Vaderlandsche historie. Deel 3
(1750)–Jan Wagenaar–
AuteursrechtvrijZyn aanzien en aart.Hy was aanzienlyker dan alle de Hollandsche Graaven, die voor hem geregeerd hadden. Zelf gehuwd met de Dogter van Karel van Valois, Broeder van Filips den IV, Koning van Frankryk, hadt hy één' haarer Broederen, Filips den VI, op den zelfden Troon gezienGa naar voetnoot(m). Van zyne vier Dogteren, was 'er ééne gehuwd aan Keizer Lodewyk, en ééne aan Koning Eduard den III. van Engeland, De voornaamste Vorsten van Europa zogten zyne Vriendschap. De Keizer, Frankryk, Engeland, Boheemen zyn naauw met hem verbonden geweest. In en omtrent zyne Graafschappen, was hy in geen minder aanzien. Holland en Zeeland hadt hy, by 't leeven zyns Vaders, zo goed als verlooren gekend. Doch onder zyn bewind, was het den Brabanderen en Vlaamingen t'eenemaal ontweldigd. Zelfs heeft hy zyn gezag en gebied, in 't Stigt en in Friesland, verder dan zyne Voorzaaten uitgebreid. Wat zyne persoonlyke hoedanigheden aanbelangt, zyne dapperheid in den oorlog heeft, zo wel als zyne gemeenzaamheid in den omgang, lof verdiendGa naar voetnoot(n). Ook wordt hy geroemd, over onkreukbaare regtmaatigheid, in de oefening van het Regt. Het geval van den Baljuw van ZuidhollandGa naar voetnoot(o), of, volgens anderenGa naar voetnoot(p), van Ken- | |
[pagina 234]
| |
nemerland, die, om dat hy eenen schamelen Huisman eene Koe ontnomen hadt, door den Graave, niet alleen tot herstelling der schade, maar daarenboven tot de dood veroordeeld werdt, zou dit ten volle bewyzen, indien 't niet met eenige onwaarschynlyke omstandigheden opgesierd scheen, noch alleen van laater' Schryvers verhaald wierdt. Men beschuldigt, daarentegen, den Graave van verwaarloozing der Regeeringe zyns Lands, terwyl hy zig met andere zaaken ophieldtGa naar voetnoot(q). Ook zag men, in Holland, niet gaarne, dat hy zig, van tyd tot tyd, naar Henegouwen begaf. Een zyner Tydgenooten betuigde te wenschen, ‘dat de Graaf het vrugtbaar Holland niet zo dikwils verliet, om het bloemryk Henegouwen te bezoeken, en wil, dat hy, even als Jakob, zig minder by de schoone Rachel, zo noemt hy Henegouwen, dan by de vrugtbaare Lea, dat 's Holland, zal ophoudenGa naar voetnoot(r): 't welk wy der moeite waardig agten aan te haalen, als een bewys van des Schryvers vrymoedigheid, en niet zo zeer als een blyk van zyn vernuft. Doch deeze zelfde Schryver, die 's Graaven dood niet schynt beleefd te hebben, handelende van de strengheid, welke de Graaf tegen de Stigtschen gebruikte, voert nog veel vryer taal. ‘De Bisschop, zegt hy, wilde zig liever arm maaken, dan gedoogen dat zyne schaapen van vreemden geschooren en den muilen der wolven voorgeworpen werdenGa naar voetnoot(s). | |
[pagina 235]
| |
Die zelfde strengheid maakte, zyns oordeels, den Graaf niet slegts by den Kerkelyken Regter straf baar; maar met allen zynen aanhang ook onderhevig aan de Helsche straffen, indien hy zig niet bekeerdeGa naar voetnoot(t).’ Van het verdryven van 's Graaven Schouten uit Staveren gehandeld hebbende, vermaant hy den Graave ‘zig voortaan niet zo zeer met de zaaken van anderen te bemoeijen, en de Kerkelyken in rust te laaten, indien hy de tydelyke en eeuwige schande ontgaan wildeGa naar voetnoot(u).’ Uit welke staaltjes, men zien kan, dat de tyden, in welken het vrystondt te zeggen 't gene men dagt, hier te Lande, thans nog niet t'eenemaal voorby waren. |
|