Het vijfde zegel

[p. 333]

Verklaring van enkele vreemde woorden en citaten

Blz.
7	Penitenten - Rouwmoedigen, die hun ketterij verzaakten.
	Conventikel - Secte, geheime vereniging.
	Auto de fe - Letterlijk: daad van geloof. Openbare uitspraak der Inquisitie.
8	Alguacil - Hoog politieambtenaar.
	Ora pro illis - Bid voor hen.
	Familiares der Inquisitie - Lagere beambten.
9	Arriero - Muilezeldrijver.
	Cara de hereje - Gezicht van een ketter (scheldwoord).
	El Rey Nuestro Señor - De Koning onze Heer.
	Peccavi - Ik heb gezondigd.
10	Viva el Rey - Leve de Koning.
	Reposteros - Kleden met blazoen, uitgehangen op feestdagen.
11	Schismatieken - Scheurmakers.
	Tercios - Spaanse legerafdelingen van drie tot vier-en-een-half duizend man.
	Congregaties - Geestelijke bestuurslichamen, broederschappen.
12	Homiliën - Kanselredenen.
	Praedestinatie - Voorbeschikking.
	Peroratie - Slot van een rede.
	Het Heilig Officium - De Inquisitie, kettergericht, geestelijke rechtbank.
	Apologeet - Geloofsverdediger. Christelijk schrijver na de Apostolische Vaders.
	Gnostisch, gnosis - Ketterse leer uit het begin van het Christendom.
	Sola fides justificat - Alleen het geloof rechtvaardigt.
13	Haeresiarch - Aartsketter.
	Causa principalis - Voornaamste, onmiddellijke oorzaak.
	Causa instrumentalis - Middellijke, indirecte oorzaak.
	Morbida facta ... etc. - Eén ziek geworden schaap bederft de gehele schaapskooi.
	Justitia et Misericordia - Gerechtigheid en Barmhartigheid.
	Intentie - Bedoeling, gezindheid.
14	Consultores en calificadores - Geleerde adviseurs der Inquisitie.
	Cortes - Volksvertegenwoordiging.
	Persona grata - Iemand die in de gunst staat.
15	Grandes - Rijksgroten.
	Capa - Mantel.
	Caballero - Edelman.
17	Luis de Jesús - Authentieke naam van een beul der Spaanse Inquisitie.
	Olla podrida - Spaans gerecht, soort hutspot met vlees.
	Auto público general - Algemene, openbare auto de fe.
19	Nepotisme - Familieregering.
	Casa de la penitencia - Boetehuis.
20	Sierras - Gebergten.
	Ad majorem Dei gloriam - Tot meerdere eer van God.
22	Messer - Meester.
	Virgen de los Desamparados - Heilige Maagd van de Verlatenen.
	Heilige Christophorus - Schutspatroon o.a. van gevaarlijke reizen.
24	Huertas - Tuinen, boomgaarden.
25	Primus inter pares - Eerste onder zijn gelijken.
26	Architraven - Hoofd balken, steunend op pilaren.

[p. 334]

	Scapulieren - Pijen (oude betekenis).
27	Pater hospitarius - Gastpater.
	Pax vobiscum - Vrede zij met u.
	Exorcisering - Uitbanning, wering.
	Mayordomo - Huismeester, ceremoniemeester, etc.
	Hortulanus - Tuinman.
	Refter - Eetzaal, refectorium.
28	Infantes - Kinderen van de koning.
	Pintor y Ayuda de Cámara - Schilder en kamerdienaar.
29	Graecist - Geleerd kenner van het Grieks.
	Exeat aula ... etc. - Wie deugdzaam wil blijven verlate het hof.
	Bene qui latuit ... etc. - Wie zich goed verborgen houdt leeft goed.
	Camarilla - Hofkliek, partij.
30	Tribunalen - Rechtbanken der Inquisitie.
	Santa María de la Espada Blanca - Heilige Maria van het Witte Zwaard.
31	Patio de los Evangelistas - Binnenplaats der Evangelisten.
	Llanuras - Vlakten.
32	Metten - Ochtend- of nachtoefening in klooster.
	Responsoriën - Beurtzangen.
33	Maravedís - Geldstukken, ± het duizendste deel van een ducaat; één ducaat = zeven pesetas.
34	Alcalde mayor - Burgemeester.
	Arianisme - Leer omtrent de menselijkheid, niet-goddelijkheid van Christus.
35	Koorheren - Kanunniken.
	Nolo episcopari - Gewoonte van geestelijken om zich uit valse bescheidenheid niet waardig te achten bisschop te worden.
	Actum rem agere - Gedane zaken nemen geen keer.
35	El Greco, El Gritgo - De Griek.
37	Gloria - Apotheose. Afbeelding van de hemel op schilderijen van martelaars etc.
	Por vida de Dios - Bij het leven van God (een van de vloeken, verboden door de Inquisitie).
38	Naturalia ... etc. - Wat natuurlijk is is geen schande.
	Deo Gratias - Gode zij dank.
40	Autos sacramentales - Mysteriespelen op Sacramentsdag.
	Aquila ... etc. - Een arend vangt geen vliegen. Een groot man stoort zich niet aan kleinigheden.
41	Fervet opus - IJverig gaat het werk voort.
	Canonisatie - Heiligverklaring.
	Ilustrísima Señora - Verheven Vrouwe.
42	Brevier - Getijdenboek.
	Sacristein - Koster.
43	Sosegnos - Houd u kalm.
45	Primicerius - Romeins aanvoerder.
47	Demente - Krankzinnig.
48	Yo el Rey - Ik, de Koning.
	Missalen - Misboeken.
	Antiphonariën - Muziekboeken, beurtzangen bevattend.
49	Observanten - Strenge Franciscanen.
	Annalist - Bibliothecaris.
50	Compendium - Samenvatting, overzicht.
	Collegium trilingue - College waar de drie talen (Latijn, Grieks en Hebreeuws) onderwezen werden.

[p. 335]

	Geördineerd - Geordend, in een kloosterorde opgenomen.
51	Fray - Broeder (afkomstig van fraile).
53	Azulejos - Tegels.
	Regidor - Lid van de gemeenteraad.
54	De Libero Arbitrio - Over de vrije wil.
55	Tertiariërs - Derde orde, lekenorde, in dit geval der Franciscanen.
	Pantheon - Gezamenlijke godheden.
	Alcalde - Burgemeester, rechter.
56	Esoterisch - Geheim, alleen voor ingewijden bestemd.
57	La Madre España - Moeder Spanje.
	Beata - Zalige, geïnspireerde, mystica.
58	Comuneros - Toledaanse opstandelingen in 1520.
59	Rastreado - Spaanse dans.
	Ab uno ... etc. - Beoordeel naar dit ene staaltje de rest.
	Patria est ... etc. - Het vaderland is overal waar men het goed heeft.
60	Stat magni ... etc. - Daar staat hij, de schaduw van een grote naam.
	An nescis ... etc. - Of weet gij niet, dat vorsten lange armen hebben?
	Varium et mutabile ... etc. - Een vrouw is en blijft een wispelturig en veranderlijk wezen.
62	Attributen - Zinnebeeldige kentekenen.
63	Vega - Omstreken van de stad, begroeide vlakte.
	Acceptissima ... etc. - Het meest geliefd plegen die geschenken te zijn die hun waarde ontlenen aan de persoon van de gever.
64	De Servo Arbitrio - Over de onvrije wil.
65	Plateresk - Bouwstijl in vijftiende en zestiende eeuw met veel versiering.
66	Geef het heilige ... etc. - Mattheus 7:6.
	Votiefmissen - Mis opgedragen ten gevolge van een gelofte.
	Casa - Huis.
	Ciborie - Kelk met deksel, waarin de Hostiën bewaard worden.
67	Balusters - Kleine pilaren in een balustrade.
	Alguaciles - Agenten der veiligheidspolitie.
	Morería - Morenwijk.
	Judería - Ghetto.
68	Rodaderos - Steenachtige hellingen met veel gruis.
	Cigarrales - Landhuizen.
	Mudéjar - In Moorse stijl.
	Virgen del Valle - Maagd van het dal.
69	Suprema - Concejo de la Suprema y General Inquisición, Hoge Raad der Inquisitie.
70	Casuïstiek - Practische zedeleer, waarin elk geval afzonderlijk overwogen wordt.
	Probabilisme - Vooral door de Jezuïeten verbreide zedeleer, waarin slechts waarschijnlijkheid, geen zekerheid wordt vereist.
71	Zocodover - Groot plein in Toledo.
	Pebete - Parfum, gebrand als wierook.
72	El Sitio Real - De koninklijke residentie.
73	Obispillo - Kleine bisschop, een soort worst. Toespeling op het postuur van bisschop de Quiroga.
	Princeps scholasticocum - Eerste scholastisch geleerde, bijnaam van Th. v. Aquino.
	Manifestados - Opstandelingen.
74	Marranos - Vervloekten. Ongedoopte Joden.
	Mala sangre - Verdorven bloed.
	Converso - Bekeerde Jood.

[p. 336]

	De duobis ... etc. - Van twee kwaden moet men het minste kiezen.
	R.I.P. - Requiescat in pace, rust in vrede. Aanduiding van politieke moorden, aan Philips de Tweede toegeschreven.
75	Graeculus ... etc. - Een hongerige Griek zal voor u naar de hemel lopen, zo ge dat verkiest.
	Non liquet - Niet duidelijk.
	Apologetisch - Betreffende de verdediging van het geloof.
76	Sacramentele rechtvaardigingsleer - Leer omtrent de uitsluitende rechtvaardigmaking door sacramenten, kerkelijke voorschriften, goede werken.
	Professio fidei Tridentinae - Geloofsbelijdenis volgens het concilie van Trente.
	Dass die Propositio ... etc. - Dat de stelling, dat goede werken schadelijk zijn voor de zaligheid, een juiste is.
	Fuggers - Duitse bankiers, handelshuis.
	Defensor fidei - Verdediger van het geloof.
78	La Casa Santa - Het Heilige Huis. Gebouw der Inquisitie.
	Pintura deshonesta - Onzedelijke schilderijen.
	Trascoro - Afsluiting van het koor, typisch voor Spaanse kathedralen.
	Transparente - Door daglicht verlichte beelden in Toledaanse kathedraal
	Forum internum - Geweten. Hier meer: innerlijk onderzoek.
	Posada de la Sangre - Grote Toledaanse herberg.
80	Faja - Buikband.
81	Señor Inquisidor - Mijnheer de Inquisiteur.
	Denunciatie - Aanklacht.
	Alfaquí- Moors priester.
82	Precanonisatie - Voorlopige heiligverklaring.
86	Quemaderos de la cruz - Brandstapels.
88	Conquistador - Koloniaal veroveraar.
90	Partus virgineus - Maagdelijke geboorte.
	Vehiculum - Voertuig, hier: vorm, gedaante.
92	Utero clauso - Met gesloten baarmoeder.
	Poenitentiarius - Biechtvader van een domkapittel.
	Capilla Mozárabe - Mozarabische kapel (afgeleid van ‘mostarabuna’, - gearabiseerden, vermengden).
	Custos - Koster.
	In essentie - Wezenlijk, in wezen.
93	Per accidens - Onwezenlijk, bijkomstig.
	Humeraal etc. - Delen van het misgewaad. De humeraal is tegenwoordig de amict.
	Paramenten - Altaarklederen etc.
94	Koningin Bessie - Elizabeth van Engeland.
	De vierde gelofte van de Alcántara-orde - Gelofte om de Onbevlekte Ontvangenis te verdedigen.
	Nigromantisch - De zwarte kunst betreffend.
	Gemini - Tweelingen.
95	Index Librorum Prohibitorum - Lijst van verboden boeken.
	Necessitas consequentiae - Noodzakelijkheid waarmee iets geschiedt doordat God het toelaat, krachtens de vrije wil dus. Necessitas consequentis: doordat God het zelf wil.
	Numquid ... etc. - Hoe nu, is ook Saul onder de profeten.
	Pelagianistisch, Pelagianen - Aanhangers van de vrije wil.
	Origenes - Apologeet en Christelijk wijsgeer, verdediger van de vrije wil.
96	Apelles post tabulam - Apelles achter het schilderij. Luistervinken deugen niet.

[p. 337]

97	Beso las manos - Kus de hand.
98	Puerta del Mollete - Poort der Toledaanse kathedraal, waar brood onder de armen verdeeld werd.
100	Obediënte - Geleibrief van een reizende monnik.
102	La Casa del Greco - Het huis van de Griek.
106	Busconas - Straathoeren.
	Ataraxia - Onverstoorbaarheid.
107	Gardiaan - Prior van een Franciscanerklooster.
109	Kazuifelverlening aan San Ildefonso - Wonder waarbij San Ildefonso door de Heilige Maagd werd beloond, wier zuiverheid hij in een geschrift had verdedigd.
111	Promotor - Beschermer.
112	Receptaculum - Vat, omhulsel, hier meer: omgeving.
114	Vulgata - Officiële Latijnse bijbelvertaling.
116	De bisschop van Hippo - De heilige Augustinus.
120	Araucaniërs - Epos van Ercilla y Zuñiga.
	Conspirador - Samenzweerder.
121	Deliberata ... etc. - Met heftigheid verkoos zij te sterven, daar zij het de wrede Livornische schepen misgunde, haar als de eerste de beste mee te voeren voor een geweldige triomftocht.
122	Singula de nobis ... etc. - De jaren gaan en nemen telkens wat van ons mee; ze hebben mij ontnomen joligheid, verliefdheid, lust in feesten, dartelheid, ze gaan me ook de poëzie ontroven.
123	Palazzo Farnese - Paleis van kardinaal Farnese.
	Rota Romana - Pauselijk gerechtshof.
128	Limbus patrium - Z.g. voorgeborchte der hel, een van de vier ‘receptacula’ der hel.
	Limbus infantum - Gedeelte van de hel, bestemd voor de ongedoopte kinderen.
	Prudente - Voorzichtig, bedachtzaam.
129	Plutonisch - Hels, onderaards.
131	Johannes 16:15 - Al wat de Vader heeft is mijne; daarom heb ik u gezegd, dat hij het uit het mijne zal nemen en u verkondigen. - Citaat met sterk anti-Ariaanse inslag, daar het de goddelijkheid van Christus naar voren brengt.
	De fide - Tot het geloof behorend.
	Heterodox - Niet rechtgelovig.
132	Byzantijns - De Griekse kerk of de Grieks-Katholieke kunst betreffend.
	Sublunaire - Ondermaanse.
137	Canon - Stelsel van voorschriften.
139	Tapada - Courtisane.
140	Hypostasen - Verschijningsvormen, in dit geval de Personen der Drieeenheid.
141	Triniteit - Drieëenheid.
	Makrokosmos, mikrokosmos - Grote, resp. kleine wereld of sfeer.
143	De Civitate Dei - Over de stad van God.
144	Stoa - Stoïcijnse wijsbegeerte.
148	Conventuaal - Minder strenge Franciscaan.
	Advocatus diaboli - Iemand die de slechte kanten van een zaak belicht.
153	Moradas - Woningen, verblijven.
	Via purgativa - Weg der zuivering.
154	Ex voto - Geschenk ingevolge een gelofte.
	Demiurg - Schepper der wereld volgens de gnosis, staande boven goed en kwaad.

[p. 338]

155	Civitas Dei, Diaboli - Stad van God, van de duivel.
	Zahorí - Tovenaar, ziener, vooral van verborgen schatten.
157	Infierno - Misdadigers wereld in het zestiende-eeuwse Spanje.
	De los Nombres de Cristo - Over de namen van Christus.
	Wortel van Jesse - Geslacht van Jezus (Jesse is de vader van David).
159	Arkebusiers - Schutters.
161	Secreto - Geheim gedeelte van het gebouw der Inquisitie, omvattend de geheime gevangenis, de verhoorzaal, de martelkamer, kamers voor de stukken, de geldkist, etc.
	Zeloot - Overdreven ijveraar.
	Reconquista - Herovering (van Spanje door de Christenen oorspronkelijk).
	Alcabalas - Belasting, tien procent van alles wat verkocht werd.
162	Viva la Ley de Moisén - Leve de wet van Mozes.
163	Doncellas nobles - jonge adellijke meisjes.
166	El Limpio - De zuivere (van bloed).
167	Reyes Católicos - Katholieke koningen (Ferdinand en Isabella).
169	Nomem est omen - De naam geeft ook het wezen aan.
	Virgen del Pilar - Maagd van de Zuil.
	El Gran Capitán - Spaans veldheer onder de Katholieke koningen, genaamd Gonzalo de Córdoba. Woordelijk: de grote kapitein.
170	Martyrologie - Levensbeschrijving van martelaars.
	Roma locutus est - Rome heeft gesproken.
	Alumbrado - Verlichte, mysticus.
171	Inmaculada Concepciórt - Onbevlekte Ontvangenis.
	Borracho - Dronkaard.
172	Mal grado aya Dios - Moge God er spijt van hebben.
174	Jarras - Kruiken, waaruit water de door de Inquisitie gemartelden langzaam ingegoten werd.
177	Cid - Half legendarische Spaanse held.
	Vita Christi - Leven van Christus.
	Armorialen - Wapenboeken.
178	Exercitia spiritualia - Geestelijke oefeningen volgens Ignatius de Loyola.
	Compañía de Jesús - Leger van Jezus, de Jezuïeten.
	Pundonor - Point d'honneur, eergevoel.
179	Annunciada - Verkondiging.
182	Episcopaat - Bisschoppelijke regering.
186	Proselieten - Bekeerlingen.
189	Hoogwaardige - Sacrament des Altaars.
	Salve Regina - Wees gegroet, koningin.
192	Purísima - Allerzuiverste, De Heilige Maagd.
193	Prototypen - Voorbeelden, oerbeelden.
195	Dueña - Begeleidster van vrouwen, hier; gezelschapsdame.
197	Uomo universale - Algemeen ontwikkeld man, in dit geval: harmonisch ontwikkeld.
198	Sarabande - Langzame dans.
199	La Perfecta Casada - De volmaakte huisvrouw.
201	Jacobus 2:14 - Wat nuttigheid is het, mijne broeders, indien iemand zegt, dat hij het geloof heeft, en hij heeft de werken niet? Kan dat geloof hem zalig maken? - 2:22. Ziet gij wel, dat het geloof medegewrocht heeft met zijne werken, en het geloof volmaakt is geweest uit de werken? - 2:26. Want gelijk het lichaam zonder geest dood is, alzó is ook het geloof zonder de werken dood.
	Wee u Chorazin> wee u Bethsaïda - Twee onbekeerde steden.
	Noli me tangere - Kruidje roer me niet, iets waar men niet aan tornen mag.

[p. 339]

202	Convento de la Concepción - Klooster van de Ontvangenis.
203	Bestiarium - Verzameling beesten of monsters.
204	Pantheïsme - De leer dat God alles is, zonder onderscheid.
205	Allerheiligste - Sacrament des Altaars, Corpus Christi, Hostie.
	Agnus Dei - Lam Gods. Gedeelte van de Mis tijdens de Communie.
	Devestituur - Woordelijk: ontkleding. Ontwijding. Ontzetting uit de priesterlijke waardigheid.
	Indien de satan ... etc. - Mattheus 12:26.
	Conversbroeders - Lekebroeders.
206	Excommunicatie - Grote ban. Banvloek, waarin àlle gemeenschap met de Kerk ontzegd is.
209	Penitentie geven - Straf of boete opleggen na absolutie.
211	Christologie - Leer omtrent Christus.
	Nadir - Laagste punt.
212	Grote Heer - Sultan van Turkije.
	Basilieken - Oud-Christelijke kerken.
	Iconen - Grieks-Katholieke heiligenbeelden, veelal in mozaïek.
213	Hiëratisch - Priesterlijk.
	Hesychiasten - Kluizenaars, asceten.
215	Propaganda fide - Geloofspropaganda.
	Hymenaios - God van het huwelijk.
217	Prelaten der Romeinse kerk - Hoogwaardigheidsbekleders, volgend op de kardinalen.
	Prebenden - Jaarlijks inkomen van een kerk of klooster.
	Fabel van Christus - Uitspraak, aan Paus Leo X toegeschreven.
	Poenitentiaria Apostolica - Een van de Pauselijke instellingen van Gunstverlening. Behandelt aanvragen om absolutie, ontbinding, dispensatie, etc.
220	Territio - Angst aanjagen door middel van een vertoon van folterwerktuigen om een bekentenis af te dwingen.
	In conspectu tormentorum - Van aangezicht tot aangezicht met de folterwerktuigen.
221	Alcaide - Cipier.
	Drie maal de tijd van een Miserere - Aan het opzeggen van de psalm Miserere werd de duur van de marteling afgemeten.
	Garrucha - Touwen, lopend over katrollen, waaraan de gemartelde opgehangen werd aan de achter de rug vastgebonden handen. Soms werden aan de voeten gewichten opgehangen, die men geleidelijk aan verzwaarde. De garrucha was mèt de watertortuur (het langzaam ingieten van water) en het afsnoeren van armen en benen de enige marteling die in de zestiende eeuw door de Inquisitie werd toegepast. Ook in meer opzichten was de Spaanse Inquisitie humaner dan andere rechtsinstellingen, b.v. bij de heksenvervolgingen in Duitsland.
222	Perinde ac cadaver - Als een lijk (spreuk, gebruikt met betrekking tot de discipline der Jezuïeten); ‘Kadavergehorsam’.
223	Approbatur - Formule voor de kerkelijke goedkeuring van boeken.
	Marginalia - Kanttekeningen.
225	Genadetermijn - Termijn, waarin o.a. gelegenheid gegeven werd ketters aan te klagen.
231	Ora et labora - Bid en werk.
232	Octaaf - De acht dagen na een kerkelijke feestdag, soms ook officieel met die feestdag verbonden.
234	Claustro - Kruisgang rondom de binnenplaats van een klooster.
235	Delphinum ... etc. - Hij schildert een dolfijn in het woud, een wild zwijn in de golven.

[p. 340]

	Canem ... etc. - Wie een hond wil slaan vindt gemakkelijk een stok.
236	Locus est ... etc. - Er kunnen nog een paar ongenode gasten bijkomen, maar de zweetluchtjes zijn een plaag, als ze te nauw zitten.
	Kruistuin - Vierhoekig tuintje op de binnenplaats, met een kruis.
241	Generale biecht - Biecht van alle zonden en overtredingen.
242	Examen rigorosum - Marteling.
	Garrotes - Koorden.
	Non jurare ... etc. - Niet bij de woorden des meesters zweren.
244	Nil novi sub sole - Niets nieuws onder de zon.
251	El Santo Officio - Het Heilig Officium, de Inquisitie.
	Virgen de la Misericordia - Maagd van de Barmhartigheid.
253	Cárceles secretas - Geheime gevangenissen.
254	Notarios del secreto - Secretarissen van de geheime afdeling.
	Fiscaal - Officier van justitie bij de Inquisitie.
	Provinciaal - Hoge ordegeestelijke, staande onder de generaal.
255	Syllogisme - Logische bewijsvoering of conclusie.
	Semper distinguere - Altijd onderscheiden.
	Biechtpuntje - Iedere bijzondere op te biechten zonde.
256	Criado - Knecht.
257	Anti-trinitarisme - Leer, die de Drieëenheid verwierp. Kenmerkend voor de Socinianen, oorspronkelijk een secte in Italië.
261	Montanisme - Opvatting bij vroeg-Christelijke schrijvers (o.a. Tertullianus), die de vrije profetengeest stelden boven de kerkelijke traditie. Spoedig als ketters verworpen.
262	Fides implicita - Bereidheid te geloven.
265	Fides justificans - Rechtvaardigmakend geloof.
	Preponderantie - Overwicht.
266	Gehenna - Hel.
268	Fiat - Bekrachtigingsformule.
270	Maestra de Espíritu - Geestelijke meesteres.
272	Advent - De vier weken voor Kerstmis.
273	Cristiano viejo - Oude Christen, Christen van ouder op ouder.
274	Est mea culpa - Het ìs mijn schuld.
286	Qui nescit ... etc. - Wie niet veinzen kan, kan niet heersen.
287	Ubi meum ... etc. - Ik neem het mijne waar ik het vind.
288	Sperat infestis ... etc. - Een geest, door ware wijsheid opgevoed, ducht in voorspoed en hoopt in tegenspoed verandering van lot.
299	La cruz ... etc. - Het kruis op de borst en de duivel in de daden.
	Estilo - Stijl. Gebruik.
303	Entrada - Intocht (van de koning).
	Endemoniada - Bezeten, krankzinnig.
305	Jesús Redemptor - Jezus de Verlosser.
317	Saetas - Lofliederen.
318	Superplu - Kleed van geestelijken beneden de rang van priester.
	Koorkap - Tijdens processies gedragen in plaats van de kazuifel.
319	Paso - Wagen met heiligenbeelden of allegorische voorstellingen tijdens processies.
321	Cofradías - Broederschappen.
322	Caballerixo mayor - Opperstalmeester.
323	Toca - Linnen strook, in de keel gestoken bij de watertortuur.
325	De lagere wijdingen - Wijdingen onder het subdiaconaat; verenigbaar met de lekenstand.