Doortocht. Een oorlogsdagboek 1940-1945

15 Juni

Dagen vol ongewisheid. De morgen weet niet wat de middag brengen zal. Je leeft in voortdurend zoeken naar mogelijkheden om aan de deportatie te ontkomen, mogelijkheden om te saboteeren en tegelijkertijd uit handen van den S.D. te blijven. Ru heeft bonkaarten en valsche Ausweisen gebracht voor de studenten die in S. zitten. Mertels vroeg mij zijn zoon onder te brengen, die voor den arbeidsdienst moet opkomen. In O. zit een van onze ‘klanten’, een jonge Jood, ondergedoken. Hij heeft blindedarmontsteking gekregen. We moeten zorgen dat hij geopereerd wordt en tegelijkertijd dat hij uit handen van de beulen blijft. Een dag en nacht voortdurende spanning houdt je zenuwen strak.

En intusschen zie je duizenden naar het Oosten gaan: soldaten, reserve-officieren, arbeiders, boeren, postambtenaren, technici. Zij worden gedwongen of gaan vrijwillig, velen omdat zij geen uitweg meer weten. Niet iedere Nederlander kan onderduiken.

Zoo moeten wij den vijand helpen tegen onszelf. Zoo

[p. 135]

moeten wij het uur onzer bevrijding helpen vertragen, het millioenenleger der Europeesche slaven versterken.

Langs mijn venster trekken, heel langzaam, de donkergrauwe regenwolken door den avond. Zoo ook trekken, stap voor stap, door den somberen dag de massa's. Nòg hebben zij blijkbaar niet genoeg geleden om een vloedgolf te worden, die alle bruin en zwart overspoelen zal.