De reis door het leven

[p. 5]

Voorwoord

NU zit ik hier - 'k begin geerne te zitten - 'k ben zeventig jaar oud, dus, oud. Hoelang ik nog te leven heb, weet ik niet - 't is mij eender. Dit weet ik: 't kan niet lang meer aanslepen: ik scheer den top. De Toekomst - dat groot woord - houdt mij niet meer bezig. Het toekomende is dichtbij en 'k geef het in Gods handen.

'k Peis op het verleden; 'k wil schrijven van het verleden, van een geheel leven.

Dal geheele leven, 't ligt er voor mij open en 'k zie het; 'k blik er in en 'k zie alles, alles; 'k zie alles en 'k zegge: God lof!

Het Leven is een rook, preêken de zendingspaters. Ik zegge: 't 'n doet! Een zeventigjarig leven is geen rook: 't duurt lang, lang, lang. Als ik nu terugblik op mijn leven, moet ik verre kijken, toch zoo ver!

Mijn leven duurde lang en nochtans jammer ik niet met den profeet: wee mij, dat mijn leven zoo lang duurt! Verre van daar, geen gejammer, maar gejubel past mij: God lof!

Mijn leven was gelukkig; niet dat er bitterheid aan ontbrak, dàt niet, 'k heb veel geleden in ziel en lichaam, ja! Da's waar, maar altijd heb ik vastgesteld, na ondervinding, dat uit het bitterste lijden het grootste geluk werd geboren. God is goed!

God weet ons op tijd en stond te doen voelen, dat wij voor hier niet zijn. Da's goed!

Dat kan te deegbare menschen vellen en in diepten doen rollen - we zagen 't gebeuren - maar echte menschen heft het op, hoog zelfs, boven de slijkerige aarde. 't Lijden doet 't lichaam inkrimpen, soms. 't Lijden zet de ziel uit, dikwijls. 't Lijden geeft hoogte, wijdte, ruimte, lichtheid, vleêren, vlugge vlucht, vlucht naar omhoog.

[p. 6]

Wij stonden van jongsaf licht, want we werden niet geboren in een groot huis en met een goudklomp aam den hals, maar onder een strooien dak, in 't herte van 't veld en onze handen kregen wij om er den kost mee te winnen. Rondom lag het veld en wij en het veld moesten samenwerken.

We waren kleine menschjes, boeren. We kregen geen goudklomp, maar de goudklomp trok ons niet neêr ook. We stonden licht en zonken niet in den grond; we stonden er boven en voelden ons niet klein.

We droegen geen eeremetalen die bengelen en gerucht maken; zoo stoorden wij geen rust en bleven zelf gerust. De wind speelde niet in onze eerteekens of andere weerdigheidsornamenten, noch hief ons op, om evengauw ons op den grond te ploffen; we stonden vast en geplant, klein, maar boven den grond, op onze voeten, niet verkocht, niet te koope: vrij!...

Een boer slaat de oogen over zijn velden en ziet tot tenden uit het goede, het minder goede en het slechte van zijn gewassen.

Ik sla de oogen over mijn leven en zie het goede, het minder goede en het laakbare van dat leven. Ik verheug mij om het goede; ik betreur het minder goede; ik ween in de ziel om het laakbare.

Ik heb maar één spijt: God en de menschen niet volmaakter bemind en gediend te hebben.

Ik dank God voor al Zijn weldaden en gaven. Ik zegen mijn levensvreugden, zegen mijn lijden, zegen mijn kleinheid, betreur mijn onvolmaaktheid en plichtverzuim. Ik hoop in God en zie hem oneindig liever dan het leven.

Ik kan de geheele wereld missen en al de menschen, hoe geerne ik ze zie - 'k ben er gerust in - maar God wil ik geen oogenblik missen: ik kan niet! Ik wil Hem dragen in mijn kop; 'k Wil Hem dragen in mijn hert; 'k wil Hem dragen in mijn ziel. Hij moét in mij zijn, want zonder Hem is het leven eene hel. Hém missen, kàn noch wil ik: 'k moet Hem hooren, zien en voelen. Hij is àlles en het overige zonder Hem is pruts, pruts!

[p. 7]

Ik wil met Hem gaan, ik, niets, ik, worm; 'k wil met Hem gaan, Hij in mij, ik; in Hem, samen één, door het leven, naar dood en eeuwigheid.

In dit geloof, in deze hoop, in dere liefde wil ik leven en sterven. Amen.