|
| |
Het graf myns vaders.
Aen den dichter F. Blieck.
I.
Si quis amat, novit quid haec vox clamet.
De imitatione L III.C.V.
'k Herlees, myn waerde Blieck, op dezen stillen stond,
De lettren die gy my, vóor vier paer maenden, zondt.
Ligt vraegt gy of myn hart dus lang u heeft vergeten,
En of dit vreemd gedrag kan ware vriendschap heeten?
Ach, vriend! beslis niet ras, en houd geen hart verdacht,
Dat zich in 't uwe stort wyl 't naer vertroosting smacht;
Een hart van teêr gevoel, van kunstdrift en van liefde,
Dat, sints den laetsten groet dien ik u overbriefde,
Zyn vorig stil genot zoo smartlyk heeft geboet,
Zoo hevig werd geschokt, zoo deerlyk heeft gebloed! -
Gelukkig hy, dien God met ouderliefde zegent!
Zoo dit onschatbaer heil, myn vriend, u nog bejegent,
Zoo gy nog op dit uer een' dierbren vader hebt,
Die in uw jeugd, uw kunst, zyn hoogst genoegen schept,
Die dikwyls met u spreekt van lang vervlogen jaren,
En die gezondheid paert aen sterkte en gryze hairen,
O hef de handen dan, uit dankgevoel, tot God,
En, denkende aen uw' vriend, beween zyn treurig lot!
| |
| |
Gerust en ongemerkt, sleet hy zyne oude dagen:
Tevreden met zyn lot, by staets-en oorlogsvlagen,
Bepaelde zyne zorg zich tot den stillen kring
Van vrouw en talryk kroost, waer heel zyn ziel aen hing.
Het zwoegen zyner jeugd had hem, in vroeger jaren,
Gelegenheid ontzegd om wetenschap te gâren;
Maer thans, als tot herstel van onherstelbren tyd,
Was heel zyn ouderdom aen de eedle kunst gewyd;
En nu, met jonglingsdrift in stadige onderrigting,
Te streven naer een' schat van kennis en verlichting,
't Verfrisschend werk te doen dat hem een moeshof bood,
Of eenig dier te voên waervan hy dienst genoot,
Dit was nu heel zyn taek, die geene zorg kwam hindren
Dan 't loven van den Heer, en 't minnen zyner kindren.
Hy minde ze al om 't meest, en ieder uit den kring,
Tot wien hy beurtlings sprak, dacht zich de lieveling.
Maer wat myn hart my zegt, is dat ik ze al te gader
In teêrheid overtrof, in liefde tot myn vader!
De jaren vloden heen, in huislyk, stil genot
En onverstoorbre rust; en gy ook weet, myn God!
Hoe dankbaer zich myn hart in deze rust verblydde,
En, daer 't uw' zegen prees, uw' naem gebenedydde!....
Nu was myn doel bereikt. Ik kon, met kalm vertrouwen,
Den geest verpoozing biên, en in de toekomst schouwen;
En zoo nog soms een zucht my uit de borst ontschoot,
Het was voor de eedle kunst die onze vriendschap sloot;
't Was voor het onverstand van Belgies dwaze zonen,
Die stout hun moedertal, der vaedren erfdeel, hoonen,
En die in vreemde spraek, tot schittring proeven doen,
Waermede zy alleen des nabuers spotlust voên!
Of 't was wanneer ik dacht aen vaders zestig jaren,
Of eenig ongeval aen vrienden wedervaren,
Of andre rampen, niet te ontgaen in 's levens loop.
De toekomst scheen my als een dageraed van hoop.
Het wetboek en de kunst, de vriendschap en myn vader,
| |
| |
Dit zou myn leven zyn, en myne jeugd te gader:
Helaes! die vreugd was kort, en alle vreugd op aerd
Wat is zy dan een wind die schichtig henenvaert?
October liep ten einde. In weinig avondstonden,
Had ik zyn kalm gemoed zoo opgeruimd gevonden.
Hy loeg met moeders ernst, die klaegde dat de tyd
Niet stil staet en zoo ras na er 's levens eindpael rydt;
Vernoegd ging ik ter rust, en 'k juichte dat zyn leven
Een heldren herfstdag scheen, die voor geen ramp doet beven;
Maer nauwlyks week de slaep, by de aenbraek van den dag,
Wanneer een stem my wekte als met een donderslag:
‘Kom spoedig, vader sterft!’ voor de eerste mael vervolde
Een woord my 't hart van schrik die 't bloed in de aedren stolde!
Ik vind hem in den arm eens broeders, krachteloos
En de oogen zonder vuer, de wangen zonder bloos.
Geraektheid, als een storm, viel even op hem neder,
Gelyk de bliksem valt op Libans hoogen eeder!
En als hy 't oog ontsluit, daer hy een poos bekomt,
Erkent hy nog zyn kroost, maer voelt zyn tong verstomd,
En mist tot zelfs de kracht om my de hand te prangen.
Dan zag ik d'eersten traen op zyn verbleekte wangen,
En hoe ik, daer de rouw my 't hart te breken scheen,
Dien stond heb overleefd, kan ik niet melden, neen!
Hy scheen een oogenblik van d'eersten storm t' herstellen,
Maer andre volgden ras, en 't schriklyk nedervellen
Hield by verpoozing aen, tot dat we, in twyfeliug,
Ons vraegden of zyn geest nog aen dit leven hing;
En zes paer dagen moest die schrikbre twyfling duren.
Welk eene oneindigheid van hartverscheurende uren!
Wat nachten doorgewaekt aen zyne legerspond',
Als aen een gapend graf, dat al myn heil verslond!
Dan, die vernielende angst, die stryd van dood en leven,
Was eindlyk minder wreed. Hy werd ons weêrgegeven,
Maer even als een wrak, geworpen op het strand,
Of een onkenlyk rif, gemerkt door Godes hand,
Met oogslag wild en woest, de spraek als afgesneden,
| |
| |
En wanorde in den geest, en lamheid in de leden! -
By wylen vraeg ik my of dees myn vader is:
Want een gansch vreemden aert vind ik soms by 't gemis
Van 't vorig zacht gemoed: 'k heb hem, als een ontzinde,
Myn moeder dreigen zien die hy zoo teêr steeds minde,
En daedlyk, als een strael van rede hem bescheen,
Zyn' toorn verkeeren zien in overluid geween!
Hy leeft nog immer voort. En echter heet dit leven
Te kwynen op deze aerd, reeds half aen de aerde ontheven,
En als de ellendeling die steeds zyn grafkuil ziet,
Van niets bewust te zyn dan doodend zielsverdriet? -
Myn eenge lust is thans, om daeglyks, wanneer pligten
En taek zyn afgedaen, myn' stap tot hem te rigten,
Om hem, als 't overschot van myn geluk, te zien,
Om hem, zoo 't mooglyk ware, een schyn van troost te biên!
Niet zelden, als zyn tong myn naem tracht uit te spreken
En enkle wanklank slaet, voel ik myn wang verbleeken,
Maer merk ik slechts een' zweem van glimlach op zyn' mond,
Dan smaek ik rein genot, en 'k zegen zulk een' stond!
Zie daer, geliefde vriend! hoe 't lot, op my verbolgen,
Als in een afgrond 't heil myns levens heeft verzwolgen!
'k Heb lang de diepe wond van myne ziel gestopt,
En lang, in stommen rouw, myn deerlyk leed verkropt;
Maer thans mogt ik myn hart in dat der vriendschap gieten,
Thans schep ik weder lucht, daer myne tranen vlieten,
En 't denkbeeld dat ik steeds nog ware vrienden ken,
Maekt dat ik soms nog juich, rampzalig als ik ben!
Ja, vriend! 'k heb in dit schrift myn boezem lucht gegeven;
Bewaer het als een blad met heet getraen beschreven,
En kent ge een waerden vriend, die ook in de eenzaemheid
Om 't onverwacht verlies van dierbre panden schreit,
En wiens geschokt gemoed ge een' lichten troost wilt baren,
Verhael hem 't treurig lot dat my is wedervaren,
Of toon hem dit geschrift, tot leniging van smart,
En 't moge een balsem zyn voor zyn gefolterd hart!
| |
| |
| |
II.
Aen den dichter F. Rens.
How blessings brighten when they take their flight.
young. - Night-thougts.
Wat vergt gy van uw' vriend, dat hy zyne uren wye
Aen 't altyd nieuw genot der schoone poëzye;
Dat hy den teugel viere aen zyn verbeeldingskracht,
En idealen scheppe, al zingend als hy plagt?
Helaes! het eenig beeld dat uwen vriend voor de oogen
Thans zweeft, in sombre kleur en naekte treurvertoogen;
Dat overal hem volgt, waer hy zyne aendacht stuer',
En dat hem niet verlaet, in 't middernachtlyk uer,
Is 't beeld van dood en graf, van pynlyk, droef verscheijen,
En is zyns vaders beeld! ach! laet hem, laet hem schreijen!....
Ach, vriend! wy zyn dan niets hier op ons nietig erf,
Waer alles eenmael leeft, opdat het eenmael sterv'!
Waer nimmer strael des lichts kan zonder schaduw blinken;
Waer elke blyde dag in donkren nacht moet zinken;
Waer ieder frissche roos die soms nog 't oog bekoort
Verwelkt, op éenen blaes van d'adem van het noord;
Waer elke lentezon, die 't aerdryk schynt te troosten,
Welhaest in gloed verkeert om 't aerdryk fel te roosten;
Waer nauw de gouden herfst een rype vrucht ons biedt,
Als hem de winter volgt die bloem noch vrucht ontziet,
En roos en distelstam met de eigen sneeuw komt dekken,
Die dan de schepping tot een lykgewaed moet strekken!....
Wy zyn elk oogenblik getuigen van dien dood,
Die steeds het leven volgt gelyk een reisgenoot,
En noch verandring kent noch wisselvaligheden,
En 't eenigst zeker is der dingen hier beneden! -
Van alles onbewust by onz' geboortestond,
| |
| |
Zyn we even als de plant die opschiet uit den grond,
Gevoelloos, zonder zucht of neiging. 't Dierlyk leven
In ons te ontwikklen eischt en lang en moeilyk streven;
Maer jaren vaderzorg en jaren moedersmart
Zyn noodig om den geest te ontwikklen en het hart,
En nauwlyks wagen wy een stap op eigen schreden,
En nauwlyks opent zich ons oog voor 't licht der reden,
Wanneer, een galm gelyk, die echos na zich laet,
't Geen ons heeft voortgebragt alreeds niet meer bestaet!
Of blyft een enkel spoor van onzen oorsprong over,
Het is een plekjen gronds, ontbloot van gras en loover,
Waerop by 't jongst vaerwel, zoo menig traen me ontviel,
Waerop ik vaek des nachts, in myn verbeelding, kniel,
Dat my zoo diep ontroert, wanneer ik 't kerkhof nader,
En waer myn oog op leest: deze aerde was uw vader!....
Deze aerd myn vader! Hoe! eene inborst, een gemoed
Zoo zacht en rein als 't licht van d'eersten morgengloed;
Een levensloop zoo ryk in deugden als in dagen;
Zoo vol van liefde en troost als vreemd aen morrend klagen,
Gansch een bestaen van hoop in Godes wet en wil;
Dit alles zou deze aerd bedekken koud en kil?
En ik, ellendeling! ik die geen goed der aerde
Gewild had voor een stond die hem genoegen baerde,
Ik die geen glorie zocht dan in zyn lof alleen,
En van wiens teedre ziel de myne een weêrglans scheen;
Ik zou, gelyk een kind door goochelspel bedrogen,
Myn hart en mynen geest en heel myn zielsvermogen
Dan hebben uitgestort en vruchtloos saêmgeprest
In een verganklyke asch waer geen gedaent' van rest?
O God! vergeef het hun die immer twyflen konden
Of aen dit leven wel een toekomst zy verbonden!
Zy hebben nooit bemind! of 't voorwerp van hun gloed
Is hun nog niet ontscheurd, hun hart heeft niet gebloed. -
Zy hebben niet, als ik, de vreugde van hun leven
In 't plegtig uer des doods, den afscheidskus gegeven;
Zy weenden niet, als ik, op hunner oudren graf;
Vergeef het hun, o God! hun twyfling was hun straf!
| |
| |
Waerom den band gerukt van myn nog open wonden,
En u 't verhael gedaen van zyne laetste stonden?
Hebt ge ooit, van 't strand der zee, by lieflyk zomerweêr,
Als de avondstilte heerscht op 't uitgestrekte meer,
En 't gloeijend west zich baedt in eene zee van stralen,
Hebt ge ooit de zon alsdan in 's waters schoot zien dalen?
Zoo stil, zoo zacht, zoo kalm, zoo vol van majesteit
Was zyn verscheijingsuer, zyn vaert naer de eeuwigheid!
Terwyl de zomer week, by 't vallen van de blaedren,
Had ik zyn krachtverval, zyn einde allengs zien naedren,
En uitgeput van wee, droeg reeds zyn oog den dood,
Wanneer de stroeve pligt een afzyn my gebood,
En van zyn sponde rukte, om hem, na vier paer dagen,
Nog eenmael weêr te zien, en dan.... naer 't graf te dragen!
Ja, 'k zag nog eens hem weêr. Hy had den dood weêrstaen
Als om my 't laetst vaerwel te biên vóor 't henengaen.
De stomheid week een wyl, die hem zoo lang bedroefde;
Hy had myn' naem genoemd, al vragend waer ik toefde;
Ik vond hem afgetobt, aen 's levens verste grens,
Welhaest een reinen geest doch nu noch lydend mensch.
Nog klopte hem het hart, nog hield zyn oog zich open,
Maer heeft hy my erkend? Helaes, waerom niet hopen?
Aen zyne peluw stond, van waken afgemat,
Myn moeder die met my en myne zuster bad.
Een priester bad met ons, en sprak in stilt' de woorden
Die vol van weemoed zyn, als vreemde harpakkoorden,
Maer die den stervende door sterkte en heiligheid
Verkwikken op den weg die uit dit leven leidt.
Hy zegende, en voor 't laetst, hem met het heilig teeken,
Het anker onzer hoop, waerby wy allen smeeken,
En dan?.... Helaes! wie vraegt wat verder is geschied!
Daer ginder is zyn graf, en wat hy overliet!....
't Was of dees wreede schok voor my heel de aerd vernielde,
En 'k weet niet welk een geest van twyfling my bezielde,
Totdat in Godes huis, by 't knielen aen de baer,
De wanhoop my ontweek. Ik merkte voor 't altaer
Het godgewyde licht, de zwarte lyksieraden,
| |
| |
De dienaers van den Heer, in sombre rouwgewaden -
Hun statig logge stem, die 't lied der dooden zong,
De rollende orgeltoon die door de wanden drong,
Dit alles roerde my. - 't Was of zyn geest me omzweefde,
En in die galmen sprak en meldde dat hy leefde!
'k Bleef dus een lange wyl met hem in onderhoud,
Tot dat een hol geplof van aerde op 't doodkisthout
My uit myn mymring trok, en als een grafstem, zeide
Dat alles was gedaen, en dat ik vruchtloos schreide!....
Dit is myn lot, o vriend! Ik zoek geen troost op aerd.
Men wil dat onze kunst soms vreugde in weedom baert;
Maer 'k heb vergeefs getracht de lykzangsnaer te streelen.
Beproef gy of uw toon een bloedend hart kan heelen! -
En gy, almagtig God! gy die myn binnenst kent,
Zoo wel als 't zonnenheir aen 't glinstrend firmament,
Gy weet hoe ik hem minde, en hoe ik bitter treurde,
Sints de engel van den dood den band des bloeds verscheurde.
O gun hem in uw schoot, als loon van zyne deugd,
Eene eeuwigheid van rust, eene eeuwigheid van vreugd;
Of heeft hy niet geheel.... o! laet my 't oovrig lyden,
En moge ik eens by hem uw naem gebenedyden!
|
|
Auteursrechtvrij