Weergaloos

De visionaire bouwmeester

Buckminster Fuller, in Playboy van januari 1968:

‘Mij is vaak gevraagd: wat zoudt u doen als u bouwmeester van de Verenigde Staten, of zelfs de gehele wereld zou zijn? Ik zou aftreden. Ik ben uitvinder en heb dus veel uitgebreider voorrechten dan welke politikus ook. Edison, Bell, Marconi en de Wrights hadden geen vergunning van wie dan ook nodig om de nacht te verlichten, de aarde te doen krimpen en de gehele mensheid te verbinden. Ik wil dus voorbijgaan aan hypothetische politieke benoemingen, maar als

[p. 233]

uitvinder aanvaard ik de uitdaging tot bouwen. (...) De kapitalisten van gisteren ontmoedigden uitvinders, die de machines van kapitalisten overbodig maakten. Zakenmensen waren invloedrijk genoeg om de maatschappij te overtuigen dat uitvinders krankzinnigen waren. Dat verandert nu allemaal; zakenmensen zien hoe veranderingen voordeel brengen, uitvinders worden eerbiedwaardig. Uitvinders besteden alleen aandacht aan fysieke wetten - die alleen regeren wat de mens uiteindelijk in het heelal kan doen. Als de mensheid slaagt, zal haar sukses ingewijd zijn door uitvindingen en niet door de verzwakkende, vaak levensgevaarlijke, vooringenomenheden van de politiek. Onze hogere potentialiteiten zijn niet verwezenlijkt omdat de konditionneringen van de omgeving de potentie van de mens gefrusteerd hebben. Wij hebben echter veel geleerd van recent gedrags-psychologisch (behavioral science) onderzoek.

Wij weten bijvoorbeeld dat de omgevings-voorwaarden (environmental conditions) bepalen, in hoeverre het totale hersen-potentieel van het kind effektief zal bloesemen. De politiek onderneemt slechts de verandering van de mens, niet van zijn omgeving. Tientallen jaren lang heeft de maatschappij geprobeerd auto-ongelukken te doen afnemen door chauffeurs te hervormen - met bekeuringen, arrestaties, boetes, het opleggen van een bepaald gedrag, en wetten.

Ik heb altijd gedacht dat het daarentegen mogelijk zou moeten zijn ongelukken fysiek te voorkomen: door kruisingen op verschillende hoogten, bochten met verhogingen en gesplitste doorgangswegen. In 1906 zeiden de mensen: ‘Dat kun je niet doen, dat zou miljoenen kosten?

Na 61 jaar lang, zonder resultaat geprobeerd te hebben chauffeurs te hervormen, na een groter verlies aan mensenlevens op onze highways dan in de twee wereldoorlogen samen, gaat de maatschappij er tenslotte toe over de omgeving van de chauffeur te veranderen.

Een nationaal wegen-programma van 51 miljard dollar heeft de veiligheid van het verkeer, vijfvoudig versneld sinds 1906, zodanig gewaarborgd dat het aantal ongelukken per passagiers-mijl in grote mate kon worden teruggebracht.

Alleen uitvindingen hebben het aantal mensen doen toenemen, dat een hoge levensstandaard geniet: van 1% van de mensheid in 1900, tot 40% in 1966, niettegenstaande voortdurend afnemende natuurlijke rijkdommen. Datzelfde bevoordeelde percentage mensen leeft ook drie keer zo lang als de mens dat

[p. 234]

slechts een eeuw geleden deed. Dit kwam uitsluitend dankzij uitvindingen tot stand. Uitvindingen leidden benodigde sociale veranderingen in, die slechts bijkomstigheden van de uitvinding zelf waren.

Neem alle uitvindingen van de mensheid weg, en binnen zes maanden zou de helft van ons sterven aan ziekte en honger. Neem alle politici en politieke ideologieën weg, laat ons de uitvindingen, en meer mensen dan nu zouden te eten hebben en welvarend zijn.

Het is mijn taak als uitvinder de hulpbronnen van de aarde zodanig te gebruiken, dat de gehele mensheid onderhouden kan worden, waarbij iedereen in staat wordt gesteld van de gehele aarde te genieten - alle historische kunstwerken (artifacts) en prachtige oorden, zonder dat één mens bij een ander tussenbeide komt, en zonder dat een mens geniet van het leven ten koste van een ander.’

Freedom now!

Welk politiek systeem biedt die vrijheid, die vrijheden, waarop wij - nu of nooit - ieder van ons, recht hebben? Rechtmatig aandeel aan het in-leven-zijn op aarde?

Zolang dit vrijheidsbeleven, hoe dan ook, tegengehouden wordt, zal het slechter met de wereld gaan dan het nu al doet. Dát het slecht gaat, men zal het moeten beamen, of men wil of niet; de mens is geen struisvogel. Dan vraag je ook sneller naar de bekende weg: ‘Wat kan ik er aan doen?’ Dan is er maar éen antwoord mogelijk; zorg dat al je daden, doen en denken, niet het leed in de wereld doen toenemen - probeer er voor te zorgen dat je zó leeft dat het leed in de wereld afneemt. De mens is een krachtcentrale, magnetisch en elektrisch, hij kan er voor zorgen dat zijn energieën niet verloren gaan, maar zo nuttig mogelijk gebruikt worden. Geluk is nuttig. Liefde is nuttig. Vrijheid is zéér nuttig - die is bedoeld om er gebruik van te maken.

Grijp je vrijheid, nú.