De historie van Belgis

Vierde Kapittel.

Van de Volkeren die by de komst van Julius Cesar in Gallien het land van Belgien bewoonden.

Volgens den beruchten Julius Cesar, in zyne bekende Commentarien of beschryving der oorlogen welke hy in Gallien gevoert heeft, waeren de Belgen, by zyne komst in hun land, in de volgende volkeren verdeelt: Rhemi, bewoonende de omstrekken der alsnu bestaende stad Riemen of Rheims, welke aen dat volk haeren naem verschuldigd is; Suessiones, bewooners der stad Suessones, alsnu Soissons, in Vrankryk; Bellovaci, bewoonende de omstreken der stad Beauvais, in Vrankryk; Nervios, waer onder de Centrones, Levaci, Pleumosi, Grudi en Gorduni behooren, bewoonende de Nervios het Doornyksche en een gedeelte van waelsch Vlaenderen, de Centrones de omstreken van Kortryk, de Le-

[p. 25]

vaci het oostelyk gedeelte van het gewezen hollandsch Vlaenderen, de Grudi de omstreken van Brugge en een gedeelte van het gewezen hollandsch Vlaenderen, de Pleumosi de omstreken van Veurne, Hondschote, Dixmuyde en Yperen, en de Gorduni den omtrek van Gend; Atrebates, bewoonende de omstreken van Atrecht; Ambianos, bewoonende de omstreken van Amiens, in Picardien; Veromanduos, bewoonende de omstreken van Noyon, in Picardien; Caletes, bewoonende het alsnu genoemt land van Caux, in Normandien; Velocasses, bewoonende het fransch gewest genoemt le Vexin; Morinos, bewoonende de zeekust omstreeks Boulogne, Calais, Grevelingen enz.; Menapios, bewoonende het overig der vlaemsche kust, het Antwerpsche en een groot gedeelte van Braband; Atuaticos, bewoonende het land van Namen en een gedeelte van Henegauw; Treviros, bewoonende de omstreken van Trier; Condrusos, bewoonende het gedeelte van het land van Luyk, het welk volgens hun Condros genoemt is; Eburones, bewoonende het grootste gedeelte van het land van Luyk, het Limburgsche en het land van Gullik; Caetesos, inwoonders van het gewezen hertogdom van Bouillon; en Poemanos, bewoonders van het Luxemburgsche. Zynde de vier laestgenoemde volkeren in het algemeyn onder den naem van Germanos bekend.

Over den waeren naem van die volkeren en deszelfs oorsprong heb ik verscheyde navorschingen gedaen, welke my hier ontrent doen gelooven: dat Neer-Veenen, het recht woord is van Nervios, en dat een gedeelte van Belgien, alwaer vele veenen of turf-gronden bestonden, door de Belgen daerom Neer-Veenen genoemt wierd, om dat dit gewest wat leeger lag als andere landen van Belgis; dat het gewest van Kortryk, het welk doorgaens uyt zandagtigen grond bestaet, door de Belgen Zand - Roede genoemt wierd, waer van de Romeynen het woord Centrones gemaekt hebben; dat een leeg en wak land,

[p. 26]

zoo als het gene der gewezene vier Ambachten is, daerom Leeg - wak genoemt is geworden, het geen oorzaek was dat de romeynen aen deszelfs inwoonders den naem van Levaci gaven; dat den naem van Gorduni voortspruyt uyt de teutonische woorden goor en tuyn, en aen de inwoonders der omstreken van Gend gegeven wierd, om dat hun land gooragtig en betuynt of bedykt was; en dat de Grudi, van wie het dorp Groede, in het land van Cadzand, nog een overblyfsel opleverd, alzoo genoemt zyn geweest van de gruyt, gruute of gorte, welke zy tot hunne gewoone spyze gebruykten en welke het gewest dat zy bewoonden in overvloed voortbragt.

Voorders heeft het my gedacht, dat de volgende etymologien of naemen - oorsprongen der Belgische volkeren niet geheel van waerschynelykheyd ontbloot zyn en dat het den leerzuchtigen en nieuwsgierigen lezer niet onaengenaem zal zyn de zelve alhier te vinden:

De Moriniers wierden alzoo genoemt van de moer-gronden, welke zy langs de vlaemsche kust bewoonden. De Veromandi wierden in het teutonisch Veir-mannen genoemt, om dat zy in het vaeren of veren op de rivieren zeer beoeffent waeren. Den naem van Atuatici, door Cesar aen de bewoonders van de tegenwoordige provincie van Namen gegeven, moet saemengesteld zyn uyt de teutonische woorden het was of het wat eiken (eenige eyken-boomen), uyt hoofde dat'er eenige eyken-bosschen aldaer bestonden, alwaer de druiden of barden (belgische en keltische priesters) zig ophielden. De Menapieren of Meinapieren, wierden alzoo genoemt van de myn-pieren of onderaerdsche gemeynde kuylen of pieren, welke zy bewoonden, om zig tegen den hevigen koude der strenge winters te bevryden. De Suessones wierden door de duytsers twist-sonen genoemt, uyt hoofde van hunnen ongerusten aerd, welken oorzaek was dat zy altyd met de eene of andere nabuerige natie in oorlog waeren. Den naem

[p. 27]

van Bellovaci komt voórt van de woordekens Belg en wakker (dapper), zoo dat die volkeren eygentlyk wakkere Belgen, of by verplaetsing dier woorden Belg-wakkeren genoemt wierden, waer van de romeynen Bellovaci gemaekt hebben. De Eburones zyn alzoo genoemt geworden, om dat zy heyden of eeden (bruyères) bewoonden, welke vol waterbronnen waeren, gelyk'er nu nog zyn te Spa en Aken, zoo dat daer aen den naem van hei-bronnen gegeven was. De Remi waeren alzoo genoemt van de riemen waer mede zy zig het lyf omgordden, waer van de stad Rheims tot hier toe nog Riemen in de vlaemsche tael genoemt is. De Condrusos eyndelyk, hadden hunnen naem bekomen van de teutonische woorden skonder en husen, en waeren aldus genoemt, om dat zy schoondere en gemakkelykere woonsteden hadden als hunne nabueren.