Alle de gedichten. Deel 1

[p. 219]

Bijvoegsels en verbeteringen.

Inleiding. bl. 1.

Onder de blijken van hulde aan Anna Roemers van tijdgenooten te beurt gevallen behoort ook de opdracht van een tooneelstuk, door Witsen Geysbeek (D.V. 382) aan Jan van Swol toegeschreven. De titel luidt: Constantinus: Aen Me Juffre Anna Roemers. In Sprockel, 1630. t' Amsterdam. By Gerrit Jansz. Boeck-verkooper, op de hoeck van de Doelestraet in den Engel. 1637. De Constantinus van dit stuk is Constantijn de Groote niet, maar een Grave Constantyn van Charlois. - Over de dichterlijke waarde laat zich uit de eerste regels van de opdracht oordeelen:

Soo, of met minder schroom, van kouw,
Of knel van Winter, wijse Vrouw,
In Sonnen-klim, als wel het Sprockel,
Of heetste Lent-groen, schuyl en hockel
Ontschiet, ontschiet mijn Botter-bloem:
Te kransse, of het kond', om roem
Van Visser, enz.

bl. 3. r. 8. staat: waarschijnlijk gemaakt, lees: boven bedenken gesteld.

bl. 7. r. 9. staat: Montenaij, lees: Montenay.

bl. 7. r. 20. staat: vermoden, lees: vermoeden.

bl. 7. r. 7, 6. v.o. niet al te fraai gegraveerde zinnebeeldige voorstellingen [Emblemes chrestiens].

[p. 220]

De oorspronkelijke gravuren hebben echter in het oog van kenners groote verdiensten. Zij zijn van den Lotharingschen graveur Pierre Woeiriot, waarschijnlijk een geloofsverwant van de Dichteres, en, volgens Nagler (Neues Allg. Künstler-Lexicon B. XXII. s. 21), door hem ‘mit besonderer Liebe gestochen.’ - Hij graveerde ook portretten van Calvijn en van Aneau, vertaler in fransche verzen van de Emblemata van Alciati (zie bl. 7), en martelaar van 't protestantisme, op Sacramentsdag 1565.

Ald. Noot 3.

Een exemplaar van de Zürichsche uitgave, 1584, der Emblemes chrestiens bevindt zich te Leiden op de Bibliotheca Thysiana. Zie Catal. 1879. bl. 311.

Van de Francfortsche, 1619, luidt de titel aldus: ‘Livre d'Armoiries en signe de fraternité, contenant cent comparaisons de vertus et emblèmes chrestiens agencés et ornés de belles figures gravées en cuivre, premierement descripts en langue francoisse, par Damoiselle Georgette de Montenay, mais à présent r'augmentés de vers latins, espagnols, italiens, allemans, anglois et flamands. Imprimés es frais de J.Ch. Vinchet à Francfort au Mayn (sic) 1619 in 8. fig.’ -

Manuel du Libr. et de l' Amat. de Livres, Tom. III. col. 1853; met bijvoeging van: ‘Vend. 24 fr. Courtois; 1 liv. 15 sh. Heber. Le titre latin porte: Monumenta Emblematum christianarum virtutum.

Wij onderschrapten het woord flamands. Om den wil dezer Vlaamsche (Hollandsche?) verzen, zou het alleszins der moeite waard zijn deze uitgave te zien te krijgen; maar het heeft mij tot nog toe niet mogen gebeuren.

bl. 10. Voeg, in verband met de bovenstaande verbetering van bl. 3, r. 8, bij de opgegevene literatuur:

N. de Roever, Eenige bizonderheden betreffende de familie van Roemer Visscher. De Navorscher, N.S. 12^e Jg. 1879. bl. 557 en volgg.

Uit de mededeelingen van den heer De Roever blijkt dat Pieter Visscher, volgens de ontdekking van Dr. Gallée (Spectator 1877 no. 41) ‘Secretaris ter Camer in Liefd' Bloeyende’ en auteur van de door en door vieze

[p. 221]

‘Boertighe Klucht van de Feyl’ (Amst. 1628), de openbare betrekking van ‘vader van de wijnroeiers’ bekleed heeft.

De Geslachtlijst in de Dietsche Warande (X. bl. 373) vemeldt nog twee kinderen van Roemer Visscher, die slechts kort geleefd hebben; begr. 1590 en 1592.

bl. 101. r. 2 v.o. een comma achter het woord beverig te stellen.

bl. 114. r. 8 v.o. staat: syn, lees: zijn.

bl. 116. r. 12 goed geteekende, zuiver en scherp gegraveerde prenten.

Kunstkenners twijfelen geen oogenblik, de meesterlijk gegraveerde Sinnepoppen aan Claes Jansz. Visscher toe te kennen.

bl. 118. r. 10 en volgg. Het zijn deze bijschriften en rijmspreuken, welke haar [door Vondel] - bij een Cato hebben doen vergelijken.

Aan Vondel stonden, bij deze vergelijking, zeker de Disticha de moribus, ad filium van Dionysius Cato, moralist van onzekeren tijd, voor den geest, die wel eens met den ouderen Cato (Marcus Porcius Cato) verward is geworden, en wiens werk in de middeleeuwen aan dezen placht te worden toegeschreven.

bl. 170. Een Vrouw die niet als zingt en tuyt, enz.

Van dit stukje komt eene tamelijke vertaling in 't Engelsch voor, in Studies in the Literature of Northern Europe, by Edmund W. Gosse. London 1879. p. 254, 5. (Het werk is versierd met eene gravure naar eene teekening van Alma Tadema, voorstellende Tesselschade met hare kinderen, in haren tuin te Alkmaar).

A wife that sings and pipes all day,

And never puts her lute away,
No service to her hands finds she;
Fie, fie! for this is vanity!

But is it not a heavenly sight

To see a woman take delight
With song or string her husband dear,
When daily work is done, to chear.

[p. 222]

 

Misuse may turn the sweetest sweet

 

To loathsome wormwood, I repeat;

 

Yea, wholesome medicine, full of grace,

 

May prove a poison - out of place.

 

 

 

They who on thoughts eternal rest,

 

With earthly pleasure may be blest;

 

Since they know well these shadows gay,

 

Like wind and smoke, will pass away.