Logo DBNL
Toneelwerken (1975)

Toneelwerken

(1975)–Jan Vos–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Klucht van Oene,
door Jan Vos.

Den Vijfden Druk, Op nieuws overzien, verandert, en vermeerdert.
t'Amsterdam,
By Jacob Lescaille, Boekverkooper op den Middeldam, naast de Vismarkt, in 't jaar 1662.
 
D'Autheur kent geen exemplaren voor de zijne, dan die by den voornoemden Lescaille gedrukt zijn.



illustratie

Aan I.H.+
 
Uw Klucht is niet op maat, om dat ze heel op maat is.1
 
Een Klucht moet zijn als 't graauw dat onbepaalt in praat is.2
 
Wat elk in Treurspel roemt wordt in een Klucht gewraakt.3
 
Een maatelooze Klucht is recht op maat gemaakt.4
 
 
 
JAN VOS.

Kluchtspeelders.

Geile Fijtje, Oenes Wijf.+
Lichte Ritsaart, Fijtjes Pol.+
Oene, &c.+
Foppe Ratelwachten.+
Jeurian " "
Looze Trijn, Oenes Meidt.+
Hongerige Tijs, Schout.+
Slempende Tomas, Pachter.+
Waarachtige Jasper, Notaris.+
Dienstige Floris, Steeboô.+
Luye Mieuwes, Diefleier.+
Leepe Roelof, Verklikker.+
Hans Platvoet, Kruier.

Het tooneel is by en in 't huis van, &c.

Klucht van Oene

Fijtje. Ritsaart.
Fijtje.
 
Ritsaart, heb ik men woort van op te passen niet ehouwen?1
Ritsaart.
 
Wat dat de hel niet weet te deinken, dat weeten ritse vrouwen.2
Fijtje.
 
Wat zeidt men liefste daer?
Ritsaart.
 
Dat et vaatje mit wijn,
 
Dat ik jou gisteren belooft heb, veur morgen hier in huis zel zijn:
5
Maar ik mien et te sluiken, om et geldt van de zijs te bespaaren.5
Trijn. Ritsaart. Fijtje.
Trijn.
 
Ey! vrouw kom in huis; miester wordt wakker, en begint hy te baeren.6
Ritsaart.
 
Jou miester moet jou veul vereeren, om dat je miest an zen kant helt.7
Trijn.
 
Dat hy geeft, heb ik liever dat hy onder men voet as in men handt stelt.8
 
Ick hou veul mier van ien geever as van ien beloover.9
10
Miester wordt wel dikwils zeeziek: maar hy geeft niet over.10
Fijtje.
 
Gae jy in de Kelder; hoor je wel Trijn?
Oene roept van binnen.
 
Hou, Fijtje, hou, wat doeje in de nacht van et bedt?11
Fijtje.
 
Ik gae iens nae 't sekreet: want de waterpot is verzet.12
Oene.
 
Ik rae je kom weerom.
Fijtje.
 
Et mocht me onder weeg ontschieten.
Oene.
 
Waer blijfje? hoorje niet?
Fijtje.
 
Ik kan et immers niet uit zwieten.
Oene.
15
Slaet'er wat eieren in: hoorje: maakt et wat kort.15
Ritsaart.
 
De anslag is mislokt.16
Fijtje.
 
Acht dat niet, of Oene gnort;
 
Ik weet die zottebol wel drae in slaep te sussen,
 
Dan keunen wy menkaar wel zonder schreumen kussen.18
Oene.
 
Hou, Fijtje hoorje? hoe maakje et daer zoo lang?19
20
Ik komje strikstrak by mit ien schaer, of mit ien nijptang.20
Fijtje.
 
Rust jy jou hooft men vaar, et zel nou met ien veeg lukken.21
Oene.
 
Ik wou in die tijt men darmen wel leeg drukken.22
Fijtje.
 
Kom Ritsaart, schuilje in de wieg, want men kint is by men snaar,23
 
En Oene weet'et niet, dies is'er in 't minste gien gevaar.24
Ritsaart.
25
Ik zel huilen en jy zelt zingen.25
 
Fijtje wiegt Ritsaart, en zingt: Van drie Moffen en drie Vinken, &c.
Fijtje.
 
Et me kijntje ien hoesje ekrijgt? is et galletje over eloopen?
 
Ik zel jou ien duit an razijntjes en ien bakkers koekje koopen.26
 
Jy zelt mit jou Mamma by jou groote Papa gaen.27
 
Dan zel ik jou vertellen van et Varken dat niet School wou, of men most et School draagen gaen.28
 
Ja ik zel jou et sprookje van Erritje, Boontje, Strootje en Kooltjevier zeggen;29
30
Hoe dat Strootje, in plaats van ien brug, over ien sloot ging leggen;
 
Daar Erritje over heen rolde, om niet te koomen in noodt:31
 
Maar mit dat Kooltjevier op et midden quam, branden et Strootje deur, en Kooltjevier viel in de Sloot,32
 
Daer et zen ongelok, as jy wel kan deinken, betreurde.
 
En hoe Boontje om Kooltjeviers ongelok zoo lachte dat zijn naersje scheurde.
35
Hoe dat Boontje toen, om ien lapje veur zen naers te krijgen, nae ien schoenlapper tradt.
 
Seur die tijdt hebben al de Boontjes zwarte lapjes veur heur naers ehadt.36
Oene. Fijtje. Ritsaart.
Oene.
 
Wel, Fijtje wat is hier te doen? dus in de nacht te zingen?37
Fijtje.
 
Et kijndt stelt de pijpen vaar, et zou schier uit de wieg springen.38
Oene.
 
Sus, sus, jy stoute boef, leg stil jy argegast;39
40
Jy moet haest in de broek: want me dunkt dat jy de wieg ontwast.40
 
Ik zel jou school besteen by miester Floor de vreemdert:41
 
Liert dan e, n, tuttelende, b, a, ba, b, o, bo, in 't groot eemdert.42
Fijtje.
 
Nou kijk jou papa iens an, zoo krijgt hy licht een duit uit zen tas.43
Oene.
 
De jonge lijkt me of hy uit men aanzicht esneen was.44
Fijtje.
45
Men kijndtje et epist: loop ien drooge luier haalen.
Oene.
 
Ik loop na binnen, de tijdt lijt niet dat ik lang zel draalen.46
Ritsaart.
 
Men brandt hier hoorens, ik kies et haazepadt.47
Fijtje.
 
Ik loop al waer men Ritsaart loopt.
Ritsaart.
 
Verschuilen wy hier wat.48
Oene. Ritsaart. Fijtje.
Oene.
 
Stae, Ritsaart, stae, waer wilje mit Fijtje heen loopen?
50
Hou stal, of ik zel jou leevendig et vel afstroopen,50
 
Al was' er sinjeur Roggestaert en juffrou Konkelpijps by.51
Ritsaart.
 
Ik heb gien noodt van hangen: want suiker steelen is te zoete dievery.52
Oene.
 
Hadt ik hum, ik dude hum wel mit ien mes in zen rubben.53
 
Ik zweer by myn tuureluur dat ik hum noch zel lubben.54
55
Ik raeje kom weerom, ier dat ik'er mier op vloek.55
Fijtje.
 
Dat loof ik wel; want jy bint ien dubbelde kater, jy vijst deur et hemt in de broek.56
Oene.
 
Ik zeg dat jy Fy weer geeft, of de duivel zel de kaers houwen.57
Fijtje.
 
Wat zou de drasbroek doen, hy gaet de stoel veur zen naers klouwen.58
Oene.
 
Ik zel margen na den Dam gaen en zoeken nae prokreur Boom.59
Fijtje.
60
Ik zel jou nae vijsten en nae pissen, dan hebje veur wijndt en veur stroom.60
Oene.
 
Die guit doet slimmer, of hy men mantel van de kapstok stal, en dat kan ik niet veelen.61
Ritsaart.
 
Dat ik ze van zen schouwers stal, zou ik ze dan ook van gien kapstok steelen?62
Oene.
 
Ik gae nae Avekaet Rijnsewyn, die weet veul uit te rechten, zoo men zegt.63
Fijtje.
 
Dat is waer, hy weet veul uit te rechten: want hy et veul menschen uit haer goedt erecht.64
Oene.
65
Wat of de meer heur veur laet staen? of mientze dat ik mal bin?65
Fijtje.
 
Jy bint ien man as ien paerdevijg: want daer is gien gal in.66
Oene.
 
Ier dat ien uur ten eindt is, zel ik schikken dat ik van heur hoor.67
Fijtje.
 
Doet zoo, schik alle dingen op zen stee, en zet de pispot in et trezoor.68
Oene.
 
Hadt ik men kortelas en was ik dan hiel in et harrenas,69
70
Ik zou hum na zen gat veeteren as ien twiede Olifarrenas,70
 
Ik trots graef olykoek; ien man as are anderhalf.71
 
Laet koomen wie dat wil, al was et de geuze duivel Dikdalf.72
 
Ik bin ien man as ien kammeel; ja ien man as ien drommedaris.
Ritsaart.
 
Jy bindt ien man alliens as ien spiritus familiarus.74
Oene.
75
Ick zel alle gaten deur snoffelen en zoeken na de guit.75
Ritsaart.
 
Die zen neus in alle gaten wil steeken haaltz'er dikwils bestruift uit.76
Oene.
 
Et zou me rechtevoort wel lusten, om op Fy te grauwen.77
Fijtje.
 
Of jy de duivel lusten, wie zou hem voor jou kauwen?78
Oene.
 
Als Ritsaart me te moet komt zel ik zoo blaezen dat hy veur me verschrikken zel.79
Ritsaart.
80
Blaes vry dat jou hooren barst, jy weet wel dat jou wijf jou weer are hoorens beschikken zel.80
Oene.
 
Zou ik Fijtje soo quijt weezen? dat zou me al men leeven moeien;81
 
Zy is noch zoo jong dat mer de ooren van et hooft sneedt, ze zouwen' er van zelf weer an groeien.82
 
Daer by et ze ien gehoorzame mondt, die asze slechts lacht om ien truizenuis,83
 
Van'er iene oor tot et aar loopt en komt van zelf weer t'huys.84
85
Heur rondtom kaakelbont en pumpelpaerse wangen,
 
Zou men in 't gasthuis veur tinne-pispotten an de bedtsteen te pronk hangen.86
 
Op heur kammoesde lippen en op heur neus van die zelfde kleur,87
 
Leest men de stoory van Orsel en Valentijn en van Blancefleur.88
 
Maar dat is al eeven veul, hier dient nou zoo veel spreekens niet.89
Fijtje.
90
Binje zot Stijn? steek jou naers van et bedt zoo bekladtje de deekens niet.90
Oene.
 
Dat hier ien heyen was, ik liet iens in men handt kijken.91
Ritsaart.
 
Nou dient me de gelegentheidt, om Oene uit te strijken.92
Oene.
 
Hoe! is 't hier al deegelijk werk? zeg op, wie hoor ik daer?93
Ritsaart.
 
Jy hoort de duivels miester, dat is slimmer as ien toovenaar.94
Oene.
95
Zoo wou ik wel dat jy me wat raedt gaf sinjeur duivels miester:
 
Want men wijf is op de bien met ien Venus priester:
 
Waer deur dat ik'er gun, tot straf van et onwaerde feit,97
 
Datze, asze sterft, blindt van de aarde scheit.
Ritsaart.
 
Et is ien kleinigheit, ien aar by zen wijf te laeten.99
100
Al wie ien aar by zen wijf lijt, doet an Venus werk van karitaten.100
Oene.
 
Hoe! werk van karitate? dat luitme al te schalk.101
 
Hadt ik Dibberigh etrout in de blaauwestiene blaasbalk,102
 
Ik hadt beter edaen; of Lobberigh mit de Mammen;103
 
Of Woutertje Lammerts; of Lammertje Lammerts in de Lammen,104
105
Naest lamme Lammert Lammertsz. in de lamme Lammere-straet,
 
Dicht by de Lammere kooy daer 't lamme Lam in lamme Lammert Lammertsz. gevel staet.
 
Och Oene, zeyde die, laet me allien op jou liefde hoopen,
 
Of aars zelje me snot uit men neus zien ontloopen.108
 
Wel hoe! en spreekje niet; of en voel jy gien minne-vuur.109
110
Ja, ja, zey ik, loop kakken by daag, de kaersse binne duur.110
 
Zie, zeyze, watje doet, ik bin de Peet van Juffrou krotten,111
 
Allernaast de drie verkierde Spaans-leere Mostert potten:112
 
Daerom beraet jou wel en wilme ook te woort staen:
 
Want ik bin zoo verbranst hiet, jy zout wel ien Ey in men poort braen:114
115
Daer by doetme 't hooft zo bezukt zier dat ik'et jou niet half kan zegge.115
 
Doet jou hooft zier, zey ik, mijn naers doet zier, willewe de zieke by menkaar legge.
 
En Tanneken Boterams maakte ik lest zoo dartel warm,117
 
Dat de liefde uit heur hart schoot tot achter in heur kartel-darm:118
 
Maar ze was zo morssig dat dieze de borsten wou raaken,
120
Tasteze met ien pol-lepel, om dat hy zen handen niet vuil zou maaken:120
 
Maar ze had'er ien deugt by, want ze bleef op'er religi staen,121
 
Datze al-te-mets wel zey, ier ik van men geloof wou gaen,122
 
Of ier ik op et pad van de verdoemenis wou dwaalen,
 
Ik had liever datme de duiker van stonden an quam haalen.124
125
Zoo bin jy, zey ik, al ien stantvastige Meyt.
 
Dat deynk ik wel, zeyze, men moet al veul doen om zijn zaligheyt.
Ritsaart.
 
Zwijg, zwijg, al lang enoeg: want dat jy me verstoorde.127
Oene.
 
Ik heb veul liever datje in men sekreet valt as in men woorden.
Ritsaart.
 
Ik raed jou dat jy zwijgt, en gaet ook flux van hier;
130
Maar zooje hulp begeert komt over ien quartier,
 
Ik zel jou hulpzaam zijn.
Oene.
 
Heb jy 't zoo veur enomen?131
 
Ik binner mee te vreen om flusjes weer te komen,132
 
Om dan ter deeg te zien hoe dat men zaak voort gaet.
Fijtje.
 
Gaet hange-bast gaet, gort gunt dat jou de moort slaet.134
Ritsaart.
135
Nou gaet et nae men zin.
Fijtje.
 
Ik bin mit et stik belaade.135
Ritsaart.
 
Ik zelme gaen verklien in Tovenaars gewaade,
 
En schuylen et aangesicht in ien bemorste grijns,137
 
Zoo heeft de Tover-kunst by et volk al vry wat schijns.138
Fijtje.
 
Ey maakje dan geriet.
Ritsaart.
 
Ik zel op alles letten.
Fijtje.
140
Ik zweer dat ik Oenes hooft mit hoorens zel bezetten.
 
Die gorten-teller, die henne-taster, die treuzelaar,141
 
Hy doet hum op as Delfs Engels, en et is noch qualijck peuzelaar.142
 
Kom ik hum altemet ien reys om ien goet woort smeeken,143
 
Wat et hy te doen? hy hout zen mont en laet zen poort spreeken.144
145
Zeg ik, liefste, jy weet wel dat ik zulke vlaagen haat,
 
Dan staet hy en grijnst als de duyvel tegen den dageraat.146
 
Ik zel nae de Schout loopen zey hy lest, en vraagen of ik jou op mach sluiten.
 
Wilje loopen, zey ik, zo loop ien beer in de naers zo zelje niet weerom stuiten.148
 
Of loopt in de pomp en haalt de klap naje toe, jy rechte droge gek.149
150
Ik wou dat hy was daer de peper wast: want ik bin hum soo moe as gespoge spek.150
 
Toen hy ien vryer was, toen was hy ien aar quant, dat hy ook zelf niet zel ontkennen:151
 
Want as hy uytgink, zo zeyde zijn vaar: kyeren ik laet men haan uyt, elk bewaart zen hennen.152
 
Daer ik hum ook te liever om hadt: want ik docht as ik hem kreeg, dat ik dan wat waers had,153
 
En nou ik hum heb, is hy zoo droog, ja zoo droog, as Sinteniklaas aersgat.154
155
Ik weet gien onderscheyt tusschen hem, en Jochum van der Poelen.155
 
't Is zulken houteklik, men zou hum ien gat in 't lijf pissen en hy zou'et niet voelen.156
 
Kon ik hem wijs maaken dat hy ziek was, ik ging nae Parecelses in de bonte mant;157
 
Dats ien Dokter die me dienstig zou weezen: want die helpt'er mier van kant
 
As de beul van Haarlem; ja as de wreedtste der tierannen:
160
Daerom is et wonder datse hum niet uit de vryheidt van Amsterdam bannen:160
 
Maar d'anspreekers zouwen et niet begeeren, dat is buiten alle vermoen:161
 
Want dat hy uyt ebanne was, dan hadt dat volk hier niet veul te doen.162
 
Wel bin ik mal, dat ik hier mit ik en weet niet wie praat?
 
Ik mach heen gaen: want me dunkt dat de klok daer twie slaat.164
Oene.
165
Dat gaet nae de Duivels-miester al zou'er ien kijndt van komen.
 
Al wast de Duyvel zelf, ik zouw'er niet voor schromen.166
 
Ik heb wel ier (in men droom) ien roof uyt de hel ebrocht.167
 
O elemalementen wat heb ik daer al vreemde dingen besocht!168
 
Wat zwierden'er al bonte Vliegers! wat al Gravinne doeken!169
170
Wat al Fullepe Mantels! wat al Fluwiele Broeken!170
 
Hier was Jan alleman: daer Gerritaldewerelt: gins Ellikien:171
 
Hier heb ik Labbekak, en daer Verneemal ezien.172
 
De rappige Fransjes waeren'er an Kontermans staert eregen,173
 
Daer'er de Duyvel, als hy drukte, ien of scheurde om de pars mee te vegen.174
175
De geltzuchtige woekenaers wel ier tot de ooren toe in 't bont,
 
Worden'er esmolte gout deur een zulv're trechter egoten in 'er mont.176
 
d'Advokaten en Procureurs, van jongs op ebrocht tot liegen,
 
Hebben'er elk ien ring deur de tong om datze de duivels niet zelle bedriegen.178
 
De Bakkers die 't broodt veul lichter maakten als den eysch,179
180
Worden'er et wicht mit hiete tangen enepen uyt haar vleys.180
 
De diefachtige Snyers, die 't laaken deur 't oog van de schaer rokken,181
 
Worden'er tot straf, deur 't oog van ien gloeyende schaer etrokken.
 
De Kox, die Katten en Honden voor Haazen en Konijnen verkoopen, worden'er estroopt,
 
En an et spit esteeken, en mit Heyntje-mans peekstok bedroopt.184
185
De Kassiers, die d'eerbaarheyt van haar Miesters Kas verkrachten,185
 
Tellen'er nacht en dagh niet as vyerige sticken van achten.186
 
De Meulenaars, die 't kooren uyt vreemde zakken hebben ehaalt,
 
Worden'er op een Grut-meulen, zo fijn as tarwe-meel emaalt.188
 
De Glazemaakers, die vyf duym voor ien voet schrijven, dat ik zelfs heb bevonden,189
190
Worden 'er deur ien loodwijn, zoo dun as ien Ael en zoo lang as ien piek ewonden.190
 
De Waerden, die de kannen niet te deeg vol tappen, en het bier191
 
Mit water mengen, worden 'er ekookt op ien onzichtbaar vier;
 
Want datze't vier zagen, zey de Duyvel, ze zouwent, as je wel kan gissen,193
 
Mit water uyt hozen, of ten minsten uyt pissen,194
195
Zoo binze et ewent mit water om te gaen.195
 
De Notarissen, en Secretarizen, die zulke woorden schrijven dieze zelfs quaelijk verstaen;196
 
Gelijk: non numerate pecunie, alternatijf, directlijk, indirectlijk, prolongeren, exheridatie, prediciabel, arbitrateurs, donatie causa mortis & inter vivus, ik ken 't niet half uit spreken,197
 
Die zag ik'er mit zegelgaeren en inktkokers gieselen, en mit pennen en pennemessen deur de huidt steeken,198
 
En mit smolte lak, en hiet zandt bedruypen. Ik docht,
200
Dat is'er veur, dat jy'er zoo veul deur jou quaedt Duits en vals Latijn in et lyen hebt ebrocht.200
 
De Dokters, d'Apteekers en Barebiers, koomen'er mit zulke groote hoopen,201
 
Dat de Duivels dikwils vreesen, datze de hel noch af zellen loopen,202
 
En vermoorden al wat'er is in de helsche kolk:203
 
Want'er binnen gien feller beuls, noch wreeder moordenaars in de werreldt as dat volk.
205
d'Apteekers worden'er zoo lang in ien vijsel estampt datze beginnen te stinken;
 
Dan geeftmen dit stof, met menschemieg emengt, an de Doktooren te drinken.206
 
De Barebiers worden'er ekorezijft, en 't bloedt af etapt en 't hiele lijf deurvlijmt.207
 
De Pasquillemaakers die tot schemp van aare hebben erijmt,208
 
Worden'er by de loogenaars in ien brandende oven esmeeten;
210
En in et midden van et vier betoonen ze 'er noch as Poeeten;210
 
Wantze huilen en krijten zoo net op rijm dat'er niet ien silp an scheelt.211
 
Ik vraagde ien Duivel: waerom wordt dit volk gien zwaerder straf mee edeelt?212
 
Dat mach niet weese, zey de Droes, die hiel dicht byme quam treeden:213
 
Want dit volk et op de werreldt mier smart as hier in de hel eleeden,
215
Om datze, dieze beschempte, zagen lachen, mit'er schempen, vol fenijn.215
 
Die ien aar doet lachen as hy hum quaedt mient te maaken lijt dubbele pijn.216
 
Maarze hadden'er noch ien deugdt by, zey de Duivel, al quam ze heur niet van booven:217
 
Want ze waaren zoo bot in et liegen, dat niemandt heur Pasquillen wou gelooven.
 
Toen quam, ik op ien aare plaats, by menschen mit ien woekerende geest;219
220
Deez'hadden, toenze noch in de werreldt waeren, Lommerthouwers eweest:
 
Nou waerenze in de helsche lommert verzet teugen vijf en veertig en ien quart ten hondert;221
 
En om datze et verstaegeldt niet opbrochten, worden'er alle daag ien lit van et lijf eplondert.222
 
Die deur et zwiet en bloet van armen rijk worden vereisen gien minder ellent.223
 
De Soliciteurs, veur bloedtzuigers van Weezen en Weeuwen bekent,224
225
Worden'er veur turf onder ien Ketel vol Pachters estookt, in plaats van koolen:225
 
Dit waeren pachters die de sluikers deeden bloên, en zelf haddenze et Landt bestoolen.
 
Die welier efaliert waeren, toonden an de duivel heur quietancies: maar ze waeren van pampier,227
 
En dat is in de hel al eeveliens as bossekruidt by vier:228
 
Daerom brocht'er de duivel by de beurzesnyers in et kot van de dieven.
230
De quaksalvers en pokmiesters quaamen'er mit'er bezeegelde brieven:230
 
Maar Luicifar zeide, brengze in 't verneis by de moordenaers, an ien kant,231
 
En laetze daer eens zien of'er zalf ook goedt is veur de helsche brandt.
 
Toen zag ik ien diel menschen mit zwarte handen, wat hebben deuze gasten, vraagde ik, edaen?233
 
Wil jy et weeten, zey de duivel, zoo luister, ik zel et jou vertellen gaen.
235
Dit binnen verwers, die mit bestelling van koopluy binnenshuis vrybuiten.235
 
Deuze dieven wisten de zijd, deur schors water bol te maken; ja hiel te ontsluiten:236
 
Dan begootenze de draeden met sop van vijlsel, en slijp, en aar swaer goet.237
 
Daer nae leide ze de strengen in 't sap van gal, en alluin, datze weer dicht in men kaar doet;238
 
As dat edaen was, raakte de zijd in de verf, dieze zoo wel tot lijm, as glans verstrekte; ja door zulk ien pleegen,239
240
Deenze drieverendiel zijd, over de vyfverendiel weegen.240
 
Mit dat hy dit vertelt hadt, greep hy'er ien paar,241
 
En bondze de handen boven, en de voeten onder aan menkaar.
 
Toen sloeg hy de handen om ien pen die in ien groote pael stak, en begonze mit de kravielstok zoo elements te wringen!243
 
Dat'er et bloedt zoo uit sprong, of men de verf uit de zijd zag springen.244
245
Hoe mach jy heur zulk ien pijn doen, zeyd' ik, ze hebben 't edaen deur heur miesters last?245
 
Heur miesters, zei de duivel, lyen zoo wel as zy: want ze hangen elk aen ien zijde bast;246
 
En zooze daer vierentwintich uren an kunnen hangen, zonder dat de strenge breeken,
 
Zoo binneze allegaer vry. mit wees hy waerze hingen; maar ik had nau omekeeken,248
 
Of ik zag'er wel tien dozijn deur heur stroppen druipen in ien ketel vol ziedent water, die'er recht onder ezet was:249
250
Daer moesten zy zoo lang kooken totze twee vijfde parte minder woogen, jae zoo net of het ewet was.250
 
De Boekverkoopers die Bijbels uythangen en are giestelijcke zinnen,251
 
Al is't dat'er in'er winkels niet as Bijbels van twieenvijftigh bladen binnen;252
 
En boeken van Reyntje de Vos, dat schalkedier,253
 
Worden'er allegaar, in Belzebuyx quartier,254
255
Tot blanketsel emaakt; want as de Duivel ien Engel wil lijken,
 
Zoo gaet hy hum met'et blanketsel van sulke schijnheylige Boekverkoopers bestrijken.256
 
Zoo dat'er niet in de Hel is, of'et komt de duivel noch te pas.257
 
De Lakenverkoopers, die'et laken ien zestepart langer rekten as'et was,
 
Worden'er erekt, dat al watze an 'et lijf hadden begon te tornen.259
260
Wy zelle jou, zey de Duyvel, 'et lake te recke wel drae uit kornen.260
 
En ze begonneze mit kaerten van naelden en spelden te reuwen. ze riepe; help! help! help!261
 
Wees jy slechts te vreen, zey de Duyvel, ly jy wat pijn, jou kijeren gaen weer in 't felp:262
 
De maakelaers, die met liegen en bedriegen aan de kost raken,
 
Ja die'er zelf tot koop-luy, en de koopluy tot maakelaers maaken,264
265
Worden'er op zen Avekaets, en Prokreurs estraft:265
 
Dan worde z'er aan de koopluy, haar falierde miesters eschaft,266
 
Dieze, tot wraak, het vel van de leden stroopte;
 
En tot mier pijns, in ien bak vol pekel doopte.
 
Zy vloekten, en knarsten op'er tanden van ongedult.269
270
Och! och! och! riepenze dat jy falieert bint dat is jou eygen schult;270
 
Want ien Koopman, die hem van ien makelaar laet belezen,271
 
Die wil, spijt sijn eigen zelf, ien maakelaar wezen.272
 
Ik docht de maakelaars liegen 't niet, al kanneze 't wel.
 
Van Schouten, van Diefleyers, en Luyzevangers grimmeldent in de Hel.274
275
Het volk dat niet van goet doen oft van de Kerk mach hooren spreken,275
 
Sitten 'er alle-gaer op hekels, en hooren 'er de Duyvel de passy preken.
 
De Hooren-dragers die zoo luy zijn dat 'er 't hiele lant van waegt,277
 
Worden de hoorens op 't hoekje van den Hel, dicht aan 't Hooft of ezaegt:278
 
Wantze zouwen aars niet wel deur de poort kunnen raaken;279
280
En van de takken, zach ik de duyvels hechten tot moortprieme maaken,280
 
En Dobbel-stienen. ik docht dit Goddelooze zaet,281
 
Dient de Duyvel, zoo wel nouwze doot binnen, as toenze leefde, tot allerhande quaet.
 
Toen kreeg ik honger. beginje honger te krijgen? zey de Duyvel,
 
Zoo zel ik jou wel ien Advocaat aen 't spit rijgen: want wy hebben aars gien zuyvel;284
285
Die elardeert is met ien thien of en twintigh Procureurs,285
 
En bedropen hem mit 'et vet van ien diel Soliciteurs,286
 
Terwijl hy veur ien vyer van Deurwaarders word ebraden.
 
Neen, zeyd ik dat is Heyntje-mans kost daer meugje jou zelf mee verzaden.
 
[Ten lest kreeg ik achterlast, en ik bin deur hulp van de duivel op et helsche sekreet eraakt;289
290
Hier vondt ik al de Pasquillen die deur ien diel kreupele rijmertjes tot schemp van Vos waeren emaakt;290
 
Ik wouze opraapen: Maar de droes wou de vunse vodden, zeyde hy, niet missen:
 
Want de duivel gebruikte deuze pasquillen in plaats van mosselschulpen, om zen eierkurf mee te wissen.]292
 
Al wast dat ik ien Inktpot, of ien Inktkoker had,293
 
Die zo groot was as het Heydelbergsche Wijnvat,
295
Daer negen hondert en sestig Amen Wijn in kennen,295
 
Daer toe driemaal zoo veul, ja viermaal zo veul schrijfpennen
 
As Spiessen in 't Leger van den oversten Kluyt,297
 
En dat elk zoo groot was, als de groote mast op 't Schip van Sinte Reynuyt,298
 
Daer de Stuyrman zen hut en de Kok zen kombuys in maakten,299-300
300
Die zoo hoog was datze mette Mars aan den Hemel raakten,
 
En dat ik dan ien Boek had zo groot as de Spaensche Zee in 't ront,301
 
Noch zou ik niet half kunnen schrijven, wat dat ik in den Hel al vont.
Ritsaard. Oene.
 
Wie daer?
Oene.
 
Goeden dag speciaal.303
Ritsaart.
 
Hier zoo gien mier te snakken,
 
Of ik doe jou de broek tot opje hielen zakken.
Oene.
305
Bin jy de Tovenaar, om wie dat ick hier kom?
Ritsaart.
 
Ik gae in 't naarst der nacht met Lucifer voor mom,306
 
Op Belzebuyx banket, met sleep van zwarte Saters,
 
En dansser op 't gelol van katten en van Katers.
Oene.
 
Wat binje dan voor ien?
Ritsaart.
 
Ik woon onder dit gewelf.309
310
Nachtmerry is me naem. ik ben de Weerwolf zelf.
Oene.
 
Wat kan je veur kunsten?
Ritsaart.
 
Ik kan de woeste en dunne winden311
 
Trots et Noorts en Lapsche volk in leere zakken, en in oope netten binden.312
 
As ik men aanzicht slechts iens met duivels drek bekladt,
 
Verander ik in ien Mieuw, of in ien Vliermuys, of in ien zwarte Kat.
315
Ik doe de menschen, as et me slechts lust, al doet et menig gruwen,
 
Pampier, hair, kalk, stien, kooten, knikkers, neutdoppen, naelden en spelden spuwen.316
 
Jy meugt me vry bekyken, ik kan allien deur men groot verstandt,
 
De kost, asze op de tafel staet, veranderen in zandt;
 
Ja spijt Aecht zonder ziel, ik ry by nacht en dag an alle oorden319
320
Op een Bok mit drie bienen. ik heb, deur de kracht van toover woorden,
 
De jongste zeun van geile Aagt, al dunkt et elk ien hiel vremt,
 
Verandert in ien luis, en deedt hum, in die gedaente, in et hembt,
 
En op het moeder naakte lijf van Marry Naersjes koomen;
 
Die hy, in ien luize schijn, heur eerbaarheidt het ontnoomen.324
325
Ik heb Juffrouw snottebels doen kijken in ien Spiegel-glas,325
 
Dat Harmen fielebaert heur toegezeide Vryer was.326
Oene.
 
As jy alle ding zoo kunstig weet te kuipen,327
 
Kan jy dan wel deur et oog van ien naeldt, of deur et gat van ien klinksnoer kruipen?328
Ritsaart.
 
Dat is me slegste kunst, dat kan wel strakx geschien.329
Oene.
330
Kanje dan wel Brandewijn of Soetemelk tappen uyt ien straet-stien?
Ritsaart.
 
Ik kan wel met ien stroo 't hooft van je schouwren snyen.
Oene.
 
Kanje dan wel, as ien Kolrijster, op ien beuzemstok uyt de schoorstien rijen?332
Ritsaart.
 
Ik heb noch gustre nacht evlogen as ien kray.
Oene.
 
Kanje dan wel ien weegluys doen klappen as ien Papegay?334
Ritsaart.
335
Geen dingen bin zoo vreemt of ik weetse te klaaren.
Oene.
 
Kanje dan wel in ien Eysdop of in ien mosselschulp na Oost-Inje vaaren,
 
Mit ien zeyl van ien spinweb, en stuuren mit ien naelt in plaats van ien roer?
 
Weetje wel datmen wijf niet poort vast is, wel te verstaen ien Hoer?338
Ritsaart.
 
Staa ierst in deze kring, ik zel'er iens na leezen.339
Ritsaart zet Oene in een Ring van Bossekruyt, en begint te toveren.
Oene.
340
Twie schinkels mit ien klaeuw, wat pokken zel dit weezen?340
 
Drie hoorens mit ien koot! vijf krieken mit ien kars!
 
't Is de nikkers kraemery, hy loopt mit Heyntje-mans Mars.342
 
Hy preutelt binnens monds, ay hoor! hoe langer, hoe rasser.343
Ritsaart.
 
He, Sa, vo, been marketroy, kom poesme de krasser.344
Oksius, Koksius, Noksius, Poksius, Homenus, Domenus, Bomenus, Romenus, Arius, Darius, Blarius, Larius.
345
Voort wat 'er wort bestiert door 't loopen der Planeeten.345
Oene.
 
Voorzeeker et deuze man et Latijn met pollepels egeeten.
Ritsaart.
 
Inquam koenat, Rekoolatt, katan, Extra, struynalibol.
Oene.
 
Hoo, hoo, praetje van struif? ik drukje wel ien baly vol.348
Ritsaart.
 
Belzibuik, Lucifer, Pollepel, Schuimspaen, komt alles in perzibel.349
Oene.
350
Daer leest hy et Duyvels paternoster uit Heintjemans Bibel.
Ritsaart.
 
Firlementis, Swijnentis, Schoeschentis lagardefrooy.
Oene.
 
Die tarm is eraapt uit Sinte Pieters palsrok uit de darde ploy.352
Ritsaart.
 
Rijst onder aerds gespuis, en laet op aerd jou luimen zien.353
Oene.
 
By me, zieter nae, hy et de Droes betovert mit ien pruimestien.354
Ritsaart.
Oliman, Soliman, Foliman, Boliman, Alius, Falius, Malius, Salius, Mikkeran, Likkeran, Wikkeran, Nikkeran.
Oene.
355
Hy praet van de Nikker, zou d'aere man wel van huis weezen?355
Ritsaart.
 
Rep van gien aere man, of jy meugt wel voor de Nikker vreezen.
Oene.
 
Dat liege Latijn was hy was nae men verstant,357
 
De allergelierste Doctoor in 't hiele Landt.
Ritsaart.
 
Waer blijft de Droes van Delft?
Oene.
 
Dat komt zeeker schrander.359
360
De Duivel van Delft is dat niet ien gebooren Hollander?
Ritsaart.
 
Wat zegje daer jou guyt?361
Oene.
 
Ik vraegje nae men vrou.
Ritsaart.
 
Nae dat ik hier bevijn zoo isse jou hiel trou:362
 
Maar om et recht bescheit, zoo maakter ierst jou werk of,363
 
Om over ien klein vuur te gaen op et Zuyer kerkhof;364
365
Daer zelje dicht an et dak ien diepe horn zien,365
 
En in die zelfde horn, is ien betoverde stien,
 
Die jou, as jy ze draegt in et wezen zel vervormen,
 
Van die jou echte wijf by wijle komt bestormen:368
 
Siet dan of Fijtje jou, of Ritsaart heeft bemint.369
Oene.
370
Hoe kom ik by de horn, dat dient wel ierst verzint?370
Ritsaart.
 
Op et Zuyer kerrikhof, daer bin ses ouwe Sarken,
 
Die eertijts bin ebracht uit et Rijck van Denemarken:
 
Elk mit ien grafgedicht, daer ien Hoogduits Poeet,373
 
Wel zevendallef jaer zen herssens op versleet;374
375
Die moetje nae malkander eerbiedelijken leezen:
 
Dan zelje in ien mand die daer geriet zel weezen,376
 
Al prevelende treen, en spreeken dit rondeel.377
 
Oriza, Lambatiza, Schoenmiza, Koekernotes, Koekernoteel.378
 
Zoo drae en is die spreuk niet aen menkaer eschakelt,
380
Of jy wordt met de mand, tot aan het dak etakelt.
Oene.
 
Schoon datmen van Docter Faustus wel ier groot wonder zag,381
 
Zoo is hy by jou niet meer as ien veest by ien donderslag.382
Ritsaart.
 
Kom smeerje mit dit gruis, ewijt door men Sermony,383
 
Zoo krijgje in der yl ien zwarte duivels trony;384
385
Want sonder die gedaant is al jou doen onwis.385
Oene.
 
Ik wou wel datje zey waer van dat et emaakt is.
Ritsaart.
 
In 't lest van 'et veurjaar, heb ik in 't ierst van 'et naejaar gaen zoeken,387-401
 
Ien hiel half lood koutwaremis, ekleinst door natte droogdoeken:388
 
Ien versche pekelharing, ien zoute stok vis,
390
Ien Jonge Ouwevaar, as'er gien in et hok is:390
 
Dit heb ik in de nacht met reuzel van koorstengen,391
 
Mit et dreunen van ien veest, en poddewol gaen mengen.392
 
Toen nam ik tot behulp, de lever van ien pijl,
 
De nieren van ien zark, de longen van ien bijl,
395
Et sap van ien waterpot, ebruykt van Juffrou slakpoel:395
 
Et hoofd' van ien ronde klos, en 't merrig uit ien kakstoel.396
 
Dit heb ik met menkaar in ien mortier van glas,
 
Mit iene apesteert, ehaelt uit'et hels moeras,
 
Tot pollever estamt, met'et niervet van ien netel:399
400
Toen heb ik 'et ekookt, in ien pampiere ketel,
 
Over ien vier van ys.
Oene.
 
Kom smeertet'er maar an.
Ritsaart.
 
Nou ik jou aanzigt bestrijk,
 
Wordt jy de duivel in alle ding gelijk.
Oene.
 
Sooje kunst goet is zel ikje iens te bier noon in de berg van weelde.403
Ritsaart.
 
Mit goe luy is goed doen (zey de koster) en hy ontkliede de beelden.404
405
't Is tijt voor jou te gaen, de Droes toont hum aars gram.405
Oene.
 
Dat is ien kleinigheyt, ik wou wel dat hy quam.
Ritsaart.
 
Wel binjer op belust, hy zelje zelf bejegenen.407
Oene.
 
Ja alle ding is meugelijk, maar 'et wil gien gelt regenen.408
Ritsaart.
He, ho onsikokx Kalandarina, Le, bo, bonsikokx, malandarina Ronsikfokx.
Oene.
 
Wil ik jou wat seggen? Reintje de Vos sprak in latijn,
410
Dat de allergelierste de wijste niet zijn.410
Ritsaart.
 
Twijffel niet an men wijsheidt, men kanze uit men groote baert leezen.411-412
Oene.
 
Zo de wijsheidt in ien groote baert zit, zoo moeten de bokken hiel wijs weezen.
Ritsaart.
 
Komt flucx uit et vegevier met jou beroeste piek.413
Oene.
 
As de Duivel sterft zel de Nikker komen, maar hy is noch niet ziek.414
Ritsaart.
415
In dit blad moet ik zien waer dat ik hum zel vinnen.415
Oene.
 
Sie achter in men Allemanak, hoe veel daagen dat'er in ien maant binnen.416
Ritsaart.
 
Me dunkt het hels gebroet dat moet noch veer van hier zijn.
Oene.
 
Ik deink datze allegaar in Nobes kroeg te bier zijn.418
Ritsaart steekt 't Boskruit aan.
 
Hier komt de Duivel zelf vol ysselijke flikkers.419
Oene.
420
O doot! de Duivel komt met hondert duizent Nikkers.420
Ritsaart.
 
Ik zel hem vervolgen om te zien hoe veer dat hy zen vaert het,421
 
Want hy loopt als ien hondt, die een kneppel an zen staert het.422
Foppe. Ieuriaen.
 
Rijst uit den slaep, den dag die naekt, vier et de klok.
Foppe.
 
Is loogenachtige Mary deur de solder evallen, en et zer niet zier edaen?423
 
Hoe pokken kan dat weezen, dat kan ikme niet verstaen.424
Ieuriaen.
425
Doetje dat zulken wonder?425
Fop.
 
Wel jae't.
Ieuriaen.
 
Wil ikje wat seggen?
 
Daer ien Labbekak zel vallen daer komt de Duivel ierst ien kusse leggen,426
 
Want ien Labbekak kan hem niet ontgaen asje zelf wel weet,427
 
En zo lang asze hier leeft doetze Janalleman leet,
 
En die leet geschiet, wilt dikwils mit wreeken betaalen,
430
Dan het de Duivel actie om de Labbekak en wreeker te haalen:430
 
Dat is ien dubbelt vetje, dan is't Kermes in de Hel:431
 
O daer ien Labbekak in de buurt woont, dat komt de Duivel so wel!432
 
Hy behoeft nergens voor te zorgen, ze kan de helsche akker zelf wel ploegen.
Fop.
 
Kom gaenwe om ien zoopje, in ien van dese kroegen.
Oene. Ritsaart.
435
Ier ik op et kerkhof gae, moet ik me mit Monseur likpotje zalven.435
 
Ameraal, Generaal van alle roodneuzen, en nuchtere kalven:436-456436
 
Veldtmaarschalk van Lootgieters, van Leidekkers, van Pelssers, van Wevers en Schreurs:437
 
Sergjant Majeur van Timmerluy, van Metzelaars, van Smits en aare Kitte-breurs:438
 
Geweldige Provoost van Robijnen, van Diamanten, van Korbonkelen, en etterige puisten:439
440
Kornel van Schiateka, van Podegra, van Chiragra, van schuddende hoofden, en bevende vuysten:440
 
Euverman van 't Turfdragers, van 'et Bierdragers, van 'et Waegdragers en 'et Koorendragers Konvent:441
 
Secretaris van 'et Wagenaers, van et Schuitevoers, van 'et Sleepers, en Kruyers Parlement:442
 
Bijbel en Kategismus van Diefleyers, van Brillekraamers, van dobbelaars en zangers:
 
Eenige Leer en troost van Quakzalvers, van Schoorstienveegers, van Beersteekers en Rottevangers:444
445
O Ferheer! o Luytersche Sendbrief, nae de Konfessi van Augsborg:445
 
O Lubek! o Rostik! o Bruynswyk! o Bredaal! o Rotterdam! o gatje vol! o hertje zonder zorg!
 
Poortier en Kamerling van soo veul Vrouwen'er slooten!447
 
O Goud en Zilver-smit, die de Waerdinnen haar Ringen en sleutelreexen doet vergrooten!448
 
O Seun van Bytebier, die hy by dronke Stijn hadt!449
450
Van Pater Kitte-breur edoopt in 't Heydelbergsche Wijnvat:450
 
Daer Sinjeur Pakkebier hem as jou peet vertoonden451
 
Die jou zoo rijkelijk tot Pillegelt beloonden452
 
Mit Salm, mit Raf, mit rekeling, mit krabben, mit garnalen, en mit kruydige worst,453
 
Mit Kappers, mit Olyven, mit Anssioves, mit Kavejaer, al kost veur ien zwelgzieke borst:454
455
Leef hondert duyzent jaar, ja twie hondert duysent jaar, natgierige keeletrooster.
 
O Munnik, ô Knunnik! ô Pater! ô Mater! van Sinte Bacchus Klooster.456
 
Dat smaaktme, dat raaktme an et hart: niet ien druppel selme ontslippen.
 
Mijn buik staet espanne, men zou'er ien Olyfant op doodt knippen.458
 
Hier is de ierste Zark.
Hy leest:
Hier leit hy die het spijt dat hem de doodt verriedt:459
Noch meerder spijt het hem dat hy zijn geldt verliet:
Wat of dees Woekeraar het allermeest mach spijten?
Dat hem de wurmen 't vleis om niet van 't been af byten.462
 
Die Woekeraar et zo gierig eweest as de Vaar van onze Joost en meidt:463
 
Want die is zoo gierig dat et hem spijt dat hy om niet Godt helpje zeidt.464
465
Hier is de twiede Zark.
Hy leest:
Hier leit een Wisselaar die goudt noch silver hadt.
En in het wisselen bestondt zijn grootste schat.
Hy gaf zijn ziel bywijl door 't wisselen ten roof.467
Waarom? hy wisselde gestadig van geloof.468
 
Deuse Wisselaar volgt de Dreier die hem veul ten Hoof laat vinden;469
470
Dat is ien Dreier zonder beitel: want hy dreit mit alle winden.
 
Hier is de darde Zark.
Hy leest:
Hier leit hy die weleer zijn vrye wille hadt:
Maar sint dat hem de Doodt in d'armen heeft gevat,
Verloor hy dese wil. Nu heeft hy niet te zeggen.473
Dat hy zijn wil nog hadt hy bleef hier niet lang leggen.474
475
Deuze man slacht Vrank, die sturf teugen zijn dank; of is het Jasperbuurs geest?475
 
Die hadt liever dat men hem zeide: hy is'er, dan hy et'er al geweest.476
 
Hier is de vierde Zark.
Hy leest:
Hier onder vindt men een trompetter door de Doodt;477
Hy zou trompetter zijn op Charons leere boot;478
Maar d'oude Veerman heeft niet op zijn komst te hoopen:479
Want deeze blaazer is de windt ter sluik ontloopen.480
 
Deuze man et alzoo slim as de Duivel eweest in zen uitgank;481
 
Want hy scheide met wijndt, en die mit wijndt scheidt, die scheidt mit stank.
 
Hier is de vijfde Zark.
Hy leest:
Hier leit een Advocaat: de hemel wil hem niet:
De duivel weigert hem een plaats in 't helsch gebiedt:
Want Pluto vreest dat hy de boozen vry zou maken.
Waarom? hy hadt gedient tot veurspraak van qua zaken.
 
Dit was hy, loof ik, die bewees dat leelijke Trijn volmaakt was, en 't was ook wel verzint;487-488
 
Trijn was leelijck en volmaakt; maar 't is niet vreemt, want zy was toen mit kindt.
Hier is de zeste Zark.
Hy leest:
Root eyn mool, wie onder deze steyn licht begroven.489-502
Den woorden Farheer, Glim Kloozen, van Berrebeek;490
Die hem zoo vookmools met koldeschool plach te loven,491
Van het edel koldeschool, was al zijn gepreek.
Hy is te Etdorp in 't koldeschool huys gebooren.
Door het koldeschool heeft hy zijn leven verlooren.
Het koldeschool hem' ook in zijnen beynen quam,
Door het koldeschool kreeg hy ook dat Podegram.
Koldeschool, koldeschool, dat was zijn leste woort.
Door met stapten hy zoo zolig in 's Hemmels Poort.
Nu ligt hy begroven onder des blauwe stien.
En hy zou noch zoo goren een koldeschool zien.
Koldeschool, koldeschool, was altijts zijn verhool.
Nou is hy in 's Hemmels Zool, on vret'er das eeuwige koldeschool.
Oene. spreekt.
 
Komt hier, te Amsterdam, zulk ien Ferheer iens te staen,
 
Zoo zel ik alle daeg, as hy van koldeschaal wil preeken, in de kerk gaen.
505
Nou klim ik in de mand, laet zien hoe ist rondeel?
 
Orisa, Lambatisa, Schoemisa, Coekernoetes, Coekernoteel.
Ritsaart.
 
't Is tijt en mier as tijt om Oene zoo te talien,
 
Dat hy in aller yl kan raaken an de schalien,508
 
Hy isser al. dats vast. ik tree weer op ien zy.509
Fop.
510
Hier Jeuriaan, hier, we binnen hier in de ly.510
Ieuriaen.
 
Wat isser dan te doen?
Fop.
 
Ik bin in duisent vreezen.
 
Soo et gien spook en is, zoo zellent dieven weezen.
Ieuriaen.
 
Ik sie hier niet ien mensch, et is hier al in stilt.
Fop.
 
Sieje daer gien geswier voor et glas van et vissers gilt?514
Ieuriaen.
515
Ik zie ien groote mand, soo ik maar recht kan tuuren.515
Fop.
 
Ik zeg dat'et de duivel is of ymant van zen buuren.
Ieuriaen.
 
Ik laet de mand om laag, en zal het zelf bezien.
Fop.
 
Loop Jeuriaan, loop, loop, ay loop, 't is tijt voor ons te vlien.518
Oene.
 
Wel hey wat zie ik hier, wat komme hier te vooren?519
520
Hoe! alriets heb ik zelf men eygen zelf verlooren.
 
Dat is gang: ik streefer heen.521
Trijn.
 
Hier komt niemant van uit zien, dat schijnt Juffrou et hart te prangen.
 
Ien onkuische vrouw zel altijdt mier na heur Pol als nae heur eige man verlangen.522
 
Waerom ofze Oene nam, as zy'er gien zin in hadt, zooze niet beschonken was?
 
Maar Juffrou, heb ik wel ehoort, was ien put daer ien kalf in verdronken was;524
525
En Oene miende dat hy an heur ien zuiver lot etrokken hadt:525
 
Maar ze was van iersten an zoo zuiver as ien duif die de pokken hadt.526
 
Ze acht heur eer niet mier as ien oude schoen, of zoo ien verloope sleur:527
 
Want ze is zoet op den dronk, en ien dronke vrou is ien oope deur.528
 
Ik spreek de goeden niet te nae, ik smijt slechts ien kneppel onder de vrouwen:
530
Wie niet wil hebben datze heur zel raaken, moet heur uit de weeg houwen.530
 
Ik zie en hoor; ik heb ien makkelijke huur, al is men loon wat zwak:531
 
Maar ik heb de marktgang en dat ik of ding steek ik in men eigen zak:532
 
Dit is ook niet vreemt: want ik volg de mannier van de mieste meiden,
 
En zoo et al uit quam, ik wedt et Juffrou an miester niet en zeide:
535
Want ze weet wel dat men mondt, as ik Ritsaart zie, veur Oene zwijgt,
 
En as ien meidt merkt dat haar vrou van ien vreemt man zoene krijgt,
 
Wortze hiel stout, en de vrou durft niet over heur klaagen.537
 
Wie voogt van zen huis wil blijven moet hum eerelijk dragen.538
Ritsaart. Trijn.
 
Mijn looze Trijntje, ik bin gelukkig dat ikje hier dus vroeg by de deur vindt.
540
Oene zel hier strak koomen, om te zien of jou vrou hem, of my bemint.
 
Hier is et vaatje mit wijn, daer ik mit Fijtje flus van heb esprooken:541
 
De Pachters binnen men achter et gat; want ik heb et eslooken:
 
Daerom verschuilt et. ik vertrek.543
Fijtje. Trijn.
Fijtje.
 
Wie was daer?
Trijn.
 
Juffrou, Ritsaart brocht dit vaatje mit wijn,
 
En hy liep voort wech: want Oene, zeyde hy, zou hier dadelijk zijn.544
Fijtje.
545
Krijg men speldewerks kussen, zoo zel hy me vroeg an 't werk vijnen.545
Trijn.
 
Die niet eerlijk en is wil altijdt noch eerlijck schijnen.546
Fijtje werkt en zingt een luchtig lietje.
Oene. Fijtje.
 
Nou ik de betoverde stien heb, laet ik vioele treuren.547
Fijtje.
 
Holla! daer is Oene, nou moet ik wat aers neuren.548
[Zy zingt: Al eer men komt ter eeren, ziet. &c.]
Oene.
 
Wel hey! wat hoor ik daar? men ooren bin vol galm.
550
Hoo, hoo, 't is Fijtje, ze zingt ien Meniste zalm.550
 
Bazelasmanus vosemecy met hondert duyzent kusjes.551
 
Mijner Liede, vraagt uwer Liede, of uwer Liede op mijner Liede noch zoo verliefd bint as flusjes?552
 
Men zuykerde struyfmont! men pijpknielde rijssenbry!553
 
Jou montje is ekonfijt mit naerze van Kandy;554
555
Daer mier, ja twiemaal mier as duyzent Koningen na snakken.555
 
Ik loof niet of de Beyen komen heunig op jou lipjes kakken.556
Fijtje.
 
Ik slae ien gat in den Hemel! dus op zen Italiaens?557
 
Het bientjen after uyt? zoo doen de Kortezaans.558
 
Ja wel jy bint ien Giest! maer 't is ien gaaf, moetje weten,559
560
Die alle menschen niet egeven is, bokkende Bry mit Vorken te eten.560
Oene.
 
Wat zegje van men gang, heb ik niet ien hiel schoone tret?
Fijtje.
 
Jy gaet alleeveliens as ien haan die ien vuilnis tussen zen toonen het.562
Oene.
 
Zie jy ook iet in men aenzicht deur men slordigheyt verwilderen?563
Fijtje.
 
O! neen: men hoort et op de hoek van ien brug en sekreet te laaten schilderen.564
Oene.
565
Asje men verweende broek beziet wordt je dan niet hiel ammereus?565
Fijtje.
 
Buyre kijkt uit! de beuzem et ien huik op, et Varken et sijn fluwiel op zen neus.566
Oene.
 
Wat dunkje van men woorden, al luienze niet vermetel?567
Fijtje.
 
Hiel weyts, dubbel ondieft, brie dingen twie schollen in ien ketel.568
Oene.
 
Hoe pastme dit wammes? trouwen ik bin noch half en half ziek.569
Fijtje.
570
Et past jou aers noch aers, as ien ay op ien punt van ien piek.570
Oene.
 
Wat dunkje van me zwier, mach ik de ratste niet wel passeeren?571
Fijtje.
 
Ik loof niet ofje moet jou met 'et zwiet van de Stadts Straetemaakers smeeren.572
Oene.
 
Kom zoenme toch ien reys, zoo betaelje jou ouwe schult.
Fijtje.
 
Et de Vryer honger? naerzen mit Eek dat is goe zult.574
Oene.
575
Voel iens hoemen pols jaagt, en hoe de zoole van men schoenen branden.
Fijtje.
 
Jemeny Kyeren! wat ien ding is Mostert! ze bijt en et gien tanden.576
Oene.
 
Hoe zoet is de jeugdt zouje zeggen dat ik jou iens onder de kombaers hadt.577
Fijtje.
 
Dat zey de Boer ook en hy zoendent Kalf veur zen aersgat.578
Oene.
 
Zel ik jou quastige hart dan niet iens keunen deur spitten?579
Fijtje.
580
Jy zelt, op zeuvendalf varken nae, bezyen de zog zitten.580
 
Hoor; waar binje van daan?
Oene.
 
Ik bin van Leien van daan; dat is genog vermaart.581
Fijtje.
 
Binje van Leien van daan? jy hebt zoo veul praats dat ik wou dat jy hier van daan waart.
Oene.
 
Wensje me tot ien landtsman, zoo is men gelok al geweldig ereezen.
Fijtje.
 
Neen! want datje hier van daan waert, zoo zouje me zoo lastig niet wezen.584
Oene.
585
Ey! laet ik jou iens zoenen.
Fijtje
 
Me dunkt dat et mit jou altijdt eeve groen is.585
Oene.
 
Heb ik quaet in 't zin zoo moet ik niet koomen daer veul te doen is;586
 
Ja heb ik'er arg in, ik wil'er ik weet niet wat op vloeken.587
Fijtje.
 
Jy hebt'er gien arg in, jy slacht Jan plomp, die at struif veur pannekoeken.588
Oene.
 
Och! Fijtje, dat jy men smart en overgroote noodt wist,589
590
Jy zout zeggen: Ritsaart, ik bin de spijker van jou doodtkist.590
Fijtje.
 
Voort, Ritsaart, voort van hier al lang enoeg staen snappen.
Oene.
 
Wordtje quaet? zoo zel ikje mit ien mondt veur jou bakkes lappen.592
Fijtje.
 
Dat meugje jou hoeren doen; ik bin al te eerelijke vrouw593
 
Dat ik men Oene, die ik liefheb, mit hoorens kroonen zou.
595
Waer blijft men echte man? och! Ritsaart dingt nae men kuisheidt.595
Oene.
 
Ik wil ien schelm weeze, men wijf is de herreberg daer de deugdt thuis leit.596
Ritsaart. Oene.
Ritsaart.
 
Wel hoe! wie vijndt ik hier? hy lijkt me op ien draedt.597
 
Wie pokken of et is? by gort! ik weet gien raedt.598
 
Is 't men Giest, zoo zel ik drae sterven: of oordeel ik wat te Janhagels?599
Oene.
600
Asje jou Giest ziet, binje veeg, ja zoo veeg as ien luis tussen twie nagels.600
Ritsaart.
 
Wie raedt jou zoo stout, datje hier verschijnt in Ritsaarts gestaltenis?
Oene.
 
Wie raedt jou zoo stout datje durft koomen daer de rechte Ritsaart is?602
Ritsaart.
 
Zoo jy jou mont niet snoert, ik zelje vernielen al wasje ien van de allermeesten.603
Oene.
 
Wil ik jou wat zeggen? die t'Amsterdam van driegen sterft beluyt men mit veesten.604
Ritsaart.
605
Binje men Neef? of binnen we Breurs van iender dragt?605
Oene.
 
Dat loof ik niet: want die ons allebey gelijk zou draagen, hadt te zwaar ien vracht.606
Ritsaart.
 
Jou Moer pleeg die wel ier tot onzent te verkieren?
Oene.
 
Men Moer die was zoo droog as Klaasje in de Pieren;608
 
Maar men Vaar et in zen jeugdt wel op zen Vlielandts equeest:609
610
Daerom geloof ik dat hy wel by jou Moer om ien praatje et eweest.
Ritsaart.
 
Jy bint dan wie jy bint, ik loop om men deegen te haalen.
Oene.
 
Ik leg de stien mit'ervaert neer: want hier valt niet te draalen.612
Fijtje. Oene.
Fijtje.
 
Och Oene, binje hier! men uitverkoore Lief!
 
Ritsaart et hier eweest, die overritze Dief,614
615
En wou met al zen kracht, al zeiden ik loop hutzelen,615
 
En stiet hum van men lijf, men eerbaarheydt ontfutzelen.
Oene.
 
Voort krijgmen kortelas, zoo raakt hy op de rug.617
Fijtje.
 
Wel wachtme hier zoo lang, men voeten zyn al vlug.
Ritsaart. Oene.
Ritsaart.
 
Waer is de Tovenaar? hier bin ik mitmen degen:
620
Kom nou vry voor den dagh, ik zel jou de bek gaen vegen.620
Oene.
 
Wel Ritsaart, wel hoe dus? wat doeje mit et rapier?621
Ritsaart.
 
Hoe! Oene vind ik jou?
Oene.
 
Wel ja, wie zoek jy hier?
Ritsaart.
 
Ik zoek men eigen zelf, die ik hier strak zag kuyeren,
 
Zoo ik hum krijgen kan, zoo raakt hy in de luyeren.624
Oene.
625
Jy had wat aars in 't sin, jy quam hier by men wijf,625
 
En zeyde elken reys: jy bint men tijt-verdrijf.626
Ritsaart.
 
't Is wonder dat jou 't hoofd van me noch niet esmeeten is.627
Oene.
 
Zoo geef ik jou ien tast mit ien looze mou, daer gien arm in vergeten is.628
Ritsaart.
 
Zooje niet zwijgen wil, zoo ty ik straks aen 't smijten.629
Oene.
630
Praatje wat, de honden die 't luisste blaffen die weten van gien bijten.630
Ritsaart.
 
Ik zweerje by men kracht.631
Oene.
 
Ik loofje wel, et is gien zottekal.
 
Sou jy de Papegay niet wel of schieten met ien pampiere rotte val?632
 
Want jou Vaar et al Konstapel eweest in 't beleg van Sloten,633
 
Daer de Hertog van Pierlapon, met en schabel door zen bil is eschoten,634
635
Toen Piet Jaep Joosten, Kees Jan Krijnen, in de karremelkx zak,635
 
Mit ien versse pekelharing, mors et hert of stak.636
Ritsaart.
 
Wie mienje dat ik bin?
Oene.
 
De Breur van Nikodemus,637
 
Seuns Seun van Paus Jut, over Out-ooms Out-oom van Polphemus.638
Ritsaart.
 
Hoe schere we mekaer? wel dat komt zeker zoet.639
640
Pas opme handen Guyt, as ik jou weer ontmoet:640
 
Maar nou moet ik de schelm, iens na zen gat gaen tijen.641
Oene.
 
Ik raap de stien weer op, zoo kom ik niet int lijen.
Fijtje. Oene.
Fijtje.
 
Ik zie gien kortelas, noch ik vind gien Rapier,
 
Ik zoek dan waer ik zoek. hoe! Ritsaart! hoe! jy hier?644
Oene.
645
De liefde jaagme hier heen, om te zien of ik jou niet kon beleezen.645
Fijtje.
 
Dat mal kreupel was et krukke maken zou et beste ambacht weezen.646
Oene.
 
Jy moet deinken ik bin ien Koopman en ien van de beste Sinjeurs.647
Fijtje.
 
Dat de zotten belle droegen, hoe geweldig zou et 's middags klinken op de Beurs!648
Oene.
 
Laet ik jou omarmen.
Fijtje.
 
Ik zeg laet los, of ik zel jou uit schelden, dat de honden gien broodt van jou zellen willen eeten.649
650
Jy me omarmen! dat jou hooft op ien varken stont, ik zweer dat ik van men leven gien spek sou eeten.
Oene.
 
Wel spijtige pry, dat jou hooft boven de deur van ien wijnkelder quam te staen,651
 
De Pachters zouwen, al zagenze sluiken van schrik niet in de kelder durven gaen.
Fijtje.
 
Waer komje van daan, datje dus praet?
Oene.
 
Ik kom uit het westen.653
Fijtje.
 
Ik hoor wel an jou malle propoosten,
 
Datje uit et westen quaamt: want de wijzen quamen uit et oosten.
Oene.
655
Jy zelt jou goedt wel van de weeskamer krijgen: want jy bint mondigh, verstaeje dat wel Fy?655
Fijtje.
 
Ik wou jou niet zoenen al kakte jy koopere potten mit gouwe hengelesen, en vol rijsenbry.656
Oene.
 
Jy bint ien vodt.657
Fijtje.
 
Jou moer hiel wel ier hoerhuis.
Oene.
 
Dat liegen, zweer ik, zel jou rouwen.
Fijtje.
 
Ik verzinne; jou moer hiel gien hoerhuis: maer et hoerhuis et jou moer ehouwen.658
Oene.
 
En jou vaar was wel ier ien hoerevoogt, daer men in de Almenak van leest.659
Fijtje.
660
Jy hebt gelijk, men vaar was ien hoerevoogt: want hy et voogt van jou zuster eweest.
Oene.
 
Jy ellementsche pekelhoer! krijg ik jou iens onder.661
Fijtje.
 
Dat is hardt teugens hardt, zey de Duivel, en hy veest teugen de donder.662
Oene.
 
Jy bint ien schans zwijn.663
Fijtje.
 
Ik zel jou veur Commissarissen ontbien zoo waer as ik Fy hiet.
Oene.
 
Jyme voor Commissarissen ontbien? die macht en heb jy niet;
665
Jou beurs die is te kaal, om na ien Advocaat te wandelen:
 
Want ien Advocaet is as ien Hoer, die heur om gelt laet handelen.666
Fijtje.
 
Jy men kalen? jy gatvink? jy bint zelf zoo kaal as ien luys.667
 
Wie bin ik schuldig? zeg hontsklink? ik woon in men eygen huys.668
 
Tot mijnent zelle me Erfgename al mier asze miene uit de kas halen.669
Oene.
 
Dat is waer, ze zellen'er veul in vinden;
670
Want asje jou hemt in jou poort trekt, heb jy ien hiele kas vol Linden.670
Fijtje.
 
Jy bint ien vagebont.
Oene.
 
Ik bin dan wat ik bin, ik bin altoos al ien dolle snoeshaen:671
 
Et mach beuren dat ik veur de Nikker loop, maar ik durf wel teugen de droes staen.672
Fijtje.
 
Jy bint ien stout man, ja jy bint ien man as onze Rijk was:673
 
Daer by bin jy zoo wijs, as Teunus, die zen Vaar vraegde, of Jozeph oock Kattelijk was.674
675
Ja jy bint zoo arg as Miewis Tysen in 'et Groenlantsche Traen vat,675
 
Die wel dorst wedden, dat Mozus in de Geuze Kerk egaen had.676
Oene.
 
Wat rijtme deuze Appelteef?677
Fijtje.
 
Ik krijg ien popelezy opme lijf. och! och! ik word zoo bang.
Oene.
 
Ik leg de stien neer. dit kijven duurt te lang.
Fijtje. Oene.
Fijtje.
 
Och! Oene binje daer?
Oene.
 
Wat doet men liefste op d'aert zijgen.
Fijtje.
680
Ey! haal ien weinig eek.680
Oene.
 
Ik zel jou ierst ontrijgen.
Fijtje.
 
Wy hebben gien eek in huis, en de meidt et heur voet verstuikt, onder in 't gewricht:
 
Loop toch mit'er vaert ginder in de steeg, tot de kruinier met et scheel gesicht.682
Oene.
 
Ik beloof jou dat ik drae heen zel loopen, en weer komen zonder te missen.683
Fijtje. Ritsaart. Trijn.
 
Waer binje Ritsaart? spreek.
Ritsaart.
 
Hier bin ik. ien minnaar zel zen tijdt zelden vergissen.684
Trijn.
685
Ritsaart, jy moet voorsichtig weezen asje hier by daag in huis wilt treen;
 
Want jy wordt staag nae ezien van onze buurwijf Madeleen.686
Ritsaart.
 
Ik zel beschikken datze dat gapen wel drae zel staaken.687
Trijn.
 
Hoe wouje dat beginnen?688
Ritsaart.
 
Ik zel ien pasquil op heur laeten maaken:
 
Want ik kom dikwijls by dat volk, om dat et men altemet een praatje verlient.689
690
Ik zel'er by ien gaen die de Beurs alle daag bestormt mit gestient:690-705690
 
Maar hy et grooter stien in zen hooft as in zen juweelkoffer leggen;691
 
De voeten van zen pasquillen, heb ik wel hooren zeggen,692
 
Binnen zoo kreupel as hy bot in zen koopmanschap.693
 
Ik zel liever by de man gaen die uit ebannen is om zijn quaede klap:694
695
Dit is'er ien die zen wijf trouwde nae datze in 't spinhuis hadt ezeeten:695
 
Hy rijmt veur en teghen et landt, om ien buik vol bier en eeten:
 
Maar in zen zotheidt is hy zoo stantvastig as ik nooit ien key vant.
 
Et zel best wezen dat ik gae by de Poeet van et gelokkig eilandt:698
 
Dat is ien man die mit kracht en geweldt ien Dokter wil wezen:
700
Maar hy et zoo weinig verstandt van pasquillen te maaken as van zieken te geneezen.
 
Want zijn pasquillen blaffen en ze hebben gien tanden om in 't vleis te slaen:701
 
't Is ook gien wonder datze blaffen: want men ziet hum veul mit honden om gaen.
 
Hy rijmt ook veur honden: heeft et gelokkig eilandt an hem dan niet ien rechte Jorde?703
 
Zoo hy langer leeft, zoo zel hy noch in ien hondt veranderen: want hy is alrie ien hondtsvodt geworden.
705
Ik ken de eigenschap van die pasquillemaakers op ien draedt.705
Schout. Pachter. Notaris. Steeboode. Diefleier. Verklikker.
Hier wordt aan de deur geklopt.
Trijn.
 
Och! vrou daer wordt aan de deur eklopt. hier is onraedt.
Fijtje.
 
Wie klopt daer?
Schout.
 
Doet de deur oopen.
Ritsaart.
 
Het is de Schout: ik ken hem an zijn spreeken.
Fijtje.
 
Trijntje, jy hebt Ritsaart, als Oene quam, zoo menigmaal versteeken,708
 
Weetje nou gien raedt? ik bidt jou, bedenk ien aertige list.709
Trijn.
710
Hier Ritsaart, verschuilje mit er vaert in deuze kist:710
 
Ik zel achter uit snappen, en koomen de kist weer mit fatsoen veur uit haalen.711
Ritsaart.
 
Zoo jy dat kunt doen, zoo zel ikje veur jou kunst betaalen.712
Ritsaart in de kist.
Schout.
 
Ik zeg doet de deur oopen, of ik loopze mit geweldt op de vloer.
Fijtje.
 
Daer isze oopen. Hoe maakje vroegmorgen zulk ien rumoer?
715
Ik was strak wat quaelijk en men man is uyt of hy eek te koop kan vinden.715
 
Heb je wat lang ewacht, dat komt dat ik men slep ierst veur wou binden.716
Schout.
 
Juffrou, vergeef ons dan dat we zoo vrypostig in huis koomen: maar et is niet zonder reen.
Fijtje.
 
Me dunkt dat et onbeleeft is, dat je zonder verlof in huis komt treen.
Schout.
 
Ik kom met de Pachters, Steeboode en ien publijke Notaris.719
720
Men zegt dat hier wijn eslooken is, en ik kom om te zien of et ook waar is.
Fijtje.
 
Hoe! ik sluiken? dat was niet eerelijk edaen:721
 
Want et landt kan zonder Cijns te krijgen niet bestaen.
 
Al die sluiken hoor men mee naar de kaak te streeven.723
 
Ik hou et mit de Schriftuur: want die wil hebben dat men de Kaizer et zijne zel geeven.724
725
De eerlooze zeggen: kan men et zonder scha doen, men kan et zonder zondt doen.725
 
Zoo et jou belieft, jy kunt et huis deur snuffelen: maar jy zeltme ien groot afgrondt doen.726
Pachter.
 
Heer Schout, dit wijf zoekt ons te verleien deur heur bedriegelijk snappen.727
Fijtje.
 
Ik bin zuiver, en die zuiver is mach zen ooren schudden datze klappen.728
Pachter.
 
De schurfde schaepen, heb ik wel hooren zeggen, blaeten et aller miest.729
Fijtje.
730
Wel propdarm, wat doen ik jou dat je me dus tergt en onbeleeft driest?730
 
In 't Oude Testement worden et volk equelt van tierannen en helse Nikkers;731
 
Maer nou is et slimmer: want nou worden de menschen eplaegt van Pachters en Verklikkers.732
Pachter.
 
Notaris schrijf dat op, ier ik mier van heur lasteren walg.733
Fijtje.
 
Laet hy et vry in jou hart schrijven en hangen et boek an de galg.
Notaris.
735
Dit wijf et eer en schaamt gelijk te Kerken ebragt, dat blijkt wel an haar baaren.735
Fijtje.
 
Wel, valse testament-schrijver, wat heb jy te zeggen? jou vaar is bankerot evaaren.
Notaris.
 
Dat men vaar bankerot voer, kost jou niet ien zier:
 
Hy gaf noch vijfentwintig ten hondert, dat is de rechte koers van ien bankerottier:738
 
Maar jou vaar was ien dief: want as hum zen werkvolk werk t'huis brochten, wou hy heur 't bedonge loon niet geeven.
740
Zeide zy; sinjeur we kennen van zulk ien kleine loon niet leeven:
 
Wees jy te vreen zeide hy, ja ik rae jou dat je van hooger loon zwijgt:741
 
Ik bin ien buurtmiester, ik zel maaken datje onderhouding van de Almoeseniers krijgt.742
Fijtje.
 
Dat liegje, jy eerdief, jy kolfvoet, jy druipoog, jy luishondt, jy neus als ien anker:743
 
Pockige hondt, hoe zelze jou noch op egeeten worden van de spaansche kanker.744
Schout.
745
Juffrou schelt de man niet uit: want hy is hiel wijs; of binje buis?745
Fijtje.
 
Hoe! hy wijs? dat hy in ien rok liep, en ien slap veur hadt, hy was prezendent van et Lazeris huis.746
Schout.
 
Ziet watje zegt! et is ien Notaris; et hy gien bordt veur zen huis, dat komt om dat hy rijk is.747
Fijtje.
 
Hy hoeft gien bordt veur zen huis: want hy et ien bordt veur zen kop, dat pubelijk is.748
Notaris.
 
Zie toe! jy kan me noch wel van doen krijgen: want ik weet er veul voort te helpen.749
Fijtje.
 
Et is wel waer, jy helpt'er veul voort;
750
Maar hoe? jy helptze ierst uit'er geldt en dan uit de poort.750
Notaris.
 
Dat ik zulx niet en doe en dat ik wijs bin, getuigtmen allernaeste buurman.751
Fijtje.
 
Wil ik jou wat zeggen? in et schip van de blinden is ien oog stuurman.752
Notaris.
 
Wordt ik iens Pensenaris, dan zellen et de quae wijven niet nae haer wens gaen.753
Fijtje.
 
Jy Pensenaris worden! ik deink ien Pensenaris as'er achter de hal mit pens staen.754
Boode.
755
Juffrou versteurje niet! jy tiert jou an, of hy jou man edoodt hadt.755
Fijtje.
 
Ik wens die guit mit zen gat op ien hekel, en dat hy ien meulestien op zen schoot hadt.756
Trijn. Fijtje. Schout. Kruier. Verklikker. Pachter. Notaris. Diefleier.
 
Goe morgen Juffrou, jy hebt me men huur gisteren betaalt: maar je wout men kist niet geeven,757
 
Ofje wou'er in zien, of'er ook iet dat jou hoorde in was ebleeven:
 
Hebje et al edaen? ik bin hier mit ien kruier; want die zouze brenghen aen de schuit.759
Fijtje.
760
Ik jou vodden deur zien! dat lust me niet, daar om gaet et gat vry uit.760
Schout.
 
As jy op de meidt niet weet te zeggen, moetje heur kist mee langen.761
Fijtje.
 
Hadtze ien meidt eweest asze hoorde, ik zou gien strijdt teughen heur anvangen;
 
Want ik heb me teugen heur edraagen as ien rechtschaape vrouw:
 
Maar ze was ien labbekak, die alle buure bakhuizen begaapen wou:764
765
Ging ze iens in de komeny, strak vilze aen et kallen: bin dat gien booze werken?765
 
Dan was et, men Heer Schout, in men naers en uit men naers, gae deur men naers te kerken.766
 
Men kelder die by men aare meiden zoo klaer as melk en heunig was,767
 
Lag by haar zoo morsig, ja zoo morsig of'er ien varken Keuning was.
 
Die et vuur van ien aar wil reekenen, laet zen eigen uitgaen, heb ik wel hoore zeggen.769
770
Men kamer was zoo slikkerig, dat'er mit eeren ien zog in de kraem hadt meugen leggen.770
Trijn.
 
Ik heb by jou moeten lyen as et wijnterkooren op et veldt.
 
Bin je rijker as ik? de Duyvel dienje hebje geldt.772
 
Heer Schout, ier ik by heur quam hadtze dertien meiden ehadt in neege weeken:
 
Ze zou ien roof veur den hel van daan haalen, en de Duivel zou'er niet teugen durven spreeken.774
775
Ze maaktme, om me te doen haaten, zoo zwart as de zwarste mol is:
 
Want die ien hondt doodt wil hebben hoeft slechts te zeggen dat hy dol is.776
Fijtje.
 
Jy gaapt niet of jy liegt: verstae je dat wel, helleveeg?777
Trijn.
 
Juffrou, ik kom niet, om mit jou te hassebassen:
 
Ik smijt slechte schoenen te grabbel, wil jyse aan trekken, ik kan niet beeteren datze jou passen.778
 
Jy moet jou niet versteuren, of ik mit jou wat in et gros praat.779
780
Ey! Heer Schout, spreek iens veur me, op datze men kist weer los laat.
Schout.
 
Voort, bezie de kist, of geefze de meidt: we moeten hier iens zien in alle hoeken.
Fijtje.
 
Loop mit jou kist an de galg, men hooft staet'er niet nae om jou prullen te deur zoeken.
Trijn.
 
Juffrou, jy hebt me veul verlet, in de dingen die ik noch beschikken zel:783
 
Maar ik mach deinken heb ik me niet zadt egeeten, dat ik me niet zadt likken zel.784
Schout.
785
Jy doet wel, datje om jou verzuimde tijt niet wilt kribbelen, noch mallen:785
 
Want die et lest uyt de kan wil hebben, ziet et lit gemienelyk op zen neus vallen.786
Trijn.
 
Kruier, reik me ien handt: want'er is veul tin in dat ik van men ouwers heb eërft.787
Kruier.
 
Vryster wat zellen jou vrienden al beuren as jy ongetrout sterft.788
Verklikker.
 
Heer Schout, we vijnden gien wijn in de kooken, noch kelder leggen.
Oene. Fijtje. Schout. Notaris. Pachter. Steeboode. Verklikker. Diefleier.
790
Hoe! et hiele huis vol volk, wat pokken is dit te zeggen?790
Fijtje.
 
Och! och! men lieve man! men uitverkooren! binje daer al weer?
 
Hier wordt ezeidt dat we wijn eslooken hebben, en dit raaktme an men eer.
Oene.
 
Dat zellen ze liegen: ik wil hier gien vreemt volk gehengen.793
Verklikker.
 
Heer Schout, ik heb'er et vaatje mit wijn zelf in huis zien brengen.
Schout.
795
Heb jy et ezien? Zoo haal alle kisten van de wandt.
Trijn roept van binnen.
 
Brandt, brandt, brandt, water, water, water.796
Pachter.
 
Waer is de brandt?
Trijn.
 
Brandt, brandt, brandt, water, water, water.
Schout.
 
Waer is de brandt te vijnen?797
Trijn.
 
De vlam komt uit et dak van et huys daer et kantoor is van de Pachters van de wijnen;798
 
En 't huis van de Schout, dat'er naest staet, begint men mee al deur te schrijven.799
Schout.
800
Impostmiester, daer dien ik by te wezen.800
Pachter.
 
We dienen hier ook niet langer te blijven.
Fijtje.
 
Is de brandt by de Schouts? daer woont jou Breur ontrent, och! Oene, daer dienje ook by.
 
Hoe staeje zoo te futselen? Ey loop, ier ik'er heen ty.802
Oene.
 
Ik looper mit er vaert heen, om voor men Breurs huis te zorgen.803
Fijtje.
 
Ziet hum iens loopen; hy steekt zen naers uit of hy broodt wou borgen.804
805
Vijndt hy daer wat te schikken, dan gaet hy tot de ooren toe in et bondt;805
 
Hy heeft et beschik boekje op egeeten; want et kappetory hangt noch uit zen mondt.806
 
Daer niet te doen is weet hy geweldigh te helpen.807
Fijtje. Trijn.
Trijn.
 
Juffrou, nou is et tijdt om jou bangigheydt te stelpen.808
Fijtje.
 
Waar is Ritsaart?
Trijn.
 
Die heb ik al uit de kist doen gaen.
810
Nou moet et vaatje mit wijn, dat ik flus vergeeten heb inde kist te schuilen, an ien zy edaen.810
 
Heb ik van de kist en brandt niet giestig kennen verzieren?811
Fijtje.
 
Ik zel jou lijf teugens Paas, tot loon, verzien van nieuwe klieren.812
 
Volhardt jy vry in liegen en bedriegen, zoo hou ik jou voor ien deugdelijke meidt.813
 
Die zeggen dat liegen zondt is, betoonen heur bottigheyt.814
815
Die voorsichtig is, zel hum nae de tijdt voegen, hoort men de wijzen kallen.815
 
Wie om best willen liegen leidt ien stien uit de weeg, om dat'er ien aar niet over zel vallen.816
 
Kom, brengen we et vaatje an ien zy, zoo worden we niet in et lyen ebracht.
 
Wie zen schandt kan bedekken, en schae verhoeden, et groote kracht.
 
 
 
UIT.

Grafdicht*
Op de geestige en kluchtige Poëet**
GARBRANDT BREDERO.

 
Die elk deedt lachen, wordt hier nu van elk beschreit.1
 
Hy dwong het volk door klucht te luistren naar hun plichten.
 
Zoo baard' hy deugt door jok, dat errenst wordt ontzeit.3
 
Wie dat geen preekstoel vreest, heeft vrees voor hekeldichten.4
 
 
 
JAN VOS.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

titels