.	IV. 241, 259
Vlaardingen, Stede en Landstreek in Holland. II. 159, 165. overmeesterd. II. 159. Vlaardinger engte. II. 159. Scheepsstryd voor Vlaardingen. II. 161. de Vlaamingen worden 'er uit verjaagd.	III. 166
Vleugels, wat men 'er door verstondt.	I. 126 Aant.
Vlissingen, Westkapelle en Domburg (de Heerlykheid van) aan den Heere van Veere geschonken. IV. 86. Vlissingen verrast door die van Sluis. IV. 235. wordt, nevens Veere, tot een Markgraafschap verheeven.	V. 428
Vogelenzang. Graaflyk Lusthuis door Floris den V. gestigt.	III. 85
Vokula (Dillius) trekt op tegen Civilis. I. 134. legert zig te Gelduba. I. 135. wordt, hier, overvallen. I. 141. overvalt Civilis. I. 143. ontzet Vetera.	I. 144
Volkmarus, Bisschop van Utrecht, hitst de Friezen op tegen Graave Arnoud.	II. 129
Volkplanting van Trajaan, hier te Lande.	I. 190
Vollenhove (Slot te) gestigt. II. 265. belegerd. III. 195. verlaaten.	III. 196
Voorhout (Willem van) sneuvelt te Schagen.	II. 262
Voorne (Heerlykheid) Gelegenheid derzelve. II. 238. zy wordt aan Jan van Beieren opgedraagen.	III. 325.

aan Frank van Borselen. III. 514. aan Karel, Graave van Charolois. III. 515. byzonderheden, wegens deeze Heerlykheid. III. 515. men zoekt haar de gemeene lasten onder Holland te doen opbrengen.	V. 248, 285
Voorne (Floris van).	II. 259
Voorne (Gerard van) onthalsd.	IV. 230
Voorne (Hugo van).	II. 259, 295, 300, 304.
Voorne ( Magteld van ) ondersteunt Willem den V. tegen zyne Moeder. III. 282. Zie Hugo van Voorne.
Voorschooten, Legerstede des Graaven van Loon.	II. 318
Vrede is noodig voor Holland.	V. 118
Vredenburg ('t Slot) te Utrecht gestigt.	IV. 495
Vreêland ('t Slot te) gestigt. II. 398. belegerd. III. 12. aan Gysbrecht van Amstel verpand. III. 14. hem ontweldigd. III. 36. aan Willem den III. verpand. III. 224. den Bisschop van Utrecht wederom afgestaan. III. 287. twist hier over beslegt.	III. 305, 308
Vreemdelingen, met eenige bepaaling, van 't bekleeden van Ampten in Holland uitgeslooten.	V. 383, 405, 428
Vreeswyk. Zie Vaart.
Vroedschappen der Steden, oudtyds, geen bepaald getal. II. 33. wanneer vaste Kollegien geworden. III. 363. in welke Steden, zy zig zelven kiezen mogten, onder den Aartshertoge Filips en tot hoe lang. IV. 295, 296, 297, 349. somtyds gedreigd te veranderen. IV. 454. men bedingt, dat zulks, alleen op den gewoonen tyd, geschiede.	V. 418
Vroone ('t Dorp) heeft Keuren van Willem den II. gehad. II. 401. 't wordt verbrand.	III. 107
Vrouw (sterke) uit Zeeland.	III. 205
Vrygeleibrieven. Verschil over 't verleenen derzelven tusschen den Admiraal en de Staaten.	V. 140, 163, 194
Vryheid, sterk begeerd van de oude Ingezetenen deezer Landen. I. 444. II. 214, 222, 223. III. 335, 337.	IV. 63, 66
Vrywilligen. welke Krygsknegten de Romeinen hierdoor verstonden.	I. 194 Aant.
Vuuren langs de stranden in oorlogstyd.	V. 293

W.

WAgeningen bemagtigd door Hertoge Karel van Gelder. IV. 340, belegerd door Filips van Bourgondie. IV. 341. verlaaten.	IV. 343, 348
Wageschotten tot geschenk gegeven.	V. 104
Walcheren. ongeoorlofde Huwelyken aldaar. II. 45. Hemming krygt bewind in dit Eiland. II. 49. ook, meent men, Heriold. II. 59. Eggard is 'er Graaf. II. 53. de Deenen doen 'er eenen inval. II. 53, 58. ook de Vlaamingen.	II. 277, 279, 317. III. 99
Waldenzen in Provence ter dood gebragt.	V. 282
Walger de Fries, Zoon van Graave Gerolf, wordt naar Frankryk gezonden. II. 90. doodt Hertog Everard. II. 95. wordt Graaf van Teisterbant. II. 96. tekent het Bons Verdrag.	II. 106
Walraven, Bastaard van Brederode, gevangen en gepynigd. IV. 131. ontsnapt.	IV. 134
Walraven van Meurs wordt tot Bisschop van Utrecht verkooren. III. 498. naar Munster verplaatst.	IV. 35
Wandaalen, door Stiliko opgehitst, vallen in Gallie.	I. 269, 270, 271
Wapenhuis van Septimius Severus, hier te lande.	I. 194
Warners. oude en laatere wooningen van dit Volk. I. 313, 314. gevegt in hun Land. I. 316. zy worden door Childebert verdelgd.	I. 327
Waromir, Legerhoofd der Batten.	I. 76
Warwik, ( Richard, Graaf van ) stoot Eduard den IV. van den Engelschen Troon. IV. 108, 113. kruist op de Hollandsche en Zeeuwsche schepen. IV. 110. wordt ver-

jaagd. IV. 111. sneuvelt.	IV. 117
Wasda ('t Woud) aan Graave Dirk geschonken. II. 73. waar men het zoeken moet.	II. 74
Wassenaar ( Dirk van ).	III. 41, 152
Wassenaar ( Filips van ). II. 295, 300. helpt Willem den I. in 't bewind van Holland.	II. 302
Wassenaar ( Filips van ).	III. 60, 204
Wassenaar ( Filips van ) Burggraaf van Leiden III. 331. verbindt zig met Utrecht en Amersfoort. III. 437. wordt ontzet van 't Burggraafschap.	III. 442
Wassenaar ( Filips van ) Heer van Voorburg, wordt bevelhebber van Hoorn.	IV. 213
Wassenaar ( Jakob van ) sneuvelt.	III. 17
Wassenaar (Jan en Filips van) woonen den togt tegen Gend by.	IV. 38
Wassenaar ( Jan, Heer van ) door de Gelderschen gevangen. IV. 375. sneuvelt in Friesland.	IV 443, 444
Wateringen ( Gerard van ) Ridder.	III. 31
Wateringen ( Gerard van ) door Willem den V. gedood.	III. 292
Waterlanders spannen met de Kennemers en Westfriezen samen, tegen Floris den V.	III. 10
Watervloed van 't jaar 839. II. 58. van 't jaar 1170. II. 263. van de jaaren 1286 en 1287. III. 43. van 't jaar 1324. III. 221. van 't jaar 1334. III. 228. van 't jaar 1421. III. 453. van 't jaar 1523. IV. 445. van 't jaar 1530. V. 13. van 't jaar 1532.	V. 48
Wederdoopers. Zie Herdoopers.
Weesp. Tienden aldaar aan de Utrechtsche Kerke afgestaan. II. 265. door Bisschop Jan den IV. ingenomen. III. 286. nog eens door Bisschop Arnold. III. 307. door Karel van Gelder.	IV. 354
Weevery van wollen stoffen, van ouds, vermaard in Gallie. I. 206. in Friesland.	II. 8
Wegen der oude Romeinen. I. 152. Aant. 191. in Westfriesland, door Floris den V. gemaakt.	III. 45
Wendeldyk. overeenkomst wegens het leggen van zeven sluizen in den zelven.	II. 360
Werden aan de Roer, door Koning Willem, bemagtigd.	II. 383
Westergo. Zie Oostergo.
Westfaling ( Adriaan ) Schout van Dordrecht, wordt gevangen. IV. 195. onthalsd.	IV. 198
Westflinge of Westfriesland ( het Graafschap) aan de Utrechtsche Kerke gegeven.	II. 172, 174
Westfrankryk, daarna blootelyk Frankryk genaamd.	II. 62
Westfriesland. aloude gesteldheid van het zelve.	II. 129, 221. III. 15
Westfriezen, door Dirk den II. overwonnen II. 115. door Arnoud beoorloogd. II. 129. door Dirk den III. tot onderwerping gebragt. II. 133. staan op tegen Dirk den VI. II. 220. die hen, over 't ys, overvalt. II. 221. zy verbinden zig met de Kennemers. II. 222. steeken 's Graaven Huizen in brand. II. 223. verdraagen zig. II. 223. vallen in Kennemerland. II. 236. Floris de III. verdraagt zig met hen. II. 240. zy bemagtigen Alkmaar. II. 260, 262. slaan Floris den III. II. 261. vallen in Akersloot. II. 268. worden, door Vrouwe Aleid, geslaagen. II. 276. staan op tegen Koning Willem. II. 400. dooden hem. II. 402. vallen in Amstelland. III. 11. stryden tegen de Hollanders, by Heilo. III. 15. by Schellinkhout. III. 18. onderwerpen zig aan Floris den V. III. 43. daarna aan Jan den I. III. 97, 98, 106, 132. verliezen hunne Voorregten. III. 476. worden 'er in hersteld. IV. 54. verbeurenze andermaal. IV. 285. en verkrygenze wederom.	IV. 288
West-Gothen vallen in Italie en Gallie. I. 270, 272. verdraagen zig met de Landen omtrent den Ryn.	I. 300
Westkapelle. Willebrord predikt aldaar.	I. 361
Wetten der Franken, de Salische en Ripuarische. I. 303 Aant. der Friezen.	I. 445
Wichard, Voogd van Gelder, helpt Bisschop Willem tegen Dirk den

IV. II. 166, 167. wordt gevangen.	II. 169
Widele of Wyde Heele. Mond der Maaze.	III. 157
Wieringen gebrandschat, door Floris den III. II. 268. Zeeslag omtrent dit Eiland. III. 483. 't wordt, door Jan van Naaldwyk, bemagtigd. IV. 275. 't verzoent zig met Hertoge Albrecht van Saxen. IV. 287. 't wordt door de Gelderschen gebrandschat.	IV. 438
Wigbert, een Engelsche Monnik, predikt het Evangelie in Friesland.	I. 356
Wilbrand, Bisschop van Paderborn, wordt Bisschop van Utrecht.	II. 366
Wilfrid, Bisschop van Jork. I. 349. wordt afgezet. I. 351. komt in Friesland. I. 352. predikt aldaar. I. 352. reist naar Rome. I. 354. wordt in zyn Bisdom hersteld. I. 354. sterft.	I. 354
Wilhelmus Procurator. Berigt wegens zyne Kronyk.	II. 327 Aant.
Willebrord, een Neder - Saxer van herkomst, predikt het Evangelie in Friesland. I. 356, 357, 360, 364. wordt, door Pipyn, met eenige goederen, beschonken. I. 358. ook naderhand door anderen. I. 372, 378. wordt door Sergius den I. tot Aarts-Bisschop ingewyd. I. 360. komt te Westkapelle. I. 361. stigt eenige Kerken. I. 362. vestigt zynen zetel te Utrecht. I. 371. sterft. I. 378. zyn uiterste wil.	I. 378
Willem de Overwinnaar, Koning van Engeland, helpt Dirk den V. aan 't Graafschap van Holland.	II. 187
Willem, Hertog van Gelder, trouwt met de Dogter van Hertoge Albrecht. III. 316. raakt in oorlog met Brabant, over 't bezit der Stad Graave. III. 317. die aan Brabant komt.	III. 319
Willem, Zoon van Jan, Hertoge van Gulik, geschikt tot opvolger van Karel, in 't Hertogdom Gelder. V. 146. volgt zynen Vader in 't Hertogdom Gulik op. V. 212. maakt een Verbond met François den I. V. 212. beweert zyn regt op Gelder en Zutfen. V. 233. staat het af aan Karel den V. V. 254, 255. maakt een Verbond van bescherming met deezen.	V. 261
Willem de I. Zoon van Floris den III. helpt Akre winnen. II. 274. is oneenig met Dirk den VII. II. 276. wordt, door Vrouwe Aleid, geslaagen. II. 278. verzoent zig met den Graave. II. 279. bekomt Friesland. II. 280. verjaagt Henrik de Kraan. II. 281. wordt gevangen. II. 283. ontvlugt. II. 283. trouwt. II. 284. neemt Bisschop Dirk den II. gevangen. II 289. wordt door de Edelen tot Graaf verheeven. II. 301. laat Ada naar Texel en voorts naar Engeland brengen. II. 305. wykt naar Zeeland. II. 313. wordt van daar verjaagd. II. 317. keert derwaards weder. II. 318. komt met een Leger in Holland. II. 319. bemagtigt Asperen. II. 320. verdraagt zig met Bisschop Dirk. II. 321. ook met Graave Lodewyk. II. 324. wordt in de Ryks Leenen bevestigd. II. 335. verbindt zig met Engeland. II. 333. wordt in Vlaanderen gevangen. II. 336. doet een' togt naar Engeland. II. 338. gaat op de Kruisvaart naar Egipte. II. 340, 342. helpt Damiate bemagtigen. II. 348. sterft. II. 352. Keuren, door hem, aan Middelburg gegeven.	II. 352
Willem de II. wordt Graaf van Holland, onder Voogdye. II. 376. zyne Voogden helpen Kleef tegen Keulen. II. 377. hy wordt tot Roomsch-Koning verkooren. II. 381, 382. hy bemagtigt Werden en Aken. II. 383, 385. wordt Ridder geslaagen en gekroond. II. 386. belegert Keizerswaard. II. 386. trouwt. II. 387. keert naar Holland. II. 387. raakt in oorlog met Vlaanderen. II. 391. zyne benden, slaan de Vlaamingen by Westkapelle. II. 393. hy maakt Vrede met Vlaanderen. II. 396. wordt door den Paus ontbooden, om Keizer gekroond te worden. II. 396. komt te Utrecht in lyfsgevaar. II. 399. stigt het Slot Toorenburg. II. 400. trekt op tegen de Westfriezen. II. 401. sneuvelt,

by Hoogtwoude, in 't ys. II. 402. vryheden aan eenige Steden, door hem, verleend. II. 401, 403, 405. gebouwen, door hem gestigt. II. 405. gebedeboek, hem toegeschreeven. II. 406. zyn Lyk gevonden.	III. 19
Willem de III. komt in 't bewind. III. 150. doet eene landing in Vlaanderen. III. 153. wordt by Veere geslaagen. III. 155. andermaal, in eenen Scheepstryd in 't Gouwe. III. 160. wint Schoonhoven. III. 166. zeilt van Schiedam tot ontzet van Zierikzee. III. 172. behaalt de overwinning op de Vlaamingen. III. 176. brengt Zeeland tot onderwerping. III. 178. wordt Graaf van Holland. III. 181. trouwt. III. 182. beslist een' twist tusschen de Edelen en Steden. III. 183. sluit een Bestand met Vlaanderen. III. 188. houdt geduurig steekspelen. III. 187. handelt met Engeland. III. 187. beoorloogt den Graave van Vlaanderen. III. 189. doet eenen inval in dit Graafschap. III. 200. verdraagt zig met Graave Lodewyk. III. 202. jaagt de Landzaaten op veele kosten. III. 204. beneemt den Kennemeren hunne Voorregten. III. 208. zyn verschil met Dordrecht. III. 208. Huwelyken zyner Dogteren. III. 206, 210, 214. hy wikkelt zig in den twist tusschen Keizer Lodewyk en den Paus. III. 216. verkrygt groot gezag in 't Stigt. III. 220. pandt Vreêland. III. 222. zoekt Friesland te bemagtigen. III. 224. 't gelukt. III. 226. draagt Zeeland zynen Zoon Willem op. III. 229. handelt met Engeland over een Verbond tegen Frankryk. III. 230. sterft. III. 232. zyn aanzien en aart. III. 233. waarom hy de Goede bygenaamd zy. III. 235. in wat zin, Ryks Stedehouder genoemd.	III. 241
Willem de IV. wordt, by 't leeven zyns Vaders, Graaf van Zeeland. III. 229. daarna, Graaf van Holland. III. 237. sluit een Verbond met Engeland. III. 237. neemt deel in den Kryg tusschen Frankryk en Engeland. III. 239. geeft eene Handvest aan Amsterdam. III. 250. of hy een' togt naar Spanje gedaan hebbe. III. 248. hy trekt naar Pruissen. III. 252 belegert Utrecht. III. 257. breekt het beleg op. III. 258. zyn togt tegen de Friezen. III. 258. hy sneuvelt in een gevegt by Staveren. III. 259. zyn Lyk wordt vervoerd. III. 338. hy heeft het splitsen der Leenen in gebruik gebragt.	III. 261
Willem de V. komt herwaards. III. 271. raakt in oorlog met den Bisschop van Utrecht. III. 272. krygt de nederlaag. III. 274. Vrouw Margareet draagt hem de Landen op. III. 275. ontzet hem wederom van de Regeering. III. 276. hy doet zig op nieuws inhuldigen. III. 277. raakt in oorlog met zyne Moeder. III. 279. verbindt zig met veele Edelen en Steden. III. 280. overwint zyne Moeder. III. 282. verzoent zig met haar. III. 283. trouwt. III. 282. beoorloogt de Stigtschen op nieuws. III. 284. maakt vrede met dezelven. III. 287. bekomt Heusden. III. 288, 290. reist naar Engeland. III. 290. wordt krankzinnig. III. 291, 292, 302. sterft.	III. 320
Willem de VI. woont, nog jong, 't beleg van Damme by. III. 315. bewerkt den moord van Aleid van Poelgeest. III. 322. vlugt op 't Slot te Altena. III. 324. wykt naar 's Hertogenbosch, en voorts naar Frankryk. III. 326, 327. verzoent zig met Hertoge Albrecht. III. 330. steekt over naar Friesland, en helpt de Friezen overwinnen. III. 332. bedwingt hen andermaal. III. 339. zyn derde togt derwaards. III. 341. hy sluit een bestand met hen. III. 342. beoorloogt den Heer van Arkel. III. 347. verbindt zig met de Stad Utrecht. III. 348. belegert Gorinchem. III. 351. sluit een Verdrag met die van Arkel. III. 352. wordt Graaf. III. 364. doet een' inval in 't Land van Arkel. III. 371. belegert Hagestein en Everstein. III. 372. sluit een Bestand met Ar-

kel. III. 374. wordt Heer van Arkel. III. 376. raakt met Gelder in oorlog. III. 377. maakt bestand. III. 379. helpt de Luikenaars bedwingen. III. 381. zyn verschil met Brabant. III. 383. hy vereffent den twist tusschen den Abt en Heer van Egmond III. 385. hervat den oorlog met Gelder. III. 387. maakt vrede. III. 388. ontdekt een verraad tegen zyne Regeeringe. III. 389. stilt de opschuddingen te Utrecht. III. 395. Huwelyk zyner Dogter. III. 398. hy trekt naar Engeland. III. 404. naar Frankryk. III. 406. doet zyne Dogter tot zyne Opvolgster aanneemen. III. 408. sterft. III. 411. zyne kinderen.	III. 412
Willem, Zoon van Willem den I. wordt Voogd van Willem den II.	II. 377
Willem de I., Bisschop van Utrecht, doet Heirvaart tegen Floris den I. beschryven. II. 166. 't Leger wordt geslaagen. II. 168. hy bekomt gunstige Giftbrieven van Henrik den IV. II. 171. trekt naar 't Heilige Land. II. 177. draagt Holland aan Godefrid van Lotharingen op. II. 180. ontzet Alkmaar. II. 181. begint een Slot te Ysselmonde te stigten. II. 183. yvert tegen Paus Gregoor den VII. II. 184, 185. sterft.	II. 185
Willem de II. Bisschop van Utrecht, is gebeeten op Floris den V. III. 75. stookt de Westfriezen tegen Jan den I. op. III. 97. bemagtigt het Muider Slot. III. 97. zyn ongelukkige togt naar Waterland. III. 108. hy maakt vrede met Jan den I. III. 111. verbreektze wederom. III. 113. valt in de Landen van Amstel en Woerden. III. 151. sneuvelt.	III. 152
Willem van Enkevoort, Kardinaal. wordt Bisschop van Utrecht. V. 131. sterft.	V. 131
Willem van Croi, Heer van Chievres en Aarschot, wordt algemeene Landvoogd. IV. 331. bezorgt de opvoeding van Karel den V.	IV. 338
Willem van Lalaing, Heer van Binguicourt, wordt Stadhouder van Holland en Zeeland. III. 548. IV. 4. begunstigt de Hoekschen. IV. 4. wordt afgezet.	IV. 9
Willem van Nassau, Zoon van Willem, Graave van Naslau, erst het Prinsdom Oranje. V. 270. zoekt in 't bezit van het zelve te geraaken. V. 327. trouwt de Erfdogter des Graaven van Buuren. V. 326. wordt, om 't weigeren van 't Haardstedegeld, in regten betrokken. V. 376. bezorgt de versterking van Charlemont en Philippeville. V. 416. valt in Pikardye. V. 417. brengt de Keizerlyke kroon naar Duitschland.	V. 436
Willem van Ysselstein stelt zig tegen Willem den VI. III. 390. helpt Ysselstein verassen.	III. 415
Willem Eggert wordt Rentmeester van Holland en Heer van Purmerende. III. 327. helpt de S. Katharynen Kerk te Amsterdam stigten.	III. 327
Willem Beukelszoon van Biervliet vindt het kaaken en zouten van den Haring.	III. 499
Wilten vallen in deeze Landen.	I. 273, 274
Wiltenburg, oude naam van Utrecht.	I. 290
Wilzen, door Karel den Grooten, overwonnen.	I. 430
Winfrid. Zie Bonifacius.
Winkel verbrand door Floris den III.	II. 268
Winkelmade. Slag aldaar, tusschen Graave Arnoud en de Westfriezen.	II. 130
Witikind, Hertog der Saxers, vermaagschapt zig met de Deenen. I. 422. hitst de Saxers op tegen de Franken. I. 424, 426. laat zig doopen.	I. 430
Witlam, Koopstad aan de Maaze.	I. 274. II. 7
Witte van Haamstede, natuurlyke Zoon van Floris den V. III. 71. legert zig op 't Huis te Putten. III. 124. brengt Zeeland tot onderwerping aan Jan den II. III. 147. zeilt naar Holland. III. 164. verlost het van de Vlaamingen.	III. 165

Wodan, God der Germaanen.	I. 24, 361, 370
Woerden (Herman van). II. 247. Zie Herman van Woerden.
Woerden (Slot te) gestigt. II. 265. door Albrecht van Saxen gewonnen.	IV. 266
Woerden (Heerlykheid van) aan Jan den I. opgedraagen. III. 110, 112, en door deezen aan Guy, zynen Broeder. III. 151. Bisschop Willem valt in 't Land van Woerden. III. 151. de Heerlykheid aan Holland gehegt. III. 198, 287. aan Jan van Beieren opgedraagen.	III. 325
Wolferd van Borselen verzoent zig met Graave Floris den V. III. 50. heeft kennis van den aanslag tegen hem. III. 67. misleidt die van Dordrecht. III. 99. lokt de Vlaamingen in Walcheren. III. 99. maatigt zig de Voogdye aan over Jan den I. III. 105. zyn groot gezag. III. 109, 111, 113. oorzaaken van zynen val. III. 115. hy poogt met Jan den I. naar Zeeland te vlugten. III. 125. wordt agterhaald. III. 125. en te Delft omgebragt.	III. 126
Wolferd van Borselen, Heer van Veere. IV. 44. wordt Stadhouder van Holland. IV. 171. wykt naar Rotterdam. IV. 187. zyn Hof in den Haage wordt geplonderd. IV. 188. hy van zyn Ampt verlaaten.	IV. 191
Wolfran, Bisschop van Sens, predikt in Friesland. I. 369. Radboud weigert zig van hem te laaten doopen.	I. 370
Wormer, vry verklaard van tollen len en beden.	III. 17
Woud (Heilig) waar Civilis de Batavieren byeen roept. I. 120. Wilde Woud zonder genade. I. 249. Ardenner Woud.	I. 367 Aant.
Woude (Jakob van).	III. 152
Woudrichem, door Jan van Arkel ingenomen. III. 371. vredehandeling aldaar. III. 431. de Gelderschen verrassen de Stad.	IV. 371
Wydenes. Slot aldaar gestigt. III. 18, 20. vernield.	III. 98
Wyk te Duurstede (Heerlykheid van) komt aan Jakob van Gaasbeek. III. 392. Zie Duurstede.
Wyk op Zee. Landing der Hoekschen aldaar.	IV. 275
Wyngaarden. Zie Floris Oem van Wyngaarden.
Wynstok. wanneer in Gallie geplant.	I. 217

Y.

YEersike (Boudewyn van) gebiedt binnen Zierikzee.	III. 170
Ypesloot. Blokhuis aldaar opgeworpen. IV. 354. aangetast, door de Gelderschen. IV. 355. ontzet, door die van Amsterdam.	IV. 355
Ysselmonde (Slot te) door de Bisschoppen Willem en Koenraad gestigt. II. 183. door Dirk den V. belegerd, ingenomen en geslegt.	II. 188, 189
Ysselstein ('t Slot te) streng belegerd onder Jan den I. III. 113. gewonnen. III. 114, 115, 129. aan Holland gehegt. III. 391. verlooren. III. 415. herwonnen en geslegt. III. 416. belegerd en verlaaten.	IV. 218, 219

Z.

ZAanden (Simon van) te Haarlem omgebragt.	III. 312
ZAanden (Willem van) spant aan tegen Floris den V. III. 67. wordt gedood.	III. 90
Zeegaten worden wyder, omtrent het midden der vyftiende eeuwe.	IV. 87, 91
Zeeland, door de Deenen, overvallen. II. 69. oorsprong des geschils over 't regt op Zeeland Bewester-Schelde. II. 155, 156, 175, 177, 275, 276, 390. III. 4, 5. einde de deszelven. III. 202, 203. Keuren aan Zeeland, door den Voogd Floris, gegeven. III. 6. de Edelen aldaar staan op tegen Floris den V. III. 46. verzoenen zig met met hem. III. 50. hy is de eerste, die zig Graaf van Zeeland noemt. III. 84. Zeeland weigert Willem den III. hulp. III. 189. 't Graafschap wordt Jonkheere Wil-

lem opgedraagen. III. 229. schulden van Zeeland, in 't jaar 1529.	IV. 507
Zeemagt der Hollanderen. eerste blyken van dezelve. II. 240, 248. III. 63. hoe men dezelve, in een' oorlog te zee, gebruikte. III. 534.	IV. 155
Zeeuwen. Eligius en Willebrord prediken onder hen.	I. 346, 361
Zevenbergen bemagtigd door Hertoge Filips.	III. 479, 488
Zevender(Fredrik van) poogt Schoonhoven te bemagtigen. IV. 247. helpt Geertruidenberg verrassen. IV. 252. krygt de nederlaag op de Lek. IV. 255. ontsnapt uit de hegtenis.	IV. 256
Zierikzee. Willem de I. wordt, aldaar, voor Graave uitgeroepen. II. 303. de Stad verkrygt Keuren van Willem den II. II. 405. zy wordt, in Holland, geplaatst. III. 94. Aant. belegerd. III. 156, 171. ontzet. III. 177. de Tempeliers aldaar uitgerooid. III. 191. Henrik de VI, Koning van Engeland, schryft aan deeze Stad. III. 526. hevige beroerte aldaar over de nieuwe Excynzen. IV. 124. zy sluit den Stadhouder de poort voor 't hoofd. IV. 266. verzoent zig met Hertoge Albrecht van Saxen.	IV. 290
Zilverwerk, in betaaling van Losen Lyfrenten aangenomen.	V. 384
Zout. wanneer men begonnen hebbe Excyns van 't Zout te geeven.	V. 251
Zuidholland, door Lodewyk, Graave van Loon, bemagtigd. II. 316. Jan de II. Hertog van Brabant, valt 'er in. III. 161. moet te rug. III. 163. 't wordt vry verklaard van de Leenroerigheid van Brabant. II. 293. III. 35, 187. verzoent zig met Hertoge Filips.	IV. 56
Zuidhollandsche Waard breekt door.	III. 453
Zuilen (Dirk van) sneuvelt in een' scheepsstryd.	III. 160
Zuilen (Gysbert en Dirk van) hunne Sloten, door de Hollanders, gewonnen.	IV. 216
Zutfen ('t Graafschap) oude staat van het zelve. II. 271. aan Hertoge Karel van Bourgondie verpand. IV. 139. aan den Bisschop van Munster. IV. 183. Regt van Karel den V. en Hertoge Willem van Gulik op dit Graafschap. V. 233. het wordt den eersten afgestaan.	V. 255
Zwadenburgerdam of Zwammerdam. Dam aldaar door Floris den III. gelegd. II. 247. sterkte aldaar opgeworpen.	II. 314
Zwarte hoop of Saxische Knegten legeren zig voor Groningen. IV. 385. trekken naar Holland. IV. 387. komen wederom in Friesland. IV. 389. verloopen. IV. 392. een deel derzelven valt in Friesland. IV. 402. landt voor Medenblik. IV. 402. loopt gantsch Holland af. IV. 403. bemagtigt Asperen.	IV. 404
Zweder van Kuilenburg tot Bisschop van Utrecht aangesteld. III. 493. bedryft veel gewelds in 't Stigt. III. 494. plaatst zynen zetel te Dordrecht. III. 495. sterft.	III. 496
Zwentibold wordt Koning van Lotharingen. II. 94. verklaart de Utrechtsche Kerk van eenige tollen vry. II. 95. heeft geschil met eenige Lotharingsche Grooten. II. 100. belegert Durfos. II. 101, 102. breekt het beleg op. II. 103. sneuvelt.	II. 103
Zwindels. Zie Wandaalen.
Zwinglius (Hulrich) predikt de Hervorming in Zwitserland. IV. 425. is oneenig met Luther. V. 5. streng tegen de Doopsgezinden.	V. 69
Zwitbert stigt eenige Kerken.	I. 364.
Zwol twist met Kampen, over den tol aan 't zwarte water.	IV. 437
Zyl (Gerrit van der) Ridder, Heer tot Purmerende.	III. 547
Zype, door wien, eerst, bedykt.	III. 353

Vorige Volgende

Bladwyzer der voornaamste Zaaken en Persoonen, vermeld, in het I. II. III. IV. en V. Deel deezer Vaderlandsche Historie.

A.

B.

C. Zie ook K.

D.

E.

F.

G.

H.

J. en I.

K.

L.

M.

N.

O.

P.

Q.

R.

S.

T.

U.

V.

W.

Y.

Z.

Bladwyzer der voornaamste Zaaken en Persoonen,
vermeld, in het I. II. III. IV. en V. Deel deezer Vaderlandsche Historie.