Vier eeuwen Nederlandsch studentenleven

[p. 363]

Bronnen en litteratuur

Er is naar gestreefd in deze lijst een zoo volledig mogelijk overzicht te geven over datgene, wat door en over studenten, hun levenswijze en levensomstandigheden is geschreven, met dit voorbehoud, dat tijdschriftartikelen slechts bij hooge uitzondering worden genoemd, dat van werken over universiteiten en hoogescholen alleen de voornaamste in de lijst voorkomen, en van maskeradeboeken niet meer dan enkele oudere worden genoemd; bovendien werden slechts enkele titels van gedenkboeken over de militaire praestaties van studenten in 1815 en 1831 opgenomen. Deze beperkingen waren noodzakelijk teneinde de toch al lange lijst (met ca. 430 nummers) niet tot in het oneindige te doen uitdijen. Een laatste beknotting is deze, dat er niet naar gestreefd is alle eventueele herdrukken te noemen. Overigens plaatste ik datgene, wat ik in bibliotheken, academische verzamelingen en corpsmusea vond, in de overtuiging, dat een zoo volledig mogelijke opsomming van wat her en der verspreid ligt, haar nut kan hebben, hoewel ik er mij van bewust ben, dat algeheele volledigheid nog niet is bereikt en ook niet bereikbaar is, zelfs niet gewenscht zou zijn, waar zoovele drukwerkjes, feestgidsen en verslagen, lustrumuitgaven en brochuretjes van allerlei aard bestaan, hier van geen belang, ten deele overdrukjes, waarvan het noemen slechts eindeloos veel plaats zou vergen.

A - Universiteiten

1 - Leiden

Bronnen voor de geschiedenis der Leidsche Universiteit. Ed. P.C. Molhuysen. 's Gravenhage, 1913-24. 7 dln. R.G.P.^1) - E. Bronchorst, Diarium seu adversaria quae gestae sunt in academia Leidensi, 1591-1627. Ed. J.C. van Slee. Amsterdam, 1898. W.H.G. - H. Hardenberg, De archieven van Senaat en faculteiten, benevens het archief van de academische vierschaar der Leidsche Universiteit. Zaltbommel, 1935.

M. Siegenbeek, Geschiedenis der Leidsche Hoogeschool, 1575-1825. Leiden, 1829-32. 2 dln. - G.D.J. Schotel, De academie te Leiden in de 16e, 17e en 18e eeuw. Haarlem, 1875. -Pallas Leidensis. Leiden, 1925.

P.C. Molhuysen, Over de graden, die oudtijds aan de Leidsche Universiteit werden verleend. Leidsch jaarboekje 1916. - G.D.J. Schotel, Een studentenoproer in 1594. Bijdrage tot de geschiedenis van het Staten-Collegie te Leiden. Leiden, 1876. - C. à Moersche, Disputatio juridica de privilegiis studiosorum. Leiden, 1672. 4^o. - G.Y. van Everdingen, Iets over het forum privilegiatum Utrecht, 1879.

P. van den Bosch, Beschrijving der plegtigheden bij het 2de eeuwfeest van de Leidsche Akademie. Leiden, 1775. - J. le Francq van Berkhey, Zinnebeeldige verklaaring der illustre sledevaart ten besluite der heugchelijke eeuwfeesten. Leiden, 1776. - Korte geschiedenis der Leydsche academie, 1810-1824, vervat in den studenten-almanak. Leiden, 1826. - P.J. Blok, De Leidsche Hoogeschool honderd jaar geleden. Leiden, 1911. - J. Roemer, Het 5e halve eeuwfeest van de stichting der Hooge schole te Leyden. Leiden, 1825. - M. de Vries, Toespraak tot de studenten der Leidsche Hoogeschool bij de vaderlandsche feestviering op 19 November 1863. Leiden, 1863. - J.M.E. Dercksen, Gedenkboek der feestviering van het driehonderdjarig bestaan van Leiden. Leiden, 1875.

1) Alle werken zijn in 8^o, tenzij het tegendeel is vermeld. R.G.P. = Rijks Geschiedkundige Publicatiën. W.H.G. = Werken Historisch Genootschap.

[p. 364]

2 - Franeker

E.L. Vriemoet, Athenarum Frisicaram libri duo. Leeuwarden, 1758. 4^o. - W.B.S. Boeles, Frieslands Hoogeschool en Rijks Athenaeum in Franeker. Leeuwarden, 1878-79. 2 dln. - A. Hallema, De Academie van Franeker. Historia, Juli 1935.

Verhaal van het tweede eeuwfeest van Vrieslands Hooge school. Leeuwarden, 1785. -Gedenkboek der reunie te Franeker, Leeuwarden, 1867.

3 - Groningen

Leges Academiae Illustrium Ordinum Groningae et Omlandiae. Groningen, 1676. fol. - W.J. Jonckbloet, Gedenkboek der Hoogeschool te Groningen. Groningen, 1864. 4^o. - Academia Groningana MDCXIV-MCMXIV. Gedenkboek ter gelegenheid van het derde eeuwfeest der Universiteit te Groningen. Groningen, 1914. 4^o.

J.A. van Royen, Openingsrede tot het feest gevierd te Groningen 19-23 Juny 1844, ter herinnering van den academischen leeftijd over 1820-1830. Groningen, 1844. - H.F.Th. Fockens, Academia Groningana dimidio seculo XIX. Franeker, 1850. - Gedenkschrift der inwijding van het nieuwe academiegebouw te Groningen, September 1851. Groningen, 1851. - C.H. Fenema, Het academiegebouw te Groningen, 1614-1909. Groningen, 1909.

Reunie en academiefeest. Schetsen en mededeelingen door den schrijver van Ons Dorp. Groningen, 1851. - W.J. Wendel, Groningens academiefeest van September 1864. Groningen, 1864. - W.J. Veenhuizen, Geillustreerd gedenkboek der Groningsche academiefeesten. Groningen, 1889. 4^o.

4 - Utrecht

J.A. Wijnne, Resolutiën der vroedschap van Utrecht betreffende de academie. Utrecht, 1888. W.H.G. - L. Miedema, Resolutiën der vroedschap van Utrecht betreffende de academie. Utrecht, 1900. W.H.G. - G.W. Kernkamp, Acta et decreta Senatus. Vroedschaps-resolutiën en andere bescheiden betreffende de Utrechtsche academie. Utrecht, 1936-38. 2 dln. W.H.G.

(H.M.A.J. van Asch van Wyck) De stad Utrecht in hare betrekking tot de Hoogeschool. Utrecht, 1841. - G.J. Loncq C.Jz., Historische schets der Utrechtsche Hoogeschool tot hare verheffing in 1815. Utrecht, 1886. - Buys Ballot, De herstelling der Utrechtsche Hoogeschool in 1813. Utrecht, 1863. - A. van Berkel, De Utrechtsche Hoogeschool 1814-1866. Utrecht, 1886. - J.A. Wijnne, De Utrechtsche Hoogeschool in vorige eeuwen. Rede. Utrecht, 1886. - S. Muller Fz., De Universiteitsgebouwen te Utrecht, Utrecht, 1899. - G.W. Kernkamp, De Utrechtsche Hoogeschool in den Franschen tijd. Haarlem, 1914. - De Utrechtsche Universiteit, 1636-1936. Utrecht, 1936. 2 dln. fol. - S.D. van Veen, Het stipendium Bernardium. Utrecht, 1911. - H.A. Vermeulen, Een eeuw veeartsenijkundig onderwijs. Utrecht, 1921.

Omstandig en naeukeurig verhaal van alle de plechtigheden, vreugdebedrijven enz. ter gelegenheid van het 100-jarig feest der Utrechtsche Akademie. Utrecht, 1736. 4^o. - G. Voetius, 100 Jarige Jubelgedachtenisse der Academie te Utrecht. Utrcht, 1736. - (Marten Schagen) Naeuwkeurige beschrijving van alles wat de heeren studenten der Utrechtsche Hoogeschool verrigt hebben ter gelegenheid van en bij de Blijde Komst en Inhuldiging van Z.D.H. Willem Karel Hendrik Friso. Utrecht, 1747. - (Marten Schagen) Gedagtenis van Utrechts akademievreugde, betoond ter gelegenheid dat de Prins van Oranje de stad Utrecht met zijne tegenwoordigheid vereerde. Utrecht, 1766. - C. de Vries, Naauwkeurige beschrijving en verhaal van alle plegtigheden enz. ter gelegenheid van de honderdvijftigste verjaring der Utrechtsche Hoge schole. Utrecht, 1786. - J.H. van der Schaaf, Mijne herinneringen aan de feestviering van het 2e eeuwgetij der Utrechtsche academie. Utrecht, 1836. - L.Ph.C. van den Bergh, Gedenkboek van het tweede eeuwfeest der Utrechtsche Hoogeschool. Utrecht, 1837. - I.H. Burlage, Academische tafereelen, ontworpen en geschetst tijdens het tweede eeuwfeest der Utrechtsche Hoogeschool en in rijm gebragt. Utrecht, 1838. - Beknopt verslag der viering van het tweede eeuwfeest der Utrechtsche Akademie. Haarlem, 1876.

5 - Harderwijk

H. Bouman, Geschiedenis van de voormalige Geldersche Hoogeschool en hare hoogleeraren. Utrecht, 1844-47. 2 dln. - J.S. van Veen, Uit de uitwendige en inwendige geschiedenis der voormalige Geldersche Hooge school. Gelre I, 1898.

R.O. Schrassert, Speculationes juridicae posteriores, ofte nadere opmerkingen op de proce-

[p. 365]

dure bij den academischen Senaat binnen Harderwijk gehouden tusschen de studenten Schrassert en Wijhe. Elburg, 1746. 4^o. - A.J. van der Ven, Een noodlottige vechtpartij te Harderwijk in 1742. Historia, Juni 1936.

6 - Amsterdam

J. van Lennep, Gedenkboek der plechtige viering van het 200-jarig bestaan der Doorluchtige school te Amsterdam. Amsterdam, 1832. - C.M.J. Willenmier, Een bladzijde uit de geschiedenis van het Athenaeum Illustre te Amsterdam. Amsterdam, 1875. - Th. Jorissen, Het verleden van de Universiteit van Amsterdam. Rede. Amsterdam, 1882. - C.M.J. Willenmier, De gemeente Universiteit te Amsterdam. Haarlem, 1887. - Gedenkboek Athenaeum en Universiteit van Amsterdam. Amsterdam, 1932. fol.

Statistische gegevens betreffende de Universiteit van Amsterdam, in vergelijking met andere Nederlandsche Universiteiten. Amsterdam, 1926. (Vergelijk ook de Statistiek voor het Hooger Onderwijs.)

Phiboenus, Het boek der Chronyken der feesten van Amsterdam des jaars 1832. Amsterdam, 1832. - Gaudeamus! De Amsterdamsche Universiteitsfeesten van 21 Juni-2 Juli 1932. Amsterdam, 1932. - Verslag van de herdenking van het derde eeuwfeest van de Universiteit van Amsterdam. Amsterdam, 1933. fol.

7 - Illustre scholen

C. Fransen van Eck en P. Bosscha, Het tweede eeuwfeest van het Athenaeum illustre te Deventer op 16 Februari 1830. Deventer, 1830. - J.P. Arend, Het tweede eeuwfeest van de stichting der Doorluchtige school te Deventer. Deventer, 1831. - J.C. van Slee, De Illustre school te Deventer, 1630-1878. Hare geschiedenis, hoogleeraren en studenten. 's Gravenhage, 1916. 2 dln.

C.R. Hermans, Geschiedenis der Illustre en Latijnsche schole te 's Hertogenbosch (1630-1848). Amsterdam, 1852.

G.D.J. Schotel, De Illustre school van Dordrecht. Utrecht, 1857.

(I. in de Betouw) Quartierlijke Academie en apostolische of Latijnsche school te Nijmegen. z.p. en j.

8 - Delft

J. Pijnappel, De Koninklijke Academie te Delft. Amsterdam, 1859. - A. Huet, De Delftsche Akademie en Polytechnische school. Purmerend, 1880. - (W.J. Hoffman J.Jz.) Gedenkschrift van de Koninklijke Academie en Polytechnische school, 1842-1905. Samengesteld ter gelegenheid van de oprigting der Technische Hoogeschool. Delft, 1906, 4^o. - De Technische Hoogeschool te Delft van 1905-1930. Delft, 1930.

Herinneringen aan de viering van het derde lustrum der Kon. Academie, Delft, 1857.

9 - Vrije universiteit

J. Woltjer, De eerste vijfentwintig jaren der Vrije Universiteit. Rede. Leiden, 1905. - J.C. Rullman, 1880 - 20 October - 1930. De Vrije Universiteit. Amsterdam, 1930. - Gedenkboek van het 50-jarig bestaan der Vrije Universiteit, 1930. Amsterdam, 1930.

B - Alba studiosorum

Album studiosorum Acedemiae Lugduno-Batavae. 's Gravenhage, 1875. 4^o. - Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae (1875-1925) door J.E. Kroon. Leiden, 1925. 4^o.

Album studiosorum Academiae Groninganae. Groningen, 1915. 4^o.

Album studiosorum Academiae Rheno-Trajectinae, 1636-1886. Utrecht, 1886. 4^o.

Album academicum van het Athenaeum illustre en de Universiteit van Amsterdam, bevattende de namen der hoogleeraren en leeraren van 1632 tot 1882 en der studenten van 1799 tot 1882. Amsterdam, 1882. 4^o. - Album academicum van het Athenaeum illustre en van de Universiteit van Amsterdam, bevattende de namen der curatoren, hoogleeraren en leeraren van 1632-1913 ... en der studenten van 1799-1913. (door J. te Winkel) Amsterdam, 1913. 4^o.

Album studiosorum Academiae Gelro-Zutphanicae. Ed. J.G. van Epen. 's Gravenhage, 1904.

[p. 366]

C - Geschiedenis van studentenvereenigingen

1 - Leiden

L.D. Frank en H.B. Wiarda Beekman, Geschiedenis van het Leidsch studentencorps. Leiden, 1927. - M.A. Beelaerts van Blokland, Schets eener geschiedenis der studentensociëteit ‘Minerva’. Leiden, 1936.

J.H. Bybau, De leden van het Collegium illustre cui symbolum ‘Non sordent in undis’ te Leiden, 1815-1915. Leiden, 1916. - F.G.W.J. Backer, Sempre's eeuwfeest 1831-1931, 8 December. Kroniek van het Leidsch studentenmuziekgezelschap Sempre Crescendo. Leiden, 1931. 4^o. - Gedenkboek van het sodalicium literis sacrum. Vijftig jaar studentenleven te Leiden, 1872-1922. Leiden, 1922.

Optogt gehouden door de studenten der Leydsche Hoogeschool 9 Februari 1835. Leiden, 1835. 4^o. - (Nic. Beets) De maskerade. (Gedicht). Leiden, 1835. - Gedenkboek der feestelijke vereeniging van oud-studenten der Leidsche Hoogeschool, gehouden binnen Leiden den 9den Augustus. Leiden, 1838. - De intogt van Jan van Beijeren binnen Leyden, 8 Februari 1840. -Intogt van Frederik Hendrik te 's Hertogenbosch, 11 Januari 1850. Leiden, 1850. 4 stkn. - Quidam (J. van der Hoeven) Een studentenfeest. Leiden, 1855. - Herinnering aan Leyden in Juny 1855. Leiden, 1855. 4^o. - (Verder nog verschillende publicaties van deze soort).

2- Groningen

Uit Vindicat's verleden. Gedenkboek van het Groningsch studentencorps. Groningen, 1921.

T. Kuiper, Waarom moet Vindicat ophouden te bestaan? Groningen, 1868. - W. Hecker, Toespraak ter opening der reunie van oud-studenten der Groningsche Hoogeschool. Groningen, 1879. - (J. Bergsma) Vindicat atque Polit. Overdruk uit de Provinciale Groningsche Courant. Groningen, 1884. - Lustrumboek Vindicat atque Polit. Groningen, 1914. - Idem, 1934. - Rapport uitgebracht door de commissie van onderzoek inzake een reorganisatie van het Groninger studentencorps. Groningen, 1919.

3 - Utrecht

W.C.A. van Vredenburch, Schets van eene geschiedenis van het Utrechtsche studentenleven. Utrecht, 1914. - Het Utrechtsch studentenleven, 1636-1936. Utrecht, 1936. 4^o. - W.C.A. van Vredenburch, Utrechtsche studentencorpsrecht. Leiden, 1894.

J.D. van der Plaats, Geschiedenis van N.D.N.E.A., voordracht bij de viering van het 24-jarig bestaan op 1 December 1877. Utrecht (1878). - Gedenkboek van het halve-eeuwfeest van het Utrechtsch Studenten Zendinggezelschap Eλϑέτο ή βασιλεία σου, opgericht 21 April 1846. Utrecht, 1896. 4^o. - Verslag 1875-1885 der Utrechtsche studentenvereniging ‘Unitas pharmaceuticorum’. Dieren, 1885. - Over geschiedenis en principes van U.S.R. Utrecht, 1915.

4 - Amsterdam

Geschiedenis van het Amsterdam studentenleven, 1632-1932. Gedenkboek. Amsterdam, 1932. fol.

Feestbundel ter herinnering aan de viering van het 75-jarig bestaan van E.T.E.B.O.N. Haarlem, 1890. - A. Winkler Prins, Feestavonden van de studentenkring N.E.K. Amsterdam, 1895. - Verslag van de lustrumfeesten gevierd ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan der pharmaceutische studentenvereeniging ‘Luctor et Emergo’ te Amsterdam. Amsterdam, 1898. - Gedenkboek, samengesteld bij gelegenheid van het vijfde lustrum van het vrij dispuutgezelschap V.I.V.A.T. 1908-1933. Amsterdam, 1933. - Gedenkboekje ter gelegenheid van het derde lustrum van het vrij dispuutgezelschap V.I.A.T.O.R., 25 Mei 1932. Amsterdam, 1933. - Gedenkboek van het dispuutgezelschap N.I.S.I.T.A., 1912-1937. Amsterdam, 1937.

5 - Delft

Geschiedenis van het Delftsch studentencorps. Uitgeg. door den senaat. Delft, 1895. - H.J. Verhellouw, Geschiedenis van het Delftsche studentencorps, 1848-1898. Delft, 1898. 4^o. - (M.H.K. Franken) Gedenkboek van het Delftsche studentencorps, 1848-1923. Delft, 1923. 4^o.

Gedenkboek van het XIde lustrum van het Delftsche studentencorps. Delft, 1903. 4^o. 2 dln. - Gedenkboek der lustrumviering van het Delftsch studentencorps. Delft, 1908. 4^o. - Shah Abbas de Groote. Zijn intocht... op het XIIIde lustrum van het Delftsche studentencorps. Delft, 1913.

[p. 367]

Gedenkschrift van de R.K. studenten Vereeniging ‘Sanctus Virgilius’, uitgegeven ter gelegenheid van haar IIe lustrum. Bergen op Zoom, 1908. 4^o. - Lustrumboek van den Delftschen studentenbond, 1897-1922. Delft, 1922.

6 - Landelijke vereenigingen

Th. Scharten, De wording der Nederlandsche Christen Studenten Vereeniging. Rotterdam, 1903. - H.C. Rutgers, De Nederlandsche Christen Studenten Vereeniging. Amsterdam, 1908. - De wereldfederatie van Christen Studenten Vereenigingen. Utrecht, 1912. - M. van Rhijn, Taak en arbeid der Ned. Christen Studenten Vereeniging. Utrecht, 1920. - M. van Rhijn, Geschiedenis van het jeugdwerk der N.C.S.V. Leiden, 1929. - Tijdspiegelingen aan de Nederlandsche gemobiliseerden aangeboden door de N.C.S.V. z.p. 1916.

J.H. Adriani, De Christen Studentenbeweging. Rotterdam, 1905.

Gedenkboek der Societas Studiosorum Reformatorum ter gelegenheid van haar 6de lustrum. Rotterdam, 1916. - Gedenkboek uitgegeven ter gelegenheid van het 8ste lustrum, 1886-1926. Rotterdam, 1926. - Gedenkboek uitgegeven ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan der Societas Studiosorum Reformatorum. Amsterdam, 1936.

Gedenkboekje V.C.S.B. 1920.

D - Geschriften over diverse gebeurtenissen; Groenvraagstuk

Mensinga, Groninga triumphans. Groningen, 1673.

(Ulr. Huber) Dansmeester van Franquer geheekelt en geholpen. Leeuwarden, 1683. 4^o. - T. Paludanus, Academie-dansschool. Leeuwarden, 1683. - (Joh. van Holst) Missive aan een vriend. Leeuwarden, 1683. 4^o.

Brief van N.N. aan den zeeden-meester der studenten, zo als zijn Hoog-Eerwaarde zich gelieft te noemen, in het weeklijke papier door Zijn Ed. geschreven voor de groentjes. Leiden, 1751.

Verslag van de Commissie der studenten in de zaak van 10 Oct. 1825. (Utrecht, 1826).

Antwoord op de admonitie van den Rector en den akademischen Senaat der Leydsche Hooge school. (Leiden, 1828).

M. Siegenbeek, Vergelijkende beschouwing van 't geen door de kweekelingen der Leidsche Hogeschool in de jaren 1672, 1825 en 1831 tot verdediging van het vaderland verricht is. Leiden, 1831. - J. Roemer, Gedenkschrift van den veldtogt der heeren studenten van de Hoogeschool te Leiden. Leiden, 1831. 2 stkn. - G. van de Linde, De vrijwillige jagers der Leidsche Hoogeschool in 1830 en 1831. Leiden, ca. 1875. 12^o. - Gedenkboek der vrijwillige flankeurscompagnie Groninger en Franeker studenten. Groningen, 1832.

Het Collegium Civitatis Academiae Lugduno-Batavae Supremum aan allen, die in het heil van het Leidsch studentencorps belangstellen. Leiden, 1839. - (W.F.G.L. d'Alblaing van Giessenburg) Vrijmoedige gedachten over de wetten en instellingen der beide corpsen studenten te Leiden. Leiden, 1839. - Brief aan mijn vriend D. Leiden, 1839. - Een brief over het papier en inkt vermorsen der Wouldbes. Leiden, 1839. - Iets onpartijdigs over de Leidsch studenten-almanakken. Leiden, 1840. - (J. Kneppelhout) Het laatste vlugschrift. Leiden, 1840. - Groen, Novitius, Vrijheid. Leiden, 1841. - Aanteekeningen op het boekske genaamd Groen, Novitius, Vrijheid, Leiden, 1841. - C.G. Cobet, Allocutio ad commilitiones. Leiden, 1852.

Brief aan den heer student B. over het groenwezen en den studentensenaat. Amsterdam, 1839. - Voorstel aan den Utrechtschen studentensenaat ter aanneming der wetten van het studentencorps der Leydsche Hoogeschool. Amsterdam, 1839. - Een woord aan allen, die den Amsterdamschen studenten-almanak voor 1855 gelezen hebben. Amsterdam, 1855.

Aan mijne academiebroeders, bijzonder aan de theologanten. Utrecht, 1838. - De Senatus theologorum verdedigd tegen het stukje aan mijne academiebroeders, bijzonder aan de theologanten, door M.S. Utrecht, 1839. - (C.P. Henny) Echo, of hartelijk woord aan mijne academiebroeders. Utrecht, 1839. - (J.J.L. ten Kate) Aan mijne academiebroeders. Utrecht, 1839. - (J.J.L. ten Kate) Aan mijne academiebroeders. Geen echo. Utrecht, 1839. - (A.F.H. l'Espinasse?) Eene hervorming van de wetten der Utrechtsche ontgroensenaten noodzakelijk. Utrecht, 1839. - (P.M. Tutein Nolthenius) Een woord aan onze Utrechtsche medestudenten en in het bijzonder aan de schrijvers van Eene Hervorming, enz. en Echo, Protestanten en Roomsch-

[p. 368]

gezinden. Leiden, 1839. - (A.M.G. Smulders) Gedachten van eenen protestantschen student over: Een woord aan onze Utrechtsche medestudenten. Leiden, 1839. - Nog iets over het ontgroenen der studenten of ontwerp tot een verzoekschrift aan de leden der Tweede Kamer der Staten-Generaal. Utrecht, 1839. - Critische aanmerkingen op academische geschriften. Utrecht, 1839.

Bedenkingen tegen het groenwezen aan de Utrechtsche Hoogeschool. Uitgegeven vanwege het gezelschap Sappho. Utrecht, 1848. - Gedachten bij het lezen der van wege het gezelschap Sappho uitgegevene bedenkingen tegen het groenwezen. Utrecht, 1848. - Gedachten over het groenwezen van eenige studenten. Utrecht, 1854.

De bestaande tweespalt en haar oorzaken. Toegelicht op last van het Utrechtsche studentencorps. Utrecht, 1855. - D. Koorders en H.G.B. Nahuys, Het manifest van den afgetreden senaat. Utrecht, 1855. - (F.H. van Affelen van Oorde) De noodzakelijkheid der afscheiding betoogd door eenige leden van het voorloopig bestuur der afscheiding betoogd door eenige leden van het voorloopig bestuur der nieuwe Utrechtsche studentenvereeniging. Utrecht, 1855. - E.J. van der Meer en W.F. Schrook, De scheuring onder de Utrechtsche studenten. Amsterdam, 1855.

S. Crommelin, Welmeenende raadgevingen aan studenten-jongelingen, maar ook aan anderen. Leeuwarden, 1852. - Raad van eenen vader aan zijnen zoon bij diens vertrek. Schoonhoven, 1852.

J.A.H. H(euff) Een woord aan de leden van het Delftsch studentencorps. Delft, 1857. - De academische opvoeding in verband met de jongste gebeurtenissen te Delft. Leiden, 1861. - J.E. Slingervoedt Ramondt, Letterknechterij. Een woord aan de Nederlandsche studenten. Delft, 1864.

Oorlog of vrede? De strijd van het Utrechtsche studentencorps door een lid van het Leidsche studentencorps. Leiden, 1863. - Open brief aan het Utrechtsche studentencorps... naar aanleiding van den Almanak van het Leidsch studentencorps. Utrecht, 1863. - Vrede en geen oorlog. Utrecht, 1863. - Het verslag van den Utrechtsche studenten-almanak voor 1864 en het adres van enkele theologanten, door een student in de theologie. Utrecht, 1864. - Wat was de oorsprong? Hoe zal het einde zijn? Nog een woord over den strijd tusschen de Utrechtsche en Leidsche studentencorps. Utrecht, 1864. - Het feest te Woerden. Verzoening tusschen het Leidsche en Utrechtsche studentencorps, Leiden, 1864.

F.J.A.M. Wierdels, Difficiles nugae. Geschiedenis van het Amsterdamsch studentencorps en van den Amsterdamschen studentenbond. Amsterdam, 1889. Herdruk met naschrift 1889. - G. Hofstede Gz., Fulgura fracta. Antwoord aan den Heer Wierdels. Het goed recht van den Amsterdamschen studentenbond. Amsterdam, 1889. - H.J. Koenen, Gebrek aan doorzicht of Oog voor noodzakelijkheid. Een vriendschappelijk woord over Difficiles Nugae. Amsterdam, 1889. - De Lantaarn. Orgaan voor Noord- en Zuid-Nederland. Dieren, 1889. (Eenige nrs. zg. 5e jrg. spotblad tegen den bond.)

A.J. Fraenkel, Open brief aan hen, die de Universiteit voor het eerst bezoeken. Leiden, 1879. - A.J. Fraenkel, Het groenwezen. Leiden, 1885.

Groenloopen. Een ernstig woord aan ouders en voogden van aanstaande studenten door een hoogleeraar. Amsterdam, 1904. - J.W. Wicherink, Beschouwingen over het groenloopen. Amsterdam, 1904. - J.H. Telders, De groentijd te Delft. Delft, 1904. - Groenloopen geen zelfvernedering. Leiden, 1904. - C.J. van Holthe tot Echten geb. Kuyper van Harpen, Heeft de groentijd nog reden van bestaan? 's Gravenhage, 1909. - J. van Gennep, Het bestaansrecht van den groentijd. Delft, 1909. - A.T.A. Heyting, De groenkanker aan de Universiteiten. De weg tot afschaffing. Amsterdam 1910. - J.J.M. de Groot,De groentijd, een academisch misbruik en de weg tot afschaffing. Hilversum, 1910. - Enquête in zake de groenquaestie. Overdruk uit Het Vaderland. Delft, 1910. - J.W. Wicherink, De onverdedigbaarheid en ontoelaatbaarheid van het groenloopen. Hilversum, 1910. - G.W. Kernkamp, Studentenzeden. Haarlem, 1912. - R.A. van Sandick en J.H. Telders, Afschaffing van den groentijd. Baarn, 1912. - A.F. de Savornin Lohman, Studentenleven. Delft, 1913.

E - Litteratuur over studenten

Th. Rodenburgh, Jaloersche studenten. Amsterdam, 1644. - J. Nooseman, Beroyde student. 3e ed. Amsterdam, 1679. - (P. Bernagie) Het Franeker studentenleven. Amsterdam, 1684. Herdruk Amsterdam, 1744. Ook als: Belachelijke jonker en studente-leven. Kluchtspel. Amsterdam, 1684. Herdruk Doetinchem, 1882. - (Jan van Bergen) Gemengelde Parnasloof. Utrecht,

[p. 369]

1693. - P. de Neyn, Studentenleven. Amsterdam, 1697. - De Franequer Los-kop of hollebollige student, door J.W.D.V. Amsterdam, z.j. 12^o. - Aeg. van Hoven, De student stalknecht. Amsterdam, 1700. - J.J. Mauricius, Het Leidsche studentenleven. 1717. Herdrukt tesamen met Franeker studentenleven, z.j. in 12^o. - De wederspannige student of tegenstrever des huwelijks, z.p. en j. - De dood van Pallas. Treurspel. Rotterdam, 1761.

Iets voor studenten. Middelburg, 1790.

J. van Lennep, Academische idyllen. Amsterdam, 1826. - Utrechtsche akademietafereelen. Utrecht, 1834. - A. Gijsberti Hodenpijl, Willem van Bergen, student aan de Leidsche Hoogeschool. Leiden, 1838-42. 2 dln. - Anti-gerusiomachia. Tragico-comisch-dramatisch en episch digtstuk. Utrecht, 1839.

J.J.L. ten Kate, De tijdperken van het studentenleven. Utrecht, 1842. - Licht en schaduw van het studentenleven door G.M.G. Amsterdam, 1842. 2 dln. - Klikspaan, Studententypen. Leiden, 1841. (Diverse herdrukken) - Klikspaan, Studentenleven, Leiden, 1844. - Klikspaan, De studenten en hun bijloop. Leiden, 1844. - Joh. Dyserinck, Het studentenleven in de literatuur. De medewerkers van Klikspaan. Amsterdam, 1908. - (Verder verschillende tijdschriftartikelen over dit onderwerp.) - P.H. 't Hooft, De student Beets. Haarlem, 1914. - A.J. Luyt, Klikspaan's studentenschetsen. Leiden, 1910. - A. Ver Huell, Werken. Jeugd. Zijn er zoo? Zoo zijn er. Studentenschetsen. Arnhem, z.j. 4^o. - Joh. Dyserinck, Al. Ver Huell in zijn leven en werken. Leiden, (1907). 4^o.

A.F.H. l'Espinasse, Academisch legaat door een oud-student. Utrecht, 1842. - A. des Amories van der Hoeven, Herinneringen aan mijne academiereis in 1843. Leeuwarden, 1845.

Kleine gedichten voor de lieve jeugd aan de hooge scholen, naar Mr. Hironymus van Alphen. Door een student (H. Fabius). Amsterdam, 1846.

(A.F.H. l'Espinasse) Waarachtige physiologie van den student, of eene oorspronkelijke student door Joris Bromminck; Deventer, 1846. - (P. Loosjes) Mijn kamer, door een student. Utrecht, 1849.

Thrasybulus, Groen en rijp. Haarlem, 1854. - Asters dichtbundeltje, bijeenverzameld door studenten te Leyden en Utrecht. Leiden, 1854. - H.J. Witzenburg, Juvenilia. 1860. - Lans, Sympozionomie. Tafelwet voor de akademische jeugd. 's Gravenhage, 1864. - G. Pruys van der Hoeven, Akademielieven. Utrecht, 1866. - Piet Paaltjens, Snikken en grimlachjes. Schiedam, 1867.

(M. de Bruyn) Breviarum studiosorum. Arnhem, 1871.

P. Brooshooft, Academische dissolving vieuws. Leiden, 1875. - Roland, Akademieleven, een copij naar het origineel door een paedagoog. Utrecht, 1878. - (P. Harting) Voorheen en thans, 1828-78. Herinneringen, opmerkingen en wenken door een oud-student. Utrecht, 1878.

De student in zijn eerste jaar, of Vergadering van 't Oratorisch gezelschap ‘Rommelzoo’. Klucht. Utrecht, 1883.

L.A. Bähler, Een en ander in dicht en ondicht uit mijn studententijd. Groningen, 1892.

Cornelie Huygens, Barthold Meryan. Amsterdam, 1897. - M. van der Werf, Jan Mulstok. Roman uit de Deltsche studentenwereld. Schiedam, 1898. - Tjeerd Flappuith, Toen ik Indisch student was. Amsterdam, 1902. - (A.W. Kamp en M.D. Horst) Rotte Blâren, Leiden, ca. 1905 - Annie Salomons, Een meisje-studentje. Bussum, 1907. - Annie Sillevis, Een meisje-student over ‘Een meisje-studentje’. Rotterdam, 1907. - F. Lelyvelt, Het ventje-studentje. Bergum, 1908. - Tjebbo Franken, Studentenhaver. Amsterdam, 1909. - E.J. Haslingnuis, Het studentenleven (1900-1909).

S.D. van Veen, Academieleven. Baarn, 1910.

Io vivat Bloemlezing uit moderne studenten poëzie, door François Pauwels. Amsterdam, 1912. - Hans Martin, Malle gevallen. Rotterdam, 1913. - Theo Daan, Studentenliedjes. Rotterdam, 1913. - Hippocreen, Bloemlezing uit de Amsterdamsche studentenpoëzie. Amsterdam, 1925. - W. Coops, Leidsch studentenleven in het laatst der vorige eeuw. Rotterdam, 1926. - Io vivat. Studentencocktail, gemixed door P.H. Schröder. Amsterdam, z.j. (1937).

F - Almanakken

Almanak voor het Leidsch studentencorps. 1815 vlg. - Voorjaarsrente. Bloemlezing in poëzij uit de Leidsche studenten-almanakken, 1825-50. Leiden, 1850. - Almanak Vis Unita Fortior. 1840-44. - Jaarboekje der Leidsche studentenvereeniging Pergo et Perago. 1908-09. - Almanak Unitas Studiosorum Lugd. Bat. - Jaarboek der Indologen Vereeniging. Leiden, 1918. - Almanak

[p. 370]

voor de Vereeniging Vrouwelijke Studenten te Leiden. 1922 vlg. - Verder verschillende faculteitenjaarboekjes.

Vindicat atque Polit. Mengelingen. Groningen, 1816. - Almanak voor het Groningsch studentencorps. 1829 vlg. - Bloemlezing uit de Groninger studenten-almanak van de jaren 1829-79. Groningen, 1885. - Almanak van Post Chaos Lux. 1842-44. - Almanak der vrouwelijke studentenclub te Groningen. 1912 vlg. - Faculteiten-jaarboekjes sinds 1907.

Almanak van het Utrechtsch studentencorps. 1823 vlg. - Anthologie uit de Utrechtsche studenten-almanak, 1823-47. Utrecht, 1853. - Feestbundel ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de Utrechtsche studenten-almanak. Utrecht, 1872. - Almanak Mutua Fides. 1856-60. - Jaarboekje van het Korps kweekelingen Mavors Medicator aan 's Rijks kweekschool voor militaire geneeskundigen. 1868. - Veterinaire studenten-almanak. 1887 vlg. - Almanak van den Utrechtschen studentenbond. 1897-1901. (1898 verscheen als Almanak voor den Utrechtschen en den Amsterdamschen studentenbond.) - Almanak voor de tandheelkundige studenten. 1903 vlg. - Jaarboek der Unitas Studiosorum Rheno-Trajectinum. 1914-27. - Lustrumalmanak der Unitas Studiosorum Rheno-Trajectinum. 1916 en 1926. - Almanak van de Utrechtse Vrouwelijke Studenten Vereeniging. 1923 vlg. - U.S.R. boek. 1927 vlg.

Almanak van het Amsterdamsch studentencorps. 1831 vlg. - Bloemlezing uit de Amsterdamsche studenten-almanak, 1832-1881. Amsterdam, 1882. - Bloemlezing uit het mengelwerk van honderd almanakken. Amsterdam, 1930. - Almanak voor studenten aan de genees-, heel- en verloskundige scholen. 1849-51. - Almanak van M.O.D.U.S. 1857-61. - Almanak van het Korps kweekelingen aan 's Rijks kweekschool voor militaire geneeskundigen. 1868-80. - Bloemlezing uit de almanak van het Korps kweekelingen Mavors Medicator. Amsterdam, 1877. - Almanak voor den Amsterdamschen studentenbond. 1887-96. - Jaarboekje der Amsterdamsche Studenten Vereeniging. 1901 vlg. (En faculteiten-jaarboekjes.) - Jaarboekje Unitas Studiosorum Amstelodamensium. 1914-1916. - Almanak der U.S.A. 1916 vlg. - Lustrumalmanak U.S.A. 1911-1936. Amsterdam, 1936. - Almanak van de Amsterdamsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging. 1934 vlg.

Almanak van het Delftsch studentencorps. 1851 vlg. - Bloemlezing uit de Delftsche studenten-almanakken 1857-64. Delft, 1864. - Idem 1851-75. Delft, 1875. - Idem 1876-98. Delft, 1898. - Jaarboekje der Indologen Vereeniging. Delft, 1883-92. - Almanak der Indologische Studenten Vereeniging, 1892-96. - Almanak van het Indologisch studentencorps. 1897-99. - Almanak voor den Delftschen studentenbond. 1900 vlg. (1919-21 als Jaarboekje). - Almanak der Delftsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging. 1914 vlg. - Jaarboekje van den Delftschen studentenbond. 1921 vlg.

Almanak voor het studentencorps aan de Vrije Universiteit. 1898 vlg.

Almanak van de Vereeniging ‘Landbouw Societeit Ceres’. 1905-10. - Almanak van het Wageningsch studentencorps. 1910 vlg. - Almanak van den Wageningschen studentenbond. 1924 vlg.

Almanak van het Rotterdamsch studentencorps. 1915 vlg. - Jaarboekje der Vereeniging voor Studiebelangen aan de N.H.H. 1916 vlg. - Almanak van den Rotterdamschen studentenbond. 1922-23. - Almanak der R.K. studentenvereeniging Sanctus Laurentius. 1935 vlg. (getypt). - Almanak van de Rotterdamsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging. 1936 vlg.

Nijmeegsche studenten-almanak. 1929 vlg.

Jaarboekje van het Tilburgsche studentencorps St. Olof. 1930 vlg.

Annuarium der R.K. studenten. Leiden, 1902 vlg.

Jaarboekje van de Ned. Christen Studenten Vereeniging. Amsterdam, 1907 vlg.

Zionistisch jaarboekje van de Ned. Zionistische studenten organisatie, 's Gravenhage, 1909-24.

Jaarboekje van den Vrijzinnig Christelijken Studentenbond. 1916 vlg.

Annuarium der Societas Studiosorum Reformatorum. Rotterdam, 1924. Delft, 1928-29. Vervolgd als Almanak der S.S.R. Delft, 1929 vlg.

Jaarboek van het Dietsch Studenten Verbond. (Amsterdam) 1930 vlg.

[p. 371]

G - Tijdschriften

De Spectator der studenten. Leiden, 1774. Herdruk, Utrecht, 1780. - Nieuwe Spectator der studenten voor studenten in de theologie in 't bijzonder. Leiden, 1777. Herdruk Utrecht, 1780.

De gekortwiekte faam. (Utrechtsch akademisch blad) Amsterdam, 1825-28. - De Faam. Utrecht, 1834. - Utrechtsche akademische recensent. Utrecht, 1834. - Utrechtsche akademietafereelen. Utrecht, 1834. - Minerva. Tijdschrift voor studenten, academische berichten en boekbeschouwing. Amsterdam, 1835-36. - Gedenkschriften van een student. Utrecht, 1838-41. - Braga. Dichterlijke mengelingen. Utrecht, 1842-44. Herdruk 1883. - Panathenaeum. Studentenblad. Groningen, 1842-43.

Eltheto. Utrecht, 1846 vlg. (In 1913 overgenomen door de N.C.S.V. als Eltheto, studentenweekblad, orgaan van ...).

Universiteitsblad. Utrecht, 1849-50. Amsterdam, 1854-55. - Lucifer. Academische courant. Utrecht, 1850-53. - Vox studiosorum. Utrecht, Leiden, 1865-74. Leiden, 1875-92. Utrecht, 1893 vlg. - Studentenweekblad. Utrecht, 1871-74. (Opgegaan in Vox). - Minerva. Leiden 1876 vlg.

Vrije arbeid. Geïllustreerd studentenmaandblad. Utrecht, 1882-84. - Alma Mater. Orgaan van den Amsterdamschen studentenbond. Amsterdam, 1888-90. - Propria Cures. Amsterdamsch studentenblad. Amsterdam, 1890 vlg. - Stemmen. Delft, 1891. - Excelsior. Utrecht, 1893. - Saphir. Leiden, 1896. - In den Nevel. Studententijdschrift. Delft, 1897-99. - Spectemur agendo. Utrecht, 1896 en 1899. - Delftsch studentenweekblad. Delft, 1898 vlg. - Utrechtsch studentenweekblad. Utrecht, 1900 vlg. - Ceres. Orgaan van het Wageningsch studentencorps. 1906 vlg. - Technisch studententijdschrift. Officieel orgaan van de Vakvereenigingen der studenten aan de Technische Hoogeschool. Delft, 1909 vlg. - Absyrtus. Orgaan van het Veterinair studentencorps. Utrecht, 1910 vlg. - Alma Mater. Utrecht, 1911-16.

Roomsch studentenblad. Leiden, 1910-32.

Het Utrechtsch maandblad voor vrouwelijke studenten, Utrecht, 1911-13. - Maandblad voor vrouwenstudie. Utrecht, 1913-15.

Virtus Concordia Fides. Orgaan van het Leidsch studentencorps. Leiden, 1912 vlg. - Fides. Wageningsch studentenorgaan. Wageningen, 1913 vlg.

Fraternitas. Groot Gereformeerd studentenmaandblad. Delft, 1914-29. - Mededeelingen van de Ned. Christen Studenten Vereeniging. Amsterdam, 1915-16. - Berichten uit den Vrijzinnig Christelijken Studentenbond. Rotterdam, 1916 vlg.

U.S.R. mededeelingen. Utrecht, 1917-23. - Rotterdamsch studentenweekblad Hermes. 1919 vlg. - Vivos Voco. Officieel orgaan van de Unitas Studiosorum Rheno-Trajectinum. Utrecht, 1923 vlg. (1923-25 Maandblad van U.S.R.).

Kentering. Maandblad van den Bond van Soc. Dem. studentenclubs. Amsterdam, 1923 vlg.

Algemeen Groningsch studentenweekblad Der Clercke Chronicke. Groningen, 1924 vlg.

Maandblad der V.C.S.B. Utrecht, 1922-26.

Vox Carolina. Nijmegen, 1926 vlg.

(Wetenschappelijke) Mededeelingen. Rotterdam, 1926 vlg.

Vinculum studiosorum. Orgaan van de Unitas Stud. Lugd. Bat. Leiden, 1926 vlg. - Unitas. Amsterdamsch studentenblad. Amsterdam, 1926 vlg. - Rotterdamsch studentenblad. Rotterdam, 1928 vlg.

De Bries, Uitg. Drankweer- en Heemvaart-interacademiale. 1927-29.

Orgaan der S.S.R. Groot Gereformeerd studentenblad. Delft, 1929-31. Vervolgd als Libertas ex Veritate. Orgaan der Soc. Stud. Ref. Voorburg, 1931 vlg.

Acta Augustineana. Orgaan der R.K. studentenvereeniging St. Augustinus te Leiden. Leiden, 1930 vlg. - Vox Veritatis. Orgaan der R.K. studentenvereeniging te Utrecht. Utrecht, 1931 vlg. - Viking. Orgaan der Tilburgsche studentenvereeniging St. Olof. Tilburg, 1932 vlg.

Lustrumcourant der Rotterdamsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging. Rotterdam, 1931.

Fryslan Oerein. Amsterdam, 1932-35.

Dietsche Orde. Algemeen Dietsch studententijdschrift. Overveen, 1932-33.

Katholiek Amsterdamsch studentenblad. Amsterdam, 1933.

Conjecturealia. Roterdamsch studentenblad. Rotterdam, 1933-34.

Centraal faculteitenblad. Amsterdam, 1936 vlg.

De Wig. Orgaan der Ned. Nationaal-Socialistische Studentenfederatie. 1934.

De Dijk. Orgaan van de Unie van R.K. studenten. Leiden, 1932-38. - Groenhout. Leiden, 1938 vlg.

[p. 372]

H - Zangbundels

Studentenzangen. Leiden, 1822. - Studenten-liederen, in muzijk gebragd door Benedict Warstadt. Utrecht, (1827). - Groninger studentenliederen. Groningen, 1833. - Studentenzangen van den Senaat Ne Praeter Modum aan het Athenaeum Illustre te Amsterdam. Amsterdam, 1835. 12^o. - Q.J. Goddaard. Zangen voor de studenten der geneeskundige school. Rotterdam, 1836. - (J.A. Baart de la Faille) Studenten-liederen. Groningen 1854. - Vademecum voor den student. Liederenboek 3e ed. Utrecht, 1870. (Nog verschillende herdrukken). - (M.J. Valeton en B.S. Scholtens) Studentenliederen. Groningen, (1871). - Mr. Adam, Studentennalatenschap. Utrecht, 1871.

Nieuw liederenboek voor den Nederlandschen student. Amsterdam, 1895. 16^o. - Fr. Coers, Liederenboek van Groot-Nederland, Utrecht, 1896-1902. 4 dln. 4^o. (Deel I onder den titel Studentenliederenboek van Groot-Nederland). - Studentenzangen, opgedragen aan de Illustrissimus Senatus Studiosorum Amstelodamensium. Amsterdam, 1910. 12^o. - Studentenliederboek van Groot-Nederland. Utrecht, 1931. - Vivat academia. Utrecht, 1935. - J.W. Wicherink, Studenten zingt! Een bundel Nederlandsche studenten en oud-studenten liederen. Leiden, 1936. 12^o.

I - Sport en moderne stroomingen

G.A. Abendanon en N.J. Beversen, Gendenkboek der studentenroeisport en van den Ned. Studenten Roeibond, 1883-1932. Delft, 1932. - Gedenkboek van de Delftsche Studenten Roei Vereeniging Laga, 1876-1932. Delft, 1932. - Gedenkboek, verschenen bij het 50-jarig bestaan van de Amsterdamsche studentenroeivereeniging Nereus, 1885-1935. Amsterdam, 1935.

H. Treub, C. Winkler e.a., De vrouw en de studie. Voordrachten en debatten. Haarlem, 1898. - T.M. Wibaut, Het meisje aan de Universiteit. Rede. Amsterdam, 1908. - Een wereldcorrespondentie van meisjesstudenten. Opstellen over Vrouwenstudie. Uitg. der Ver. Vrouw. Stud. Leiden, 1910. - Nine Minnema, De andere lijn. z.p. en j. (Amsterdam, 1922).

H. Burger, Feestrede, uitgesproken ter begroeting van het vierde Groot Ned. Congres. Z.p. (1913).

Zal ik mij vroolijk maken met een glas wijn? Een voorlezing door een oud student. Groningen, 1850. - Waarom studeren wij? Aan de akademieburgers in Nederland door een gepromoveerd student. Utrecht, z.j. (1864). - Aan studenten en niet studenten. Lezers, waarom studeren? Utrecht, z.j. - Wij studenten. Uitgave der interacademiale geheelonthoudersbond. Utrecht, 1924.

De ontucht in de studentenwereld. Antwoord aan ‘een student’ door een medestudent. Amsterdam, 1890. - S.K. Bakker, Heeft de student ook zedelijke plichten? Leiden, 1911. - H.Y. Groenewegen, De student en de godsdienst. Leiden, 1915. - F.W. Grosheide, Principieel studeeren. Kampen, 1919.

Ger. Brom, De omkeer in 't studentenleven. Delft, 1923.

P.A. Diepenhorst, Universiteit en maatschappij. Utrecht, 1912. - Aan onze aanstaande medestudenten. Uitgegeven in opdracht van de Ned. Studenten Unie. Utrecht, 1914. - G. Horraeus de Haas, Student en maatschappij. Amsterdam, 1925. - K. Engels, Heemvaart, z.p., 1930. - C. van Vollenhoven, Student worden. Gids voor aankome de studenten. Arnhem, 1931. - W. Schermerhorn, Modern studentenleven. Rede. Delft, 1934. - G.R. Kruissink, Het daagt in de studentenwereld. Beschouwingen over den student-politicus. Delft, 1935.

De toekomst der academisch gegradueerden. Rapport van de commissie ter bestudeering van de toenemende bevolking van Universiteiten en Hoogescholen en de werkgelegenheid voor academisch gegradueerden. Groningen, 1936.