De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674
(1937)–Joost van den Vondel–
Auteursrecht onbekendHet vyfde bedryf.
DE FAEM. FEBUS.
Faem:
Ick blaes klaeroen van vreught. nu weêr Iö PeanGa naar voetnoot1371
Gezongen, dat het klincke, en 't hemelsche gespanGa naar voetnoot1372
Den weêrgalm zevenwerf te rugg' kaets' heene en weder.
De dolle wagenaer wort met een' ruck de veder
1375[regelnummer]
De slaghpen uitgeruckt. een heele weereltplaegh,
Een wreeder Python kreegh een zwaerder nederlaegh.
Men eere Jupiter in kercken en in kooren.Ga naar voetnoot1377
| |
[pagina 87]
| |
Febus:
Och Faëton, helaes, ter quader uur geboren
Tot zulck een ongeval, ter schande van mijn' naem!
1380[regelnummer]
Koom herwaert aan: ontvoume, onwellekome Faem,
Hoe deerlijck Faëton, mijne afkomst, quam te sneven.Ga naar voetnoot1381-vlgg.
Faem:
De dondergodt quam op zijn' arent nederstreven,
En zagh den wagenaer neêrhangen, dootsch van schroom,
Op 't hollend radt, ontbloot van zweep, en torts, en toom,
1385[regelnummer]
Beroockt, gezengt, gebraên van hitte, en afgeronnen.Ga naar voetnoot1385
Hy had de westkim en den avont schier gewonnen,
Wanneer Jupijn, van toorne ontsteecken, brult en bruist,
Den rooden blixem vat, in zijne rechte vuist,
En drymael wickte van zijn oortip, drymael mickte,Ga naar voetnoot1389
1390[regelnummer]
Zoo vreesselijck dat zelf de Hemelschutter schrickte.Ga naar voetnoot1390
Ten leste schoot hy toe. de donder sloegh geluit.
Zoo bluschte 't eene vier terstont het ander uit.
De blixem sleepte een streeck van weêrlicht, blaeu als zwavel
En root, na in zijn vlught. de slagh wert op den navel
1395[regelnummer]
Der aerde zelf gevoelt. de zonnepaerden staen
Verbaest, en steigren op elckandren blindling aen.
Zy schudden 't juck af van den neck, een wijl aen 't roocken,
En spatten buiten hun garreelen, nu gebroken.
Hier leght de breidel, daer de dissel van zijne as
1400[regelnummer]
Gesprongen, ginder speeck en radt. de wagen wasGa naar voetnoot1400
Gerabraeckt van dien slagh, en lagh gestroit aen stucken.
Febus:
Och Faëton, uw val zal vader eeuwigh drucken.
Helaes, waer bleef mijn zoon? hoe was 't met hem gestelt?
Faem:
Het gouden haer gebrant. de groote schoonheit smelt,
1405[regelnummer]
Gelijck een wassenbeelt, het vier te na gekomen.
Hy stort voorover, dat zelfs hemeldieren schroomen,
Gelijck een heldre star om hoogh by nacht verschiet,
Eerst hangt, en twijffelt of zy vallen wil of niet,
Hy plompt in d'Eridaen, van zulck een' slagh gebroken:Ga naar voetnoot1409
| |
[pagina 88]
| |
1410[regelnummer]
Die spoelt den roock af van zijn aenzicht, onder 't smoocken.
De Watergodtheên van Hesperie, begaenGa naar voetnoot1411
Met hem, begraven 't lijck. de moeder ziet het aen,
Met haere dochteren, en missen hunn' beschermer.
Zy lezen 't grafschrift, flux gehouwen op den marmer.
1415[regelnummer]
Hier rust de voerman van zijn vaders rijcke zon.Ga naar voetnoot1415
Italje is 't kerckhof van den stouten Faëton.Ga naar voetnoot1415-16
Febus:
Och Faëton, mijn hart leght in uw hart begraven!
Dat komt van al te hoogh te reuckeloos te draven.
Hoe voer Klymene in 't endt, bezweecken door dien rou?Ga naar voetnoot1419
Faem:
1420[regelnummer]
Zy smilt van groot misbaer in traenen, d'arme vrou,
In wie de liefde noch het sterven tegensportelt.Ga naar voetnoot1421
De dry gezusters, met de voeten diep gewortelt
In d'aerde, worden met een dorre schors bedeckt.
De moeder ziet de schors, die over 't aenzicht treckt,
1425[regelnummer]
En kust de stervenden, tot stervens toe beladen.
Zy grijpt het vloeiend haer, maer grijpt een hantvol bladen.
Zy pooght de popelschors te rucken van de borst:
Maer 't is te spa, en zy t'onmaghtigh bast en korst
Te rucken van den buick. zy ziet de poeslige armen
1430[regelnummer]
Verkeert in tacken. och zy konze niet beschermen.
De traenen biggelen, als brantsteen, in de zon.Ga naar voetnoot1431
Daer leght nu al uw hoop gesmoort in Faëton.
Febus:
Och, kon Klymene niet de schors van 't lichaem rucken?
Faem:
De dochters schreeuden: wee, ô wee, hou op van plucken.
1435[regelnummer]
Verschoon ons. moeder, och, hoe scheurtge ons zoo verwoet?
Gy breeckt de tacken; op de tacken volght het bloet,
Als uit een versche wonde. och, leer uw leedt gedoogen.
De boomschors sluit terwijl den mont, en luickt haere oogen.
Toen quamer Cycnus by, de koning over 't rijck
| |
[pagina 89]
| |
1440[regelnummer]
Van Ligurye, in aert neef Faëton gelijck:Ga naar voetnoot1440
Dees klaeghde en jammerde om zijn bloetverwanten droever,
Waerop de stroomgalm, langs den Eridaenschen oever,
Hem telckens antwoorde: en dus klaegende op het ruim,
Verandert al zijn vel en haer in zwaenepluim,
1445[regelnummer]
Het lichaem in een zwaen. toen vloogh ick herwaert heene.
Febus:
Och Faëton, mijn zoon, och bedtgenoot Klymene,
Och dochters, Cycnus och, och heiloos blixemvier!
Gy Hemeluuren, brengt mijn' rouwesluier hier.
De vreught is uit. 't is tijt mijn aengezicht te decken.
1450[regelnummer]
Dees rouwesluier kan een regenboogh verstrecken,
Waerachter Febus glans der sterfelijcken oogh
Ontschuilt, en 't volck misgunt mijn straelen van om hoogh,
Om hunne ondanckbaerheit. het lustme nu te treuren,
De locken uit het hooft te trecken, 't kleet te scheuren,
1455[regelnummer]
Te huilen door 't gewelf des hemels zonder endt.
Och, dochters, popelbosch, och Faëton, geschent,Ga naar voetnoot1456
Geblixemt, och mijn zoon. och waertge noit geboren!
Was my dit ongeluck, dit hartewee beschoren?
Is dit rechtvaerdigheit? is 't hemelsch hof zoo dra
1460[regelnummer]
Verkeert in een gerecht van wraecke en ongena?
JUPITER. HEMELRAET. FEBUS.
Jupiter:
Wy komen uwen rou medoogende beklaegen:
Hemelraet:
En wenschen u gedult en kracht om dit te draegen,
Zoo kloeck en ongesteurt, gelijck een godtheit voeght,Ga naar voetnoot1463
Die onbezweken aen der Goden wil genoeght.Ga naar voetnoot1464
Jupiter:
1465[regelnummer]
Dat's recht en billijck, en Jupijn zijn eer gegeven.
Hemelraet:
Men kan noch magh den wil der Goden wederstreven.
Jupiter:
Wat onherstelbaer is wort met geen' rou geboet.
Hemelraet:
Hy mat vergeefs zich af, wie hier noch tegens wroet.
| |
[pagina 90]
| |
Jupiter:
Het tegenworstelen kan lijden slechts bezwaeren.
Hemelraet:
1470[regelnummer]
Gy stelde menighmael uw harp en taeie snaeren
Op eenen rechten toon: nu stel uw droefheit maet,
Ten spiegel van elck een, en schuw dit ongelaet.Ga naar voetnoot1472
Jupiter:
Gy kunt met artsenye een anders smert verzachten.
Hemelraet:
Genees u zelven nu, en wil geen' raet misachten.
Jupiter:
1475[regelnummer]
Wie zijnen rou voedt, voedt eene ope wonde in 't hart.
Hemelraet:
Genees uw hartquetzuur, zoo raecktge uit deze smert.
Jupiter:
Met jammeren wort niets gebetert, niets gewonnen.
Hemelraet:
Men vint geen ende aen 't werck, dat telckens wort begonnen.
Jupiter:
Gy schud het hooft, en kunt tot geenen troost verstaen.Ga naar voetnoot1479
Hemelraet:
1480[regelnummer]
Ay, zit niet langer stom: de vader spreeckt u aen.
Jupiter:
Wie kan u helpen, zoo de rou naer niemant luistert?
Hemelraet:
Legh af den sluier, die uw helderheit verduistert.
Jupiter:
Rijs op, rijs op. gy valt den rou te streng en straf.Ga naar voetnoot1483
Febus:
Ick legge in eeuwigheit, ick zweer 't, den rou niet af.
Hemelraet:
1485[regelnummer]
Ay, zweer niet reuckloos. laet u raeden en gezeggen.
| |
[pagina 91]
| |
Febus:
Zwijght stil: het is geen tijt den sluier af te leggen.
Jupiter:
Gy kunt de weerelt weêr verheugen in den druck.
Febus:
Wat weerelt, die noch lacht in Febus ongeluck?
Hemelraet:
De weerelt zonder u kan lust noch leven scheppen.
Febus:
1490[regelnummer]
Zy kan, tot mijn verdriet, met lust de brantklock kleppen.
Jupiter:
Uit hoogen noot, geensins uit lust tot uw verdriet.
Hemelraet:
Dat onweêr is voorby: dat's over: dat's geschiet.
Febus:
Het onweêr in mijn hart begint eerst op te steecken.
Jupiter:
Wy vlogen t'zamen hier, om dezen slagh te breecken.
Febus:
1495[regelnummer]
Wie komt'er? die my trof met zulck een' donderslagh?
Jupiter:
Met uw bestemminge, en een onderling verdragh.Ga naar voetnoot1496
Febus:
'k Heb Faëtons bederf, een' moort, niet willen stemmen.
Hemelraet:
Het hollend zonnepaert was anders niet te temmen.
Febus:
Nu is het zonnepaert getemt en neêrgeleit.
1500[regelnummer]
Wat eischt men meer van my? 'k verdroegh dat onbescheit.Ga naar voetnoot1500
Jupiter:
Dat gy uw ampt bekleet, en 't weder op laet klaeren.
Febus:
Ick heb dat lastigh ampt bekleet een ry van jaeren,
Van 's weerelts aenvang, en noit dagh, noit uur gerust,
| |
[pagina 92]
| |
En word dus snoot beloont. zoo u de moeite lust,
1505[regelnummer]
Of iemant anders, laet hem dezen last aenvaerden,
En, leerende den aert, de kracht der zonnepaerden,
Gevoelen of dees knaep verdiende dus geschent
Te leggen, die te slap den wagen heeft gement:
En is Jupijn belust den gloênden vlammeteugel
1510[regelnummer]
Te houden; dat hy leer' met blixemen den vleugel
Van Febus lieven zoone, om zulck een stout bewint,
Te korten: dat hy leere een' vader van zijn kint
Berooven. Faëton, och, waertge noit geboren!
'k Heb mijnen Faëton, mijn' Faëton verloren.
1515[regelnummer]
Och Faëton, hier staet de blixem, die u trof.
Ick wellekomde u flus met blyschap in mijn hof:
Nu zijtge een stinckend lijck. waer zijtge toe gekomen?
Uw zusters om uw graf, verkeert in popelboomen,
Beschreien uwen val, en onverdiende doot.
1520[regelnummer]
De moeder, die u docht te vangen in haer' schoot,
Gelijck eene avondzon in 't zincken noch t'onthaelen,Ga naar voetnoot1521
Zagh u neêrtuimelen, en zulcke schoone straelen,
De straelen van uw jeught, verdrincken in den vliet.
Zy hoorde u plompen in het water. ô verdriet,
1525[regelnummer]
Mijne afkomst leght'er toe. kan Febus dit vergeeten?Ga naar voetnoot1525
En wortme mijnen rou, die billijck is verweeten,
Gelijck een ongelaet, dat geenen vader past?Ga naar voetnoot1527
En durf de Hemelraet mijn' onverzetbren last,
Mijn al te lastigh pack, met schimpen noch bezwaeren?
1530[regelnummer]
Verscheur uw rougewaet, en sluier. treck uw haeren,
Eerst straelen, uit uw hooft. de vierde hemel schrey',Ga naar voetnoot1531
En voere in eeuwigheit hier na de roulivrey,
Getuige van mijn' rou, al d'aerde, in rou gezeten,
In naere duisternis verlaeten, en vergeeten,
1535[regelnummer]
Gevoele wat het is, en in heeft, mijnen zoon
Te moorden, mijne zon te raecken aen haer kroon.
Ick zweere in eeuwigheit geene oogen toe te lichten,
En wil voor godtheên, noch Jupijn, noch niemant zwichten.
Jupiter:
Nu zoon, al hoogh genoegh. bedaer en vaer niet voort.
1540[regelnummer]
Gy hebt mijne onschult, en uw vaders recht gehoort.Ga naar voetnoot1540
| |
[pagina 93]
| |
't Gebieden staet aen my: noch koom ick nedrigh smeecken,
En daele uit mijnen troon zoo laegh. nu hoorme spreecken.
Gy hoort den Hemelraet, die u ootmoedigh bidt.
Gy ziet hoe 't menschdom droef in duisternisse zit,
1545[regelnummer]
En zonder vier en licht. wat noch in d'oogen blickert,
Is 't overschot des brants, dat noch een weinigh flickert,
En flonckert uit zijne asch. de weerelt leght onteert.
Zy schijnt haer' eersten vorm te derven, en gekeert
In d'oude woestheit, en een baiert, eerst geworden.Ga naar voetnoot1548-49
1550[regelnummer]
Herstel 't gerabraeckte, en den wagen in zijne orden.
Herspan de paerden, noch verbijstert, en gezengt.
Wisch af uw traenen, en den dau, die 't oogh besprengt.
Wy smeecken u gy wilt u naer ons bede neigen,
Of wacht den tweeden slagh. gehoorzaem, eerwe dreigen.
1555[regelnummer]
Jupijn gedooght geen schimp, noch al het godendom.
Rijs op: wy volgen u. rijs op, de dagh is om.Ga naar voetnoot1556
Hy gaet. elck spiegle zich aen 't graf, dat jongh en out zeit:
Italje is 't kerckhof van de reuckelooze Stoutheit.
UIT. |
|