|
| |
Burgerdeugd.
(1347).
Met koelen ernst, doch met den angst in 't harte,
Getroffen door de langverduerde smarte
Van 't lydend volk der ingesloten stad,
Dat vruchteloos om werk en voedsel bad,
Hetgeen hem 't leed van geest en lichaem lenigt;
Was de achtbre raed van Kales weêr vereenigd;
Maer vond, helaes! in wysheid heul noch hulp;
De honger drong 't paleis in als de stulp.
Op eens verscheen, ontroerd en bleek van woede,
De dappre held, die lang de stad behoedde;
Maer thans, beroofd van middels en van kracht,
Moet zwichten voor verwoestende overmagt:
| |
| |
‘De trotsche Brit, die Frankryks kroon wil rooven;
't Vernielend vuer des oorlogs niet wil dooven,
Het zy in 't veld of tweestryd met myn vorst;
Hy die naer 't bloed van elken Franschman dorst,
Wil ook het bloed van uwe broedren slorpen.
Hoort wat zyn wrok doldriftig heeft ontworpen:
Zes burgers, hoogverheven door hun' stand,
Het puik der stad, eischt hy ten onderpand;
Zy zullen, 't hoofd ontbloot en naekt van voeten,
Den strop ten halz', voor hem verschynen moeten.
Aen zynen wenk, beslist hy, hangt hun dood
Of leven. - Wie, wie tart dien wreeden nood?’
De Raed verstomt; in aller wezenstrekken
Is twyfel aen 't behoud der stad te ontdekken,
En siddrend, staert men op den onheilstolk;
Wanneer een stem uit 't ingedrongen volk
Zich luid verheft: ‘Ik wil het leven wagen
Voor d' ouden grond die myne wieg mogt dragen.
Wie moed heeft spreke, en volg' my op het spoor!
't Zy 't britsche zwaerd ons door den boezem boor',
Of 't schuldloos hoofd op 't moordschavot doe vallen,
De ellend' houdt op in deez' rampzaelge wallen.
De laetste neef van onzer zonen kroost
Verhael' het nog, wyl hy van fierheid bloost.’
Deez' tael doet moed in aller hart ontgloeijen.
Wie liet ze van zyn eedle lippen vloeijen?
‘Het is St.-Pierr'!’ zoo dreunt het door de zael;
‘O deugdzaem man, wy volgen altemael!’
Elk wil om 't eerst den volksvriend nader dringen,
En plotsling ziet hy, juichend, zich omringen,
En in éen wenk, éen dierbaer oogenblik,
Het voorwerp hunner hulde. - Treurge schrik
Was voor 't gevoel der burgermin geweken;
Een kreet zeî meer dan grootsch, wydluftig spreken.
| |
| |
Geen woeste drift, ‘dus nam de burger 't woord,
‘Beheersche uw ziel; maer weest bedaerd en hoort:
Geen broederbloed word' nutteloos vergoten.
Men eischt er zes, die voor hun stadgenooten
De drieste wraek van Albion voldoen:
Ik bied my aen: een vyftal, even koen,
En even voor 't geluk des volks genegen,
En even hoog in zyne gunst gestegen,
Sta my ter keuze en deele in 't heerlyk loon
Des redders, dat by gouden staf en kroon
Eens konings opweegt, die ons heilloos martelt,
En hongren doet, wyl hy in weelde dartelt.’
Hy drukt er vyf de trouwe burgerhand,
Wier zucht hy kent voor stad en Vaderland.
Met tranen van bewondering in de oogen.
En dankbaer hart, verrukt en opgetogen
Om deze, hun te beurt gevallen eer,
Geeft ieder hem den warmen handdruk weêr.
Het hoofd des Raeds, met zilverblanke lokken,
Die nooit der stad zyn bystand had onttrokken;
En met haer heil zoo innig was begaen,
Omhelst St.-Pierre, en spreekt hem, roerend, aen:
‘Laet Rome zich op Decius beroemen,
Wy zullen steeds by dezen held u noemen,
O waerdig telg der dierbre vaderstad,
Die billyk pocht op uwe bakermat.
Ga heen, myn zoon! ga henen met uw vrienden;
En moge God, dien we in gemoede dienden,
Des vyands hart vermurwen tot genâ:
Zoo zien we u haest en jublend weder. - Ga!’
| |
II.
De koning had het vonnis uitgesproken,
En 't aen zyn legerhoofden niet verdoken;
Zyn yzren wil, door wraekzucht aengezet,
En dien elkeen moest eeren als een wet,
| |
| |
Beval dat, onder sombre plegtigheden,
Een zestal burgeren ter dood zou treden.
In 't legerkamp verhief zich een schavot,
Als voorspel van der gyzelaren lot,
Die Kales, moêgeteisterd, had gezonden,
En even zich in 's vorsten magt bevonden.
Daer stappen ze aen, 't ontbloote hoofd omhoog,
En met den glans der onschuld in het oog,
Schoon hun de strop was aen den hals gehangen;
Geen schoeisel mogt hun bloote voeten prangen,
En echter, door geen hinderpael belet,
Bleef stevig en omwankelbaer hun tred.
Die moed verwondert ieder, hun ter eere;
Zelfs op 't gelaet der dienaers van den Heere,
Hun troosters in het jongste levensuer,
Gloort stille vreugde om dit zoo edel vuer.
De koning wenkt: een slaef der norsche woede,
Die hy zoo lang voor 't worstlend Kales voedde,
En nu niet meer door weêrstand werd gestuit,
Kiest eenen der manhafte burgers uit;
Het offer zegt: - ‘Tot weêrziens, lotverwanten!’
Omhelst de diep ontroerde Godsgezanten;
Ziet naer de stad nog voor een laetsten keer,
En legt, bedaerd, het hoofd ten moordblok neêr.
Reeds doet de beul het slagzwaerd yslyk zwieren;
De krygsman zelf rilt onder zyn banieren,
En menigeen, wiens hart voor 't schouwspel zwicht,
Wendt van 't schavot 't verbleekend aengezicht.
Het waren slechts de stugge burgerhelden,
Wier trekken noch ontkleurden noch ontstelden,
Toen eensklaps in de ophelderende lucht
De kreet: Genade! dreunt; een vreemd gerucht
Verspreidt zich ras in saêmgedrongen groepen,
Die met éen stem: Genâ! Genade! roepen.
De deernis leeft in ieders ingewand,
En 't zwaerd ontvalt des beulen ruige hand.
| |
| |
Wie is het die den heilkreet dorst doen hooren?
Men ziet haer, stout door krygsgeleedren booren:
Het is een rykgetooide, ontzagbre vrouw,
Wier fiere blik een held braveren zou,
En in wier achtbre houding en gebaren
Het kenmerk van 't gebieden is te ontwaren.
Zy boezemt eerst een spraeklooze' eerbied in;
Maer ylings ryst 't geroep: ‘De koningin!’
Uit aller monden op. De britsche koning
Is heimlyk trotsch op zoo veel eerbetooning,
En treedt de vorstlyke egâ te gemoet.
‘Gemael en heer! Verschoon onschuldig bloed!’
Zoo bidt zy, ‘spreek: Wat baten u die hoofden?
Zy zyn 't niet die u Frankryks kroon ontroofden.
Geniet de vruchten van uw zegeprael;
Maer dat uw wraek niet tot den burger dael',
Die, wyl ge uw heir voor zyne stad doet kampen,
Daer binnen strydt met snerpend leed en rampen,
Ja, vaek der oorzaek van den oorlog onbewust,
Niet weet waerom men zyn verblyf ontrust.’
Vorst Eduard, schoon in de ziel bewogen,
Fronst op die tael de breede wenkbrauwbogen;
Zyn wraekzucht worstelt met het zacht gevoel
Van liefde en menschlykheid; het edel doel
Der echtgenoot kan hem den boezem streelen;
Hy tracht vergeefs die aendacht te verheelen;
Maer grimmigheid beheerscht hem nog te fel
Dan dat hy breek' zyn eigen streng bevel.
De zelfstryd grieft zyn hart en sluit zyn lippen;
Maer kan 't begrip der vrouwe niet ontglippen,
Die sedert lang 's mans aerd en wezen kent;
Welnu, een uiterst poogen aengewend!
Zoo dacht ze, en wierp zich op de knieën neder:
‘Om onze min, zoo zuiver en zoo teeder,
Om 't heilig pand dat me onder 't harte woelt,
| |
| |
Schenk hun genâ, indien ge u mensch gevoelt;
De koning zwyge! - O Laet die gunst geschieden
Voor haer die zelve uw heirmagt kan gebieden,
En onlangs nog de zegeprael bevocht.’
Te diep was Edward aen haer deugd verknocht,
Om niet op 't eind zyn bloedlust in te toomen:
‘Rys op,’ sprak hy, ‘waerom zyt gy gekomen!
My overheerscht 't gevoel dat u bezielt:
Gy zegeviert! - Het vonnis zy vernield!
Neem gy het trotsche zestal in uw hoede,
En doe met hen naer inspraek en gemoede.’
Toen sprak zy tot de braven: ‘Gy zyt vry!’
En duizend monden riepen: ‘zy zyn vry!’
Zoodra deez' kreten 't juichend volk ontvielen,
Stond hy, dien men op 't moordhout nog zag knielen,
Weêr op. - Het was St.-Pierre! In d'eigen stond
Omstuwen hem zyn vrienden; gul en rond
Is handdruk en omhelzing; 't innig lyden,
Met moed bestreên, verandert in verblyden;
Als burgerheld, die christendeugd bezat,
Voert me in triomf hem naer de vaderstad.
|
|
Auteursrechtvrij