Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 2

[p. 142]

tekstkritische noten

1644 werd hs.: w'rd. 1645 perd hs.: pd.

Hoe die coninc sinen viant vernam heymelijc in genen woude .xx[vij]v.

⁺ Niet verre en was die coninc gereden,
Van deser wonderliker steden,
Sach hi vorwerd over side
Waer dat een ridder reet tier tide
Met enen cnape te woude werd⁺
Wat gelopen mocht sijn perd.
Dese ridder quam daer vander zee,
Ende desen was die coninc gevee,¹⁶⁴⁷
Om siere moeder wille, Godweet,
Want hi haer dede groet leet⁺
Doen van Monfort her Zimoen¹⁶⁵⁰
Ingelant had in sijn doen;¹⁶⁵¹
Ende namaels, alse die coninc werd
Geweldich slans, so moeste ter verd¹⁶⁵³
Dese ende ander rumen dlant⁺
Die hem te voren daden pant.¹⁶⁵⁵
Maer sonderlinge over desen
So had sijn moeder gerne gewesen,¹⁶⁵⁷
Ende hadde dicwile over dien
Wesen gewroken, had mogen gescien.⁺

+ bl. 35 c.

+ (5)

1647 gevee = vijandig gezind. Zie Verdam i.v. gevee, 2, 1790.

+ (10)

1650 Zie Boek I, c. 47-52; van Monfort her Zimoen = Simon van Monfort, B. I, vs. 3546.

1651 in sijn doen = in zijn dienst of macht.

1653 werd geweldich slans = in het bezit kwam van het land (zie Verdam, 2, 1879); ter verd = ter vaart, terstond of snel (zie Verdam, i.v. voert.

+ (15)

1655 daden pant: last aandeden. Jonckbloet, Ann., vertaalde pant = leed.

1657 gewesen: hier is gewroken verzwegen, dat in vs. 1659 wordt gebruikt (zie over dit gebruik C^a van de Water, Tijdschrift, 9^e D., N.R., 1^e D., blz. 72).

+ (20)

[p. 143]

1660

Den coninc elaget sijt ontfermeleke,

 

Dat hi haer daer over wreke.

 

Nu sach die coninc den selven man

 

Ende leide sinen mere daer an,

 

Te meer, omdat hi dus vloe,⁺

1665

Ende oec om daventure toe,

 

Die hi vanden borre wachte.

 

Ende te hans den coninc gedachte

 

Vanden ridders hier te voren,

 

Die siere moeder deden toren.⁺¹⁶⁶⁹

1670

Doen sprac die coninc: ‘Siedi niet

 

Genen ridder, die ginder vliet?

 

Hem willic volgen nu te hant;

 

Het es die alre meeste viant,

 

Dien ic nu levende weet.’⁺

1675

Mettien hi na hem sporensleet^1675-76

 

Sijn ors met ere snelre verd.

 

Mettien daer in porre werd

 

Menich man die volgede naer,

 

Maer die coninc was over waer⁺

1680

Vele bat gereden dan si,¹⁶⁸⁰

 

Ende ontreet hem allen daer bi

 

Verre voren in geent wout.

 

Al ridende riep hi: ‘Hout, hout,

 

Keert u, ridder, gi sijt gevaen,⁺

1685

Oft set u hier ter were saen.

+ (25)

+ (30)

1669 toren: Jonckbloet, Ann., molestia.

+ (35)

1675-76 sporensleet: hi... sporensleet sijn ors (dat ors sporenslaen of sporeslagen, d.i. snel of ‘spoorslags’ rijden.

+ (40)

1680 bat gereden: Jonckbloet, Ann., verstond ‘bat ghemonteert’, de beteekenis is echter: reed beter, was een beter ruiter dan zij.

+ (45)

[p. 144]

 

Ic ben die coninc ende hier allene,

 

Keert u, wi selen hier gemene

 

Josteren onder mi ende u:

 

Canic, ic sal hier wreken nu⁺

1690

⁺ Dat gi mire moeder hebt misdaen.’

 

Die ander liet vaste henen gaen

 

Ende antworde niet een word,

 

Ende reet vaste henen vord,

 

Ende sijn cnape vaste met.⁺

1695

Die coninc die oec niene let,

 

Hine sloech sijn ors metten sporen

 

Na die gene die reden voren,

 

Es den genen so na gereden,

 

Dat hine herlangende daer ter steden⁺

1700

Ende seide: ‘Keert u, dit es lachter,

 

Salic u steken moeten van achter?’

 

Die gene reet wat hi mochte,

 

Want hi des niet en dochte,

 

Al hordi den coninc aldus spreken,⁺

1705

Dat hine van achter yet soude steken,

 

Want en ware niet siere eren;

 

Om dit reet hi sonder keren.

+ (50)

+ bl. 35 d.

+ (55)

+ (60)

+ (65)

1675-76 sporensleet hs.: sporen sleet.

1688 josteren = fr. jouter, een tweegevecht aangaan met de lans en te paard. 1691 liet = liet het maar gaan, d.i. sloeg er geen acht op; vaste = steeds mee (zie Verdam, i.v. vast, 1297, Aanm. 2 over vast henen). 1693 vaste nord = altijd maar door. 1694 vaste = steeds mee. 1695 niene let: niet talmde zijn paard de sporen te geven (zie Verdam op letten, 420, waar hij het vs. aanhaalt) 1699 herlangede = inhaalde.