De beweging van vijftig

[p. 17]

[1949]

Februari: ook Gerrit Kouwenaar en Lucebert maken nu deel uit van de Experimentele Groep. Het tweede (en laatste) nummer van Reflex verschijnt, met gedichten van Jan G. Elburg en Gerrit Kouwenaar; Lucebert debuteert hierin als dichter met ‘Minnebrief aan onze gemartelde bruid Indonesia’ en Gerrit Kouwenaar draagt een artikel bij, ‘Poezie is realiteit’.

Maart: Sybren Polet debuteert met het gedicht ‘Transparant’ in Podium.

April: verschijning van ‘Goede margen haan’ door Gerrit Kouwenaar, met tekeningen van Constant Nieuwenhuys, als eerste literaire uitgave van de Experimentele Groep in Holland.

Juli: in Podium debuteert Simon Vinkenoog met het gedicht ‘Afrekening’ en worden de eerste bijdragen van Hans Andreus opgenomen.

15 september: in Brussel verschijnt het eerste nummer van Tijd en Mens, Tijdschrift van de nieuwe generatie, met o.a. Remy van de Kerckhove, Louis Paul Boon, Hugo Claus en Jan Walravens als redacteuren.

3 november: opening van de internationale Cobra-tentoonstelling in het Stedelijk Museum van Amsterdam. Verschijning van het Holland-nummer (nr. 4) van Cobra, met bijdragen van Jan G. Elburg, Gerrit Kouwenaar, Bert Schierbeek en Lucebert (het gedicht ‘Verdediging van de 50-ers’).

5 november: voordracht van experimentele literatuur in het Stedelijk. Het optreden van de Belgische dichter en oprichter van Cobra, Christian Dotremont, veroorzaakt een handgemeen, waardoor de experimentele dichters niet meer aan het woord, maar wel in de publiciteit komen.

November: Hugo Claus en Bert Schierbeek publiceren voor het eerst in Podium. Van Gerrit Kouwenaar verschijnt in het maandblad De Vrije Katheder een artikel over de Experimentele Groep.

Verschijning van de bundel ‘Het innerlijk behang’ door Hans Lodeizen.

[p. 18]

23. Bladzijde uit Reflex nr. 2.

[p. 19]

24. Bert Schierbeek, Gerrit Kouwenaar, Jan G. Elburg en Lucebert.

Dat is een heel werk zei de meester je moet de andere namen leren en de hoofdinhoud van het ik en de derde persoon in allen

bert schierbeek

25 en 26. Bladzijde uit en omslag van Reflex nr. 2.

25 en 26. Bladzijde uit en omslag van Reflex nr. 2.

[p. 20]

27 en 29. Handschrift van Lucebert en bladzijde uit Reflex nr. 2.

[p. 21]

 

Ik draai een kleine revolutie af

 

Ik draai een kleine mooie revolutie af

lucebert

28. Lucebert, voorlezend op de opening van een Appel-tentoonstelling.

27 en 29. Handschrift van Lucebert en bladzijde uit Reflex nr. 2.

[p. 22]

30. Sybren Polet met zijn vrouw in Zweden.

31 en 32. Brief van Polet aan Podium en antwoord van Paul Rodenko.

Mijn ontmoetingen met ‘literaire collega's onder de Vijftigers’ vonden ongeveer allemaal plaats in het kader van Podium, nadat ik uit Zweden en daarna van een lange reis naar de Canarische Eilanden en de Sahara teruggekeerd was - weinig spektaculair; zo zat ik na Andreus' terugkomst in Nederland een half uur met hem aan één tafeltje zonder dat we van elkaar wisten wie we waren.

sybren polet

31 en 32. Brief van Polet aan Podium en antwoord van Paul Rodenko.

[p. 23]

33. Titelpagina van de eerste uitgave van de Experimentele Groep in Holland.

[p. 24]

34 en 35. Simon Vinkenoog in juli 1949 en brief van hem aan Podium.

34 en 35. Simon Vinkenoog in juli 1949 en brief van hem aan Podium.

36 en 37. Hans Andreus en typogram van zijn gedicht ‘Het huis’.

Poëzie schrijven is het weergeven van een werkelijkheid met de woorden die wij geleerd hebben van de werkelijkheid die wij geleerd hebben.

hans andreus

36 en 37. Hans Andreus en typogram van zijn gedicht ‘Het huis’.

[p. 25]

38. Fragment brief van Hans Andreus aan Vinkenoog.

[p. 26]

Over de Moerdijk was de beweging jeugdiger, onstuimiger, maar ook esthetischer. Hier streefde zij naar meer bezinning en lag meer een ethische bekommernis dan het wagen van een nieuw woordgebruik aan de grond van de strekking. Toch waren de twee literaturen dezelfde richting uitgegaan, los van alle Conferenties der Nederlandse Letteren, officiële contacten, studiebeurzen en wat weet ik nog.

jan walravens

41. Hugo Claus.

[p. 27]

42 t/m 45. Holland-nummer van Cobra.

[p. 28]

42 t/m 45. Holland-nummer van Cobra.

[p. 29]

42 t/m 45. Holland-nummer van Cobra.

[p. 30]

42 t/m 45. Holland-nummer van Cobra.

46. Experimentelen voor het Stedelijk Museum in Amsterdam.

[p. 31]

48. Lucebert, Kouwenaar en Elburg.

[...] dat de ex ex ex experimentele poëzie mèt vijftigers en alles wat er bijhoort, uitgevonden is door Asger Jorn, een deense schilder (vraag het de schilder Constant Nieuwenhuys maar) en een mesjokkene amsterdamse meubelmaker die in '49 op een tentoonstelling in het amsterdams stedelijk museum zo'n trammelant heeft gemaakt, dat we er allemaal van in de krant kwamen.

lucebert

[p. 32]

49. De Vrije Katheder, november 1949.

[p. 33]

50. Handschrift van Jan G. Elburg.

[p. 34]

51 en 53. Werkbladen van Schierbeek voor ‘Het boek ik’.

..., want de tijden waren vol geworden en de enkele goden die nog restten bouwden hun onderkomens in kelders.

bert schierbeek

52. Bert Schierbeek.

51 en 53. Werkbladen van Schierbeek voor ‘Het boek ik’.