Vaderlandsche historie. Deel 3

Oorzaaken van hun misnoegen.

Niet eenerlei waren egter de redenen, die deeze Edelen hadden, om op den Graave misnoegd te zyn. Jan, Neef van Gerard van Velzen, was, om eenen manslag, aan eenen, met wien hy verzoend was, begaan, volgens een Vonnis des Graaven, te Leiden, onthalsd. En hierin meende Gerard reden van misnoegen tegen den Graave te konnen vinden^(x): waar by, zo anders 't gemeen gevoelen grond heeft, nog kwam, dat de Graaf, die waarlyk genegen tot de Vrouwen was^(y), Velzens Huisvrouw, eene Dogter van Herman van Woerden, schandelyk verkragt hadt⁽³⁾: 't welk Velzen, zo 't gebeurd is,

(x) Spiegel Historiaal Cap. XLV. bl. 203.

(y) Beka in Joann. II. p. 98.

(3) Wydluftig is de gegrondheid van dit gemeen gevoelen door anderen onderzogt. 't Stuk der Verkragtinge wordt den Graave duidelyk te laft gelegd, in eenige oude Rymen, geschreeven op het laatste Blad, na het slot van een oud Handschrift der Rymkronyke van Melis Stoke, welk nog in wezen is. Zy vangen dus aan:

Al dede Gherrydt van Deljen quact
Dat quam alleen vi suffer daet
Dat syn wyf was jamerliste verliraft
Daer toe dede de Grave sun macht enz.

Doch men is niet verzekerd, dat deeze Rymen, door Stoke of iemant zyner Tydgenooten, geschreeven zyn. Een ander Tydgenoot van Graave Floris geest te kennen, dat 'er een gerugt liep, dat men den Graaf van kant geholpen hadt, om dat by de Vrouw van eenen zyner Baroenen verkragt badt. Spiegel Hiftoriaal Cap. XLIII. bl., 202. Meer vindt men 'er niet van, by de oudste Schryvers. 't Geval blyft derhalven twyfelagtig; schoon. 't niet ongelooflyk moet gehouden worden. Van zulke euveldaaden der. Vorsten wordt zelden, in de Schriften hunner Tydgenooten, gerugt gemaakt.

[p. 69]

met meer regt, tegen den Graave ontsteeken moest. Gysbrecht van Amstel hadt verscheiden' jaaren in 's Graaven gevangenis gesleeten. Aan Herman van Woerden was, door 's Graaven toedoen, 't Land ontzeid^(z). Beide waren zy, niet dan op harde voorwaarden, met hem verzoend. En schoon zy, zo wel als Velzen, die met Floris opgevoed was^(a), tot 's Graaven Raaden verheeven waren, en, naar 't gebruik dier tyden, 's Graaven Kleederen droegen, scheen de nieuwe gunst de gedagtenis van 't oude leed niet te hebben konnen uitwisschen. Heusden was, meent men, op den Graave gebeeten, om dat deeze zyne Dogter geschonden, of tot eene Byzit misbruikt hadt^(b). Doch hier van is my weinig blyk voorgekomen. Wy hebben reeds gezien^(c), dat Heusden, zo wel als Kuik, zig, in 't jaar 1287, als Borg voor Herman van Woerden, verbonden hadt: waar uit, ten minsten, blykt, dat deeze drie gemeenzaame Vrienden waren. Of de andere Edelen eenige byzondere redenen van misnoegen tegen den Graave gehad hebben, en welke dezelven geweest zyn, vindt men, myns weetens, nergens aan-

(z) Spiegel Historiaal Cap. XLV. bl. 203.

(a) Melis Stoke in Floris V. bl. 117.

(b) Zie Scriver. Oud Batav. bl. 278.

(c) Hier voor Bl. 42.

[p. 70]

getekend. Alleenlyk mag men vermoeden, dat de ballingschap van Borselen, en de gevangenis van Renesse hun beide nog in den krop gesteken hebben. Ook hebben wy te vooren^(d) reeds gezien, dat de Zeeuwsche Edelen, nog uit andere oorzaaken, misnoegen over de Graaflyke Regeering hadden opgevat.

(d) Hier voor, Bl. 47.