De fûgel fan Oegel

[p. 81]

XVIII Gelearde bisite.

‘En hwat wolle jimme nou?’ freget masters juffer as se moarns sitte to iten. ‘Jimme hawwe nou in fûgel, in robot en in dief... hwat wolle jimme noch mear?’

‘De fûgel hast gjin lêst fan, fan de robot hast allinne mar wille hawn en de dief sit yn 'e sel,’ anderet master, ‘hwat bieamelest eins?’

‘Yfke is skjin to'n ein,’ giet masters juffer fierder, ‘en Tseard ek. Der moat in ein oan komme... oars gean ik fuort.’

‘Hen... hwat seist dêr?’ freget master.

‘Krekt hwat ik sei. As de fûgel en de robot fan 'e wike de doar net út binne, gean ik nei ús mem. Nou moatst it sels mar witte. Ik haw sein!’

‘Just,’ anderet master. Hwat moat er oars sizze en hwat moat er dwaen... ‘Ik skilje Douwe,’ seit er dan, ‘dy hat noch wolris in snoade set. Dy moat mar sizze, hwat nou barre moat. Ik wit it net mear.’

As se om healwei fjouweren út skoalle komme, sit omke Douwe al noflik yn master syn stoel. Mei in segaer en mei in bakje thé.

‘Ik hie noch in pear snipperdagen,’ fortelt er, ‘ik kin de hiele wike bliuwe.’

‘Ek dat noch,’ suchtet masters juffer.

‘Sil ik mar wer nei hûs,’ seit omke, ‘as ik net wolkom bin...’

‘Sa bidoel ik it net,’ anderet masters juffer, ‘dat witst wol, mar ik woe sa graech wer in gewoane húshâlding ha.’ ‘Nije wike is alles wer by 't âlde, dat ûnthjit ik dy, mar dan moatst dy dizze pear dagen ek stilhâlde.’

‘Dou kinst mei froulju omgean,’ seit master, en slacht

[p. 82]

omke op 't skouder.

‘Rop dat mar net to lûd,’ laket omke, ‘hiest Martsje ris hearre moatten doe't ik sei dat ik hjir in pear dagen hinne gie...’

‘Woe se net mei?’ freget masters juffer.

‘Dou hast al genôch oan ien útfanhûzer,’ pleaget omke. Masters juffer rint nei de koken. Tsjin omke kin se net op. ‘En hwerom hiene jimme sa'n forlet fan my? Swets ris op!’

Master fortelt hwat se bilibbe ha en it muoit omke tige dat er der fannacht net by west hat. Dan seit er: ‘Stil ris even... dy Lageveen... hiest dy earder sjoen?’

‘Ja,’ anderet master, ‘mar ik wit net hwer. Ik ha my al gek prakkesearre, mar ik kin der net op komme. En dochs haw ik him faker sjoen...’

‘Hast dat boek hjir noch?’

‘Né, dat hat Pakstra wer meinommen."

‘Soene wy dat net even helje kinne?’

‘Jawis wol, as er it alteast noch net weromstjûrd hat. Fyts dou ris even nei Pakstra, Tseard.’ Yn in omsjoch is Tseard werom. Hy hat it boek ûnder 'e earm. Master siket de foto fan Lageveen wer op en omke bistudearret de kyk in skoft. Hy hat de man nea earder sjoen. Dan ropt Yfke: ‘Ik wit it! Ik wit it! It is de man fan de krante.’

‘Hokfoar krante?’ freget master.

‘Nou, heit wit wol, dy't hjir kaem om Tseard hwat to freegjen.’

‘Lit my nochris sjen,’ seit master. ‘Hast gelyk, dy is't. Dus dat wie hielendal gjin kranteman... hwat in gelok

[p. 83]

dat wy him neat sein ha.’

‘Dy siet fansels boppe efter 't gerdyn doe't wy dêr west ha,’ ropt Tseard, ‘jimme witte wol, dy kat.’

‘Sa,’ seit omke, ‘wy sjitte op. Der binne al twa ûntmaskere. Nou de professor noch... as er alteast professor is.’

‘Syn frou grif,’ seit master, ‘in gewoan minske kin net sokke mesjines útfine. Mar hwat dogge wy nou?’

‘Sjen dat wy dy Lageveen ek yn 'e sel krije,’ seit omke, ‘of sille wy earst de professor hjir noch ris helje? Dy moat prate, oft er wol of net.’

Se skriuwe wer in brief en freegje oft de professor nochris komme wol om oer de fûgel to praten. Hy moat, as it kin, de frou meinimme. De hear en mefrou Oegel komme de oare joune yn 'e bistelwein.

‘Hat jimme assistint jimme brocht?’ freget omke mei in ûnnoazel gesicht. De professor forblikt net. ‘Né,’ seit er, ‘dy is der op 't heden net. Hy is al in pear dagen fuort.’

‘Soa,’ seit omke, ‘nei Amsterdam tink?’

‘Dat wit ik net. Witstou it frou?’

Dy lûkt oan de skouders. ‘Om my bliuwt er wei,’ seit se, ‘ik mei dy man net lije al is't noch sa.’

‘Kinne wy de fûgel keapje?’ freget de professor.

‘Dêr prate wy aenst oer,’ seit omke, ‘oare dingen binne wichtiger.’

‘Foar my net, ik libje foar fûgels.’

Mient er dat nou, tinkt master. Dan nimt mefrou Oegel it wurd.

‘Myn man sei dat jimme wol in robot ha woene. Ik hie

[p. 84]

it eins geheim hâlde wollen, mar ik haw alris ien makke.’ ‘O ja?’ sizze de oaren, oft se nearne fan ôf witte.

‘Ja, mar dat ding bin ik al in pear dagen kwyt.’

‘Ek nei Amsterdam tink,’ seit master.

‘Krekt, dêr bin ik nou sa bang foar.’

‘Hwerfoar?’ freegje se tagelyk.

‘Dat dy assistint fan myn man him stellen hat. Ik sei al dat ik dy man net fortrou. Ik bin nou wer mei ien dwaende, mar it kin wol in pear jier duorje, ear't ik him klear ha.’

‘En dy fûgelsykmesjine hiene jo yn ien dei klear,’ seit Tseard.

‘Ja,’ laket mefrou Oegel, ‘mar dat is ek mar in wissewasje... in robot is hiel hwat oars.’

‘Kin dy robot dy't jo makke ha alles?’ wol omke witte.

‘Nou alles... mar wol in protte.’

‘Kin er ek bisûndere fûgels meitsje?’

‘Jawis wol,’ anderet mefrou Oegel, ‘dat haw ik ek al tsjin myn man sein, mar dêr wol er neat fan witte.’

‘Hwerom net?’ freget Yfke.

‘Nou ja,’ anderet de professor, ‘myn frou kin al sa'n soad. As se nou myn fûgels ek noch meitsje sil, hwat bliuwt der dan foar my oer. Né, dat doch ik sels.’

‘En hy kin it,’ seit mefrou Oegel, ‘wie de fûgel fan de totoanstelling net moai? Nou ja master, ik hoech jo neat to fortellen. Jo witte sels hoefolle wurk der yn sit.’

‘Ja,’ knikt master, ‘'t is ôfgriislik.’

‘En dat sjongen,’ suchtet de professor, ‘hwat moatte jo dêr foar ha?’

Master sjocht mefrou Oegel ris oan.

[p. 85]

‘Dus jo hawwe gjin robot to ruiljen?’ freget er.

‘De earste twa jier net of dy oare moast werom komme, mar dat sil wol net.’ Se suchtet ris. ‘Al dat wurk foar neat.’

Master sjocht omke ris oan en omke master. Se kinne der net by. Binne dit nou earlike lju of net.

‘Hoefolle assistinten hawwe jo?’ freget master.

‘Twa,’ anderet de professor. ‘Der is gâns wurk mei al dy fûgels.’

‘En hawwe jo dêr bêste helpen oan?’

‘Och dat giet sahwat. Ik kin der net fan swetse, mar hwer hellet men yn dizze tiid oaren wei?’

‘Hoe binne jo oan harren kommen?’

De professor forliest syn geduld. ‘Hwer sit ik hjir eins foar,’ ropt er, ‘foar myn assistinten of foar de fûgel? Ik forgriem myn tiid, ik hie wol wer in fûgel kweekje kinnen.’ ‘En ik hie de tekening fan de robot wol meitsje kinnen,’ seit mefrou Oegel, ‘mar och, dêr tinke gewoane lju net om.’

‘Ik moat oars ek noch tweintich skriften neisjen,’ seit master, ‘mar alles op syn tiid.’

‘Witte jimme wol dat jimme assistinten socht wurde troch de plysje,’ freget omke Douwe.

‘Tr. tr. troch de plysje,’ stammeret de professor, ‘hwat hawwe se dien?’

‘Haw ik it dy net sein,’ seit mefrou Oegel. ‘Myn man hat se krige op in advertinsje, mar ik mocht se fuort net lije. En dat haw ik dy ek sein,’ smyt se har man foar de fuotten.

‘Och frouljuspraet,’ anderet dy, ‘as ik my dêr altyd

[p. 86]

oan steure moast!’

‘Nou sjochst it, hwa hat gelyk krige?’

‘Witte jo dat hjir, en by Anema's fan sneon op snein ynbrutsen is?’ freget master nou rjocht op de man ôf.

‘Ynbrutsen?...’ seit de professor.

‘Ynbrutsen?...’ seit ek syn frou. ‘Né, dêr witte wy neat fan. En tochten jo dat de assistinten...’

‘Dêr binne wy net wis fan,’ anderet master, ‘mar se binne yn 'e hûs kommen sûnder hwat to fornielen.’

‘Dan hawwe se de robot brûkt,’ seit mefrou Oegel, ‘dat moat hast wol.’

‘Kin eltsenien by de robot?’ wol omke Douwe nou witte.

‘Och ja, yn dy dingen bin ik hwat sleau. Ik forjit altyd om alles ôf to sluten, en as ik it al doch, lit ik de kaei wol earne lizze.’

‘Hwat hawwe dy mannen hjir socht?’ freget master de professor.

‘Ik tink fan de fûgel,’ seit dy, ‘nou't se mines net krije koene, hawwe se fansels bisocht om mei jowes út to naeijen.’

‘Hwerom hawwe se jowes dan net stellen?’ freget Tseard, ‘dat wie dochs folle nofliker as om hjir hielendal hinne.’

‘Ik bin yn dy dingen oars as myn frou,’ seit de professor, ‘nimmen kin by myn fûgels komme.’

‘Hwer wiene jo sneintomoarn?’ freget omke.

‘Sneintomoarn? Hoe let?’

‘Snein hawwe wy nei myn âldelju west,’ fortelt mefrou Oegel. ‘Jo hawwe miskien wolris fan har heard. Se binne ek beide professor. Wy hiene de bern mei.’

[p. 87]

‘Ek oansteande professors tink?’ freget master.

‘Myn soan wol iiswafelman wurde,’ laket mefrou Oegel, ‘dus mar ôfwachtsje.’

‘Dus wy hawwe twa boeven yn 'e hûs,’ seit de professor, ‘moai is dat.’

‘Noch mar ien,’ anderet syn frou.

‘Dy oare sil ek wol wer komme, ik bitelje in goed lean. Dat kriget er nearne oars.’

‘As er de robot forkeapet is er ryk,’ seit mefrou Oegel, ‘dy smjunt.’

‘Dan sil ik jimme even hwat sjen litte,’ ûnthjit master en fljocht de treppen op. Efkes letter komt er mei de robot op 'e earm de keamer wer yn. ‘Asjeblyft,’ seit er tsjin mefrou Oegel, ‘it mantsje is fan jo dus moatte jo him wer ha,’ en hy fortelt hoe't se der oan kommen binne. Mefrou Oegel moat laitsje as se alles heard hat. ‘Lokkich dat jimme net op in greatere knop drukt ha,’ seit se, ‘dan hiene jimme hwat oars bilibbe.’

‘Hwat dan?’ freget Tseard fuort.

‘Jimme komme mar ris,’ seit mefrou Oegel, ‘dan sil ik jimme wolris hwat sjen litte.’

‘Snein?’

‘Snein... ôfpraet!’

‘Dus dan hat myn assistint net stellen,’ seit de professor tsjin syn frou, ‘sjochst wol.’

‘De iene assistint sit efter slot en grindel,’ fortelt master, ‘nou moatte jimme noch helpe de oare to pakken.’

‘Dat is bernewurk nou't ik de robot wer ha,’ seit mefrou Oegel.

‘Ja,’ seit master, ‘dêr witte wy alles fan.’