|
| |
| |
| |
IX. verhael.
Een Pachters Soon geholpen uyt de perijckel des doots door de cracht des H. Roosen-Crans.
Schoon dat ghy hier geen print en siet,
Daer is nochtans wat fraets gheschiet:
Dus Leser blijft een weynich staen,
'T waer jammer hier voor by gegaen.
ICk coom twee Roosen hier vertoonen hallef open:
Daer wy groot ziel-profijt vrij mogen uyt verhopen;
Want sulck een Roos die geeft (dats seker en gewis)
Soo goeden geur, als een die heel ontsloten is.
Wanneer de groene jeucht te veel bestaet te swieren:
Het recht-snoer van de reën moet haer in tijts bestieren;
| |
| |
Of anders, dats gewis: sy loopt in haer verderf,
Gelijck den hagel-steen vernilt de gulle terf.
Maer is haer voorstel goet, en naer wat goets wilt trachten:
Laet gaen waer datse wilt, daers deucht af te verwachten;
Al waert neer China toe, uyt uyterste geweest,
Ghy sulter sien wat goets af-comen op het leest.
Een seker Jongen knecht, wat meer als vijfthien jaren:
Hoor eens: hoe dat hy is in Indien gevaren;
Hy die geboren was in Spaegnien op een dorp,
Door grooten jeversucht maeckt hy een fraey beworp.
Maer, eer ick voorder gaen een ding' moet ieder weten;
Om d'inhoudt te verstaen mach dit niet sijn vergeten;
Het quam heel wonder by, jae 't quam heel onverwacht:
Daer niet een mensch van't dorp en hadde op gedacht.
| |
| |
Een Herder van de kooy, wilt hy sijn schaepen vetten:
Die moet met staege sorgh op goede weyen letten;
Soo hy dat niet en doet, en sorge-loos in is:
De kooy die onder comt, dats seker en gewis.
Den Herder van het dorp bestont hier op te letten:
Hy gingh tot diën eynd' den Roosen-Crans insetten:
Hy docht, dit voetsel is wel 't besten voor de ziel,
Daerom droegh hy goe sorgh, dat' jeder onder-hiel.
Het dorp dat was seer arm, daer viel niet veel te geven:
Sy hadden selver niet by nae om op te leven:
Een Huys-man Soon die sagh dat ons Lieu-Vrouwen belt,
Was 's slechsten wel van all', van lijf-cieraet gestelt.
Hy schepten moet: en docht, ick sal my gaen verkloecken,
En naer rijck Indien gaen goe fortuynen soecken;
| |
| |
Hy nam de reyse aen: maer niet voor sijne winst:
Dan dat hy krijghen sou, was tot Maria's dinst.
Hy is dan naer de stadt Sivilien getogen:
Vandaer, met snellen vvint naer Indien gevlogen;
Sijn voorspoet vvas soo goet, hy kon niet beter sijn:
Daer sijnde, hy geraeckt just in een sil'vre mijn.
Hy sagh d'occasie schoon, om veel gelts te vergaren:
Waerom hy vvou noch moeyt, noch lijf, noch leden sparen;
Hy sat daer neerstich aen, als aen een block-getou:
Hy dacht, al vvat ick vvin, dat is voor ons Lieu-Vrou.
En soo ick vvel gesont com' in mijn lant te keeren:
Met silver en met gout soo vvil ick haer vereeren;
En schencken haer een kleet, het costelijckst' gevvaet,
Dat in een jeders oogh het rijckelijckste staet.
| |
| |
Hy vverckten in de mijn met veertich Indiaenen:
Soo kloeck dat niemant moest tot vvercken hem vermaenen
Behalven alle dagh dat hy sijn Cransken las,
Men sagh, dat hy in't vverck noch verr' den kloecksten vvas.
Als hy ses jaren langh dit ambacht had' geplogen:
Sijn meyningh van goe vvinst en heeft hem niet bedrogen;
Hy had' (gelijckmen seght) een goe pot vvijns by een,
Nochtans, met die goe vvinst vvas hy noch niet te vreën.
Maer uyt geen girgen aert: vvant 't vvas niet voor sijn selven:
Hy socht noch een som geldt, om de Capel te vvelven;
Dat vvas al sijn bevvorp, daer heeft hy op gebout,
En voor sijn eygen self, een eerlijck onderhout.
Hier comt oprecht vvat fraeyts voor jeder te bemercken;
Als hy nu besich vvas met kloeckelijck te vvercķen:
| |
| |
Met dat sijn arbeyt was, en winst voor ons Lieu-Vrou;
Soo siet hy juyst om hoogh, dat Godt soo hebben wou:
Als hy een weynich tijt wat bleef om hoogh staen kijken,
Soo sagh hy dat de mijn' van boven quam te wijcken;
Hy die schroomachtich was, en bloey uyt de natuer,
Hy docht met goet bescheet, dit is mijn leste ur'.
Met dat ghepeys, de mijn' quam op hun neer te storten;
Hadd' noch gheweest om haer het leven te verkorten,
Of tot haer ongherief, of tot groot onghemack,
Maer 'twas te groot ghewicht, het was te swaere pack.
Tot veertich in't ghetal soo sijnse doodt ghevonden:
Hy wasser maer alleen, die niet en was gheschonden;
Hy wasser maer alleen die't Roosen-cransken las,
Hy wasser maer alleen die niet ghequetst en was.
| |
| |
Hy wasser maer alleen die Godt had aengheroepen:
Hy wasser maer alleen die wou geen geldt versnoepen
Tot s'werelts lichten pracht, of tot oneerlijckheyt:
'T was al voor ons Lieu-Vrou als voorich is gheseyt.
Gelijck een voghel comt van leegh om hoogh gevlogen,
Noch snelder vondt hy sich om hooch op't landt getogen;
Iae op een oogen-blick vondt hy sich in het veldt,
Maer 'twas de Moeder Godts, die hem daer had gestelt,
Toen ging hy metter daet 'tMirakel staen bedencken,
Hoe dat Godt door sijn gunst hem 'tleven quam te schencken:
Om dat hy sijn beloft te meer volbrengen sou,
Van hem uyt groote liefd' gedaen aen ons Lieu-Vrou.
Met voelt hy oock dat quam Maria hem verwecken,
Dat hy met sijne winst weer naer sijn landt sou trecken.
| |
| |
Hy, die was goed van wil, daer by seer goet van aert,
Heeft strax tot dien eynd' sijn goet by een vergaert.
Hy zijnde nu op zee met voorspoet en goey winden:
Soo gingh hy op een nieuw sich weer aen Godt verbinden;
Dat hy niet eenen vriendt van't dorp begroeten sou,
Of hy had eerst gegroet het belt van ons Lieu-Vrou.
Als hy was in sijn landt voorspoedelijck gecomen,
Heeft hy recht sijnen wech naer de Capel genomen:
Het Marie beldt gegroet met groot eerbiedenis,
En doen sey hy daer naer hoe hy gevaren is.
Hoe hy haer heeft vereert, dat is weert om te weten:
Hy gaf haer een geschenck van een schoon goude keten.
Niet van een licht gewicht, maer van twee ponden swaer,
Want 'shad hem by gestaen in d'uytersten gevaer.
| |
| |
Daer by een fraeye gift noch van twee duysent croonen:
Soo wou hy naer sijn staet dat Marie-belde beloonen;
Waer by hy alle weeck twee missen heeft beset.
Daer heeft een Capellaen besonder op gelet.
Hy seyd; dat Marie-beldt quam sich veropenbaren,
Als ick was in de mijn', in allen die gevaren;
Ick vond my onversins in't midden op het landt,
Maer 'twas de Moeder Godts die m'had gereyckt de handt.
Behalven dat hy soecht Maria te behagen
Door't Roosen-Crans gebet, dat hy las allen dagen;
Soo droegh hy staeghe sorgh meer als den Cappellaen,
Om dat sou alle dingh' in de Capel wel gaen.
Hy kreegh op't lest een sieckt, waer van hỷ quam te sterven
Daer viel voor de Capel een rentien weer te erven;
| |
| |
Tos ciersel van het beldt, en alle fraey gewaet,
De rest van't geldt, dat quam sijn vlees en bloet te baet.
Maer als die suyver ziel sou uyt den lichaem scheyden:
Maria stont ghereet om die te gaen gheleyden;
Die hem geholpen had uyt sulck een groot gevaer,
Wirdt hy weer op den wech van d'eeuwicheyt gewaer.
Wie sou dan ons Lieu-Vrou in't sterven niet gedencken,
Wie sou dan ons Lieu-Vrou niet een legatien schencken:
Wie sou dan ons Lieu-Vrou hier niet gedachtich sijn,
Hy kreegh voor sijnen loon meer als een silvere mijn'.
Hoor weer een wonder saeck, om iemandt aen te locken,
Die tot het Crans-gebet noch niet en is getrocken;
'Tis van een steenich hert van seker vrou persoon,
Die eerst kreegh haere straf, daer naer weer haere loon.
| |
| |
Een sekeren Pastoor, wiens lof ick uyt gaen bellen:
Ging met een uyersucht den Roosen-Crans in stellen;
Tot voortganck in de deucht het was een fracy beworp,
Want daer een toe-loop quam by nae van't heele dorp.
Het quam van dagh tot dagh hoe langhs hoe meer te groeyen:
Soo dat den Herder self dat niet en kon bevroeyen;
Dat onder sijne kooy soo veel devotie was,
Dat yder alle weeck dry Roosen-Hoeykens las.
Een buyte-vrou bestont haer buer-vrou seer te quellen,
Dat sy oock haere naem hier in sou laten stellen;
Maer 't was soo verr' van daer, dat sy die geven sou,
Dat's heeft den Crans geschelt als een verdwaende vrou.
Waer door de buyte-Vrou bestondt sich wat te stooren,
Dat sy geensins en wou naer dees devotie hooren;
| |
| |
Daer sy dit maer en deed' uyt een goet herticheyt,
En sy namt qualijcek op, als of's haer had' misseyt.
Wat kan (sprack sy door smaet) den Roosen-Crans my baten:
Maer Godt heeft desen smaet niet ongestraft gelaten;
In diën boosen aert, in diën steghen sin,
Quam strax een boosen geest, een quaeden duyvel in:
Die haer in lijf en ziel heeft deirelijck beseten:
Dat volghden naer den smaet daer 's haer had' in vergeten;
Men brocht haer inde kerck: sy vvirt ten toon gestelt
Tot lof des Roosen-Crans, die sy had' seer gheschelt.
Sy voelde sulck een pijn in allen haer gevrichten:
Dat 't schaep den Herder riep, en vvou sijn sonden bichten;
Met dat sy had veracht het Roosen-Crans gebedt,
Soo seyt een yder een, 't is meer als vvel bestet.
| |
| |
Soo datter van het dorp haer niemant' en beklaeghden:
Daer sy den jver sagh en dat 't haer noch mishaeghden;
Maer met een rouvvich hert, en met een traenen-vloet,
Viel sy den Heer Pastoor in't openbaer te voet.
Sy badt, dat hy die plicht haer vvilden doch vergeven:
En dat haer naem mocht sijn in't Crans-Gebedt geschreven;
Haer tranend' oogh gaf toen, niet dan te goe bescheet,
Dat' t haer uyt herten grondt, en duysent mael vvas leet.
Hy heeft uyt mede-lijd' haer naem dan ingeschreven,
Met dat sy had belooft te beteren haer leven;
Hoor vveer een vremde saeck, hoevvel noch meer gehoort
Hy quam met 't Crans-gebedt den duyvel toen aen boort
Ghelijck een dertel peert sich niet vvilt laten toomen:
Bestond' hy tien-mael meer noch vanden Crans te schroomen.
| |
| |
Dees niet te min, al was hy noch soo snoo, en vals,
Hy kreegh, eer dat hy't wist, den Crans om sijnen hals.
Al wirt hy noch soo boos, en op begonst te tieren:
(Veel beter, als m'een schip kan met het roer bestieren:)
Soo had' hem den Pastoor toen onder sijn gebiet,
Dat hy den souten gast deed' beven als een riet.
Hoe fel, en sterck hy was, hy konden hier niet tegen:
Maer als een slechten bloet stont hy ten hoochst' verlegen;
Hy sagh geen schoonder kans, als door't Pastoors bevel,
Dat hy de Vrou verliet, en vloogh weer naer de hel.
Als Godt verresen was: soo staeter claer beschreven,
Dat Thomas beyster traegh is van geloof gebleven;
Nochtans heeft ons meer goet sijn traegh geloof gedaen,
Als d'ander altemael, die strax dat naemen aen,
| |
| |
Soo heeft m'hier uyt gesien oock veel meer deucht geschieden
Als wel uyt al de rest van de devote lieden
Die lieten haer van self in schrijven inde Kerck,
Soo heeft de snelle faem verbreyt dit wonder werck.
Wie sou dan't Crans-Gebedt van herten niet beminnen?
Het dint voor eenen douw aen ons verdorde sinnen:
Iae menich duysent mensch verfloude in sijn ziel!
Dat hem den Roosen-Crans niet crachtich tegen hiel.
|
|
Auteursrechtvrij