|
| |
| |
| |
Van het III. verhael.
Een Religious uyt perijckel des doodts verlost door de cracht des H. Roosen-Crans.
DIt Bloemtjen dat hier volcht, is een fluweelen Roosken:
Het is soo fraey, dat't moest bewaert sijn in een doosken:
En toonen't somwijl eens, soo voor een selsaemheyt,
Want daer en kan noyt of ghenoech sijn van gheseyt:
Wanneer met goeden windt, naer Indien gingh varen
Een vloot wel toegherust: en sy in zee nu waren;
Soo isser storm van wint, en onweer op ghestaen,
Dat schier de heele vloot, jae meynden te vergaen.
Ghelijck m'in groote pest, veel liën te gaer siet dolven
In een groot duyster graf; soo sagh m'hier in de golven
| |
| |
Versincken van de zee, veel schepen soo te saem,
Dat hier en daer maer een, van veele en ontquaem.
Som' sijn door groot tempeest, als in de locht ghedreven:
In't diepsten van de zee, soo sijnder veel ghebleven;
Maer daer gingh een te grondt, een jammerlijcke saeck!
Van heel de gansche vloot, de alderschoonste Kraeck.
Een ongereugelt peert, als dat comt op een loopen:
Sal hier en daer een mensch, met ongheluck becoopen;
Maer hier was niet een roer, dat't schip bestieren kost,
Sy liepen teghen een, ghelijck een peert te post.
Van sulck een schoone vloot, die scheen soo wel te lucken:
Veel schepen liepen daer, in hondert duysent stucken:
Som' liepen op een klip, som' liepen naer een rots,
Dat ghy een mijl in zee, kost hooren licht den bots.
| |
| |
Elck schip was als een Leeuw, die qualijck is om temmen;
Die saten op een plaet, en meynden uyt te swemmen:
Eylaes! als soo wanneer, sy quamen aen het landt,
Daer stondt den Jndiaen, die bieden haer den tandt.
Die teghen stroom, en windt, niet konden uytgherechten:
Nu komend' uyt de zee, bestonden daer te vechten;
Daer 'shadden aen het lijf, niet een stilstaende lit,
Iae saeghen door de vrees, als eenen doeck soo wit.
Die waren nu ontgaen die grouwelijcke vlaghen
Van blixem, reghen, windt, dat sy als dooden saghen
Die 't onghenaed' tempeest, noch niet en had vernilt,
Die heeft den Indiaen, moordaedelijck ont silt.
Waer onder, datter vier, van onse Oorden waren:
De welck Maria wou, besonderlijck bewaren;
| |
| |
Daer onder dese vier, een leecken-Broeder was,
Die altijdt seer devoot, sijn Roosen-Hoeyken las;
Hy had een wond twee, drij, door't pijl-gheschiet ghekreghen:
Daer hy door groote smert, stont beyster med'verleghen;
De kracht begaf hem soo, dat hy niet voort en kon,
Want bloet hem overliep, de pijn hem overwon.
En daer was't minsten niet, om hem te konnen laven,
Maer hebben over doodt, hem als een romp begraven;
Sy overdeckten hem tot aen den hals met sandt,
Doch hy was noch niet doot, want quam weer tot verstant.
Voor hem die lagh vol pijn, in altemael sijn leden:
Sy hebben seer devoot, de Moeder Godts ghebeden,
Dat sy doch by wou staen haer dienaer inden noodt,
Die op sijn lippen had, nu soo de bleecke doodt.
| |
| |
Met seyden 's hem a Dieu! en hy begon te schreyden;
Hy seyd' met droefgelaet, den Heer wild u geleyden;
Siet als op een tonneel, dit treur-spel hier eens aen:
Sy oock, sijn van hem wegh, al weenende ghegaen.
Ghelijck als Ioseph sagh sijn eygen broers vertrecken:
Begon hem de natuer, tot traenen te verwecken;
Hy storten door't gheschrey, een grooten traenen-vloet,
Wat kon het minder sijn, 'twas eygen vleesch en bloet.
Hy die vol wonden was, lagh daer nu soo verlaeten;
Geen hulp, als van den Heer, en konde hem nu baeten;
Die daer van Iericho, ghequetst lagh op de baen,
Hoe seer hy was gewondt, hy wasser noch wel aen.
Schoon dat den Priester hem, en den Leuiet verlieten,
Daer hy seer goeden dinst, had konnen van genieten:
| |
| |
Nochtans sy altebey, sijn hem voor by gegaen,
Die hem tot bystant quam, was den Samaritaen.
Soo quam Maria oock, naer haren Dienaer kijken;
Die scheen soo verr' te sijn, dat hy maer was te lijcken:
Als den Samaritaen, quam sy tot sijnen troost,
Die van te voor' veel goets; had door den Crans geoost.
Hy lagh daer sonder hop', hy kon niet sijn genesen;
De doode verf, eylaes! verscheen heel in sijn wesen;
Hy was als sonder pols, den aessem ioegh hem seer,
Nochtans wou ons Lieu-Vrou berreffen hier haer eer
Van swaericheyt daer in, en vondt sy niet met allen;
Sy maecktse haest gesont, die in haer handen vallen;
Sy trock hem in een slaep, tot naer den middernacht,
En soo hy wird ontwaeckt, hy voelden veel meer cracht.
| |
| |
Iae hy yond sich soo sterck, in alle sijn gevrichten:
Dat hy bestont alleen, sijn selven op te lichten;
Hy voelde lich gesont, en redelijck te pas,
Iae alsoo sterck by nae, als hy te voren was.
Maria seyde hy: hoe kan ik u bedancken;
Die zijt de Medecijn van soo veel duysent krancken;
Wat wonden ymant heeft, al sijn sy noch soo groot
Naer lichaem, of naer ziel, ghy helptse uyt den noodt.
De pijlen waren my, soo diep in't lijf gekropen:
Dat ick gheen beternis, in't minst' en kon verhopen;
Nochtans des Roosen-Crans, de over-groote macht,
Heeft my gesont gemaeckt, dat ick niet had verwacht.
Den Crans, alleen den Crans, als eenen pijl gedreuen,
Die heeft integen-deel, het leven my gegeven;
| |
| |
Daer ick langh onder d'aerd, als een romp in de kist,
Ben ick ghesont ghemaeckt, eer ick het selver wist.
Al laeght ghy over doodt in boosheyt, iae begraven:
Soo kan m'u noch geņoech met Roosen-water laven;
Het water van Canneel, hoe crachtich dat het is,
By't Roosen-water heeft het gheen gelijckenis;
Ick laete staen de quael, te vallen van u selven:
Al sagh ick u in d'aerd' een spiese diep noch delven:
En gh'hadt altijt geweest, devoot aen ons Lieu-Vrou,
Ick houw dat voor gewis, sy u noch helpen sou.
Nu docht hy by sijn self, hoe hy sou t'huys geraecken:
Daer med' stont hy verstelt, hoe hy het best sou maecken;
Met voor-raet wel bedacht: hy nemt sijn reyse aen,
Daer hem docht, dat sijn broers hem waren voor gegaen.
| |
| |
T'was nu den vierden dagh, dat hy was onder wegen:
Niet eenen Indiaen (Godt Lof) die hem quam tegen,
Dan mid'ler diën tijt, hy had voor kost, en dranck,
Maer water, en wilt kruyt, en dat vier dagen lanck.
Hy gingh sijn gangen voort: en sijnde voorder comen,
Daer heeft hy een rivier seer wijt, en breet vernomen;
Hoor voort een weynich toe: hier dint nu opgelet,
Wat vont dat ons Lieu-Vrou, gebruyct door't Crans-gebet.
Hy sagh, dat comen moest, de hulp weer om van boven:
Hy gaet aen ons Lieu-vrou, dry Cransen daeghs beloven,
Soo verr' hy in sijn lande, wel over-comen mocht.
Daer 's hem uyt alle gevaer, nu soo verr' had gebrocht.
Maria, seyd' hy toen: gh'hebt my soo fraey genesen;
Dat uw' geliefte waer, mijn leytster voorts te wesen!
| |
| |
Ghy hebt het werck begonst, maer 't is noch niet voldaen;
Want sonder uwe hulp, ick moet hier weer vergaen.
Sy, die haer dienaer wou, voort inden noodt bewaeren;
Hy siet van verr' een schuyt, snel comen aen-ghevaeren;
En soo hy speuren kost, soo quamen sy aen't landt,
Al waer hy heel verstelt, stondt aen den water kant.
Het waren, soo hy sagh, twee schoone Iongelingen,
Die met haer tweên, de schuyt bestonden te bedwingen:
Sy waren fraey gekleet, en hadden pijl, noch schicht,
Dat hem noch eens soo veel, sijn herte heeft verlicht.
Soo sylte met de schuyt, sijn aen het landt gecomen:
Deņ Religieus die wird, van hunlie in-genomen;
Met dat hy van de reys, was beyster seer vermoeyt,
Soo hebben sy in d'eerst, wat soettiens aen geroeyt.
| |
| |
| |
| |
Siet eens, van ons Lieu-Vrou, wat voor al wonder saecken;
Sy hadden met ghebrocht, een schoon wit slaepe-laecken;
Daer leghden sy hem in: daer onder lagh wet strooy,
En sijn oorkullen was een saechte bussel hooy.
Sy gaven hem daer naer goe witte broodt te eten;
Den dranck op dese spijs, en was oock niet vergeten,
Dat heel soet water was: den alderbesten dranck,
Daer ymant met bequam, al waer hy noch soo kranck,
Als hy nu was versterckt, begonden 's aen te roeyen,
Om haeren langhen wegh, op corten tijdt te spoeyen;
Naer Tampico soo wast, dat sy-lie roeyden op,
Gheen schip voer oyt soo snel, daer't seyl staet inden top;
Op goey dry uren tijt, is dees reys afgheloopen;
Waert dat me tij, en wint, voor geldt had willen coopen,
| |
| |
'T en scheen niet doenelijck; het was een water-ganck,
Gheen twee, dry uren veer: maer derthien mijlen lanck.
Ten vijven naer de noen, soo waren's af ghevaren;
En soo't ach uren sloech, te Tampico sy waren;
Die reys op diën tijt, liep haer soo veerdich af,
Dat scheen, dat aen de schuyt, den Heer twee vleugels gaf,
Hy steer-oogh midler tijdt, op dees twee Ionghelinghen:
Die hem seer vrindelijck, als Enghelen ontfinghen;
Soo hyse al-te-bey, hoe langhs, hoe meer sagh aen,
Hun aensicht dat verscheen, ghelijck de sil'vre Maen.
Hy kon niet anders doen, als daer van oordeel strijcken
Dat's hadden al-te-bey, gheen Enghelen te wijcken;
Sijn reden was gegrondt, die hy daer over streeck,
Want niemant van die twee, die aen een' Engel weeck.
| |
| |
Sy waren Engels self, maer in een menschen wesen;
Dat uyt haer aensicht was, seer lichtelijck om lesen;
Want op dry uren tijdt, soo had hy tijdt ghenoegh,
Dat hy licht speuren kost, dat dit was gheen bedrogh.
Soo sy te Tampico, nu waren aen ghecomen;
Hy heeft haer seer bedanckt, en't laecken met ghenomen:
Den eenen bleef in schuyt, den and'ren sprongh op't landt;
En reyckten soo om't seerst; hem alte-bey de handt.
Soo hy was in de stadt van Tampico ghetreden,
Heeft hy voor eenen nacht om peysteringh gebeden;
Een seker Spaignaert nam, met groote liefd' hemin,
Hy was des seer verblijdt, van sulck een goe begin:
Dat hy met sulck een liefd', voor d'eerste wird ontfanghen;
Maer naer sijn eyghen stadt, was alle sijn verlanghen;
| |
| |
Als hy voor diën nacht; hem seer wel had ghedaen:
Versocht hy s'ander-daeghs, al heel vroech door te gaen.
Maer hy versocht noch wat den Religieus te houwen,
Om te voldoen sijn oogh, in't laecken te aenschouwen;
Want soo hy speuren kost, 't en was geen menschen werck;
Hy vraecht hem, of het was, tot cierselvan sijn Kerck?
Den Religieus die seyt, dat 't kleedt hen was gheschoncken;
Wel 't is een stuck ter eer, waer med' me-vrij mach proncken;
Ick heb mijn leef-daegh noyt, soo konstich werck gesien,
Ick weete niet, hoe dit, van menschen kan geschiën.
Hy seyd' hem voort niet meer, van wie hy 't had gekregen;
Hy liet hem by sijn self, dit wonder over wegen;
Met heeft hy hem bedanckt, want had hem soo onthaelt,
Al oft hy sijn logies dry dubbel had betaelt.
| |
| |
Als hy van desen vrint, sijn af-scheet had genomen;
Is te Panuco noch, den selven dagh gecomen;
Al waer dat hy oock heeft maer eenen keer vernacht,
Nochtans en wird hy 'thuys, van niemant niet verwacht.
Want sy-lie hadden hem, als over-doodt begraven;
Daer was niet aen te doen, als rechts hem wat te lavens;
Maer soo veel wasser niet, dat hy ghelaeft kost sijn,
Want daer was niet-met-al, van suycker, kruyt, noch wijn.
Hy is des ander daeghs, naer Mexico getogen:
Waer hy van jonckx af aen, de bosten had ghesogen;
Bepeyst, hoe sy-lie daer verwondert moesten staen,
Die 'shadden doodt geacht, dat hy daer aen quam gaen,
Met, heeft hy haer vertelt, hoe dat hy was gevaren;
Daer duysent mael noch meer, sy in verwondert waren;
| |
| |
Sijn wonden gaven hier, getuygenisse af,
Met dat sy waren toe, eer hy noch quam uyt 'tgraf.
'T mirakel, als het quam des Bisschop oor te naecken:
Door goet, en vast bescheet, deed' hy dit kondich maecken
Toen heeft hy ons Lieu-Vrou, noch twintich jaer gedint
Die hy altijdt naest Godt, heeft boven al bemint.
Siet hoe de Moeder Godts, comt op haer dienaers dencken,
Om dat aen lijf, noch ziel, den vijant haer sou krencken;
Sy is uyt de natuer, dat altijdt soo ghevvent,
Geluckich mensch die haer voor Patronerse kent.
Tobias hadď de eer van eenen Engel kregen,
De vvelck hem leyden sou, langhs d'onbekende vvegen;
Gedurende de reys, vvas hy gestadich blij,
Met dat den Engel Godts, vvas altijdt aen sijn zy.
| |
| |
Maer met dat desen bruer, vvas in den Crans geschreven;
Soo heeft hem noch den Heer, een Engel meer gegeven;
Schoon dat hem ons Lieu-Vrou, had in bevvarenis,
Wiens toesicht noch veel meer, als van tvvee Engels is.
Siet eens met vvat een rust, dat soo een mensch gaet reysen
De vvelck Maria heeft, gestaegh in haer gepeynsen;
Hoe kan dit dan geschiën, dat gy verdolt kunt gaen,
Waer Godt licht als de Son, Maria als de Maen.
Den goeden Religieus wirt beter noch van leven,
Want in Godts-dinsticheyt gingh hy sich meer begeven,
Dry Roosen-Cransen daeghs had' hy tot sijnen last,
Daer hy met yver-sucht heeft vlijtich op gepast.
Jae duerende den tijdt van dese tvvintich jaren:
Dat tot Maria's dinst hem Godt noch vvou bevvaren:
| |
| |
Heeft hy soo nae de reys van d'eeuvvigheyt getracht,
Dat hy licht alle ur' daer eens heeft opgedacht.
Hy hopte dat hem vveer Maria sou geleyden;
Daer om sijn suyver ziel soecht haest van hier te scheyden;
De hop' op ons Lieu-Vrou bedroge hem oock niet,
'T is soo in vvare daedt in 't doodt bedd' hem geschiet,
Als hy in sieckte viel, vvaer van hy quam te sterven:
Hy vvas des meer verblijdt, als een die comt te erven.
Een tvvintich duysent pondt, dat eenen girgaert is,
Noch heeft sijn vreucht hier by, 't minst geen gelijckenis.
Een salich goet vermaen, mạch ick hier niet vergeten:
Want het dindt jeder een, tot salicheyt te vveten;
Hoe dat den eenen mensch, seer nae de doodt verlanght:
Den and'ren daer van schroomt, gelijck een dief die hanght.
| |
| |
Ick hebb' seer goede rëen, die jder licht sal vatten:
Een mensch, die heel veel gelt, veel rijkdom, en veel schatten:
Die vol van vvelden is, vol pracht en dertelheyt:
Soo hem de doodt comt aen, hy vint sich onbereyt.
Hy heeft daer op niet eens, sijn rekeningh gaen maecken;
Des niet te min, de doodt begint al meer te naecken;
Hy vvort ten hoochst' verschrickt, hy vvort ten hoochst ontstelt
Sy ranst hem efter aen, en doet op hem gevvelt.
Hoe? hy een jeudich man! in't besten van sijn leven!
Sijn gelt, en all' sijn goet, soo haest te moeten sneven!
Goey dagen, groot gemack, fraey kinders, een schoon vrou,
Soo hy daer maer op denckt; sijn hert scheurt hem van rou.
En dat dit altemael, in't minst' hem niet kan baten
Tot sijne salicheyt! en dat soo te verlaten!
| |
| |
O doodt! ô vreede doodt! ghy comt hier onverwacht:
Ick weet: dat hy niet eens, en heeft op u gedacht,
Ick weet: dat hy nịet eens, voor ooghen heeft genomen:
Dat ghy soo onversins, hem op den hals soud' comen!
Ick weet in heel de stadt, niet een soo ongereet,
Daer van is claren blijck, en al te goe bescheet.
Wat wonder; dat hy comt, soo seer daer van te schroomen;
Een onbereden peert, en laet sich niet licht toomen:
Ghelijck ghy dat siet doen, den stal-knecht met gewelt,
Soo ruckt sy hem hier wegh, uyt altemael sijn gelt.
Ghy siet een Ioffrou gaen, seer fris, en fraey van leden:
Die is de Lenten eerst, van't leven ingetreden:
Van Welden weet sy niet, wat laten, of wat doen,
T'sy somers, 's winters daeghs, 't staet haer al even groen,
| |
| |
Die haren tijt bestet, met heele halve dagen,
In hooft, in lijf cieraet, van Ionckers te behagen.
Ranst haer, de doodt oock aen, 's is even seer verschrickt,
'T gaet buyten rekeningh, sy hadt soo niet gheschickt.
Maer die Codt dienen wilt, gaet sich hier van ontblooten;
En daerom van de doodt, vult hy geen herde stooten;
Iae hy, in tegen-deel, is hier in niet belaën,
Maer wenst, dat sijne ziel, mocht uyt de lichaem gaen.
Als m' inden Religieus sagh metter daet geschieden;
In plaets, hy wenschen sou, van't bleeck gespoock te vlieden:
Soo scheen in tegen-deel, 'tgespoock vervaert te sijn,
Met datter ons Lieu-Vrou verscheen in claren schijn.
Dat doet het reyn gemoet, en suyverheyt van leven;
Ontblootingh van het goet, dat hy om Godt wilt sneven;
| |
| |
Sijn eyghen vryen wil, die hy daer by af-gact,
Ghewis, dat diën mensch, met Godt altijt wel staet.
Hy sterft niet eenen keer, hy sterft, jae alle dagen:
Dat ymandt maer bestont, van hem dat eens te vragen:
Dees antwoort weet ick wel, dat hy u geven sou:
'T Waer goet, dat yder mensch, daer soo op letten wou!
Den Heyl'ghen Climachus, seght dat hy is te prijsen,
Die allen dagh de doodt, eens in sijn hert laet rijsen;
Maer heylich is den mensch, die't alle uren doet,
Want al dat wereldts is, stoot hy dan met de voet.
Maer dit ghepeys moet sijn, ghelijck de Olie-verven:
Die houden haren stant, en noyt niet en versterven;
O Mensch! blijft dit gedacht, soo vast in u versant,
Ghy hebt van nu af aen, den Hemel in u handt.
| |
| |
Maer, om tot dit gheluck, voorspoedelijck te comen:
Soo dint den Roosen-Crans, eerst by der handt genomen;
Die stijft in u gemoet dit saligh over-legh:
En als een baeck in zee, verhoeyt den quaden wegh.
|
|
Auteursrechtvrij
