Vaderlandsche historie. Deel 3

III. Oorlog met de Stigtsche.

Midlerwyl gaf hem de kryg met de Stigtschen de handen vol werks. Wy hebben, op 't einde van het tiende Boek, gezien, dat de onderhandeling, tusschen hen en de Hollanders, in Hooimaand des jaars 1345, aangevangen, door den ontydigen dood van Graave Willem den IV, afgebroken was. Vrouw Margareet was zo dra, hier te lande, niet ingehuldigd, of zy sloot een Bestand met Bisschop Jan, voor den tyd van twee jaaren, welken nu naar 't einde liepen. De Bisschop, wel onderrigt van den toestand der zaaken in Holland, oordeelde, dat hy zig van het afzyn der Graavinne en van den wankelen staat van Willems Regeeringe bedienen moest, om zig op de Hollanders te wreeken. Hy rukte dan een Leger byeen, en bemagtigde eerst Emmenes, dat, zig der gehoorzaamheid des Bisschops ontrokken hebbende, onder 't Graaflyk

[p. 273]

bewind van Holland overgegaan was, en den naam van Oost-Holland aangenomen hadt^(x). Daar na, valt hy in Holland, en slaat het beleg voor Oudewater, dat eerlang, stormenderhand, bemagtigd, leêg geplonderd en plat gebrand werdt. De jonge Willem, dus onzagt⁺ gewaarschuwd, beschryft, in aller yl, Heirvaart, en slaat zig, met een talryk leger, niet verre van Schoonhoven neder: van waar hy, naar 't gebruik dier tyden, den Bisschop tot eenen veldslag uitdaagt, met eenen Brief van deezen inhoud:

‘Eenen Eersamigen Vader in Gode Heeren Janne van Arkel, Bisschop tot Utrecht. Willem, Hertoghe van Beyeren, Palaysgrave van den Rine, verbeydende ter Graeflicheyden van Heynouwen, van Hollant, van Zeelant, ende ter Heerlicheyt van Vrieslant, wi doen u te weten, dat wi mit den onsen komen syn tote Hopenesse, begherende jegens u, uwe Stadt van Utrecht, ende anders uwen Hulperen te stridene, omme 't groote onrecht dat ons geschiet is van u ende van den uwen, mit roeve ende mit brande, binnen onsen palen, ende want het beter ware up eenen dach becort, danne dattet arme luden op allen ziden ontgelden souden, so begheren wi dat ghi, op den dach van morgen ofte in Dinxdage naeste comende ten langsten, tusschen Iselsteyne ende Jutfaes, striden wilt, ende hier of goede ghisele ende sekerheit te ghevene, an beiden ziden, onde wat ghi hier toe doen wilt, dat wilt ons

(x) De Vermcerderde Beka bl. 233. Joann. A Leydis. Lib-. XXVIII. Cap. 16.

+ 1348.

[p. 274]

met uwen opene brieven, ende uwer Stat seghelen besegelt sonder marren over scriven. Ghegheven in onser tenten tote Hopenesse, onder onsen Segel uythangende, tes Saterdaghes vor onser Vrouwen dagh nativitas na der noonen⁽³⁾, in 't jaar ons Heeren dusent drie hondert achte ende viertich^(y).

Op deeze nitdaaging, volgde eerlang een hevig gevegt, in welk de Hollanders te kort schooten. Gysbrecht van Langerak, Herhert van Liesveld en Koenraad van Oosterwyk vielen den Bisschop in handen. Doch de tyd en omstandigheden van dit gevegt zyn niet naauwkeurig genoeg aangetekend. Alleenlyk weet men, dat 'er wederom een Bestand op volgde, welk tot S. Maartens dag des jaars 1350 duuren moest^(z).

(3) Dat is, den zesden van Herfstmaand.

(y) Vide Matthaeum ad Anonym. de Rebus Ultraj. p. 197.

(z) Joann. a Leydis Libr. XXIX. Cap. IX. XII. p. 271, 272.