Vaderlandsche historie. Deel 3

Doorbraak van de Zuidhollandsche Waard.

Doch veel smertelyker ramp trof Holland en Zeeland, op S. Elizabets nagt, zynde den agttienden van Slagtmaand deezes zelfden jaars. Een sterke Noordwestelyke storm dreef het zeewater, alomme, over dyken en dammen, terwyl de Rivieren hoog gezwollen waren. Men hadt, na 't jaar 1366, een goed deel Lands, gelegen buiten den dyk van de Alblasserwaard, aan de Merwezyde, binnen gedykt, en daardoor, het bed der Riviere, tusschen Hardingsveld en Werkendam, veel enger gemaakt, dan het, te vooren, plagt te te zyn. 't Water drong, hierom, sedert, by

[p. 454]

hooge vloeden, sterk tegen de wederzydsche Dykaadjen, die, te zwak om zo veel gewelds te wederstaan, ten deezen tyde, een van beide bezwyken moesten. Dit lot trof den oudsten dyk, die, veelligt, ook de zwakste was, en de Zuidhollandsche Waard, eertyds, tusschen de Merwe en oude Maaze, plagt te besluiten. Hy brak door, voor Werkendam, tusschen Dordrecht en Geertruidenberg, ter plaatse, naderhand, de oude Wiel genaamd: waar door de gantsche Zuidhollandsche Waard onderliep, en wel twee-enzeventig Dorpen verdronken. Meer dan twintig bleeven 'er onder den vloed begraaven. De overigen hebben, door den tyd en de naarstigheid der Inwooneren, het hoofd wederom boven gehaald^(z). Ook zyn 'er, al vroeg^(a), eenige groote brokken Lands en opgeworpen' Slyken bedykt geworden. Doch de binnenlandsche Oorlogen zyn oorzaak geweest, dat deeze schoone Landsdouw niet geheel heeft konnen beverscht worden: 't welk, in tyden van rust en eendragt, niet zeer moeilyk geweest zou zyn. Groot was 't getal der menschen, die, in deezen vloed, omkwamen. Ook was de schade, die 'er door veroorzaakt werdt, zo groot, dat veele voornaame, ook adelyke Luiden, tot de diepste armoede gebragt zynde, buiten 's Lands dienst zoeken, of hier hun brood bedelen moesten^(b). 't Is 't gemeen gevoelen, dat de Stad Dordrecht, met het stuk Lands, waarop zy staat, ten deezen tyde,

(z) De Vermeerderde Beka bl. 404.

(a) Groot-Plakaarb. III. Deel, bl. 17.

(b) Veldenaar bl. 119.

[p. 455]

ook van 't vaste Land van Zuidholland afgerukt geworden is. Iemant, die, in 't jaar 1514, de geweldige waterplas, die deeze doorbraak veroorzaakt hadt, met een taamlyk groot schip, bevaaren heeft, verhaalt, dat men toen de toppen van de toorens der verdronken' Dorpen, nog, op veele plaatsen, uit den stroom zag steeken^(c).

(c) Chrysosth. Neapol. Epist. de Holland. in Scriverii Batav. Illustr. p. 130.