60. Keuromnibus

[p. 7]

De vrijheid gaat in het rood gekleed

[p. 9]

Deel I

I

Bijna heel de morgen en voormiddag had men op de plantage horen schieten. Het was een ongewoon en nadrukkelijk omschreven geluid temidden van de al niet meer opvallende van iedere dag: het knersen van de getande cylinders die de rietstengels fijn kraakten; het geroezemoes rondom de suikermolen, waar het korzelig tikken van ezelhoeven de arbeidsgeluiden en negerstemmen aanvulde; het rollen van de vaten bij de opslagplaats. Justin d'Ogeron was na de eerste salvo's van de aanplantingen teruggekeerd, waarheen hij op een muildier was uitgereden, en had David toegeschreeuwd het Mexicaanse paard te zadelen. Het verre schieten was toen een ogenblik geluwd, om vlak daarna hardnekkiger los te barsten. Voor zover David kon nagaan, waren er zowel musketten als lichte scheepskanonnetjes bij het vuur betrokken, en de richting vanwaar het klonk wees op vijandelijkheden te Point-à-Pître; men kon dat soms moeilijk berekenen met die hete, verwarrende winden op de zuidkust van La Grande Terre. Justin was maar korte tijd in het huis verdwenen, juist lang genoeg om de losse planterskledij voor strak civiel te verwisselen. Gelaarsd en gespoord, met pistool en degen, was hij in gezelschap van zijn vrouw weer op de houten, omwingerde veranda opgedoken waarvoor David al met de Mexicaan klaar stond. Monsieur en Madame hadden levendig en gehaast met elkaar gesproken, en vóór Justin de trapjes afsprong had hij zijn vrouw gekust, - een zeldzame gebeurtenis; ze leefden in 't geheel niet op gespannen voet, maar gingen veeleer onverschillig langs elkaar heen. De verre schietpartij en de haast en de ongewone omhelzing bevielen David volstrekt niet. Hij wist niet waarom, maar er hing met die weerklank van gevecht en explosies een spanning in de lucht, die bij hem de indruk wekte als was er nu in het bestaan van allen op de plantage een wending gekomen, die nog te veel onzekerheden in zich borg om ze na maanden en jaren van geprikkeld afwachten onverdeeld blijmoedig te mogen begroeten. Dit alles was nevelig in zijn gedachten; hij keek naar de blanke meester en de meesteres, als kon hun gedrag op dit ogenblik beslissend zijn voor de beoordeling van de situatie. Hij had de stijgbeugel vastgehouden terwijl Justin te paard steeg, en nam zijn hoed af toen de planter, na het paard een keer kunstig te hebben laten steigeren, langs de korte, beschaduwde inrit van het herenhuis weg draafde - zonder

[p. 10]

omzien. Hij was nog blijven staan om hem na te kijken met de breedgerande hoed in de handen, die meer weg had van een in hoofddekselvorm gebogen matting; maar er was alleen een hoefslag hoorbaar. Hij keek omdat dit wegrijden hem helemáál niet naar de zin was. Justin, de doorgaans flegmatische, had zich te geestdriftig, te uittartend haast, betoond.

Toen David zich omkeerde naar de veranda, de houten zuilengaanderij, had hij gezien dat ook Madame veranderd was. Het verveelde en kwijnende was van haar gevallen; haar ogen schitterden, mond en wangen leken warmer rood - kwam dat van de kus? - en zij hield de handen tegen haar borst, half in de ijle fichu, waaronder het bewogen deinde. Toen ze David zag had ze een pasje naar hem toe gedaan: ‘Zouden het de Engelsen zijn, David? Eindelijk?’

Hij was zo verward geweest door die vreemde vraag dat hij de zonnehoed weer opzette, en zij was blijkbaar zo opgewonden dat ze het niet eens bemerkte, hoewel zij de eerste was geweest om hem te leren in het gesprek met de blanken, ja zelfs in hun bijzijn, zijn hoofdbedekking in de hand te nemen. Overigens was het haar in 't geheel niet om zijn antwoord te doen geweest; ze draaide zich om zodra ze de vraag had gesteld en liep het huis weer binnen. Hij hoorde haar stem, zingender en voller dan hij die misschien ooit, maar zeker de laatste tijd gehoord had; zij sprak tegen de kinderjuffrouw die een quadroon, wellicht zelfs tegen de keukenslavinnen, die toch volslagen zwart waren... en dat op die toon! Alsof zij gelijken waren, zo uitgelaten! Zijn beklemming nam toe; en in de blakende morgen met zijn vaste geruchten, kraken, malen, rollen en balken, alles dringend doorweven met windgesuis en het snerpen van duizenden cicaden in het uitgewoekerd gras, waarboven ten overvloede de nu haast regelmatig weerkerende verre schoten uitploften, als behoorden ze reeds tot de natuurlijke atmosfeer, bekroop hem na de benauwde verwondering een soort zorg. Met alle speurzin van ziel en zinnen voorvoelde hij een ophanden ommekeer. Hij stond besluiteloos om zich heen te kijken. Het herenhuis lag met gesloten blinden, schijnbaar zonder levende ziel; tussen de negerkotten, westelijker op het afhellend terrein achter vroegtijdig verdorde, landinwaarts gewrongen acacia's en bejaarde palmen, was het bijna even verlaten; een paar kinderen schommelden er op saamgeknoopte lianen; in de schaduw van een naar hem toe liggend afdak stampte mamma Salomée cassavemeel in de verweerde houten trog, waarin men wel een driejarig kind had kunnen baden. Dat was alles. David liep naar de stal, kwanswijs om de deuren te sluiten; achter in de schaduw lag Hatuey op het hooi in zijn rode koetsiersbroek, voeten en bovenlijf bloot;

[p. 11]

hij richtte even het hoofd op, grinnikte toen hij David gewaar werd en strekte zich daarop wijdbeenser en gemakkelijker. Hij had het vertrek van Justin natuurlijk al bemerkt en profiteerde ervan, zonder zich voor de rest iets aan te trekken van de verweg dreunende schietpartij. David sloot de ogen en liep voorbij de stallen der ponies het koetshuis binnen, langs de barouche op veren die Justin d'Ogeron in het eerste revolutie-jaar van Martinique had laten komen en waarvan de zwanenlijnen en de elegantie der ivoorkleurige kussens David andere keren met telkens hernieuwd welbehagen van oog en hand vervulden. Op deze ochtend had hij het rijtuig nauwelijks met een blik verwaardigd, geen vinger langs de binnenbekleding gestreken. Hij was er om heen gelopen, de trap op naar zijn verblijf, de zolder van het middengebouw. Onder dit steelse verdwijnen waren zijn gevoelens nog aanmerkelijk versomberd; deed hij feitelijk iets anders dan wat hij in Hatuey als een ondeugd verachtte? En dan nog wel op klaarlichte dag en tegenover zulke weldoeners! Maar het was de laatste maanden steeds meer voorgekomen dat hij de ogenblikken om te tekenen roven moest, - alle tijd, die hij voor zichzelf voelde nodig te hebben en die toch hun tijd was...

De zolder had nauwelijks onder zijn buigzame voeten gekraakt.