De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

Ter staetsie van jongkvrouwe Joanna Blezen.aant.^*

LILIUM INTER SPINAS.

Sinte Ursel, bruit der Britten,¹

Gewaerdight op den troon²

Aen JESUS zy te zitten,

Gekroont met 's hemels kroon

Daer dorens, nagels, speeren,⁵

Verandert in robijn,

Met hunnen glans braveeren⁷

Den klaeren zonneschijn:

Verlaet de Serafinnen⁹

* Van 1672. - Volgens de tekst van Vondel's Poëzy I, blz. 529.
Op St. Ursul (21 Oct.) 1672 werd Joanna Blezen, zuster van Vondel's trouwe vriend Pieter, onder de Begijnen opgenomen. Volgens de slotverzen werd dit lied op het eerste jaargetijde van de kerkwijding op het Begijnhof gezongen.
Het motto, ontleend aan Hooglied 2, 2, betekent: Een lelie onder de doornen.

1 bruid der Britten: zie Vondel's Maeghden in deel 3, blz. 713.

2 Gewaerdight: waardig gekeurd om.

5 Daer: waar. Vgl. De Kruisbergh (deel 3, blz. 601), vs. 11 en 12.

7 braveeren: trotseren.

9 Serafinnen: engelen.

[p. 649]

10

  Ter liefde alleen van haer,

 

Die, om Godts hart te winnen,

 

Zich offert voor 't altaer

 

Ootmoedigh aen de voeten

 

Des bruidegoms. Zy gaet,

15

Zy gaet hem nu gemoeten,¹⁵

 

En eert den maeghdenstaet.

 

Laet schuiftrompet, schalmeien,¹⁷

 

En hemelsch koormuzijk

 

JOANNE nu geleien.

20

  Laet uit het hemelrijk

 

Uw maeghden nederdaelen,

 

En wijden 't heiligh feest,

 

Met geur van wierookschaelen,

 

Verheught en bly van geest.

25

Al dreight ons uit Turkyen

 

Een wreeder Attila:^25-26

 

Wy schroomen voor geen lyen,

 

Noch brullende ongena.

 

Al dreight hy slot en steden

30

  Te stroopen, schuw van vre,³⁰

 

Tot daer de Rijn beneden

 

Zijn stroomvat giet in zee.^31-32

 

Hy wert voorheen gedwongen,

 

Die zijn bebloeden schicht

35

U had in 't hart gewrongen,

 

Zoo fel als onverlicht.^33-36

 

Gy kunt uw dochters sterken³⁷

 

En troosten in den noot.

 

Uw kracht en wonderwerken

40

  Ontzien gewelt noch doot.

 

Men raekt Godts uitverkoornen

 

Noit ongewroken aen,

 

Die onder scherpe doornen

 

Als lelibloemen staen,^43-44

45

Zoo zuiver opgeloken⁴⁵

 

Geplant elk in haer perk,

15 gemoeten: tegemoet treden.

17 schuiftrompet: zie de verklaring in Ned. Wdb. XIV, 1187.

25-26 De gevreesde Turk, een vijand die nog wreder is dan Attila, in zijn optreden tegen Ursula en haar maagden.

30 schuw van vre: afkerig van vrede, oorlogszuchtig.

31-32 De gewone voorstelling van de riviergod, afgebeeld met een kruik waaruit de stroom vloeit.

33-36 Zie Maeghden (deel 3, blz. 714); gedwongen: bedwongen; zoo fel als onverlicht: even boosaardig als ongelovig.

37 uw dochters: de maagden die u volgen.

43-44 Vgl. het motto.

45 opgeloken: open gegaan.

[p. 650]

 

Van vlak noch smet besproken,⁴⁷

 

Een cieraet van de kerk.

 

Zy schroomt geen' overwinner,⁴⁹

50

  Die stadigh dagh en nacht

 

Op den gekruisten minner

 

En zijne toekomst wacht.⁵²

 

De wijze maeght stapt heenen,

 

En volght hem, strax gereet,⁵⁴

55

Zoo dra als hy verscheenen,

 

Ter bruiloft innetreet.

 

Sinte Ursel, die te Kolen

 

Zijt met den schilt vereert,^57-58

 

Dees bruit blijve u bevolen,⁵⁹

60

  Die uwe hulp begeert.

 

Op 't eerste jaergetijde

 

Der wijding van de kerk

 

Zong 't hof dit luide en blijde.

 

De lofzang drong door 't zwerk.^61-64

47 Van vlak noch smet besproken: door geen smet bezoedeld. Besproken is oorspr.: in slechte reputatie gebracht.

49 Zy (met accent): diegene die.

52 toekomst: komst.

54 strax: onmiddellik.

57-58 de vererende taak hebt, Keulen onder uw bescherming (schilt) te nemen.

59 u bevolen: aan uw zorg toevertrouwd.

61-64 Zie het Opschrift.