De historie van Belgis

VIII Kapittel.

Van Adam en Eva, hoe Caïn zynen broeder Abel doodsloeg, en hoe de menschen leefden voor den algemeenen Watervloed.

Wanneer Godt alle dingen wyzelyk en boven alle verstanden voorzigtiglyk geschapen en beschikt had, ja, gelyk den wyzen man, Sap. 11, zegt, alles in maet, getal en gewigt beschikkende, heeft hy, door zyn gebenedyd Woord (het welk de eerste idée^* van alle dingen is) willen maeken den mensch, dat edel en beschouwende schepsel.

Dewyl 'er aengaende de schepping van den mensch klaerlyk genoeg gesproken word in 't eerste boek van Moyses, zullen wy dit punt kortelyk voorby

* Idée (volgens de uytlegging der Platonisten) is eene forme boven de lichaemen, zielen en verstanden; enkel, zuyver, onveranderlyk, onverscheydelyk, onlichaemelyk en eeuwig.

[p. 23]

gaen, en alleen zommige geheymen aen den dag brengen daer de H. Schriftuer van zwygt.

Den eersten mensch geschapen zynde, wierd van Godt genoemd Adam, het welk rood beteekend, om dat hy gemaekt was van vogtige roode aerde, want zoodaenig is de ongebandelde zuy vere aerde, gelyk Josephus schryft, in zyn 1 boek der jodsche oudheyd, aen het 1 kap. Vele geleerde meynen dat Godt deze aerde genomen heeft van de plaets alwaer tegenwoordig de heerlyke en vermaerde stad Damasco staet, de welke, boven haere eygene grootte 14000 dorpen onder haer gebied heeft, en binnen haere nomvang 10,000 water-molens begrypt. Godt heeft Adam van daer overgebragt in het aerdsch Paradys, alwaer hy hem, van eene ribbe uyt zyne zyde genomen, maekte eene hulp en gezellinne, genoemd Eva, dat is, eene moeder van alle die leven; want men noemd eene vrouw in het hebreeuwsch Issa, gelyk Josephus schryft.

Vincentius verhaeld in 't 9 kap. van zyn 1 boek, dat dit geschiede op den zesden dag der schepping van hemel en aerde; dat zy op dezen zelven dag, die den eersten van hunne schepping was, het gebod Gods overtredende ontrent den middag, en korts daer naer, ontrent den 9 neren, (gelyk de Joden de ueren rekenen) uyt het Paradys gedreven wierden, van waer zy kwamen woonen in den akker van Damasco in Syrien, alwaer Adam geschapen was. Zy wierden beyde maegd zynde uyt het Paradys gejaegd (daer zy maer 7 ueren in geweest hadden) zoo Methodius meynd, waer naer zy malkanderen eerst vleeschelyk bekenden. Als Adam 15 jaeren oud was, won hy by Eva in houwelyk eenen zoon geheeten Caïn, welken naem verkryging beteekend, en daer beneveus eene dogter, Calmena genoemd. Vyf-en-twintig jaeren daer naer wierd hem nog eenen zoon geboren, die hy Abel noemde, welk woord rouw bedied, als mede eene dogter, aen de welke hy den naem van Delbora gaf.

Adam won by Eva nog vele andere kinderen, te weten in alles 30 zoonen en een diergelyk getal

[p. 24]

dogters, altyd tweelingen, een knegtjen en een meyskens te zaemen, welkers naemen Josephus in zynen tyd wel schynd geweten te hebben, maer nogtans niet genoemd heeft, ook heb ik die nergens in eenige boeken konnen vinden.

Adam was boven maeten schoon en wys, want hy gaf alle dieren hunnen naem, en deze benaeming kwam zoo wel overeen met ieders geaerdheyd, als of hy het binnenste van hunne natuer doorzien had, welke naemen der dieren by de Hebreeuwen nog ouderhouden worden. Eva was ook zeer schoon en subtiel, want zy waeren d'eerste proeven en handwerken van den Almogenden, indien ik my aldus mag uytdrukken, vermids Godt geene proeven noodig heeft. Adam, door zyne natuerlyke schranderheyd en vernuft, begreep hoe de aerde moest gebouwd worden om daer vrugten van te krygen, want zy bragt uyt haer zelven niet dan doornen, onkruyd en kwaed gewas voord. Van gelyken vond Eva, zoo men meynd, de maniere van het vlas te behandelen.

Men vind in zommige boeken, dat aen Eva, in een nagt-gezigt, zoude geopenbaerd geweest hebben dat het bloed van Abel in de handen van Caïn was, het welk zy, daer over grootelyks bedroefd zynde, aen Adam, haeren Heer, te kennen gaf. Adam, vreezende dat het zoo gebeuren mogt, en daer in wyzelyk willende voorzien, schikte deze zyne zoonen ieder tot een bezonder beroep: hy maekte van Caïn eenen akkerman en van Abel eenen herder of vee-hoeder, op dat zy met malkanderen dus te min twist zouden hebben, dog 't was ten opzigte van 't beroep niet dat Caïn tegen Abel met nyd bevangen wierd, maer om dat hy zag dat de offeranden van zynen broeder Godt aengenaemer waeren als de zyne. Abel, die onnoozel en opregt van hert was, offerde van zyn beste vee, en daerom nam Godt behaegen in zyne offeranden; Caïn, in tegendeel, nam van zyne snoodste vrugten, die op den weg verdroogd of anderzins onbekwaem geworden waeren, en dus versmaede Godt zyne giften,

[p. 25]

het welk hy zienelyk betoonde, met op de offeranden van Abel een vuer uyt den hemel te laeten daelen, dat de zel ve verslond, maer zulks gebeurde aen die van Cain niet, al waeren zyne schooven eene betere stoffe om te branden als de dieren van zynen broeder. Dit was dan de reden waerom hy hem, met het kaek-been van eenen ezel, versloeg in de velden van Damasco. Caïn deze deerlyke moord bedreven hebbende, zwerfde als eenen vlugteling op d'aerde, en Godt stelde in hem een teeken op dat hy zoude gekend worden, welk kenteeken (gelyk eenige willen zeggen) was, dat hy in zyne leden bevende of schuddende wierd. Adam, gelyk Frasiculus, de Temporum, zegt, was eenen heyligen man, alle de dagen zyns levens was hy vernufd en vemaerd door den geest van voorzegging. Hy heeft groote en langduerige boetveêrdigheyd gedaen, hy gaf zyne kinderen geboden der regtveêrdigheyd, gebiedende dat zy zig wagten zouden van het gezelschap van Caïn hunnen broeder, en dat zy zig in houwelyk niet zouden verzaemelen met zyne kinderen.

Godefridus van Viterben schryft in zyne kronyk, dat Adam aen zynen zoon Seth de dingen schreef die hy wist en kende van de schepping der weireld; Seth schreef en liet die aen zynen zoon Enos; en dit alzoo voord tot aen Noë, die de zelve aen zyne zoonen Sem, Cham en Japhet liet. Hier uyt schynt dat de letteren van Adam eerst zouden gevonden zyn; maer hoe zy genaemd wierden en wat gedaente zy hadden, is onbekend: dit schryft Gobelinus, in Cosmidromio. Men vind ook elders, dat Adam en Eva, zonder Caïn, Abel en Seth, met hunne zusters gehad hebben 100 zoonen, zoo den H. martelaer Methodius schryft. Dit is niet ongeloovelyk: want, gelyk Augustinus zegt, zy zyn niet alle geteld die'er op dezen tyd konden wezen; maer den propheet Moyses teld alleen de gene die 't begryp van zyn werk vereyscht, in de linie der geboorte. Eva heeft Adam overleeft, gelyk zulks blykt nyt hunne begraef-

[p. 26]

plaets tot Ebron. Eenige willen dat Adam eerst begraeven wierd op den berg van Calvariën, en vervolgens tot Ebron, uytgenomen zyn hoofd, dat in d'eerst gemelde plaets gelaeten wierd: daer naer, zoo Ambrosius zegt, is onzen Heer op den zelven berg gekruyst; waer van de gewoonte gekomen is dat de schilders het hoofd van Adam aen den voet des kruys stellen.

Voorders verhaeld Gobelinus van Viterben, dat Adam, Eva en hunne naerkomelingen,^o tot op den tyd van den watervloed geen vleesch nog visch aten, en ook geenen wyn dronken, maer by de vrugten der boomen, kruyden der aerde en melk der beesten leefden. Alsdan was het brood nog niet in gebruyk, gelyk den voornoemden Gobelinus zegt; maer zy bedienden zig in deszelfs plaets van boonen, die om deze reden in 't latyn nog faba à fagin genoemd worden. Dat Godt tot Adam zeyde: in 't zweet uws aenschyns zult gy uw brood eten, moet men verstaen op alle spyzen die de menschen plagten te gebruyken. Eerst wierd het koorn in eenen mortier gestampt, en daer naer is de manier gevonden om het zelve met molens te maelen, gelyk men tegenwoordig nog doet. Ook aten d'eerste menschen geene gekokte spyzen; waer uyt te bemerken is dat zy weynig vuer gehad bebben om te koken en te bakken, of om zig te warmen. Zy droegen pelzen en kleederen van schaeps-vellen, de kuylen der aerde waeren hunne huyzen, in de welke zy woonden gelyk de wilde dieren; of zy maekten hutten van rys en hout, om voor den aenval der beesten uyt het woud bevryd te wezen. Zy sliepen onder de lommer der boomen en struyken, in 't gras of heet zand, en akkerden het veld op eene andere manier als nu, want alsdan vond men geen yzer nog metael. Daer is ook voor den algemeenen watervloed geenen regen gevallen, maer het was altyd eene getemperde lucht en weder, waer door de aerde alle dingen in overvloed voordbragt, die door de overstrooming bedorven zyn. Dit schynd genoeg te blyken uyt de woorden van Hestius,

[p. 27]

die zegt, dat het de menschen zeer vremd scheen dat Godt in de diluvie zoo veel water van onder en van boven voordbragt.