Doortocht. Een oorlogsdagboek 1940-1945

30 September

Vanmiddag zat ik met Rik in de blauwe tram. We kwamen uit Haarlem. Even buiten de stad moesten we er al uit. Er waren jagers in de lucht. Amerikanen. We zagen een machine pijlsnel omlaagkomen. Zij dook op twee Duitsche fouragewagens, die voor ons uit hadden gereden. Een oogenblik later sloegen de vlammen hoog op. De tram schoof door den dichten walm verder. De angst had ons vast. Aan alle zijden hing men uit de rijtuigen om de lucht af te zoeken.

Nabij Halfweg kwam de mededeeling door: Er is al een tram beschoten! We zagen de rijtuigen voorbijrijden. De beide laatste wagens waren doorzeefd. Gewonden en dooden lagen in het gras langs den weg. Groote groepen reizigers gingen te voet verder, gedurig naar boven kijkend. Er zat een kleine blauwe auto tegen den berm. Volkomen in puin geschoten. Omringd door bloedsporen. En daarboven trokken in eindelooze reeksen de bommenwerpers. Weer schoten de jagers omlaag. Weer verlieten we ijlings onzen wagen, zochten dekking in slooten of achter boomen en stegen opnieuw in. Uren duurde dit spel met den dood.

Het vermoeide ons dermate, dat we ten laatste niet meer luisterden naar het zoemen der motoren. Gelaten bleven we zitten op onze koffers. Gelaten keken we toe, hoe onze

[p. 190]

handen een sigaret draaiden. We hoorden de opgewonden gesprekken om ons heen. Velen spraken hun verbittering uit over de beschietingen.

‘Het is nog niet voldoende, dat we links en rechts door den mof bekogeld worden’, zei een arbeider. ‘Onze bondgenooten knallen ons uit de lucht neer. Ik was enkele dagen geleden op den weg van Arnhem naar Apeldoorn. Duizenden vluchtelingen trokken naar het Noorden met hun armzalig boeltje. Zij hadden witte doeken aan stokken gebonden en zwaaiden daarmee, als er geallieerde vliegtuigen overkwamen. Maar die piloten trokken er zich geen bliksem van aan en ratelden er op los. Dat het een bloedbad werd, hoef ik je niet te vertellen. Zijn er dan verdomme geen moffen waar ze hun mitrailleurs op leeg kunnen paffen?’

‘Ik geef die vliegers gelijk’, zei de conducteur rustig. ‘Ze willen het heele burgerverkeer van den weg af hebben. Elke moffenwagen die er dàn nog rijdt is de sigaar. Ik hoop maar, dat we Maandag ook gaan staken. We zijn gelukkig heelhuids binnen vanmiddag’.

De blokkedoozen van West schoven voorbij. We waren uitzinnig verheugd.