|
| |
| |
| |
Tweede verhael.
Een Onnosel Vrou uyt de Paley verlost, door de cracht des H. Roosen-Crans.
DEes Roos vervveckt een mensch tot seer groot mede-lijden
Maer sy sal u daer naer soo veel te meer verblijden;
Al staet sy nu heel slecht, en schijnt te sijn verslenst,
Sy heeft'et soo hervat, dat men geen schoonder vvenst.
Een stil deucht-rijcke vrou, noyt van den Crans gevveken:
Vont sich in banghe vrees, en groote droefheyt steken;
'T sy door het rugh geclap, of door den svvarten nijdt,
Sy vvirt haer naem en faem, by nae noch't leven quijt.
Sy vvas, eylaes! ontstelt in allen haer ghevrichten:
Want menich boose tongh, die quam de vrou betichten,
| |
| |
Dat sy in vvare daet, een tooveraerse vvas,
Daer dees betichtingh quam op haer geensins te pas.
'T geraes van't volck begon hoe langhs hoe meer te groeyen:
Dat selver kreegh de Heer van haer een quaet vermoeyen.
Naer ernstich ondersoeck van sulck een leelijck feyt,
De vrou in klaren dagh, eylaes! vvort opgheleyt.
Her Hals-gherechr vvou haer terstont dit kondich maecken:
En sprack haer vanden hals, om veele grausaem saecken;
Dat's in dit schelhem stuck, haer seer verloopen had,
En stack vol toovery, als een ghebuyckte pad.
D'onnoosel vrou! begon seer deirelijck te vveenen;
Haer bloet door bange vrees verkilden als de steenen;
Sy sprack met goede reën en met een saght ghedult,
Dat's in dees svvare plicht en had in't minst geen schult.
| |
| |
Dat sy soo verr' van Godt noch niet en vvas gescheyden;
Waerom dat sy begon noch bitterder te schreyden:
Wanneer sy had' verstaen de reën, vvaerom sy sadt,
Dat menich boose-tongh, haer eer soo had' bekladt.
'Sis dan als over-doot, van svvaricheyt besvveken:
De Heer die seyt, 't en sijn maer tooverarse treken;
Daer moet niet na gesien, noch niet op sijn ghepast,
'T sal anders gaen, soo haer den beul maer aen en tast.
Het waren inder daet, geen tooverarsse perten:
Haer herte vvase vvegh, door d'over-groote smerten;
Daer vverd, des niet te min, gehaelt een beker vvijn,
Tot dat d'onnoosel vrou, vvat beter quam te sijn.
Als toen bestondt de Heer, haer vveer te onder-vraghen:
Maer sy stondt spraecke-loos, als noch te seer verslaghen:
| |
| |
Sy sprack daer naer als voor, maer flou, met droef gelaet,
Dat sy onnoosel vvas, noch vvist van sulcken quaet.
Toen heeft de weer-partij, noch stercker aengedreven:
By soo verr' die siel in, noch over-bleef in't leven:
Dat'm haest vveer hooren sou, van grooter filterij;
Van meerder schelhem stuck, door hare tooverij.
Heeft sy toen seer bedaert, en flouvvelijck gesproken,
De pijnbanck die sal haer vvel haest den mont ontloken;
Is sy vvat flou ghevveest, dat comt licht by geval:
Gevvis, dat de paley, haer vvel doen klappen sal.
Sy vvirt dan van de Heer, tot dese pijn vervvesen:
Strax is daer een tempeest van traenen opgheresen;
Soo haer den beul quam aen, en sprack vande paley,
Wat iammerlijck gekerm! vvat bitterlijck gheschrey!
| |
| |
Sy sprack met goe bescheet, en vvel gegronde reden:
Moet ick, onnoosel Vrou! inde paley gaen treden!
Daer menich herten kop, heeft voor verschrickt gestaen!
En ick een vveecke vrou, hoe sal't met my dan gaen!
De schrick, en bange vrees, voel ick in my soo strijden:
Dat ick door groote pijn, misschien sal gaen belijden,
Dat ick mijn leef-daegh noyt gedaen heb, noch gedacht,
De vverelt gaet verkeert, den dagh vvord hier den nacht.
De Maen sal over dagh, de Son by nacht gaen schijnen:
Dat m' een onnoosel Vrou, sal aendoen sulken pijnen!
Daer de gehechtenis vol boose sielen sit,
Dat ick het doel-vvit ben, vvaer dat de Heer na schit.
Een slap gespannen bogh; sal licht dit vvit geraken:
Wat sal een vveecke vrou, in de paley gaen maken!
| |
| |
Sy sal haer eyghen selfs beschuldenaers gaen sijn,
Maer niet met waere daet, dan door de groote pijn.
Sy die van dagh tot dagh, op't Crans-ghebedt seer pasten:
Soo haer het Half-gerecht, quam eerst rou aen te tasten:
Soo is den Roosen-Crans, hier van het lijf gheraeckt:
Maer sy heeft even-wel, het lesen niet gestaeckt.
Sy had een jonck gewas van schoon en teere leden:
Dat was sijn elfste jaer maer eersten ingetreden:
De Lenten tijt en was, daer noch niet in begost,
Dat kreet soo bitterlijck, dat 't niemant stille kost.
De Moeder van te voor, had' dit by haer doen komen;
Sy vraeght, of 'shaeren Crans had' nievers niet vernomen?
Al weenende seyd 't kindt, dat't nievers af en wist:
Wel lieveken gaet tuys, en siet daer in de kist:
| |
| |
Daer sulde ghy van get, een Roosen-hoeyken vinden:
Het snoer dat is om verr', maer doet'et eens herbinden:
'T light aen de slincker handt, ter sijde in de laey,
Gaet henen, haelt dat eens, maer stillekens en fraey:
En krijt soo beyster niet, ghy moet u traentjens stelpen:
Schoon ick ghevanghen ben, Maria kan my helpen;
Gaet henen als my lief: gaet, doet dat ick u segh:
Het kindt dat gingh eylaes! al krijtende e wegh.
De moeder oock van rou, die meynden te beswijcken:
Doch even-wel voor 't kint, dorst'sy 't niet laten blijcken;
Want 't was haer dubbel pijn, en vrij een dubbel smert,
Met dat haer lijden self, eylaes! haer viel te hert.
De ooghskens van het kint, die vvaren op gesvvollen:
De traentiens saghme daer, als peireltiens uyt rollen;
| |
| |
'Tis dan naer huys gegaen, en 't heeft den Crans gesocht,
En soo haer vvas belast, de Moeder aen ghebrocht.
Met is het droevigh schaep, de moeder afgheweken:
De Moeder noch het kint, kost niet een vvoort meer spreken;
Sy schenen altebey, te hebben maer een ziel,
Want moeder, met het kint, te saem in floute viel.
Men kan op geen tonneel, geen treur-spel beter spelen:
Men sagh noyt vrouvve mensch, van sulck een droefheyt quelen;
Het vvas een svvaere saeck! het vvas een hert gelagh!
Godt geef dat dierghelijck, noyt mensch gebeuren mach.
Het Hals-gerecht gingh voort, als voorich is ghesproken:
Maer haer heeft gheenen troost, van ons Lieu-Vrou ontbroken;
Als 's hongh in de paley, soo had 's in haren sack,
Den Roosen-crans, vvaerom sy leed' kleyn ongemack.
| |
| |
Al scheen de groote pijn, haer leden te door-rennen.
Sy vvilden efter niet, de minste plicht bekennen;
Toen quam den beul fel aen, en heeft meer toe getast,
Daer sy, door Godes hulp, niet veel heeft op gepast.
Al scheen dat vvas de koord', met geen gevveldt te breken;
Is als een sijden draet, jae lichter noch ghevveken;
Sy deed' kleyn wederstant, al vvast een stercke tou,
Want kon niet vvederstaen, de macht van ons Lieu-Vrou.
Den Beul, ten hooghst bestaen, gingh halen dicker touvven,
Al vvast een stercke koord', dorst die niet meer betrouvven:
Die vvaren daer ontrent, sy liepen over sy,
Het docht haer duyvels vverck, en enckel toovery.
Nochtans in vvare daet; vvas daer van niet met allen;
Den Beul riep, blijft vrij staen: daers nu geen noyt van vallen;
| |
| |
Maer soo dees dubbel tou, vveerom aen stucken breckt,
Soo segh ick, dat sy daer den duyvel toe vervveckt.
Sy vvirt inde paley, eylaes! vveer op ghetrocken;
Sy hongh daer sonder hayr, met afghesneden locken;
Want het vermoeyen vvas, dat sy door duyvels macht,
Die in haer vlechten sat, deed' altemael dees cracht.
Maer schoon dat al haer hayr, seer kael vvas afgheschooren:
Noch had den Roosen-Crans, sijn crachten niet verloren.
Sy stondt de pijnen uyt soo't scheen, en met gedult,
Maer sy en leed' gheen pijn, met dat 's oock had geen schult.
Met is de dubbel koord', den tvveede keer gevveken:
Toen seyd' den Beul: hier moet den duyvel binnen steken;
Dits tooverarse vverck, het is nu claer ghenogh,
Sy heeft den dnyvel in, met all' sijn slim bedrogh.
| |
| |
| |
| |
Het Hals-gerecht quam haer, met dreyghen over-snoeven;
Sy seyd: de Heer kan my daer mede niet bedroeven;
Dat sulckx hier is gheschiet, is door geen tooverij,
Siet daer, dat doet den Crans, die ick draegh over my.
En die salick nu vast, in mijn handt blijven houwen,
Dat vry den Beul komt aen, met noch veel dicker touwen;
De Heer sal haest weer sien, en opentlijck verstaen,
Dat's als een rotten draet, sal weer aen stucken gaen.
Sy hebben voor die reys, dat noch niet aengenomen;
Sy moest tot de Paley, den derden keer noch komen;
Als 's aen een stercker tou, de derde reys nu hongh,
Gelijck een garen draet, sy weer aen stucken sprongh.
Hier stondt het Hals-gerecht, ten hooghsten in verslagen;
Iae wirden vanden schrick, by na schier wegh gedragen;
| |
| |
Toen wirden sy gegrondt, dat was geen Duyvels werck,
Maer tot seer groote eer, der Predick-Heeren Kerck.
Met heeft d'onnoosel vrou, haer reden uyt-gesproken:
Wilt noch de Heer eens sien, de vierde tou gebroken?
Ach! dat hier conde sijn, noch hondert duysent liën!
Die my onnooselheyt, en onschult mochte sien!
Dan sou het heele landt, oogh-blijckelijcke weten,
Dat ick in tooverij, my noyt en heb vergeten;
Noch oyt door groote plicht, Godt afgheweken ben,
Dat ick by waere daet, hier voor de Heer beken.
Dat groot geluck, dat 'k heb door Godes gunst genoten;
Is uyt den Rooselaer, ghelijck een roos gesproten.
Waer van de eer naest Godt, Maria toe-behoord,
Dat tot dry reysen toe, ghebroken is de koord.
| |
| |
Het stonter al verbaest; noch wisten niet wat seggen'
De reden van de vrou, was niet te weder-leggen;
De saecke was te claer, dat sy onnoosel was,
Dat deed' den Roosen-Crans, die 's alle dagen las.
Als sy door claren blijck, onnoosel werd bevonden:
Wirt sy met twee griffiers, naer 't Klooster toe gesonden;
Die deden het verhael van de geschiedenis,
Dat dit soo was gebeurt, niet dan te seker is.
Het vvas hier niet van nood, haer in haer eer te stellen:
De snelle faem bestondt dat strax soo uyt te bellen:
Dat niet een mensche kindt, vvas in de heele stadt,
Of't heeft 't mirakel strax met yver aen gevat,
Siet: hoe dat ons Lieu-Vrou haer dienaers comt beschermen:
Geen Moeder, die haer kindt soo vast hiel in haer ermen:
| |
| |
Als dien bloet-Tyran Herodes; haer quam aen,
Ghelijck Maria comt, haer dienaers by te staen.
Dat 'tGode liet gheschiën: dat all' de herten samen;
In eene hert alleen van all' de moeders quamen:
En dat die altemael; en liefden maer een kindt,
Weet: dat Maria noch, haer dienaers meer bemint.
M'heeft naer den Bisschop toe oock dees Greffiers gesonden,
Die hebbent hem beduyt, met voll' en open monden,
Wat van de saecke was: sy diendent hem soo aen,
Dat hy't heeft voor een schoon Mirakel toe gestaen.
Al waren maer van kemp de koorden, ende touwen:
Soo wirden sy nochtans in sulcken weerd' ghehouwen,
Meer als van hooghen prijs sijn peirlen en ghesteent,
Want menich mensch die 't sagh, die heefter door geweent.
| |
| |
Voor gheen ducaten gout, en waren sy te gheven:
Sy brochten veele liën, tot beternis van leven;
Die door het sien alleen, sijn wonderlijck bekeert,
Daer met, heeft ons Lieu-Vrou, de koorden noch vereert.
Dees touwen waren dan, drij kostelijcke panden:
Men hielse daer in weer', als Sinte Peeters Banden;
Dat yser achtmen meer, als sijn ducaten gout,
Waer van de heyl'ge Kerck, noch 's Iaers een Feest af hout,
Een cort, en kleyn vermaen, om menschen te beweghen,
Die tot den Roosen-Crans noch niet en sijn gheneghen;
Dees koorden leeren ons, wat van de sonden is,
Waer uyt, dat ick hier treck een fraey ghelijckenis.
Schoon dat een sondaer lagh, met touwen vastghebonden:
Dat is: al lagh by soo versmoort in swaere sonden,
| |
| |
Dat sijn bekeeringh scheen, onmoghelijck te sijn,
'T en is maer ydel vrees, 't en is gheen waere schijn.
Al hadde ghy ghedaen, noch tien-mael grover stucken:
Komt van den Rooselaer hier maer een bloemtjen plucken:
Dat is: soo ghy aenveert het Roosen-Crans ghebet:
Gheen sond' soo groot, die u de saligheyt belet.
Hoe grof, hoe swaer sy sijn, hy weetse uyt te roeyen
Waer hy vint doornen staen, doet hy dan Roosen groeyen;
Al stont in uwen hof, het onkruyt tien-mael meer:
Al stack u ziel vol dracht, vol etter, en vol zeer:
Hy sal u van dat vuyl, soo net, en suyver maken:
Dat daer gheen grove sond', sal licht meer in gheraken;
Vint hy een gragen Wolf, hy maeckt daer van een Schaep,
Hy laght den duyvel uyt, jae maeckt, van hem den аер.
| |
| |
Die eerst een duyvel was, krijght dan een Enghels wesen:
Alleene door de kracht, van't Crans-Ghebedt te lesen;
Die reden die bestaet, jae't is een goet besluyt:
Waer ons Lieu-Vrou komţ aen, die sonde moetter uyt.
|
|
Auteursrechtvrij
