|
| |
| |
| |
| |
Edele, Eerendtveste, Achtbare, VVijse, Voorsinnighe ende seer, Bescheydene Heeren, burghermeesteren schepenen ende Raedt Der Stadt Deventer.
mynne gebiedende heeren,
MEn seyt datter heden noch tong noch penne yets vertoont, of en is bevorens geseyt of geschreven, 't gunt ik belyde, uytgesondert de Nederduytsche Rijm-konste. Welker (myns ordeels) in deser eeuvve, op 't hooghste van Parnas is belauvvert, vviens ongehoorde krachtige glans, de luyster der: Ael-oude Poëzye verdooft, (gelijck de gulde Zonne de tintelende Sterren,) paruykende met nooyt gedachte Cier-vvoorden, gelykenissen, om standicheden ende soet-vloeyend' verhaal, vaak de geschiedenissen van geringe Stoffe, soo behaaglijk ende ange- | |
| |
naam, datse over-vreemt en vry vvat besonders schynen, vveet oock in sulker voegen het oude met een blinkendt vvit ende schitterent licht soo Heerlyk te bepeirlen, dat het tot een uytmuntend nieuvv' herbooren vverdt, ende de deught tot in 't gulden Choor der Cherubynen met sulken Hemelschen deftigheyt te verheffen, dat onse Zielen vverden opgetogn, die ook in 'tegendeel, het Goddeloose onheyl, met af-keerlyke vvalgelyke straffe en af-grysselyke smaet-redenen, can so versoeylyk svvart ende stinkende verhaat makn, dat het den Boos-doender bekoortst ende sidd'ren doet, dit seg ik vermag de heden-daagsche Poëzye, tot vvelker ik meer genegen als bequaan ben, ende my des geensins en vermete, schoon ik van dit svvangere baare, maar roeme alleen onses tyts, so over-ledene, als noch levende Poëten, vvelker naam ik my gantsch niet an en matighe, veel min daar voor houde, onangesien sullen my de vvetende gestaden, de voornoemde boven de oude te setelen ende te belauren, gelyk Ennius dede in synnen tyt, noemende de Poëten, heyligh, 't gunt met groote redenen, hem versaakende, vanden lydtsamen oprechren Hiob, ende den Godt lievenden Propheet Davide mach gheseyt werden, als synde bemurcht vol van Goddelijk ghezangh, door vvelkers ghezeghende Springh-ad'ren, de domme verlicht, de leerlingh gesticht, de vroome gepresen, de svvacke gelaeft, de droeve
getroost, de goede verheught, ende de boose bestraft, verschrikt ende vermaant vverden, vvelke stichtelijke outheyt, deur Beza, ende
| |
| |
Clement Marot, in 't France met treffelyke Zang- rymen op and're maat en thoon, ende daar na door Dathenum in Nederduytsch is over geset, ende dien volgens, door Camphuysen ende and're Heerlijk verciert ende vergodet, vviens hoofden onvervvelkelyk daar door becranst blyven, in voegen als Solon seyde, de Rijkdommen syn ongestadigh ende verganckelijk, maar de deughdt is edel en eeuvvigh, tot an-lok van dien, hebbe (niet tegenstaande het gering vermogen ende d'onbequaamheyt mynes Styls) de vryicheyt genomen om het oude en quaade mis-bruyk des levens op't openbaar tonneel te stellen, daar de feylen door Zinne-beelden Lieden ende klinkdichten, berispt, belacht, betreurt ende verfoeyt vverden, ende mits alle onheyl en jammer, druk moeyte, pyn en ellende &c. ons door d'over-tredinge Adams is gevvorden, benaam ik 'tselve Adams Appel, hebbe (als voorseyt) het oude met yet n[i]eus over trocken ende't naaste Spoor gesocht, om de traage besers te trecken, vvetende dat tot Rymery de meeste meerals tot and're Schristen geneygt syn, ende dat gelykenissen of voor-beelden haar locken ende verheugen, ende tot de fabulen die 't voor-stel bevestigen nieus-gierich syn, verhoopende door sulken middel yets stichtelykx mocht spruyten, dan duchse dattet meest sonder op merk sal over loopen ende om bladet vverden, vertrouvve, dit met Minne-deuntjes ende Venus jan kerye vervult vvare, soude treffelyker van veele on thaalt vverden, voornaamelyk vande jeucht, vvelker haar vvat meer- | |
| |
der vryicheyt
in dydelheyt an maatigen, als de middelbaare ende bejaarde persoonen, 't vvelke (Godt betert) te veel is inghevvortelt 't gunt Erasmus in syn Coloque op't hooghste mispryst, seggende, dvvaes is hy die in ydelheyt het leven, ende de Margen met slaapen deur brenght, vvaar van (leyder) de vverelt overvloeyt.
En keurt voor 't angenaamste,
Des seyde seer vvel Cato de oude, teghen de hartneckige Romeynen, 't is svvaarlyk te spreken tegen een Buyk die geen Ooren en heeft, indien de treffelyke geleertheyt deses Mans, ghehylykt ande soet-vloeyende vvel-sprekentheydt, voor de domme Wulpsche onbevveeghlyk vvas, vvalgende van sulken Nectar, lichtelyk staat dan te peylen hoe onsmaakelyk myn gerym voor diergelyke sal vvesen.
Te meer alsoo ik nooyt Castali vloedt en vondt,
Veel min daar van ontfingh een druppel inde Mondt.
Niet hebbende te baat als de Borne myns natuirs, vvelker my met myn kleyntjen parst te vvoekeren, ende myn geringh pondeken niet te delven. Misschien oft het yemandt mochte ten goede bekooren, men speurt vaak dat een geringschynnende Raedt, van eender in d'Arzenye onervaaren, groote quetse, quaal oft quellinge geneest, ende datmen dik- | |
| |
vvijls uyt slechte gemeene Menschen, als Huysluyden, Harders, Schippers, Visschers of dierghelyke, yet nuts ende an-merkens vvaardigh trectt ghelyk den ouden ende schier af-gheleefden Philosooph van een kindt dede, ook ervaartmen, dat vaak in slechte vveyden steenachtighe klippen, hooghe, drooge zandtduynen ende onvermoedende plaatsen, vvel treffelyke geneescruyden syn.
Des hoop dat min of meer dees' mynne leeke vloedt,
Sal deughde baaren, en verheughen het gemoedt.
In voeghen als Virgilius, vvelker seyde Peirlen vondt inden drek van Ennius, meenende des selfs Poëzye, des hoope (als gheseyt is) dese mynne gheringe plantinge yet smaakelykx sal teelen, tot vvelke ik (onberoemlyk) alle de vverreldt noode voornaamlyk myne Landts genooten, ofte mede-Burgeren der vermaarde ende vereeuvvde Anze-stadt Deventer, in vvelker ik (onvvaardigh) van Godt het leeven, ende binnen der stede Haarlem, het licht ontfangen hebbe, soo vvylen mynne ouderen, het Spaansche jok ontvveeken, 't gunt d'onbegrijpelyke gebenedyde handt des Heeren, heeft gevvendt, ende ons (soo hy Israël uyt de Egiptische slavernye ende Babelsche banden verloste) vveder in voorige vryheydt hersteldt, vvel vvaardigh 't selvige in 't harte te griffien, gelyk den over-treffelyken Musicalen Poët en Psalmist David het vvedervaar synner voorvaderen deede, vviens tonge snaaren ende penne, so Hemelsch
| |
| |
daar af queelden, dat noch heden de heylige Echo van-dien, hergalmt inder vroomer hart en ooren, niet min syn vvy verschuldight (als voormaals het zaadt Abrahams) op 't hoogste dank baar te syn, gelijk (na lof'lijk ghebruyk) jaarlijkx op den lesten dagh Mey, ter eeren Godes, tot geheugenisse der zeghe deser stede geschiedt, tot vvelker ik door een bloets-treckige Mangneet vverde getogen, gelijk Aristides tot syn Athene, niet tegenstaande onschuldigh ende om syn op-rechtigheyt gebannen synde, seyde
'k VVensch dat Athene bloey (onangesien myn leet,)
Soo-daanigh datmen my in mynnen ban vergeet.
Dit vvenschte Aristidem syn ontrouvv Athenen, vvat syn vvy dan vvel verschuldight tot onse getrouvve Deventer? onder vviens vreedsame vleugelen vvy schuylen, diens vvelstant ik vvensche ende verhoope op't hoogste mach rysen ende bloeyen ter eeren Godes ende pryse synnes naams, tot bezelinge van dien, offer ende toe-eygene ik V ED. mynne loffelyke Bescherm-Heeren ende vvettelyke voorstanders, dese mynne Zinne- beelden ofte Adams Appel, als synde onghemeen aen V ED. verplicht, ende dankbaarlijk verbonden vveghen V ED. Vaderlijke voor-sorghe, ende trouvve vreedsame beheerschinge, in voegen daar deur bemindt, ontsien endegeeert vverdt, 't gunt yeder der ingesetene soo hooge als leege-standts verschuldet, den onuyt roemlijken Schepper te bidden V ED.
| |
| |
daar inne lang-duirigh ter Zielen zaligheydt te handt-haven, 't gunt ik V ED. van geheelder harten vvensche, blyvende gestadigh Mynne Gebiedende
Edele, Eerendtveste, Achtbaare, Wijse, Voorsinnighe ende seer Bescheydene Heeren,
V. ED. Onderdanighen Dienaar ende Mede-Burger,
Jan vander Veen
|
|
Auteursrechtvrij