De twee muzieken. Deel 1

[p. V]

MR. H.P.L. WIESSING
moge de opdracht aanvaarden van dit werkje, ter herinnering aan de verschillende jaren, dat ik met hem heb samengewerkt aan De Amsterdammer en De Nieuwe Amsterdammer. Ook in muzikale zaken zijn hem de vrijheid van het woord en de rechten der toekomst ter harte gegaan, wat ik herdenk met vriendschap en voortdurende hoogachting.
Matthijs Vermeulen.

[p. VII]

Voorwoord

Deze opstellen geven in ieder geval den stand aan der Fransche Muziek in Nederland: het materiaal is veelzijdig maar ontoereikend. De geheele moderne opera van Frankrijk, behalve Pelléas, ontbreekt in deze overzichten, het oeuvre van verschillende kunstenaars (Magnard o.a.) wordt niet eens vernoemd, terwijl andere meesters (Ravel b.v.) met eene beknoptheid besproken zijn, welke niet overeenstemt met hunne beteekenis. Dit ligt aan eigenaardigheden en tekorten in het hollandsche muziekleven, die genoeg bekend zijn. Wij kunnen ze slechts betreuren, hopende dat de actie welke sinds eenigen tijd gevoerd wordt, verandering brengt. Het zou mij genoegen doen als dit boekje tot deze verandering nog bijdroeg.

Al kan ik dus wat het materiaal betreft niet wedijveren met Fransche auteurs gelijk Joseph de Marliave (Etudes Musicales), Octave Séré (Musiciens français d'aujourd'hui), Pierre Lasserre (L'Esprit de la musique française), G. Jean-Aubry (La Musique française d'aujourd'hui) en nog vele andere die de hernieuwde beweging van nabij meemaken, ik geloof toch, dat de conclusies, welke wij in Nederland kunnen trekken uit deze Renaissance, vèrder ziende zijn dan de conclusies der Franschen, die de antithese tusschen hùnne en de andere muziek nog steeds niet duidelijk en vruchtbaar gesteld hebben. De intransigeante Debussy uitgezonderd.

[p. VIII]

Met het ontoereikende materiaal kon eene geschiedenis der nieuwe Fransche muziek niet geschreven worden. Ik ontweek dit dus en bepaalde mij bij de uitingen der meesters welke gelden als hunne standaardwerken. Tegenover de hernieuwers Debussy en Ravel stelde ik drie omwentelaars uit het andere kamp: Busoni, Scriábine en Schönberg. Het scheen mij ook niet overbodig in verband met den tijd en met afwaartsche stroomingen in ons land om de latijnsche karakteristieken en oorsprongen van Beethoven voor goed vast te leggen. Bij het bespreken van boeken was beperking noodzakelijk; ik meen echter enkele der meest merkwaardige gekozen te hebben, welke de laatste jaren verschenen. Zij oriënteeren den lezer, hoop ik, naar andere en betere gedachten-werelden, dan die overrijnsche waaruit het jargon stamt dat bijna alles wat hier over muziek geschreven wordt, antipathiek en onleesbaar maakt.

Verder bedoelde ik deze bladzijden in hoofdzaak als ‘eene kleine handleiding voor den muzikalen smaak’ (woorden van Lasserre), zoo begrijpelijk en doorzichtig geformuleerd als dit in de dikwijls zeer besloten geheimen der muziek mogelijk is, steeds denkend aan wat Gregorius de Groote, gelijk alle oude wijsgeeren, van muziek verwachtte, wilde zij goed heeten: ‘ut nescientibus fiat cognita, scientibus tamen non sit onerosa’, nietwetenden moet zij voorlichten, de kenners bevredigen.

Ik sluit met woorden van Debussy:

‘.... le reste s'écrira dans l'avenir’.

9 Juli 1918.

M.V.