Spiegel historiael. Vijfde partie. Deel 1

Hoe die bode die boetscap dede, ende hoe anden hertoge ward gesint. x.

Die bode daer ic hier vore af sprac,
Seide den mage dat ongemac

[p. 280]

 

Dat sinen here waer gedaen.

690

Ende dat hi niene mochte ontgaen

 

Uter vangenesse daer hi in lage.⁺

 

Om dit sendense tenen dage

 

Omden hertoge van Sassen saen,

 

Watmen hier om mach an gaen?

695

Raet haddense hier op nu:

 

⁺ Dat si souden senden, dat secgic u.⁺

 

Tote anden hertoge van Oestrike

 

Ende hem bidden des vriendelike,

 

Dat hi haren maech laet uut.

700

Die hertoge ontboet hem groet saluut,

 

Van Sassen, ende vrienscap mede!⁺

 

Ende bad hem oec nu dese bede

 

Op .i. ander, die hi hem bade,⁷⁰³

 

Ende daer toe mede op grote genade.

705

Dese boetscap was niet gehort:

 

Hi antworde den bode op dese word⁺

 

Dat hi met haers heren bede

 

Niet en had te doene mede;

 

Ende soes hem die hertoge mere bade,

710

‘So ic meer hem ongenade⁷¹⁰

 

Doen sal, dat segt hem wale.⁺

 

Ende ic salne bringen tenden minen pale,

 

Ende can hine mi daer ontsmeken^{713, 716}

 

Met talen of met enigerhande treken

715

Die [hi] vort can gebringen,

 

Oft can hine mi daer ontdwingen,⁺

+ (5)

+ bl. 18 c.

+ (10)

+ (15)

703 op .i. ander = opnieuw.

+ (20)

710 hem = den jongelinc.

+ (25)

713, 716 hi = de hertog van Saksen.

+ (30)

[p. 281]

 

Ensi ten ende vanden swarde,

 

Voerne dan hene siere varde.

 

Ic sal minen wil hebben daer af,

720

Jof neen, sem mi theylich graf.

 

Ic strider om al mijn leven.⁺

 

Ic heb an mine liede beseven

 

Dat si gerne souden striden

 

Jegen die Sassen: sonder vermiden

725

Sal ic haer coringe hem boeten laten.

 

Ic sal die Sassen. canic, so maten,⁺

 

Dat si niet meer in onse lant

 

Minen lieden selen doen pant,

 

Also alse dese meester dede ...

730

Over tiden ende daer na saen,

 

So dat sine van node moeste[n] vaen.⁺

 

Dit segt u heren nu van mi,

 

Dat dit alle mijn wille si;

 

Ende dat sijs oec, wats gesciet,

735

Anders moge[n] vercrigen niet,

 

Wat siere om doen ofte bieden.’⁺

 

Aldus die boden van hem scieden,

 

Ende quamen in Sassen, ende seiden dit.

 

Vertornet sere ende verhit

740

Ward die hertoge, ende tongemake,

 

Ende die heren alle, om dese sake.⁺

 

Si prijsden wel ende pensden, waer⁷⁴²

 

Dat hi hem was nu so swaer:

 

Dat van outs dit comen es,

745

Om dattie Sassen hem vor des

+ (35)

+ (40)

+ (45)

+ (50)

+ (55)

742 Si prijsden = zij schatten, berekenden.

[p. 282]

 

⁺ Scoffierden metten marcgrave.⁺

 

‘Dit es ons comen nu daer ave;

 

Nu sijn si onderhuwet mede

 

Ende gevriende, daer ons dit lede

750

Af wassen sal; ende oec tere noet

 

Hi ons gene hulpe ne doet⁺⁷⁵¹

 

Jegen den hertoge, dat verstaet.

 

Hier op behoeft ons goeden raet.

 

Hoe wi dit mogen begaden nu.

755

Want comt hi op ons, dat secgic u.

 

Ende besta wine niet stoutelike,⁺

 

Hi sal asselgieren onse rike.’

+ bl. 18 d.

+ (60)

+ (65)

751 hi = de markgraaf van Brandenburg.

+ (70)

699 haren: har- in het hs. voluit. 700 hertoge in het hs. voluit. 705 boetscap hs.: boepscap 706 antworde in het hs. voluit. 715 Die [hi] vort can gebringen Het pronomen is reeds ingevoegd, maar stilzwijgend, door Verdam, Middelnederl. Woordenb. 5, 1274 op ‘Ontsmeken’.

729-730 Aan de rijmen blijkt dat tusschen deze twee verzen er een uitgevallen is. 731 moeste[n] en 735 moge[n]: het verkortingstreepje boven de -e is den kopiïst in de pen gebleven.

746 marcgrave: marc- in het hs. voluit. 748 onderhuwet hs.: onder huwet 757 asselgieren hs.: alselgieren c. 11, opschr. hertoge en marcgrave in het hs. voluit. 758 In het hs. is dit vers over twee regels verdeeld. 759 ridsarde in het hs. voluit. 762 sere in het hs. voluit. 767 here in het hs. voluit.