De historie van Belgis

XVIII Kapittel.

Van de aenbidding des Vuers, de oorzaeken der Afgoderye, en andere dingen.

Wy hebben hier vooren gezeyd dat Nemroth naer Persien trok, alwaer by de volkeren het vuer leerde aeubidden. Den bybel noemd deze afgoderye het Vuer te Chaldeën of Ur Chaldeorum; want de Chaldeërs hebben een vuer gebrand, om dat 'er by de heyligen die onder hun waeren, een vuer van den hemel gevallen was, het welk hunne offeranden verslonden had. Dit vuer word ook Orismada of het heylig vuer genoemd, de koningen hebben het op een peêrd voor hun laeten voeren.

Met dit vuer is de afgoderye in de weireld begonst, langen tyd eer men beelden gemaekt heeft. De Ismaëliten, het voorbeeld van Abraham verkeerd opnemende, en Abrahams andere kinderen, die hy by Chetura verwekt had, hoorende dat hunnen vader geprezen wierd om dat hy bereyd geweest had zynen zoon ter eer Gods te slagtofferen, betoonden ook zoo grooten iever om Godt te dienen, maer zy hebben den Godt van Abraham met 'er tyd vergeten en hunne goden zulke offeranden opgedraegen. Aldus is de gewoonte van menschen ter eere van de afgoden te slagtofferen eerst in Arabien en Syrien, van daer voord tot Carthago in Afrika, in Italien, Thracien en eyndelyk in Gallien of Vrankryk gekomen. Zoo arglistig handeld den helschen vyand met de kinderen der menschen, die hy menigmael, door eenen schyn van heyligheyd, weet te bedriegen en van den waeren godsdienst af te trekken.

[p. 53]

Van het voornoemd vuer der Chaldeërs schryft Rufinus, in het 11 boek zyner kerkelyke historie, aen het 26 kap., dat deze volkeren dit vuer (hunnen god) plagten om te voeren in alle landen, en dat zy daer mede bevogten alle andere afgoden der verscheyde provincien, op voorwaerde dat den genen die de overwinning behaelde, den oppersten god van alle zoude geagt worden. Dewyl de afgoden der andere volkeren gemaekt waeren van koper, goud, zilver, hout, steen of andere stoffen die voor het vuer moeten zwigten, zyn zy door het zelve beschaedigd of geheel verbrand geworden, en aldus heeft het vuer de overhand behouden.

Hier tegen heeft zig gesteld eenen priester van den afgod Canopus. Men bakt in Egypten groote aerde kruyken, die aen alle zyden vol kleyne gatjens zyn, die gebruykt worden om modderagtige en dikke wateren te klaeren. Hy heeft eene van deze kruyken genomen, alle de gatjens met wasch toegestreken, en die daer naer met verscheyde verwen laeten beschilderen. Dit gedaen zynde, heeft hy deze kruyk met water gevuld, het hoofd van een oud beeld (het geen van den koning Menelaus, zoo men zegt) daer op gevoegd en de zelve aldus gesteld als eenen god; de Chaldeërs zyn dan gekomen, en hebben deze gewaende godheyd insgelyks willen bestryden, maer als zy het vuer daer aen gesteken hadden, is het wasch van de gatjen afgesmolten, en het water is daer uytgeloopen waer door het vuer gebluscht wierd. Aldus wierd de eene afgoderye met de andere gekkelyk bespot. Op deze wyze zegepraelde den afgod Canopus over het vuer, waerom hem een beeld opgeregt wierd met kleyne voeten, eenen korten hals, eenen gezwollen buyk, en van agter insgelyks rond als eene kruyk.

Nemroth, gelyk eenige beweêren, heeft de volkeren niet alleen het vuer leeren aenbidden, maer daer uyt waerzeggingen gedaen, en gevonden heeft de duy velsche konst Gyromancie genoemd, wezende

[p. 54]

eene wichelaerye of waerzegging, die door of met het vuer gedaen word, in welke konst Mantho, de dogter van Tyresias (eene hermaphrodiet en de grootste waerzegster der Thebaenen), zeer ervaeren geweest is, gelyk Bocatius getuygd. Zy heeft ook de stad Mantua in Lombardien gestigd.

De gemelde konst word voor de oudste der Chaldeërs gehouden. Daer waeren nog vele andere waerzeggende konsten: als Chyromantia, eene voorzegging uyt de hand, aen eenige linien of trekken; Hydromantia, of voorzegging uyt het water; Arinomantia, uyt bylen en hellebaerden; Lecanomantia, uyt bekkens; Necromantia, door de aenroeping van doode menschen; Catroptomantia, uyt spiegels en meer andere; allegaeder bestaende in eene soort van wichelaerye die onnatuerlyk is en van de H. Kerk verboden word.