|
| |
| |
| |
Aran en Titus.
Het eerste Bedryf.
Saturninus, Markus, Andronikus, Bassianus, Roomsche Raden, Rey van Roomsche Burgeren.
WIe sal den Adelaer sijn taje wieken snuyken,
Nu Titus strijdbre Byl de Godse Leeu doet duyken
Voor 't heylig Kapitool? en slaet Augustus merk
In 't dartle gevelprael van 's Vyands metselwerk.
Hoe schateren alle Volken!
De faem draegt Titus lof door 't drift der bruine Wolken:
De wijde werelt waegt van sulk een Scipioen,
Die 't Roomsche Rijk bestraelt gelijk de Middag zon.
Titus, Andronikus, Thamera, Quiro, Demetrius, Pullander, Melanns, Klaudillus, Gradamard.
O Rome Rijk van roem! wat torst u hooft al kroonen!
Wat swait u hant al gouts! wat drukt u voet al tronen!
Hoe zytge staeg omheynt van Roomlus Ridderschap!
Gy zijt tot op den top van Alexanders trap!
Heeft Godt Augustus oyt, bestuwt van yseren drommelen,
By 't hitsen der trompett', en 't moedigen der trommelen,
Den Persiaen geparst, de buren van den Nyl;
Uw' hopman heeft in 't Noord, gewapent mel de byl,
De grensen van Euroop , zeeghastig op gaen byten;
En keerde 't woede heyr der wetteloose Schyten,
En dreefse met de kling, en klem van ysere vuyst,
Op 't beckeneel geschaert, van breyn, en bloet begruyst,
Tot in 't Rifeesch gebergt, daer Tanais golven wasten
Tot voedsel van Mxor, en Pontus kille plassen,
De Godvergeten Gott': de sarrende Sarmaet:
En d'overvinge Vinn', beschorst met harnas plaet;
Als t' saem den kryg gerust, met d' ongeruste Russen:
En 't norsche Noortsche volk, heb ik de vlam doen blussen
| |
| |
Van God Gradivus toors, de Wraek verdelgt haer speer,
Het Oorlog walgt van bloed, 't Latijnsche moordgeweer
Heeft sig gants sat geknaegt, de beemt komt bouliên eyssen,
Het paert wil na de ploeg, de kling buygt sich tot seyssen.
't Bosch schreeut vast om de bijl, de seyssen koets soekt rust,
Het vaendel wil te pronck, elk heeft de Vree gekust;
Dies vul de holle buyck der hongerige roesten
Met glinsterend' wapentuyg, uw hand sal septers oesten.
De wereld sy uw' erf, en streck u tot een troon,
En 't blaeuw' Turkoische dack, een hel gestarnde kroon.
Heldhaftig oorlogs Helt. Angustus helden wagen
Sal u, gelijk een God, tot aen de starren dragen:
Ja dat de Hemel selfs van u kan zijn verheert,
Dat heeft de zuyl uw 's necks al schragende geleert.
Gy die de troon bekleed van uw' vergoude ouderen,
En 't Rooms gewelfsel trots, als waer 't met Atlas schouderen.
Gy die de bijl van 't heyr en 's oorlogs standaer sweyt,
En met u stale vuyst een oost van lijcken meyt.
Heeft Argos bitse wraek de buyck van duysent kielen
Beswangerd met haer zaed', die so veel duysent zlelen
In Phrygen heeft gebaert, om Menelaus gemael
Te winnen, door de deugd van 't overzeesche stael,
Wie sou om sulck een Vrou geen tien jaer willen kampen?
Al schakeldend 't geval een reex van oorlogs rampen,
Soo schoorick 't harnas aen, en presten 't heyr te velt.
O welck een tooveres heeft Titus hier gestelt!
Wat boesem sou niet blaken
Om sulck een roosengaert, op lely witte kaken?
O Goôn ik ben gewondt! ontbindtse die me boeyt,
En 't noyt gesengde hart in AEtnas schoorsteen gloeyt.
Daer is de Godsche prael.
Hoe dring ick door 't gedrang van uwe Godlijckheden.
Hier zijn tot een gesmeet, ô paerl mijns Hof-gesins!
Op 't aenbeeld' van Natuur, twee groote vyandins:
Dat 's schoon, en eerbaerheyt. Ik laet de Scepter slippen,
Indien ick met mijn mond op d' oever van uw lippen
| |
| |
Mag stranden met een kus, ô mond vol ambrosijn,
Daer duysent kusjes vlien op wieckjes van robijn.
Uw' voorhooft, sonder Voor, ten oogen toe gedolven,
In eene goude Zee van kronckelende golven,
Weerstraelt het stralend licht.
Het vuur dat vaardig brant, werd vaerdig uytgeblust.
De naeuw' voldragen roos, met d'ochtent Zon geboren,
Werd door de middag Zon, op middag afgeschoren.
De min is als een bloem; een bloem is haest verdort,
Soo schichtig is u Rijk, door onse heyr, gestort.
U heirkragt was wel groot, maer grooter sijn Gods roeden;
Noch grooter onse sond: soo lang sal Godland bloeden
Van uwe geessel-sweep, tot alles is voldaen:
Dies sal ick 't Roomsche juk met lytsaemheyt ontfaen,
De goude lijdsaemheyt bemint de swaerste plagen,
Hoe dat de deugt meer lijd, hoe datse meer kan dragen;
Want lijdsaemheyd vereeld.
Dat glans en ziel ontfing, op 't welig swanendons;
Stier my tot proef van min in d' onderaerdsche kolcken.
Om Plutoos sleutelring, in spyt der helsche volcken,
Te slepen voor den dag van daer noyt daegstrael blickt,
En soo d' al' siende Son voor 't schricklijck schepsel schrickt
Als in Alcides eeuw; en haer paruyck laet sinken
In 't pekel van de Zee; soo sal de Zon noch blinken
O oorsaek van mijn leet! noem het een soute bron.
In koutheyt is 't een bron; maer by den Alverwinner
Sijn vry voor 's Hemels straf, se werden van de wind'
En Zee verslonden, dies sweer vry by Venus kindt.
Kroondraegster van mijn fiel! indien 't uw lust bestemden
Dat gy ten Bosch woud gaen langs Marjolijne bemden,
In Hazelare schaeuw, ik volgde onvermoeyt,
In 't opgetorste kleed, met buygsaem eelt geschoeyt;
| |
| |
Ick sou het Keysers ampt in d' open lucht verpoosen,
Gezetelt op een struyk, betullebant met roosen,
Geceptert met een stock, omheynt met knablent Vee;
Dies gun dat ik het steen van uwe boesem knee.
Een afgerechte tong is qualijk te ontslippen.
Maer d' ogen van een Vrouw sijn Venus minne-knippen.
Ik haet, ik vloek de Min, mijn oogen zyn te ang
Voor sulk een krokodil, en doodelijke Slang.
Godin van 't Gods gewest! zijt gy uyt ys geboren?
Geen paert so hart van huyt of 't draest naer Venus sporen,
De wrevelige Stier, het borstelige Swijn:
De logge Wallevisch, de snelle dollefijn:
En d' oversiere Leeuw zijn vol van minne vonken.
De min is niet t' ontgaen in bosschen noch spelonken.
De schrander' Olifant is 't middelrift doorgrieft;
De winden vlien elkaer, door onderlinge liefd,
Al hygende te moet: de dik beschorste boomen,
Omhelsen ellikaer, de koele waterstroomen
Vermengen haer in een: soo saeyd de Min haer zaed,
En spint, met Chynthia, een endeloose draed.
O groote kracht des Mins! mijn boesem is vol bresschen:
Mijn hart is an gebrand, het vuyr is niet te lesschen,
't Is wellust die u quelt.
Is dit smeeken te vergeefs? soo dient 'er dan gewelt;
Want die te slaeuw versoekt, die leert een ander weygeren.
Wee hen die 't heylig recht door minlust oversteigeren,
Of steunt gy op u macht die soo veel kroonen torst?
De Vorst is om 't gemeen; 't gemeen niet om de Vorst.
De Vorstelijke wil mag hier als wettig spreken.
De Vorst die mag 't gemeen wel buigen; maer niet breken.
Want hoe hy meerder recht in sich op andre vind,
Hoe hy, om recht te doen, sich meer aen't regr verbind.
Daer 't graeu op 't kussen sit, daer is men staeg vol dugten.
Daer 't regt in 't stael bestaet, daer moet de vryheit vlugten;
Een redelijke Vorst doormengt het zuur met soet,
Me koop syn gnnst voor sweet; maer niet voor mensen bloet.
Dies sie wat gy bestaet, de straf vervolgt de sonden.
| |
| |
Wel volgtse 't Gotsche Ryk, dat eer so strijdbaer was.
Maer nu door 's Oorlogs toorts bedolven leyt in d' asch.
Wy steunden, als wel eer; op ons aaloude magten.
Die 't al verdelgen wil, die moet het al verwachten.
Die tot op 't hoogste klimt, verwacht de laegste val.
Dat tuygt het smookend puyn van uw' gesloopte Wal.
Wat sich te swaer verheft moet door sijn swaerte sinken,
Fortuyn is van gelas, wen sy begint te blinken,
De Vorsten gunst ontzeyt, die stapt zyn dood te moet.
Een redeloose Vorst verdelgt sijn eygen Muren,
En maek sich self tot roof van Vyandlijke Buren.
O min! ô min! ô min! hoe prickelt liefdens pyl
Men sal door's Priesters pyl
Ten offer van God Mars, het hooft der Gotten slagten,
Dan sal der Goden Tolk, vol van Sibillas kragten;
Als Delfos Wichelaer in 's Hemels Vierschaer treên,
Om d' uytkomst van u min, van lit tot lit t' ontleen,
Rey van Tempeliers.
Die de toom des krijgs liet slippen,
Van Vrouw-venus malsche lippen;
Vier de toonen van uw lusten,
Hy die 't vuur des Krijgs uytblusten;
Stookt op uwen Offerdisch,
't Vuur dat u gehevligt is:
Om de Gotsche Moor te braden,
Die wel in 't bloed dorst braden
Van het strijdbre Roomsche Volk,
Door de snee, :l. :l: van sijn dolk.
Houd op versteend gespook tot mijn verderf geschapen;
Geveinsde tempeliers, van God vervloekte papen:
Bloetdroncke Wichelaers; die, wen 't u schensucht wil,
Het plonderende graeuw, onkondig in 't geschil,
Van Kerk en Landbestier, ontslaet van al hun eden,
| |
| |
En 't saemgerotte schuym der vrygevochte Steden,
Als of't den hemel wou, op 't heylig Raedhuys hitst;
En 't Rijk, door tempel wrok, en moordkrackeel gesplist,
Ten roof geest aen den muyl van geestelijke Tygers.
Is 't Aran? Ja hy is 't, ô prael van alle krygers!
Wat zyt gy voor een gast?
Die 't scherp geslepen stael, als u den scepter past;
'k Ben Gotlants Wapengod, die 't Roomse heir dê schricken
Door 't donderẽ van mijn stem, door Blixem van mijn blickẽ
Men geef hem voort aen 't vier.
Men geef aen Mavors Paep een groen bekranste Stier;
Of giet de grage buyck der Longerige vlammen
Met Geyt en Bockenbloed, met uytgepikte Rammen
Door's Priesters Mes geslagt.
Wat eyst de Roomse Vorst?
Is 't suyver hartebloed? doorprickel dese borst;
Maer niet die 't Gotsche Rijk, als eene Wal, omheckte.
O gryse Tempelier! dat gy mijn voorspraek strekte.
Hy is Gods heyl niet waerd, die 't Godlijk ampt bedient
Die voor 't gemeene best dert neygen tot sijn vrient.
Zijt gy dan op het naerst der Baktriaensche heuvelen,
Waer datmen op de Zee, om niet in 't Land te sneuvelen,
Naer het gestarnte reyst, van een Leeuwin gebraekt!
Of is uw' wreede hart van harde steen gemaekt?
Of zyt gy op het top der staeg besneeuw de Alpen,
Of daer Thermodeon, met ys vermengt komt swalpen;
Met Beeremelk gevoed? of zyt gy voortgebracht,
By die van bloed bemorst, in 's aerdbodems andre nacht;
Haer voeten tegen d'ons aensetten? zyn de kuylen
Van 't Woeste Basarien seg, Roomsche Wichelaer,
U voedster-steen geweest? seg, Roomsche Wichelaer?
O Vorst! ont sla de Moor van 't schrickelijk Autaer.
Wend u tot Mavors oor, die ons om 't bloet komt manen.
De wapens van een Vrouw zyn krachteloose tranen.
Hoe heeft de raserny tot u so breeden Brug?
Het eens gesproken woord kan nimmer weer te rug;
Hy is aen God verlooft, 't is billik dat hy sneuvel.
Voort niel voor 't heylig mes op dees gewyden heuvel.
Sta af bloetdorstige Paep.
Die 's Priesters hant verlet,
| |
| |
Die valt in 's hemels vloek, als die 't gewyd besmet.
Wie sag oyt menschen bloed so goddeloos vergieten;
Sy die gevoestert zijn door 't sap der suyker rieten?
Hy heeft wel wreed geweest die 't eerste lemmer sleep,
Maer wreder was de hand die 't om te moorden greep;
Sla u scheursieke pootten
Verdelg de Gotsche looten;
Kom pletter Thamaras hooft,
So werd het vuur des wraeks door Thamras bloed gedooft.
Het noodlot eyscht de Moor.
Ik eysch het hooft der guyten,
Die in sijn herssenschael een noodlot weet te sluyten.
Of dicht hun haer een Stix, een Acheron;
Een nimmer satte Hel een gloejend Phlegeron,
Vol doodelijke pijn; en endeloose straffen,
Een Veerman met een boot: een rekel die met blaffen
Een ysere poort bewaert, so houd men 't volk in toom
Met een vervloekte vond, een schelmsche Papedroom:
Maer so 'er duyvels zijn, die tegens d'aerd sich kanten,
So zijn 't de Tempeliers met hunne vloek trawanten.
De Vorsten vreesen meer voor 't mijters dragent volk,
Dan voor de scherpe punt van een veraders dolk.
O grouwel sonder ga! een marmer beeld souw beven.
So gy ons min erkent, so blijf de Moor in 't leven.
Die lichtelijk gelooft, werd lichtelijk verleyt.
Wy sweeren 't by ons staf.
Rijs Gotlands Godenprael.
U setels sijn aen 't kraken
So gy door Thameras min dees offerhand' doet staken.
Ik offer speer en kling voor Venus elpen stoel;
Want die Vrouw Venus eerd, die eert haer dapper Boel.
Wy Romers sijn verpligt aen 't hooft der Oorlogs lieden,
Deez' streng gedoemde Moor op de offer disch te bieden.
Hoe kan hy die de min sijn boesem heeft gewijd!
Gy kond, indienge wilt, dies geef God Mars geen oorsaek
Gy toond' u eerst als voorspraek
Van Saturninus min, nu schynt het dat gy deynst.
Mits gy den offer staekt, die Mavors heeft geeyscht.
| |
| |
Bekleed het wreed Autaer met tien paer gladde Stieren:
God Mavors eyscht menschen spieren.
Hoe dus Zeeghaftig Vorst, en senuw' des Soldaets?
Gy brandmerk uwe deugt, en brouwt 't Ryk veel quaets.
Gy hebt als 't Roer des Ryks, ten dienst der Krygs-gesinden,
Het bulderend Heyr gekeert der vier onwinbre winden,
Aen d'Ister was uw arm het ysege Noord getroost,
Op d' Oever van Basants het helderdagent Oost:
Rhodiaens gebiet' omheynt met soute baren,
Het overswoede Zuyd! by Herkules Pilaren
Het somer-blasent West; gy hebt, gelijk een God
Van 't swalpend Pekel-Schuym, met uw getakelt vlot
Charibdis barrenig, tot tweemael door geswommen,
Wie heeft de Pyreneen dan uwe hengst beklommen?
Wie schuymde 't Frans gewest? nu komt een tenger Wigt,
En dwingt die 't alles dwong met een vervroude schicht.
Waer zijn de oude krachte,
Van mijn gevreesde hand, die soo veel Romers slagte?
Dat ik de stoute tong die my ten offer doemt,
Schoon hy voor 't Rooms gesag, met Mavors eysch verbloemt
'k Sweer by dees groene telgen,
Dat 't Aerdrijk uwe bloed, en Stix u Ziel sal swelgen.
O gryse schuddebol? is 't waerheyt? of is 't droom?
De wapens zijn u nut, als Phaëton den toom.
Uw speer sy u een kruk, op datge niet sult kruypen,
Uw hellemet een kop, om Bacchus uyt te suypen.
Uw gulde beukelaer verstrekt u tot een disch,
Uw sabel tot een mes, daer 't leckre wild braed is.
De ysre schalischoen bekleet de leest der handen,
Op dat gy aen 't gebraen u vingeren niet sult branden.
Door 't vluchten van mijn volk hebt gy my vast gekregen;
Maer niet door u geweer: te stomp is uwe degen;
Dat gy het Kapitool besparten wilt met bloet?
| |
| |
Steekt 't lemmer in de schee; men vegt hier met de Wetten
Die Saturninus hand in Roomlus handvest setten.
Eer 't uytgetogen stael de lamp des levens blust.
Die 't quaetdoen kan beteugelen
En 't quaetdoem niet bestraft, die geeft 't quaetdoen vleuglen,
De vreese door de straf, is vyand van het quaed.
O moeder van de min! wat stroytge hier voor zaed?
Gy sult de slijpsteen zyn, die elk het breyn sal scherpen,
En blijven self so stomp, dat elk u sal verwerpen.
Voort rekel flux van hier, men vind geen quader quaed,
Dan daer een Papetong wil spreecken in den Raed.
Voort Bassiaen geeft last, om Thamras oor te streelen,
Met wind en snaergespel, doorworgt met maegde keelen.
Wat jaegt u dus verbaest?
Wat is 'er gaens? seg op.
Al 't land is op de been, een Swyn als twee paer Swynen
Heeft sig in 't west vertoont dicht aen de Tyberboord.
De Boulien zijn vol schrik, en schreeuwen niet dan moord.
Elk geef sig op de vlucht; de klocken zijn aen 't kleppen.
Op Roomsche Ridderschap; 't is tyd om u te reppen.
Elk wapen sich met moed de nood heeft ons geperst,
Al wat de nood vereyscht dat is 't gemeene best.
Rey van Romers en van Gotten.
KLeyne Wereld, groote Stad,
Die het Roomsche rijk herstelden,
Voesterwieg, en Bakermat,
Van so veel befaemde Helden,
Geef het glinsterende wapen,
Tot de Gotsche val geschapen,
Aen de kaken van de Nijd,
Die het al met roest doorbyt.
Laet de sabel nu versmede,
Op het aenbeeld van de vreede,
Tot een kouter voor de ploeg,
Want de krijg heeft haer vernoeg,
Door de val der Gotsche stede.
| |
| |
Tegensang.
All' uw' roemen 's om sonste;
Roem op Thamars Oorlogs togten,
Op haer soete toverkonst,
Die den Vorst soo heeft bevogten,
Dat hy 't roem des krygs laet slippen,
Om te krygen met de lippen,
D' oorsaek van sijn eerste min;
Want de Veldslag van twee monden,
Slaet de borst vol soete wonden;
Weet te heelen op de sponden.
Toesang.
Septer drager van Europe,
Die de wereld af sou lope',
Die de Gotten in het noord,
Met hun strydbre bondgeburen,
Sevenhaftig hebt versmoort,
Onder 't puyn van hunne muren,
Is 'er tegen min geen wapen,
Kan een Vorst sich soo vergapen
Aen 't blanketsel van een hoer,
Aen de mond vol parlemoer?
O vervloeckte minneschichten,
Die de starkste mensch doet swichten,
Die den Leeuw der dieren Vorst;
Weet te prickelen in sijn borst.
Dat gy om sijn Gaa gaet rasen.
Wie kan uwe kracht uytblasen.
|
|
Auteursrechtvrij