Drie eeuwen vaderlandsche geschied-uitbeelding, 1500-1800

Een iconologische studie

[p. *22]

Verkeerd begrepen archaeologische voorbeelden

1. ‘batavierenkopjes’. Illustratie uit G. van Loon, ‘Aloude Hollandsche Historie’, 1734. (bl. 57)

2. romeinsche bronzen ornamenten (satyrkoppen e.d.).
Soortgelijke voorwerpen, die ook in ons land zijn gevonden, waren het voorbeeld voor de nevenstaande reconstructies. (bl. 56/57)

3. groep sarmaten op een relief der zuil van trajanus.
Naar P. Santo Bartoli, ‘Colonna Traiana, 1667.
Zie voor de toepassing de volgende afbeelding.

Afb. 20

[p. *23]

‘aloude kleedij en wapenrusting der batavische mannen’. Illustratie door J. Folkema naar C. Pronck uit G. van Loon, ‘Aloude Hollandsche Historie’, 1734.
Behalve de Suevenknoop en de ‘wetenschappelijk’ gereconstrueerde, gevlochten teenen hoofddeksels van afb. 20¹, vindt men hier de fez-achtige vormen, die herinneren aan de hoofddracht op afb. 20³. Vgl. ook afb. 48³. (bl. 57)

Afb. 21

[p. *24]

1. de vier landsknechten. Gravure door Lucas van Leyden, ± 1508.

2. een landsknecht. Gravure door Urs Graf, 1513.

De typische spleten, welke deze costuums aan borst, armen en dijen vertoonen, hield men in de 16de eeuw voor oeroud; vgl. de volgende afb. (bl. 61)

Afb. 22

[p. *25]

1. afgodsbeeldje van den keltischen god dispater. Houtsnede uit P. Apianus, ‘Inscriptiones sacrosanctae’, 1534.

2. pict. Illustratie uit W. Lazius, ‘De gentium migrationibus’, 1557 (vrij naar de nevenstaande houtsnede)

De getatoueerde versieringen werden door Apianus gelijk gesteld met de ornamentatie der ‘oeroude’ kleedij der Zwitsersche landsknechten van de vorige afbeeldingen. Lazius vat de versieringen op als kenmerk der Pieten (pictus = beschilderd!), maar gaat nog niet zoo ver als afb. 36, waar niet de kleeding, maar het lichaam beschilderd is. (bl. 61)

Afb. 23