Nederlandtsche gedenck-clanck

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar Universiteitsbibliotheek Leiden, sign: 2397 F 19

 

algemene opmerkingen

Dit bestand is, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Adriaen Valerius' Nederlandtsche gedenck-clanck, uitgegeven in 1942 naar de oorspronkelijke uitgaaf van 1626.

Om technische redenen is de Nederlandtsche gedenck-clanck opgedeeld in twee helften. Op pagina 9 is daarom in de kop ‘Nederlandtsche gedenck-clanck’ ‘[eerste helft (p. 9-140)]’ toegevoegd, en op pagina 140 de kop ‘[Nederlandtsche gedenck-clanck tweede helft (p. 140-278)]’.

 

redactionele ingrepen

De tekst van het lied op de titelpagina is afkomstig van de oorspronkelijke uitgave van de titelpagina: Universiteitsbibliotheek Gent, signatuur: BL 8042.

i'nt → in't: ‘Hoort in't kort verklaren’.

Pag. XXVIII: in de uitgave van 1942 zijn twee tekstfragmenten in kolommen naast elkaar gezet ‘Ik behoef daartoe slechts, met de noodige bekortingen, Van Meteren en Valerius naast elkaar af te drukken...’. In de digitale versie zijn deze tekstfragmenten onder elkaar geplaatst. Ter verduidelijking zijn de eerste woorden van elk fragment (v. M. fol. 84 b-d en Valerius, blz. 65) vet gemaakt.

De aantekeningen bij het hoofdstuk ‘Valerius' Gedenck-clanck als geschiedverhaal’ (pag. XXIII-XXXVIII) staan in de uitgave van 1942 op pagina XXXIX-XLI onder de titel ‘Aanteekeningen’. Ze zijn in deze uitgave naar de nootverwijzing toegevoerd. De pagina's XXXIX-XLI zijn vervallen, evenals de titel ‘Aanteekeningen’. Noot 1 op pagina XXIII ‘Zie voor de aanteekeningen blz. XXXIX e.v.’ is vervallen.

Pag. XXXII-XXXIII: noot 10 heeft geen nootverwijzing, die is door de redactie alsnog in de tekst geplaatst.

Pag. LX: noot 20 verwijst naar vier plaatsen in de tekst, in de digitale versie wordt deze noot vier keer herhaald.

De facsimile van de titelpagina uit 1626 is als illustratie weergegeven op pagina 1. Op deze pagina is de kop ‘[Nederlandtsche gedenck-clanck]’ toegevoegd

Pag. 146, pag. 150: op deze pagina's verwijst een noot naar de notenbalk in de afbeelding. Om duidelijk te maken waarnaar de noot verwijst, is bij de nootverwijzing ‘(in figuur)’ toegevoegd.

Pag. 204, in het onderschrift van de illustratie: bij nummer 5 is ‘van'=’ vervangen door ‘van't’: ‘De 7 pyle, dat syn 7 Provintiën, vry van't Spaensch gewelt.’

In hetzelfde onderschrift staat bij nummer 10 en 11 om ‘Een Iesuyt’ en ‘Spanjaerden’ een grote accolade met daarachter één keer de zin ‘met stroppen, gereet om (onderhandelinge van vrede) den Nederlantschen Leeu te vangen.’ Deze zin is bij beide nummers herhaald.

In de editie uit 1942 is de eerste strofe van de liederen (met bijbehorende muziek) in facsimile weergegeven. Deze facsimile's zijn hier als afbeelding overgenomen. Ten behoeve van de doorzoekbaarheid is de tekst van de betreffende strofes ook opgenomen, indien de daaropvolgende strofen genummerd zijn is een ‘1’ toegevoegd, en eventuele noten zijn naar het woord waarnaar ze verwijzen toegevoerd. In deze noten stond ‘(in 1)’, dit is weggelaten.

 

Bij de omzetting van het oorspronkelijke tekstverwerkingsbestand naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen, maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II, IV) zijn niet opgenomen.

 

[pagina ongenummerd (I)]

Nederlandtsche gedenck-clanck

 

[pagina ongenummerd (III)]

ADRIAEN VALERIUS

NEDERLANDTSCHE GEDENCK-CLANCK

HERDRUKT NAAR DE OORSPRONKELIJKE UITGAAF VAN 1626

INGELEID EN VOORZIEN VAN BIOGRAFISCHE, TAALKUNDIGE, HISTORISCHE EN MUSICOLOGISCHE AANTEEKENINGEN DOOR P.J. MEERTENS, PROF. DR N.B. TENHAEFF EN MEVR. A. KOMTER-KUIPERS

BANDVERSIERING VAN GEORG RUETER

UITGEGEVEN ONDER AUSPICIËN VAN DE STICHTING ‘ONZE OUDE LETTEREN’ DOOR DE N.V. WERELDBIBLIOTHEEK · AMSTERDAM · 1942

 

[p. 288]

INHOUD

INLEIDINGEN

P.J. Meertens: Adriaen Valerius' leven en werken	V
Bijlage I. Documenten met betrekking tot Adriaen Valerius en zijn familie	XIV
Bijlage II. Gedichten van P.H. Spoormaker ter nagedachtenis van Adriaen Valerius.	XVII
a. Clachliet over het drouvich afsterven van Adriaen Valerius	XVIII
b. Balade ofte Incarnatie 1625 op het jaer, maent ende dach van't overlyden des selven	XVIII
c. Epitaphium ofte Lyckdicht op het drouvich overlyden vanden selven overdeken	XIX
Bijlage III. Gedicht van Adriaen Valerius ‘Totten Romeynen Cap. 14. vers 6’	XX
Dr N.B. Tenhaeff: Valerius' Gedenck-clanck als geschiedverhaal	XXIII
Aanteekeningen	XXXIX
A. Komter-Kuipers: De muziek-historische beteekenis van Valerius' Gedenck-clanck	XLIII
Bronnen	LXVII
Platen:
Anthonie Palamedesz: Musiceerend gezelschap	XLII
Judith Leyster: Luitspeler	LIV
Jan Steen: De Muziekmeester	LIV
LITERATUUR OVER VALERIUS	LXIX
NEDERLANDSCHE TEKSTUITGAVEN	LXXI
TER VERANTWOORDING	LXXII

 

NEDERLANDTSCHE GEDENCK-CLANCK

Extract uyt de Previlegie	2
Onderrichtinge van't gene by den leeuw, de lance metten hoet, ende de besegelde previlegien aen de lance gebonden, te verstaen is, in de platen van desen boeck gesteldt	3
Tot d'onbeschaemde berispers, ende trage verbeteraers	3
Tot alle danckbare persoonen	3
Tafel van de stemmen ofte voysen in desen boeck begrepen	4
Opdracht aan de ‘Edele, Erntfeste, Mogende Heeren, de Heeren Staten des Landts van Zeelandt’	5
Nederlantsche Gedenck-Klanck	9
Platen in den tekst:
Vive les geulx	29
De Vrye Leeu verplet	32
Prins van Orangien tocht. Anno 1572	60
Pacificatie van Gend 1577	95
Prins Maurits aanvaardt het zwaard der justitie	133
Handelinge van trefves. Anno 1609	204
Petri Pecci gedaen vertoogh. Anno 1621	224
Wettige tweede oorloog der H.M. Heeren Staten. Anno 1621	227
Opus tuum confirma Domine!	276
VERTALING VAN DE CITATEN UIT VREEMDE TALEN	279
ALPHABETISCH REGISTER NAAR DE BEGINREGELS DER LIEDEREN	286