|
| |
| |
| |
You walk out on the high wire
you're a dancer on thin ice
you pay no heed to the danger
your footsteps are forbidden
but with knowledge of your sin
you throw your love to all the strangers
And you go dancing through doorways
just to see what you will find
leaving nothing to interfere
with the crazy balance of your mind
and when you finally reappear
at the place where you came in
you've thrown your love to all the strangers
to do what you do that you must
when the things that you hold
can fall and be shattered
on run through your fingers
(‘Love over gold’ dire straits)
| |
| |
| |
Snein, 14 augustus
Ik bin Femke, de dochter fan Ida, al ha 'k dêr withoelang oan twivele. Ida hat my krigen doe't se santjin jier wie. Mar Beppestyn hat my grut brocht.
Dat lêste hoecht my net te spiten. Beppestyn is de bêste beppe, dy't der bestiet en dyst dy mar winskje kinst. Se is allinne wat âlderwetsk.
Ik haw gjin heit. Ek noait hân. Myn heit wie al stoarn, foar't ik berne waard. Ik wit dus neat oer him te fertellen, want Ida woe net oer him prate.
‘Dy is dea,’ sei se en mear sei se net. Sûnt earjuster wit ik wêrom.
Ik bin sechtjin jier en ik haw mysels sa faak yn 'e spegel besjoen, dat ik mei de eagen ticht fertelle kin hoe't ik der út sjoch: sa gewoan as 't mar kin.
Ik haw hierkleurich hier, in noasfoarmige noas, bypassende eagen en in mûle, dy't op in mûle liket.
Ik bin ien meter en fiifensantich sentimeter lang en om ende by de sechtich kilo. Ik bin net te grut en net te lyts, net te swier en net te meager.
Der is neat gjin bysunders oan my te sjen. Ien kear yn 'e moanne in stik as wat pûsten om 'e holle, dêr hâldt it wol mei op en dêr lis ik nachts net mear wekker fan. Dêr ha 'k my ûnder del lein. Dat ìs net oars.
Ik bin gjin puber mear, ik bin folwoeksen.
Fjirtjin dagen lyn, op 28 July om krekt te wêzen, haw ik
| |
| |
yn besletten rûnte en yn 'e fakânsje, dat wol sizze: by Ida en Menno op it eilân, it heuchlik feit fan myn sechtjinjierrich bestean betocht.
Al hat dat dan yn 't earstoan net fuortdaliks de bedoeling west, ik libje! Net in mins, dy't dêr om hinne kin. Ida ek net.
Se winske my trouwens ‘noch in soad jierren yn sûnens’ ta en dat miende se echt, dat koe 'k fernimme.
Ik krige fan har de nijste elpee fan dire straits op 'e jierdei. Dêr wie 'k hiel bliid mei. Ik joech har der trije tuten foar werom. Se krige der in kleur fan en ik ek. Wy binne net sa tuterich, Ida en ik.
Wy binne ek net sa praterich. Der binne fan dy dingen, dy't ik noait oan Ida fertelle sil, al is se hûndert kear myn mem.
Ida fertelt my ek net wat se krekt tinkt en wat se fielt. Wy hâlde ús moai op 'e flakte.
As Menno der net by is, as Ida en ik tegearre binne, dan geane der hieltyd dûmny's foarby, ast begrypst wat ik bedoel.
Wy wikselje in pear neatsizzende wurden en dan falt der al gau in stilte tusken ús yn. Sa'n swiere stilte, dêrst fan op 'e neils begjinst te biten.
Wy binne mem en dochter, wy binne elkoar it alderneist en dochs is it soms krekt as binne wy frjemden fan elkoar.
Ik wit net wêr't it fan komt, dat Ida en ik net mei elkoar prate kinne. Miskien komt it wol, om't ús stjerrebylden net sa goed by elkoar passe.
Ida is in Taurus en ik in Leo. Taurus-minsken binne sletten en koppich en Leo-minsken eigenwiis en grutsk. In bolle en in liuw en fan beide de ûngeunstichste eigenskippen op ien bult, dat moat wol mei elkoar botse.
As Ida en ik rúzje krije soene, dan gie it need, leau dat mar! Gelokkich ha wy noait rúzje, wy bliuwe nuet.
Wy binne net faak genôch by elkoar om rúzje mei elkoar
| |
| |
te krijen. Der leit in see tusken ús yn. Ida en Menno wenje op it eilân en ik wenje by Beppestyn. Ik sjoch Ida allinne mar yn de skoalfakânsjes.
Eigenwriis en grutsk, dat binne fansels net sokke aardige eigenskippen. Mar fierder is it in foarrjocht om ûnder it teken Leo berne te wêzen.
In liuw is de kening fan alle bisten. Leo-minsken binne dus: sterk, moedich, stânfêstich, betrouber en gean sa mar troch.
Beppestyn hie ek hast in Leo west.
Se wurdt nije wike tiisdei, op 23 augustus, sechtich jier. Spitich, dat se krekt in Virgo is. In Leo of in Virgo, dat is in hiel ferskil. Dat skeelt nacht en dei.
Ik lês thús alle sneonen de horoskoop foar, dy't sneons yn de sneinsbylage fan ús krante stiet. Beppestyn har kostgongers fine dat hiel nijsgjirrich, mar Beppestyn sels moat der neat fan ha.
Beppestyn leaut net oan stjerrebylden en oan horoskopen. Se leaut allinne wat se mei 't bleate each waarnimme kin. Se leaut ek net oan wûnders en oan himels boppe wolkens.
Ik wit net wat ik al of net leauwe moat. Myn horoskoop komt meast wol aardich út. Juster stie der: ‘Er staat u de komende week een schokkende verrassing te wachten!’
Dat kloppe net, want it wie de horoskoop foar de kommende wike en dy ferrassing haw ik neffens my freed al hân, doe't Beppestyn ynienen oer in Oarepake begûn te praten.
As lege sy my in amer kâld wetter oer de holle, sa kjel waard ik dêr fan. Myn hiele wrâldbyld rekke der fan oer de kop. Krekt as by in beuker, dy't der achter komt, dat Sinteklaas net bestiet. Dat gefoel.
No, Oarepake bestiet wol. Al santich jier. De heit fan myn heit! Dat wie sûnder mis skokkend nijs, earjuster.
| |
| |
En dêr bleau it net by, want Anneke soarge foar de twadde skok.
Anneke is myn bêste freondinne en dat bliuwt se, mar soms kin 'k werklik wier wol op har sjitte!
Anneke is in Gemini. Se is op 14 juny berne en is dus seis wike âlder as ik.
Gemini-minsken binne net altyd like maklik yn 'e omgong. Se binne net botte betrouber en hawwe in manyskdepressyf aard. Dat betsjut dat se òf hiel fleurich binne òf hiel tryst en noait ris wat der tusken yn. Se laitsje en gûle om 't hoartsje en dan fan 't iene uterste yn 't oare.
Dêr steane gelokkich geunstige eigenskippen foar oer, oars soe it libben mei Gemini-minsken net út te hâlden wêze!
Ik haw Anneke justerjûn skille, want no't se yn 'e stêd wennet, fljogge wy net sa maklik mear nei elkoar ta. Ik haw tsjin har sein, dat se de horoskoop foar dizze wike goed lêze moast en neat oer slaan.
Under Gemini stie: ‘U verwaarloost uw gezondheid.’
Dat kloppet neffens my presys. Myn eigen horoskoop kloppe fierder ek wol aardich, al hat de wierheid soms in skel lûd. ‘U heeft zich blind gestaard op uw eigen spiegelbeeld.’
It is ferfelend om soks te lêzen, mar it is wol wier!
Ik haw myn spegelbyld yngeand bestudearre en sa faak, dat ik no stjonkend ryk wêze soe, as ik der alle kearen in dûbeltsje foar krigen hie.
Mar net ien wie fansels sa gek om my dêr jild foar te jaan.
Beppestyn hie der argewaasje fan en doe't pake Jelle noch libbe, sei er, dat de duvel achter de spegel wei komme soe as ik der net mei ophold.
Ik wie deabenaud foar de duvel, mar ik koe it dochs net litte. Ik seach op syn minst tweintich kear op in dei yn 'e spegel om myn identiteit te ûndersykjen en om út te finen op wa't ik like.
| |
| |
Ik wit no op wat ik lykje. Net op Ida yn alle gefallen.
Ida sjocht der út as in filmstjêr yn in kleurefilm. Se hat koart krollich ljocht hier, grutte blauwe stjerke-eagen, in rôzige geve hûd sûnder pûsten en se kriget kûltsjes yn 'e wangen as se laket.
It is spitich, dat se net sa faak laket, want dy kûltsjes binne wat bysûnders, dêr ha 'k myn libbenlang jaloersk op west.
Ik haw serieus besocht om in bytsje op Ida te lykjen. As ik de siken ynhâld, de wangen nei binnen ta sûgje en de lippen stiif op elkoar knyp, krij ik ek kûltsjes yn 'e wangen, mar net in mins hâldt soks langer as ien minút fol en it resultaat is der neffens: kûltsjes, mar ek in reade kop en útpûljende eagen. In ballon, dy't op knappen stiet, dêr lykje ik dan op.
En dan noch, kûltsjes of net, ik bliuw ien fan trettjin yn 't dozyn.
Ik moat leare om de wierheid te akseptearjen.
‘Tijd om de waarheid onder ogen te zien,’ stie der fierder noch yn myn horoskoop foar dizze wike. ‘Begin met een dagboek of met het hoek, dat u al zo lang heeft willen schrijven.’
Dat lêste doch ik by dizzen. Net allinne om't myn horoskoop my dat foarhâldt, mar om't de tiid der ryp foar is. Sûnt earjuster haw ik nammentlik it gefoel, dat ik einlings folwoeksen wurden bin.
Ik haw al ris earder besocht om in boek te skriuwen. Dat wie yn jannewaris fan dit jier, doe't ik der achter kaam, dat Ida en Menno tegearre in berntsje krije soene.
Ik hie de titel fan dat boek al betocht. It soe in soarte fan autobiografy wurde en it soe ‘Lok en Leafde’ komme te hiten. Dat fûn ik yn jannewaris blykber in moaie titel.
Ik bin gelokkich noait fierder kommen as de opset fan it
| |
| |
earste haadstik, dat gean moast oer in hij en in sij, dy't sa ferskriklik folle fan elkoar holden, dat de stjerren der fan út 'e himel foelen.
Ik stelde my dêr Ida en myn heit by foar op it momint, dat ik hiel lyts en hiel waarm en hiel feilich en sûnder ferantwurdlikheden, yn in prematuer stadium en oprôle, by Ida yn 'e búk bivakkearre.
Doe't ik juster by it opromjen myn romantyske ferhalen-skrift wer ris ûnder eagen krige, dêr't ik de opset fan Haadstik 1 yn del kwattele hie, giene my de kleuren op en ôf.
Wat in puberpraat!:
(Natoerbeskriuwing: Moai waar, blauwe loft, de see, it strân en de dunen)
hij: Leafste! Ik hâld safolle fan dy, dat ik der gjin wurden foar fine kin.
sij: Hoecht ek net, ik wit it ommers sa wol! Jou my mar in tút. (De hij en de sij tútsje elkoar. De see rûzet, de sinne skynt en de fûgels fleane)
sij: (dreamerich) Wat hast leaver, in jonge of in famke?
hij: Kin my neat skele.
sij: (kjel) Hoe bedoelste! Bist net bliid dat wy...
hij: (hastich) Sa bliid as in protter! In jonge of in famke, dat makket my neat út, dat bedoel ik.
sij: As it mar sûn is.
hij: As alles der mar op en der oan sit.
sij: Ik hâld fan dy!
hij: En ik fan dy!
(De hij en de sij tútsje elkoar wer. Beskriuwing fan it uterlik fan beide persoanen)
sij: It leit my mar sa by, dat it in famke wurde sil.
hij: Dat soe moai wêze. In dochter!
sij: Hoe sille wy ús dochter neame?
hij: (beret) Us famke moat Femke hite.
sij: (wifkjend) Liket Femke net wat tefolle op famke? Mar ien
| |
| |
letter ferskil. Femke-famke... ik wit net...
hij: It is de moaiste namme. dy't in famke krije kin. Femke betsjut: frou. ‘La Femme’, yn it Frânsk. In echte Fryske namme!
sij: (laket, kriget kûltsjes yn 'e wangen) In Frysk-Frânske namme.
hij: Och ... (sitearret Shakespeare) What's in a name?
sij: As ús famke mar wolkom is!
hij: En dat is se!
(Wiidweidige natoerbeskriuwing. De hij en de sij kuierje hân-yn-hân by de see lâns)
sij: Leafste?
hij: Ja skat?
sij: Silst in soad fan ús dochter hâlde? Likefolle as fan my?
hij: Mear as fan wat ek mar op 'e wrâld.
(de hij en de sij steane stil en falle elkoar yn de eavms.)
En sa jeuzele dat dan noch in ein fierder. Fer-skrik-ke- lik! Yn ien wurd!
Gelokkich, dat ik dat boek net skreaun ha en yn de opset fan it earste haadstik hingjen bleaun bin. It hie sûnde fan it papier, de tiid en de muoite west, want der doocht neat fan. Der is net in letter fan wier!
Ida en myn heit hawwe bygelyks noait tegearre op it eilân west. Se hawwe dus noait tegearre by de see lâns kuiere en tsjin elkoar sein, dat se bliid wiene mei in dochter.
Se wiene hielendal net bliid mei my. Ida wie yn panyk, doe't se fan my yn ferwachting wie en Beppestyn hat myn namme betocht. Dat binne de feiten! Al it oare is kwats!
Juster haw ik it romantyske ferhalen-skrift ferskuord, want der stie noch folle mear ûnsin yn. In hiel romantysk en langtriedderich ferhaal oer Magnum, bygelyks.
Magnum is myn wiskundelearaar en hy liket op Magnum fan de televyzje en oarsom, mar dat is dan ek it iennichste wat der fan dat ferhaal wier wie.
| |
| |
Alles wat ik fierder oer dy man skreaun ha en mei him belibbe ha, haw ik wurd foar wurd út 'e tomme sûge. Klearebare fantasy!
Magnum is al lang en breed troud mei in opfallend kreaze frou en hy sjocht der net nei út, dat him dat spyt. Hy hat boppedat twa lytse bern, dat dêr kom ik noait in kear tusken.
Ik sit op skoalle yn it wiskundelokaal hielendal foaroan, flak foar Magnum syn noas, mar hy sjocht my net iens, sa gewoan bin ik.
Allinne myn wiskundesifers falle him op. Dy binne meast oan de lege kant. Ik haw geregeld in stik as wat pûsten, mar dêr is noait in wiskundepûst by, spitigergenôch.
Ik wol oars net as de wierheid skriuwe, no't ik mei dit boek begjin.
Dan moat ik dus earlik bekenne, dat ik de hiele simmerfakânsje net in sekonde oan Magnum, lit stean fan oan wiskunde, tocht ha.
Magnum? ‘Forget it,’ soe Sanne sizze. Punt der achter.
Finit!
Ik haw in dikke fette punt achter dy ûnsin set. Ik haw al dy âlde, mei fantasy optúgde skippen radikaal achter my ferbaarnd.
Dêrom haw ik juster it romantyske ferhalen-skrift yn wol hûndert lytse stikjes skuord en troch it dakfinster yn de goate smiten. It like wol, as hie 't snijd, sa'n papier! Miskien kinne de fûgels der noch wat mei. Of de wyn. Ik yn alle gefallen net.
Ik wol my tenei allinne mei de realiteit dwaande hâlde en net sa dweperich mear wêze as ik wol west ha.
Ik wol op Beppestyn lykje. Dy stiet teminsten mei beide fuotten plat op 'e grûn.
‘Tijd om de waarheid onder ogen te zien,’ stie der yn myn horoskoop.
| |
| |
Ik wol my net mear blyn stoarje op myn eigen spegelbyld en de tiid fergrieme mei uterlikheden, dy't der yn wêzen neat ta dogge.
Wat kin 't skele, dat ik gjin opfallend moaie eagen ha! As ik der mar mei sjen kin!
Ik bin fisueel ynsteld. Dat stie teminsten yn myn skoalletest. Dy test hat fierder neat om 'e hakken, mar dy fisuële ynstelling, dat is wier.
Ik moat de dingen swart-op-wyt foar my ha, foar't ik it neikomme, begripe, mar foaral leauwe kin.
Beppestyn docht wat negatyf oer dy fisuële ynstelling en dat swart-op-wite fan my. Se seit, dat it fan 't televyzjesjen komt en dat ik de eagen dêr mei bedoarn ha.
Beppestyn is bytiden net wiis. Dy jout de televyzje oeral de skuld fan. Ik seur trouwens al jierren om in kleuretastel.
Ida en Menno hawwe in kleureteevee yn it hotel. Ik haw de hiele simmerfakânsje op it eilân west en ik haw myn eagen dêr net sparre.
En dochs bin ik bliid, dat ik wer thús bin. Thús, dat is foar my: by Beppestyn. En by Theo, Jehannes en Sanne.
Ik bin sèls bliid, dat ik moarn wer nei skoalle ta moat.
Dat alles wer in bytsje gewoan wurdt.
Leo-minsken hâlde fan feroarings. Ik net. Dan mar net in typysk Leo-mins.
Ik hâld net fan feroarings en fan skokkende ferrassings, dy't myn wrâldbyld oer de kop skuorre. Ik hâld net fan Oarepake's, dy't út 'e loft fallen komme en fan Anneke's, dy't siik wurde.
Ik hâld fan gewoan.
Ik tink, dat ik it allegear mar ris op skriuwe moat. Gjin romantyske ferhalen, mar de Wierheid mei in grutte W. Ik skriuw in boek! Oer mysels. Mar net allinne oer mysels. Ek oer de wrâld om my hinne en oer de minsken,
| |
| |
dêr't ik fan hâld.
Ik sjoch tenei èven fierder as myn noas lang is.
Ik set de plaat fan dire straits en de koptelefoan op en ik begjin.
Ik lit myn boek twa dagen lyn begjinne. Op freedtemoarn tolve augustus. By Ida, want Ida is op 't lêst myn mem.
Sa! Dat stiet al fêst swart-op-wyt!
Ida en Menno brochten my mei it hotelbuske nei de earste boat. Menno stjoerde en ik siet neist Ida, achteryn, en die oars net as laitsje.
Der hipte bygelyks in knyntsje oer de strânwei, flak foar it buske lâns, it sturtsje as in flach je omheech. Net in mins soe dêr om lake ha. Ik wol. Ik wie slop.
Menno remme fûl en sei in raar wurd en ik lei dûbeld.
Ik kaam gewoan net wer by fan de skille fan de fyts, achter yn 'e kofferbak, dy't by alle bochten yn 'e dyk lûd begûn te rinkeljen, as rûn der hieltyd in wekker ôf.
Ik lake om alles. Om neat. Ik lake om't ik laitsje woe. Om't ik bang wie. Menno begûn der hieltyd hurder fan te riden.
‘Wat hat se?’ frege er mei hege wynbrauwen yn it spegeltsje oan Ida. Dy luts ûnferskillich oan de skouders.
Menno sei, dat er bliid wie in skoft fan my ôf te wêzen. Dêrom joech ik him in hiele lange en wiete tút yn 'e nekke, dêr't Ida fan kichte en it buske fan oer de dyk begûn te slingerjen, as siet der in dronken sjauffeur achter it stjoer.
‘Femke fatale!’ skold er.
Dat fûn 'k in hiele goeie, dat ik lake my wer slop.
Der stie in file auto's op 'e pier en by de boat stie in lange rige wachtsjende minsken, de fytsen en sysels ôfladen
| |
| |
mei tassen, koffers en oprôle sliepsekken en tinten.
Dat wie om de ien of oare reden in tryst gesicht, ik hoegde net mear te laitsjen.
‘It liket wol as rint it hiele eilân leech,’ sei Ida.
‘Moai ommers?’
‘Hoesa!’
‘Dan hast it sa drok net mear.’
‘Ik belòòf dy, dat ik goed op har passe sil,’ sei Menno oer 't skouder. ‘Sit dêr mar net oer yn.’
Hy wist dus bêst wat my mankearde.
Hy ried it buske nei it parkearplak, dêr't halen en brengen op in boerd stie en stapte út om in kaartsje foar my te keapjen. Ida en ik bleauwen sitten. Ik woe it ôfskie-nimmen sa lang mooglik útstelle, betocht ik.
Ida hie har giele posysjehalterjurk oan. De earms en skouders stutsen der fol en brún tsjin ôf. Der foel in lange bondel ljocht troch it rútsje en skynde op har gesicht en har hier.
Se wie sa moai as in filmstjêr. Se like op swiete huning, op in ripe apel, mar dat sei 'k fansels net lûdop. Ik slokte noch leaver de tonge troch as dat ik tsjin Ida sei wat ik krekt tocht.
It wie waarm yn 'e sinne, it soe in smoarhite dei wurde. De jurk klibbe Ida switterich om 't liif. ‘Noch fjouwer wike,’ rekkene ik út.
It berntsje skopte. Ik seach it dêr ûnder har rôk dúdlik bewegen. Hoe soe dat fiele?
Lytse hantsjes en fuotsjes, dy't har oan 'e binnenkant oanrekken en streaken, dat moast in machtichmoai gefoel wêze.
‘Ha 'k wat fan dy oan?’
Ida hâldt der net fan, dat ik har sa bestudearje. Dêr wurdt se kribbich fan en koart. ‘Blijf van m'n lijf.’
‘Dikke bult, eigen skuld,’ sei ik.
Se gie fersitten en draaide rimpen en hastich it rútsje del om frisse lucht te happen. ‘Puberpraat,’ sei har rêch.
| |
| |
‘Ida?’
‘Ja?’
‘Hoe fielt dat, as it beweecht?’ Ik krige der in kleur fan, want ik hie sein wat ik tocht.
‘Hy skopt.’
‘Sỳ skopt. Ik wol in suske ha.’
‘Kinst wol mear wolle, it is fêst in jonge.’
‘Dy stjoerst mar werom.’
Ik woe grappich wêze, mar Ida hoegde der net om te laitsjen. Ik woe, dat se lake en kûltsjes yn 'e wangen krige, sadat ik dêr jaloersk op wêze koe. Ik woe op har lykje. Ticht by har wêze. Fiele, dat ik har dochter wie. Fiele, dat se fan my hold. Likefolle as fan it berntsje, dêr yn har búk.
‘Ik wol der by wêze as it komt.’
‘Dat kin net. Do moatst nei skoalle.’
Krekt as stie allinne dy skoalle ús yn 'e wei!
Ik woe wat leafs tsjin har sizze. Ik hâld fan dy, of sa, mar it woe my net oer de lippen. Soks seine Ida en ik noait tsjin elkoar.
Yn 'e fierte seagen wy Menno oankommen. Hy hie hotelgasten by him, dy't fan de boat kamen en mei werom ride koene.
‘Uw aanwezigheid wordt niet langer op prijs gesteld,’ sei ik.
Myn fyts moast út it buske en myn koffer, om plak te meitsjen foar oare fytsen en oare koffers.
‘Ida is myn hotel,’ tocht ik ynienen. ‘Beppestyn is myn hûs.’ Ik fûn dat in gedachte om te bestopjen. Om letter nochris hiel lang en hiel djip oer nei te tinken.
‘Myn frou en ús dochter,’ stelde Menno ús foar.
Wy stiene neist elkoar yn 'e soele wyn. Mem en dochter. Ik wie op syn minst in kop grutter. Dêr krige ik in weak gefoel fan yn 't liif.
| |
| |
‘Ik sil dy misse,’ sei ik tsjin Ida.
‘Doch net sa nuver. Giest de wrâld net ut.’
‘Echt wier!’
Myn stim wie heas, ik hearde 't sels. Ik gie de wrâld net út, sa't Ida sei, mar ik soe der net by wêze as myn suske kaam. Alle wichtige dingen yn Ida har libben giene bûten my om. Dat hie altyd sa west en dat soe altyd sa bliuwe.
‘Jou har in tút fan my.’
‘Wa?’
‘No, Beppestyn fansels.’
‘Dat sil 'k dwraan.’
‘En de groetenis oan Theo, Jehannes en Sanne.’
It ôfskie-nimmen wie blykber oan 'e gong. It sakke my der fan yn 'e fuotten.
‘Hâld dy taai!’ rôp ik tsjin Ida. ‘Lit Menno mar foar dy drave!’
‘Likest Beppestyn wol.’
‘Lykje ik op Beppestyn?’
‘Soms al.’
Wy stiene foar elkoar oer, in meter lucht en de fyts tusken ús yn. Mem en dochter. Ik liet alle kânsen sjitte. Ik woe har oankrûpe, ticht by har wêze, de holle op dat bleate, brune skouder lizze, ik hâld fan dy sizze en alle oare dingen, dy't memmen en dochters by't ôfskienimmen tsjin elkoar sizze.
‘Ida?’
‘Ja?’
‘Och nee, neat,’ sei ik.
Sa op 't earste gesicht wie der thús net folle feroare. Ik fytste mei de wyn yn 'e rêch, de sinne op 'e holle en de koffer achterop troch de buorren.
De tsjerke stie noch op 'e terp, de brêge lei noch oer it
| |
| |
kanaal en Beppestyn har hûs wie net opbaarnd. Yn seis wike tiid wie der neat fan 't plak kommen of ferskood.
Beppestyn sèls stie as in midsieusk bolwurk yn de iepen doar, as hie se der noait wei west. It sipeltsje bongele har as fan âlds yn 'e nekke en de mouskelk rûkte noch krekt gelyk: âlderwetsk, deeglik, fertroud.
Se moast by my op sjen, sei se. Ik wie grut wurden. Ik seach der goed út. En wat wie 'k brún! Wie 't drok op 'e boat? En yn 't hotel? Hoe gie 't mei Ida? Lêst fan de waarmte of foel dat wat ta? Hie 'k in moaie jierdei hân?
Wat sei Menno? Se hie my wol mist.
Se fage in tûfe hier út it gesicht, stuts op 'en nij in spjelde fêst yn it sipeltsje en hold mar net op fan praten en freegjen.
Se hie it oer Theo, oer Theo en syn frou, oer Anneke - dêr hie 'k in kaart fan krige - oer Jehannes, oer Sanne, dy't alhiel yn Frankryk west hie, moai waar hân hie en de brommer hie him net ien kear stean litten.
Ik helle de koffer fan de pakjedrager en sette de fyts yn 't hok. Se rattele mar troch. Ik sei ja en nee as it sa út kaam. Se woe yn ien minút seis wike ynhelje. ‘Dat kin net,’ tocht ik.
Har fuotten. Dat wie leau 'k it earste, dat my opfoel en myn wrâldbyld fersteurde. Se fottele oer it bultige paadsje fan giele stientsjes foar my út, tusken de blommen troch. Gie 'k mei nei de keuken? It iten wie klear.
De ankels wiene tsjok en opset. It fleis protte oer de rânen fan de toffels hinne, dy't Ida al in pear kear yn 't jiskefet soald hie, mar dy't Beppestyn foar gjin goud kwyt woe.
‘Se hat suchtige fuotten. Se hat it te drok,’ sei ik tsjin mysels.
Ik sette de koffer ûnder de kapstôk yn 'e gong en rûn achter har oan nei de keuken en moast hieltyd nei dy fuotten fan har sjen.
‘Bliid, datst wer thús bist?’ frege se.
| |
| |
‘It komt fan de waarmte,’ tocht ik. ‘Of fan tefolle sâlt yn it iten. It giet wol wer oer, se is sa sterk as in dyk.’
‘Hiel bliid,’ sei ik.
Se hie de tafel al klear. By myn board lei in kaart mei ‘Van harte gefeliciteerd’ der op ûnder in foto fan in ûnbidich grutte slachreammetaart mei oan de sydkanten read glazuer. Der stiene fjouwer wite kearskes op, dy't baarnden.
‘Fan Anneke,’ knikte Beppestyn.
Ik seach nei Anneke har lyts, prigelich hânskrift. Under har namme stie ‘Oant sjen!!!!’ Mei fjouwer útroptekens!
Dat betsjutte, dat se my heechnedich wat fertelle moast.
‘Alles bliuwt altyd itselde,’ sei 'k tsjin Beppestyn.
Se sei neat werom. Se sette de pannen op 'e tafel en rôp nei boppen en nei bûten, dat wy ite moasten.
‘En daliks komme!’ rôp se der achteroan. Har fuotten liken lang sa suchtich net mear.
Troch it iepen finster waaide de simmer yn 'e hûs. De krûdige rook fan meand gers. It sjongen fan in klyster yn 'e nageltsjebeam. It gûnzjen fan miggen en oare ynsekten.
Ik telde de blomkes op Beppestyn har boerebonten servys. Der wiene noch krekt likefolle as seis wike earder. Blau-grien-blau-read. Itselde patroan, dat him hieltyd herhelle.
‘Der is neat feroare,’ sei 'k tsjin it swilkje oer de tafel. Dat sei ek neat werom. Hoegde ek net. Ik hoegde gjin antwurd. It wie in meidieling. Ik sei it yn 't foarste plak tsjin mysels.
Ik prate mysels oan, dat der by Beppestyn oant yn ivichheid noait wat feroarje soe.
Theo Leroi kaam as earste fan boppen. Hy hie Beppestyn
| |
| |
roppen heard en as se ropt, dan komt er, dêr kinst fergif op ynnimme.
Theo is in typysk Virgo-mins. Hy wurdt yn septimber achtenfjirtich jier en is sa ûnderdienich en sa trou as in hûntsje.
‘Bonjour Femke!’ knikte er myn kant út.
‘Dach Theo.’
‘Is 't goed mei dy?’
‘Ja hear.’
Hy gie foar my oer by de tafel sitten en sei neat mear.
Beppestyn en ik ek net.
Wy sieten dêr mar te sitten en te swijen en nei it swilkje en de boerebonten boarden te stoarjen en ûndertusken gie de tiid mar troch.
De koekoeksklok, dy't by Beppestyn neist de boppeste oanrjochtkastkes yn 'e keuken hinget, tikke lûd. It wie kertier foar ienen, min in kertier. Dy klok giet om de ien of oare reden altyd in kertier foar.
It duorre Beppestyn te lang. Se hie roppen en dan koene har kostgongers mar komme. Net allinne Theo. Allegear.
Se kaam wat muoisum en stinnend oerein, sette de hannen yn de kwabbige siden en in kiel op.
‘Sanne! Jehannes! Ite!’
Theo waard der kjel fan, ik seach it dúdlik. Hy is al mear as twa jier by Beppestyn yn 'e kost, mar hy kin mar net oan dat lûd fan har wenne, dat troch muorren hinne brekt, as wiene se fan papier.
Theo syn earen binne beskaafder lûden wend. Melodieuze en harmoanyske muzyk, dy't er mei lange strykstôkbewegings út 'e fioele hellet.
‘Hy hat gouden hannen,’ sei Beppestyn twa jier lyn, doe't Theo noch mar krekt by ús wie. Dêr hearde ik raar fan op.
‘Gouden hannen? Hoesa?’
| |
| |
‘Hy hat se fersekerje litten.’
‘Wat nuver. Wêrom dat?’
‘No sipel, as er wat oan de hannen kriget, kin er net mear fioel-spylje en dêr fertsjinnet er ommers de kost mei.’
Ik moat altyd nei Theo syn hannen sjen, by alles wat er docht. It servet út 'e tearen slaan bygelyks, want dat die er doe. Hy liet syn gouden hannen as tropyske sierfûgels bewege. Dat like hiel moai.
Theo siet foar my oer by de tafel. Hy seach myn kant út, mar hy seach my net echt.
Dat is altyd sa, as wy ite moatte en foar elkoar oer sitte. Ik bin te gewoan, ik fal net op.
Hy sjocht oare dingen. Grutter en heger, achter my, boppe my, troch my hinne. Hy sjocht muzyk, tink ik.
Yn de folgjende stilte hearden wy Jehannes by de trep del slofkjen. Hy hie op de smoarhite souder sitten, tusken syn bibels en al syn oar hillich guod.
Beppestyn har lûd hie oan de naald fan it dak ta te hearren west. Net in mins koe dêr dôf foar bliuwe, Jehannes dus ek net.
‘Goeie,’ sei er, doe't er der yn kaam. Hy hie ien fan de bibels ûnder de earm en hy joech my plechtich de hân.
‘Ha dy Jehannes,’ sei ik.
Ik seach hoe't de skieppewollen sokken, dy't Beppestyn him fan 't winter breide hat, wiete printen achter lieten op it swilk en ik koe syn switfuotten rûke.
‘Moai waar,’ knikte Jehannes. Hy gie neist my sitten en lei de bibel tusken ús yn.
Beppestyn waard op 't lêst lilk. Dat koest sjen. In reade kleur krûpte har ut 'e hals wei omheech nei de wangen ta. Se krige in rimpel tusken de eagen en seach ûngeduldich nei de klok.
‘Wêr bliuwt dy smoarge jonge no? De hiele boel wurdt kâld. Healwei ienen is healwei ienen en ite is ite! Hy kin
| |
| |
mar komme as ik him rop en oars giet er mar foarby.’
Jehannes sei, dat it ivich skande wie. ‘Dat skoandere iten!’
Dêr waard se noch lilker fan. Se joech mei de platte hân in klap op 'e tafel. Theo en de boerebonten boarden wipten der kjel fan omheech. Jehannes en de bibel en ik feroaren ús der net om.
‘Gean nei bûten en helje him, Femke! Hy soe de bleek meane, hat er sein.’
‘Hjir is dy smoarge jonge al!’
Sanne stie breedlaitsjend yn 'e achterdoar, mei as dekôr de sinnige jungle fan Beppestyn har blommetún.
Hy wie yn 'e fakânsje noch langer en meagerder wurden as dat er al wie en hy liet de snor stean. Dat like woest.
‘Kinst mar komme as ik rop,’ hold Beppestyn him foar.
‘Ha Tarzan,’ sei ik.
‘La Femme!’ sei er mei in bûging en in oerdreaune draai yn 'e stim. ‘Bist wer thús?’
Ik lake. ‘Dat sjochste. Hoe wie 't yn Frankryk?’
‘Hiele moaie froulju.’
‘Hannen waskje!’ kommandearre Beppestyn. ‘Wêr wiest no salang?’
‘Yn sliep fallen yn 'e sinne.’
‘Ik ha dy trije kear roppen!’
‘Dat ha 'k mar ien kear heard.’
‘Hast de bleek meand?’
Sanne joech my in dúst tsjin 't skouder en plofte neist Theo op 'e stoel.
‘De helte. De oare helte doch ik aanst, as ik in nije útlaat ûnder de brommer set ha.’
‘Earst de bleek.’
Sanne bearde as hie er dat net heard en tilde de lidden fan de pannen.
‘Wat ite wy? Ik fal om fan de honger.’
‘Wie niet werkt zal ook niet eten,’ sei Jehannes syn nasaal
| |
| |
lûd.
Sanne knypte mei in fiis gesicht de noas ticht. ‘Harrejakkes! Wêr stjonkt it hjir sei nei?’
‘Blomkoal,’ sei Beppestyn op twa fragen tagelyk.
‘Gij zult Zijn naam niet ijdellijk gebruiken,’ jeuzele Jehannes.
‘Nee, switfuotten! Jehannes hat wer switfuotten! Har-rejak-kes!’
‘Do meist net flokke,’ sei Jehannes.
Sanne die as waard de switfuotlucht him te machtich en liet him tsjin Theo oan falle, dy't kjel fansiden seach. Dêr moast ik ferskriklik om laitsje.
‘Is 't no út!’ rôp Beppestyn lilk. ‘Bidde! Hannen gear en stil!’
En ik tocht: ‘Krekt as seis wike lyn. Krekt gelyk. Der is gelokkich neat feroare.’
|
|
Auteursrechtelijk beschermd