|
| |
| |
| |
Hier nae volgen dry Lectien ende vermaning hen, die de Schoolmeesters somtyts moet verclaren van zyn ampts wegen. D' eerste tot alle Menschen.
Och lieve Mensch bedenk ende schreyt
Hoe dat des lichaems wellusticheyt
Verganckelycken is, maer een oogenblicke,
Ende oock uws herten een net en stricke,
Daer in het vast verwerret hanghet,
Ghevangen ende sorghlycken omghepranghet:
Want wellust des lichaems, soo ick t'aenschouwe,
Is ghewis des Duyvels Vogheltouwe.
Dewyle hy een Prince is deser Weerelt,
Soo stelt hy met goet gheldt schoon bepeerelt,
Daer mede hy uwe arme ziele verhette,
Van 't licht al in de duysternisse sette,
Daer hy u Mensche in zijn Rycke bevaed.
Petrus spreeckt, dat hy u steets ommegaet
Ghelyck een briesschende Leeuwe grimmende,
Soeckende dien hy mach zyn verslinnende.
Wellusticheyt hy u voor ooghen leght,
Daeromme o Broeder staet opgherecht,
Vliedt ende verlaet die valsche wellust,
Die ghy doch eyndelycken verlaten moest,
Dewyl dat wellust niet steets blyven magh,
Geen Jaer, Maendt, geen ure ofte dagh.
Of ghy al schoon blyft in der vreuchden ghenieten,
Soo salt u noch lange wyle verdrieten,
Alsoo Saloman de wyse oock claghet vast,
Ick bouwede Huysen en schoone pallast,
Wyngaerden, Hoven en Boomen ick plante,
| |
| |
Gout, silver my biinckte aen alle cante.
Ick was boven alle Coninghen seer ryck,
Hadde Sanghers ende vreuchde dierghelyck:
Noch was het al niet van ydele dinghe
Op Aerden onder der Sonnen ringhen.
Daerom o Mensch al hadt ghy s'weerelts wellust,
Nochtans u hert niet en is gherust.
Ghy meent, dat ghy den wellust hebt beseten,
Soo heeft de wellust u gantsch vergheten,
Gheset in cranckheyt, schande, zonde end' ellende,
Dat is op het leste haer bitter ende,
Ick swyche noch al der eeuwigher schaden,
Dat is beroovinghs der Godtlycke ghenaden.
Paulus spreeckt, wie volght de wellust groot,
Die selve Mensch is al levende doot.
Johannes seyt oock, die de Weereld lief heeit,
De liefde Godes hy gantsch overgeeft.
O Mensch, die rycke Man u een spieghel zy,
Aenmerckt hoe den tydt vlieghet van dy,
Hy sluypt u nae, achter ende voren.
Hebt acht hoe cort s'Menschen leven is gheschoren,
Waer is ghebleven Adam, Abraham, uwe ouden,
Job gaet uwe leven voorhouden,
Ghy gaet op, bloeyende als een blom
En vallet onversiens weder om,
Recht als eenen Schim aen den wandt,
T'welck David n maket bekant,
De Mensch als dat gras groeyt haest,
Soo gheringhe als de Windt daer over blaest,
Soo is hy Hoy, en daer gantsch niet meer.
Myn lieve Mensch nu merckt doch seer,
Dewyl vergancklyck is vreucht en rust,
Jae oock ghy selven, met al uwen wellust,
| |
| |
Met al uw adel, gheweldt en macht,
Met al uw const ryckdom en pracht,
Soo en weest niet soo dul en soo dom.
Waeckt op van u wellust en siet rondtom,
Hoe dat den eenen al nae den anderen
Wt desen jammerdal moeten wanderen,
Haest u, doet boete, die tydt is cort,
Die byl nu aen den Boom ghestelt wordt,
Onderwerpt u trouwlyck den Heer almachtigh,
Ende uwen Naesten in liefden waerachtigh,
Nae Godes Woordt ende wille leve,
Dat hy u uyt ghenade gheve,
Bestandighe vreucht in der eeuwicheyt
Met d'Enghelen, dat allen gheloovigen is bereydt.
| |
De tweede lectie ende vermaninghe tot den Ouders, wat se haer kinders leeren sullen.
Hoort ghy Ouders neemt waer de stem des Heeren,
Wilt ghy een eeuwige vreught aen u kinders vermeeren,
Doet dat (de) soon (van) Godt de Heere ghebiedt,
Leert de kinderen de Wet en thien Gheboden met vliet,
Soo sult ghy ghehoorsame kinderen crygen,
Leert haer goet, ende quaat verswyghen,
Straft haer boosheyt tot allen tyden,
Hebt haer lief, maar wiltse oock castyden.
Een kindt dat opghevoedt wordt in verderf en zonden,
T' verschrickt den Vader, nae Syracks oorconden,
De Ouders, die haer kinders goet exempel gheven,
Maken dat de jonghe lieve jeughden leven
Als planten van Olyven aen den Water-gracht,
Ter contrary, die quaet exempel hebben voortghebracht.
| |
| |
Neemt merck aen den slappen Priester Ely slecht,
Die zyn kinders met haer boosheyt niet strafte oprecht,
Is ghevallen swaerlyck in Gods grammen toren;
Godt belooft Elys sonen te dooden, o Ouders vercoren,
Dus straft, geeft goet exempel, en wiltse opvoeden
In Gods vreese, spaert somtyts geen roeden,
Lacht niet in haer boosheyt maer straftse daerommen,
Opdat ghy met haer niet comt in 't eeuwig verdommen,
De kinders, derf Salomon wel stoutelyck schryven,
Datse door d' Ouders verloren oft behouden blyven.
Nu sal ick u gheven, (o Ouders) een leeringh reyn,
Dat ghy haer sult leeren alle ghemeyn,
Leertse met den jongen Tobiam reysen,
Leertse sachtmoedigh zijn, geen quaet prysen,
Leert u kinderen verwinnen des vyandts strydt,
Leert u kinders van zonden ophouden, tot bidden altyt.
Leert haer sondigh leven beteren door Gods gracy,
Leert haer, dat sy niet en comen tot murmuracy,
Leertse tranen drincken met David als Wyne,
Leert haer hoe de verdoemde ontfangen pyne.
Leertse eendrachtigh, ootmoedigh zijn, en wys van daden,
Dit doende sult ghy haer van zonden ontladen,
Straft u kindts zonden met bedruckte wangen,
Leertse Godt vreesen met een vyerigh verlangen.
Summa, geen quaet exempel laet haer verwerven:
Want het goet wint Gods Ryck, t'quaet eeuwigh sterven.
| |
De derde vermaninghe ende lectie tot den kinderen, dat sy haer ouders sullen eeren
Myn beminne kinders hoort myn intentie,
Wilt u Vader en Moeder betoonen alle reverentie,
| |
| |
Want de Schriftuer seyt: Soo wie zijn Ouders eert,
Volbrenght Gods ghebodt lief ende weert.
Een wys soon laet hem van zyn Vader onderwysen:
Maer een spotter hoort men de castydinghe misprysen.
Wie castyninge ende onderwysinghe laet vaeren,
Cryght armoedt en schande, druck en beswaren.
Die menichte der kinderen begeert Godt niet,
Die onghetrou zyn, onnut, en geen boosheden ontsiet:
Want beter is een soon, die bemint Godt en zyn Gebodt,
Dan duysent kinderen, die elcken doen verdriet en spot.
T'is beter sonder kinderen te eynden dit leven broos,
Dan achter te laten veel kinderen Goddeloos;
Want door een wys Mensch wordt de Stadt gesalveert.
En door een sot wordt de gantsche Stadt gheraseert,
Die zijn Vader doet goet sal langh leven ghenaken,
En die zijn Vader gehoorsaem is sal zyn Moer vermaken,
Want de Heere seyt, wilt dit bemercken,
Die den Heere vreest, eert zijn Ouders t'allen percken.
Des Vaders gunste de Huysen fundeert,
Sy houdtse vast staende end' onghemineert,
Der Ouders vloeck stoot de fundamenten omme,
Verblijdt u niet in uws Vaders lachter als de domme:
Want t' is u eere niet, maer schandt, die ghy soeckt.
Die haer Ouders onteeren zijn van God vervloeckt,
Der kinder glory is haer Vaders eer in alle Landen,
Ende een Vader sonder eer is des kints schanden.
O kinderen neemt waer uws Vaders oudtheyt teere
En bedroeft hem niet in syn leven tot geenen keere.
Ist dat hy com buyten zyne verstande,
Soo weest door medelyden goederhande,
Want de Barmherticheyt end' 't medelyden,
Dat ghy aen u Vader ghetoont hebt t'eenigen tyden,
En sal niet vergheten worden, nu noch nemmermeer:
| |
| |
End' als ghy in eenigh ghebreck zijt en verseere,
Sal u goedt ghegheven worden, want men sal u eeren
U weldaedt ghedencken, verstaet dit al,
In den dagh der tribulatiën, u zonden, die voor Godt stincken
Sullen smelten als ys voor der Sonnen blincke.
Och dat kindt is van gheruchte soo quaet,
Die zyn ouden ende ghetrouwen Vader verlaet.
Vervloeckt is hy, die zijn Moer aendoet leet en spyt,
En zijn Vader verstoort, zijn Moer veracht en benydt.
Een wys kindt verblydt zijn Vader als hy is beswaert,
Een sot bedroeft zyn Moeder, die hem heeft ghebaert,
Daerom rad'ic u kinders, houdt u Ouders van waerden,
Opdat ghy langhe leven meught op der Aerden,
En volherdt altyt in een goet propoost,
Een goet kind is zijns Vaders en zyns Moeders troost.
| |
Deughden, Puncten ende Leeringhen, die alle Menschen behooren te hebben, die Gods Rycke erven willen.
Een die begeert de deught te aencleven,
Ende voor den Heere Godtsaligh te leven,
En sal niet vergheten tot eenigen tyden
Zijn schult voor zijn Schepper te belyden,
Hem danckende smorgens en savonts spade,
Dat hy hem behoedt heeft voor quade,
Ende aenroepen voorts de Godtlycke macht,
Dat hy hem wil stercken in zijne cracht,
Daer nae overdencken zijn daghelycksche handel,
Dat hy daer inne oprechtelycken wandel,
| |
| |
Werckende ghestadigh in zijne beroepinghe fijn,
Dat nuttelyck ende profytelyck mach zijn.
Zynen Naesten te bedriegen met valscheyt quaet
Ofte schade te doen om eighen baet,
Sal men ghesradigh myden als een boose feyt,
Oock schouwen den ghenen, die sulx voorleyt,
En niet verquisten, dat hy niet lyde ghebreck,
Noch oock valle in de snoode giericheyt vreck,
Maer neerstigh arbeyden, om sijn nootdruft te winnen,
Nae alle sijn vermogen, oock stadigh besinnen,
Hem selven te recht kennen leeren,
Somtijts overwinnen en sterven zijn begeeren,
Der reden onderwerpen synen eyghen sin,
Niet soecken eyghen bate noch schandigh ghewin,
Maer verlatende alle weelde en ydelen lust,
In der leeringh Christi alleen soecken de rust,
Oock goede sorghe dragen over zynen Naesten,
Alle Mensche de hant te reycken alst hen gaet ten quaetste,
Den verdruckten voor te staen, en helpen den armen,
Den onverstandigen te wysen, en hem te ontfarmen
Over den ellendigen, noch tot geenen tyden
De gherechticheyt en redelyckheyt stellen besyden,
Noch strevelen hem niet of te vallen rebel,
Onderdanigh die Overheyt, door Gods bevel,
Die tot Regeerders des Volcx zyn ghestelt,
De goeden te beschermen tegen der boosen gheweldt,
Maer soeckende den vrede uyt alle zijn crachten,
Der deughden aenhanghen, 't quade verachten,
Opdat hy stervende een goede fame,
Ende om zynen deugden een eeuwighe name,
Naelaten mach, ende niet come in 't vergheten
Ghelyck een oudt cleedt als het is versleten.
| |
| |
| |
Deughden ende Puncten daer een Huysvader mede behoort verciert te zyn.
Schoone zeden al sonder hooghe moedt,
Luttel spreken, ende dat selve goedt,
Eerbaerlijck t'alen tyde nemen ende gheven,
Deught hanteren, ende vredelyck leven,
En met den goeden Menschen ommegaen,
Onrecht keeren, ende vromelyck wederstaen,
Beschermen zyn lyf, eer en goed, daer 't noodigh zy,
Coen, dapper ende ernstig zijn daer by,
Lust in 't gheloove en tot Godes woordt,
Daer door comt hem salicheyt voort,
Niet te antwoorden vreemde daden,
Vreckheyt en giericheyt versmaden,
Oock te maten connen verdraghen,
In noode bystaen zijn vrienden en maghen,
Tegen alle menschen vriendlyck en goedertieren,
Zijn Huysghesin in tucht wel te regieren,
Toesiende, dat hy alle dingen met vernuft aenwende,
Bedencken altyt het begin, middel end' ende,
Matigh, end' een yeder doen als hy woude,
Dat hem selven van hem gheschieden soude,
Waerachtigh, standtaftigh, redelyck en oprecht
In al wat hy doet, ghebiedt ende seght,
Die dees puncten vast houden can,
Wordt gherekent voor een wys Man.
|
|
Auteursrechtvrij