|
| |
Het vyfde en laetste deel
Fama, oft 't blasende gherucht.
't Heir-leger Israels (dat God selfs hadgeleyt
Onder sijn vleug'len uyt d'Egipt'sche dienstbaerheyt,
Dat God s'nacht voorging in een vierige Colomme
En s'daegs in eene Wolck) Pharao wederomme
Had eyndlijck achterhaelt, en met sijn oorlogs-heir
Omringt tusschen 't gebergt en tusschen 't roode Meir,
Dat met de Sonne quam de duysternis verrasschen,
Sich spiegelden verbaest in soo veel harrenasschen
In soo veel yser-blau, dies riepen sy, ten helpt,
| |
| |
Wy blyven 't samen hier in droefheyt ovestelpt,
Wy zijn besloten van 't gebergt en vande baren,
Van soo veel oorlogs-volck en toegeruste scharen:
Ha Amrams sonen snoo! die ons soo onbedogt
Vervoert, hier op een graf en kerck-hof hebt gebrogt:
O salig waren wy in arbeyt en in slaven
Eer in Egyptenlant gestorven en begraven:
Verraders vanden Rey en 't Leger der Hebreen,
Een yder wreeck sich self en worp den eersten steen.
Gelijck de Reysigher, (als in d'azure golven
Van eenen waterbergh bedeckt wort en bedolven
Het vlottig schip, wanneer sich Boreas verheft,
En 't golvig driftig hout met groene baren treft)
Den Schipper dreygen vast, soo voor de stuere winden
Hy 't opgeblasen zeyl wil strijcken noch ontbinden:
D'een met een bleeck gelaet na 't leven vast de doot
Afschildert, d'ander klaegt dat in Thetidis schoot
Hy vint syn duyster tombe, en d'ander dat syn leven
Ontijdelick hy moet den baren overgeven,
Dat ondertusschen heeft den Zeeman al ontrust
Genoeg te doen eer hy d'een stilt en d'ander sust.
Zoo oock in desen storm d'Israelijtsche Hoeders
Aaron en Moses beyd vertroosten hun gebroeders,
En roepen, Mackers denct dat uwen Koning leeft,
Die midden in s'doots noot de syne't leven geeft,
T'is eene vasten gront, en twijffelt niet zoo wancker,
Vest u geloov' op hem, en worpt der hopen ancker
Op Gods almachticheyt, die 't steyl gebergte kan
Tot dalen platten, en verdroogen d'Ocean,
Den jongsten toont hoe hun den Hemel is te goede,
En slaet met syne dood en levendige roede
Het woeste baergeplots dat sich verdeylet stuer,
En weder zijden maeckt een roo robijnen muer,
Een schutsel van crystal, en nemet syn afscheytsel
| |
| |
Zoo wijt dat midden blijft een guldich zant plaveytsel,
Een droogen vloer geschelpt, waer op dees Leytslien voor
'T gantsch Leger volgen doen hun stappen op het spoor.
O zeldsaem wonder werck! wie zal ick best gelijcken
Israel die zoo haest een plaetse vint om wijcken,
Als by de watervloet, die stroomich op gehoopt
Een leeger diepte vint en snellijcken verloopt.
Terwijlen dus d'Hebreen (spijt 't wesen der natueren)
Vast dweerssen dese straet van crystalijne mueren,
Roept d'een, de Zee is droog, en 't water even vocht
Hangt ick en weet niet hoe tot boven inde locht,
En d'ander krijst, wat 's dit? t' roo meir schynt opgeblasen,
Thetis ciert heur parruyck in dese spiegel glasen:
Waer toe met schepen meer gevloten over 't nat,
Wanneer men doorgaens vint zulck eenen droogen pat?
Waer toe dient doch 't compas en d'opgespannen zeylen,
Oft grondloos diep-loot om de diepten met te pylen?
Dus in verwondering treet vast 't heyrlegher voort,
En vindet sich droogs voets van d'een op d'ander boort
Behouden op het strant, dies Pharao verbolgen
Verkiest den zelfden pat om flocx hun t' achtervolgen
Met al syn wapentuyg, met al syn krijchs gewelt,
En is nau int gebiet van 't zandich Zeesche velt
Oft den Hebreeuschen God beginnet sich te belgen,
Die om hun in een graft te samen te verswelgen,
Een slincx onweder van den Hemel neder worpt,
Dat 't slibberig gebergt weer in sijn holte slorpt,
Dat yder over hooft en hals in 't diepste sobbelt,
En comen door 't gegolf eens eyndling opgebobbelt
Met eysselijck geschreeuw, half levende en half doot:
De dooden zijn alree meer als der golven vloot:
D'eene roept Osiris, o! helpt my te boven klemmen
En d'ander, help Isis, op dat ick 't mach ontswemmen,
D'een is met 't harnas swaer gesoncken inden gront.
| |
| |
D'een hout sich aende Koets, oft aen de wielen ront,
En d'ander al verbaest, om boven 't water wacker
Noch 't hooft te houden op, grijpt synen naesten Macker
En sincken beyde gaer: de Zee dit altijt woelt,
Wat noch te boven drijft voorts inden afgront spoelt.
Den Prince vanden Nijl, die in sijn Koetse deftig,
Wert voorts getrocken van sneeu witte hengsten heftig,
Vervloeckt de troubel Zee, de golven sout geswint,
Den Hemel en de locht, de blixems en de wint,
En om ontyd'lijck noch de bleecke doot t'ontvlieden,
Derf hy den dullen storm 't hooft even dapper bieden,
En stijght de baren op, en krijschet, oft ghy schuymt,
Voor desen gaffel spits de wech nae 't strant op ruymt,
Ick ben Neptunus self den God van dese stranden,
Ontsiet myn blauwe spriet met dry gescherpte tanden:
Ghy bruyscht, ghy swalpt, en krielt, siet wie gy rebelleert;
Ick bent, die op het diep van uwen stroom laveert.
Den Ocean en past op vloecken noch op schelden,
Sijn dreygementen dweers en mogen hier niet gelden;
Nae dat hy sevenmael met 't woest getuymel vocht,
Sijn voorhooft heeft gebergt ten wolcken inde locht,
En weder sevenmael gedaelt is inde vesten
Van 't grondeloose diep, hem eyndelijck ten lesten
De vochtigheyt verswaert, ja alle hoop berooft,
En in heur grimmigheyt delft over hals en hooft.
Ick geef te dencken voorts, de Hebreen die 't aensagen
Hoe hunne vyant lach so corteling verslagen,
Hoe God so lichtelijck den pratten hoogen moet
Pharaos had gedempt vertreden onder voet,
Oft met een yders tong van vrolijckheyt ontsprongen,
Den drymael hoogen lof des Hemels heeft gesongen,
Als sy aenschouden vry van s'Conincx wreetheyt straf.
Dat hun verlossing werdt Pharao tot een graf,
Diens corten onderganck, diens droevig treurspel even
| |
| |
En onversienste doot hun strecte tot den leven.
De winden en het Meyr goetjonstig wierpen ruyt
d'Egyptsche wapening weer aenden oever uyt,
Wierp harnasch schilt en sweert juyst den Hebreen in handen,
Daer sy eerst werden met gedreygt van hun vyanden:
Dit heb ick self gesien, die heb ick self gehoort,
En deylt een yder voor de suyver waerheyt voort,
Veel wyder alsmen siet Son, Maen en Sterren blincken
Sal ick dees nieuwe-maer met mynen tromp doen klncken.
Binnen.
Hymne ofte Lof-sangh vanden Israelijtschen Reye.
1[regelnummer]
NV singt, nu speelt, nu reyt en danst
Nu looft den Heer der Heeren
Die ons met d'overhant bekranst,
Vlegt hem een croon van eeren,
Hy is die al de banden van
Ons slavernye breken kan,
En onsen rou in vrolijcheyt verkeeren.
2[regelnummer]
De Heere gedenckt aen sijn verbondt
Looft hem met ziele, tong, en mondt,
Die Iacobs Huys in dienstbaerheyt
Onder syn schaduwe bespreyt,
Prijst synen Naem, en wilt nu vreught orboren.
3[regelnummer]
Hy is den God van Abraham
Die nu tot Koning salft den stam,
Die ons nae 't soet beloofde Landt
Geleydet door syn stercke handt
Om heerschen in 't landt Canaan eendragtig.
4[regelnummer]
In 't Landt daer melc en honing vloeyt,
Stroomt, die uyt soo veel beecxkens groeyt
Van 't steyl gebergt verheven:
Daer als de baren van der Zee
Of 't sant der stranden nu alree,
't Saet Israels doet syn vyanden beven,
5[regelnummer]
Looft desen Krijghs-helt onvervaert.
Die paerden, ros en wagen,
't Gewapent heir met schilt en swaert
Heeft mannelijck verslagen,
Met den verstockten Koning trots,
Bout op dees klip en stercke rots,
Die niet en swigt voor stormen en zeevlagen.
6[regelnummer]
Den root-scharlaken mantel breyt
Van 't roode Meir hy scheurde,
En heeft gult zandig geplaveyt
Een effen straet, waer deur de
Hebreen ontweken hun misval,
Tusschen twee mueren van crystal,
Daer Pharao den laetsten sucht betreurde.
7[regelnummer]
Pharao die ons op de hiel
Vervolgde met syn scharen,
'T zee-water stormich overviel
Met 't swalpen vande baren,
Die 't voorhooft bergen in 't gestert,
Indien afgrondt vernedert wert,
Speelt s'Heeren lof op Harpen en op snaren.
| |
| |
En sag men niet meer swieren,
Noch 't bloet zeyl van syn oorlogs vaen,
Noch al syn roo banieren,
Syn wapens en geslepen stael
Sonck met syn rusting altemael,
Wilt hem op 't plat van syn Altaren vieren.
9[regelnummer]
Bout al u hoop op desen Steen,
Op den Monarche der Hebreen,
Die des Tyrans voornemen schort,
Den hoogmoet van hun vleugels cort,
En met syn stercke schouders ons ontlaste.
10[regelnummer]
In koper steen, noch yser hert,
Alleen niet dees weldaden
En prent, maer schrijft oock in u hert
Godts goetheyt vol ghenaden,
Die ons 's doodts muyle heeft ontruckt,
Groen Palmen myrte tacken pluckt,
Kroont, ciert, en vlecht u hooft met Lauwer-bladen.
Moyses doet sijn Offerhande ende spreect.
Dewijl Israel ontruckt is uyt sijn slaefsche banden,
Soo styg ten Hemel-waert ons herte met 't gesmoock
Van desen Altaer, als een lieffelijcken roock
Ontfangt o Heer! ontfangt dees' heylige offerhanden.
Ontfangt dees' offerhand tot een danckbaerig teycken
Oft schoon den teeren mensch niet anders wedergeeft
Dan 't gene hy (eylaes!) van u ontfangen heeft,
Sijn swacke sterffelijckheyt niet hoogers mach bereycken.
Gy zijt de volheyt self, de spruytende fonteyne
Die oververvloeyt van 't goede: ô mensch! die niet en hebt
Yet goets, als 't geen gy uyt dees' suyver borne schept,
En zijt niet van u selfs als stof en asch onreyne.
Wat offert gy den Heer? niet anders als den lof der
Oprechter lippen vroom voor sijn weldadigheyt,
't Welck God veel meer behaegt als boc, stier, kalf of geyt,
‘Een danckbaer hert is hem den aengenaemsten offer,
't Is God die 't al uyt Niet heeft door sijn woort geschapen
Die 't wonderlijck geheel gegeven heeft den eysch,
Gewelft, gebout, geçiert gelijck een schoon Palleys,
De Stieren hooren hem de Kalveren en Schapen.
Niets isser soo gering of 't is van hem gevloten,
Hy hevet al gemaeckt, ô groot is uwen lof!
| |
| |
Die 't al hebt rijckelijck gebouwet sonder stof,
Soo ghy in uwen raet verholen hadt besloten.
Heer, dit bekennen wy noch eenemael met verlangen,
Wat wy op den Altaer in vier en vlammen root
Onsteken, is gevloeyt uyt uwen milden schoot,
Ia hebben ziel en lijf van u, ô Godt! ontsangen.
Den offer comt u toe, die Heer verteert tot asschen,
Neemt dat u toebehoort: den Altaer toebereyt
Alleene zy 't bewys van onse danckbaerheyt,
Dat gy ons aenschyn van de tranen hebt gewasschen.
Dat ons gemoet u viert inwendig na den geeste,
En dat ons herte brant, gelijck als in 's vuyrs gloet
Op 't Heylige gesteent ons offerhande doet,
En dat wy uwe Wet betrachten aldermeeste.
Soo dickwils als het bloet der bocken sal besprengen
Des Altaers hooge plat, sal ick gedencken aen
Hoe wy de straffe hant uws Engels zijn ontgaen,
Waer door gy 't samen ons wout uyt Egypten brengen.
Ick sal gedencken hoe om Pharaos verdinsten
Al d'eerstelingen van geheel Egyptenlant
Van menschen en van vee door uwe stercke hant
Geslagen werden van den meesten tot den minsten.
En hoe gy ons verlost hebt uyt de tyrannye
Van desen Coningh, die om sijn hartneckigheyt
Met syne hooghmoet nu in 't Meir begraven leyt,
Waer door wy zijn ontboeyt van al ons slavernye.
O Heer, bereyt den weg, en trect noch voor ons henen,
Gelijck gy tot noch toe gedaen hebt goedertier,
Des daegs in eene Wolck s'nachts in een vlammig vier
Vertsaegt voor onse comst de stoute Philistinen,
Waer in gy my oock zijt op Sinai verschenen.
Quetst hunnen preutschen moet, o Heer, blijft onsen borgt
En onsen schilt, op dat wy mogen onbesorght
Geraken door de dorre Arabische woestynen.
| |
| |
Op dat wy eyndelijck eens mogen triumpheren
In 't Lant van Canaan, en dat wy uwe Wet,
U offerhanden deer reyn suyver onbesmet,
En ons beloft voldoen, tot uws naems prijs en eeren.
Binnen.
S'Hemels goetheyt die voor henen
Ons Voorvaders heeft beschenen
Is hier op 't Tooneel herspeelt,
En nae 't leven afgebeelt.
Tijt noch de vergetenissen
Hoort uyt ons gemoet te wissen
Neergedaelt uyt s' Hemels schoot.
Doch wanneer wy sien veel milder
Wat den Goddelijcken Schilder
Hier met naect af contrefeyt,
Raect dit in vergetenheyt,
En vertoont sich veel geringher,
Wanneer dit ons met den vingher
Wijst op 't ware wesen bly
Van dees Hemel schildery,
Op een grooter weldaer leerlijck
Die door Jesum Christum heerlijck
Ons soo ryckelijck beschynt,
Dat de schaduwe verdwynt:
Want wanneer de Sonne luystert,
't Manen zilver wert verduystert,
't Bleecste voor het helderst swyckt;
't Minste voor het meeste wyckt:
Om den zin hier van te mellen
d'Een wy tegens d'ander stellen.
Oft beteyckent duysternis,
Iacob onder d'heerschappye
Droevelijck in boeyen lagh:
Maer door 't Goddelijck verwiere
Werden sy door 't roode Meire
't Saem verlost uyt dees spelonck
Met syn schilden en syn swaerden,
Met syn ruyters, volck, en paerden:
Even laghen wy verstrickt,
Leelijck in ons bloet verstickt,
Onder Satan, Hel, en Sonden,
In s'Doodts banden vast gebonden,
Maer door 's levens claer Fonteyn
Als hy in het laetst der dagen
Aen het Cruyce wert geslagen,
Werden wy door syn bloet roodt
Vry van Sond, Hel, Duyvel. Doodt
Door syn goetheyt vol ghenaden
Afgewasschen ons misdaden:
Niet verlost als Jacob bloot
Maer door desen Samson leeuwigh
Vry van d'Helsche pynen eeuwigh,
Van Gods onvergancklijck wee,
Van het sweert dat uyt der schee
Boven 't hooft ons dreygde grammigh
Met den brandt des afgronts vlammigh,
Naer een aerdsch vergancklijck Rijck,
Dat maer voor een tyt mocht bloeyen,
Maer naer ons gebroocken boeyen
Ons de Heere roept tot hem
Loopt dan yverig geneghen,
Hebben wy door Christum kreghen,
Eenen weg gebaent en plat
Naer de schoone Hemel-stadt,
Daer doot, sieckte, strijt noch tranen
Ghelijck over der Jordanen
Ons meer sal ontmoet en wreet,
| |
| |
Die soo vlytig hun bewesen
In het uyterlijcke wesen,
Oock om slaghten 't suyver Lam,
'T Welck terstont een eynde nam,
Als den Godlijcken Messias
Sijn vercoren Jongers vroet
Op wees met den vinger soet,
Alder schatten kleynoot koffer,
Doen die quam, en synen offer
Als Hoogh priester dede spa
Doen hy tegens Satan kampten,
Alle Priester-dienst en ampten,
Eynden met het Paesschen feest,
Als de Joden jaerlijcx meest
Posten dorpels noch bestreken
Met s' Lambs bloede, tot een teecken
Hoe Godt hun bevryde weerdt
Voor des slaenden Engels sweerdt,
Voorspel 't welck ons leert ten besten
Hoe dat inden alderlesten
Dagh der daghen in 't gheright,
Voor Gods toornigh aenghesight
Jesum Christum ons sal vryden
Door sijn heijligh bitter lyden,
En met 't root onschuldigh kleyt,
Van sijn droeve sterflijckheyt
Ons onreyn melaetsche vlecken
Voor des Heeren aenschijn decken.
Eet dan gheestelijcker wijs
Noch dit Lam, der zielen spijs,
Met een bitter fausse spijtigh
Laet de cracht van syne doodt
V noch syn een Hemels broodt,
Weest omgordt, en staet al reede
Om te wand'len nae den vrede,
Met den Staf alsoo 't behoort
Van des Heeren heylig Wooort,
Opgeschort, omgort op vordel
Met der liefden bandt en gordel.
Oock aenmerckt hier algemeen
Dees twee Leijds lien der Hebreen,
Moses (onbespraeckt voor Pharons
Aenschyn) hoeft des Priesters Aarons
Reden-rijcke tonge vocht:
Doch geen van dees beyden mocht
Isack brengen eyndelijcken
In Canaans Coninckrijcken:
Onder welcke schorsse duyckt
Alsmen desen bast ontluijckt,
d'Onvolcomen swackheijt teder
Vander Wet, te corten leeder
Om in 't Hemelsch Vaderlant
Op te stijgen wt den brant,
Wt den brant der zielen sweerdigh,
Wt Gods toornigheyt rechtveerdigh,
Daer ons Christus als geseyt
Heeft behouden uyt-geleyt.
Want in Christo woont bequamigh
Self de volheyt Gods lichamigh,
Vloeyet uyt sijns wijsheijts mondt,
Der genaden Fonteyn-ader,
Ons verbidder by den Vader.
Maer voor ons heeft al den loop
Christus 't Hooft van sijne benden
Langh te vooren gaen vol enden,
En met 't Cruys ghetriumpheert
Laet dit plaetse by u grijpen,
Laet dit Godlijck zaeyssel rijpen,
Soo sal t' uwaers s'Hemels gonst
Vloeyen Wt levender ionst.
|
|
Auteursrechtvrij