Vaderlandsche historie. Deel 2

XXXII. De Graaven Everhard en Gerolf bekomen hunne Graafschappen wederom.

Dus nam de Regeering der Deensche Vorsten hier te Lande een einde. Graaf Everard werdt, zo sommigen willen, door den Keizer, met Godefrids goederen, begiftigd, en zou sedert, hier te lande, de waardigheid van Hertog bezeten hebben. Doch hier van is ons geen bewys voorgekomen. 't Is egter ten hoogsten waarschynlyk, dat hy zyn Graafschap, hem door Godefrid ontvreemd, terstond na des Noormans dood, wederom bekomen zal hebben. Men wil, dat dit Graafschap Hameland, zynde van ouds een gedeelte van de Veluwe, geweest zy. Onze Kronyken getuigen ook, dat Graaf Gerolf wederom

[p. 93]

in 't bezit van zyn Graafschap geraakt is^(g). En uit hun verhaal is af te neemen, dat dit Graafschap omtrent Utrecht en Bodegraave gelegen geweest is^(h).

⁺ Gerolf schynt, sedert, diep in de gunst der Keizeren gestaan te hebben. Want na dat Keizer Karel afgezet, en door Arnold, natuurlyken Zoon van Karoloman, Karels Broeder, in zyne meeste Staaten, en onder anderen ook in 't gebied van Lotharingen en Friesland, opgevolgd was⁽ⁱ⁾, werdt onze Graaf van hem beschonken met ‘een Bosch en een⁺Akker, gelegen in zyn eigen Graafschap, tusschen den Ryn en⁽¹⁾ Suithardeshage, in

(g) Kl. Kolyn bl. 257.

(h) Kl. Kolyn bl. 262.

+ Graaf Gerolf bekomt eenige goederen hier te Lande van Koning Arnold.

(i) Godefrid Viterb. Chron. Part. XVII. p. 320. Edit. Pistor.

+ 888.

(1) Suithardeshage en de meeste andere Plaatsen, in deezen Giftbrief vermeld, zyn, door den tyd, zo merkelyk van naam veranderd, dat de waare gelegenheid derzelven thans bezwaarlyk kan aangeweezen worden. Klaas Kolyn heeft ons (Bl. 259) een Uittreksel uit een Giftbrief van het jaar 922 bewaard, waar nit blykt, dat Suithardeshage by Bodegrave gelegen heeft. Wy voegen hier nog by, dat Alburg vermoedelyk het zelfde stuk Lands is, welk nog de Burgt of booge Burgt genoemd wordt, en digt by Zwadenburgerdam gelegen is. De andere plaatsen moeten, waarschynlyk, ook omtrent den Ryn, daar hy naar Katwyk op Zee loopt, gezogt worden. Zeker is 't, ten minsten, dat Graaf Gerolf de Visschery, omtrent den ouden uitloop des Ryns [in extrema parte Rbeni fluminis], gehad heeft. Catal. Bonor. Eccles. Traject. apud Hedam p. 65. Weshalven men hier, door den Ryn, die, met Suithardeshage, de wederzydsche grensscheiding van Gerolfs Graafschap maakte, het einde van den Ryn by Katwyk zal moeten verstaan, by Klaas Kolyn, in den gemeiden Giftbrief, Katicks ende genoemd.

[p. 94]

twee Plaatsen, Northa en Ospretashem genaamd: voorts met een hoeve in Bodokenlo, twee hoeven in Alburch, eene hoeve in Hornum, eene wooning in Huui, eene wooning in Theole, en eene wooning in Aske: alles met de huizingen, Slaaven, Velden, Weiden, Wouden, Wateren, Molens, Visscheryen en Wegen, daar toe behoorende, met magt om dit alles vryelyk te blyven bezitten, of te vervreemden, naar zyn eigen welgevallen’. De Giftbrief, van welken nog oude afschriften in weezen zyn, is⁺te Frankfort, op den vierden van Oogstmaand des jaars agt honderd negen en tagtig, getekend^(k).

⁺ Eenige jaaren laater, besloot Koning Arnold het Ryk van Lotharius of Lotharingen, aan zynen natuurlyken Zoon, Zwentibold, op te draagen. De Lotharingsche Grooten kanteden zig eerst hier tegen^(l); doch gaven eerlang hunne toestemming, en Zwentibold werdt, op eenen algemeenen Ryksdag⁺te Worms, in den jaare agt honderd vyf en negentig, of volgens anderen, in den jaare agt honderd zes en negentig^(m), gehouden, tot Koning van Lotharingen, verklaard⁽ⁿ⁾. Een gedeelte der Nederlanden is dus onder zyn gebied geraakt. Ook blykt, uit eenen Giftbrief van den jaare negen honderd twee en negentig^(o),

+ 889.

(k) Vide Dousae Annal. Libr. VII. p. 370. Mibaei Cod. Donat. piar. Cap. XXIV. p. 34. Tom. I. Oper. Diplom.

+ Zwentibold wordt Koning van Lotharingen.

(l) Regino ad annum 894.

+ 895.

(m) Breve Chron. Leodiens. ad annum 896. in Thes. Anecd. E. Martene & U. Durand Tam. III. c. 1406.

(n) Regino ad annum 895. Annal. Bertin. ad annum 889.

(o) Apud Miraeum Diplcm. Belg. Libr. I. Cap. XXIV. p. 246. Tom. I. Oper. Diplom.

[p. 95]

dat Koning Zwentibold, in zynen tyd, eenige goederen, in de Baronye van Breda en te Geertruidenberg gelegen, weggeschonken hadt. En uit eenen zyner eigene Brieven^(p), gedagtekend den vier en twintigsten van Zomermaand des jaars agt honderd en negentig, is klaarlyk af te neemen, dat hy te Duurstede, te Deventer, en te Tiel, te gebieden hadt, alzo hy de Utrechtsche Kerke vry verklaart van de Tollen, welken, binnen deeze drie Steden, geheeven werden.

(p) Apud Hedam p. 63.