De oorsprong en uytlegging van dagelyks gebruikte Nederduitsche spreekwoorden, tot opheldering der vaderlandsche moedertaal. Deel II
(1727)–Carolus Tuinman–
Auteursrechtvrij
[pagina 57]
| |
Maandelyke Levenswyze.JANUARIUS.
Mensis amat tepido Jani decurrere victu,
Et refici grato saepè liquore jubet.
Vena tibi nullos exudet secta cruores.
Sed calida fas est mergere corpus aqua.
De maand van Janus eischt dan warme spys ten dis,
En laat zich meer dan eens een lekkren beker schenken.
Maar weet dat dan geen tyd van aderlaaten is.
't Gebruik van 't warme bad zal 't lichaam dan niet krenken.
| |
FEBRUARIUS.
Februa olus, volucresque cibos odore palustres,
Esseque inertifica febre timenda solent.
Pharmaca tunc hauri, tunc scinde in pollice venam,
Et calido multum flumine membra fove.
| |
[pagina 58]
| |
In Februari zyn geen watervogels goed,
Noch tuingewassen. Acht die koortzich in het eeten.
Drink dranken. Laat ook dan uit uwen duim vry bloed.
't Is dan gezond in 't bad door warmte braaf te zweeten.
| |
MARTIUS.
Martius humores & terrae & corporis auget.
Tunc ratio est puri magna tenenda cibi:
Dulcia tum prosunt acri condita sapore.
Pharmaca non prosunt, venam aperire nocet.
De Maart vermeert het vocht van d'aarde en 't lichaam beid'.
Dan moet men zorge voor een zuiver voedzel dragen.
Zoet is dan nut, gesaust met ampre zerpigheid.
Geen dranken dienen, en men moet geen laaten wagen.
| |
APRILIS.
Frigore vim lentae revocat telluris Aprilis.
Tunc etiam est tenuis perque forata cutis.
Tunc intus sunt aucta magis, suntque omnia plena.
Solvere se venter, vena aperire jubet.
April herstelt de kracht den lang verkleumden grond.
Dan is het aardryk en de tedre huid ook open.
Inwendig is het al dan vol: en 't is gezond
Den buik te lossen, en dat laaten 't bloed doe loopen.
| |
[pagina 59]
| |
MAIUS.
Omnia jam florent, jam formosissimus annus,
Jamque sibi cuncti mollius esse volunt.
Balnea nunc cole, nunc sit pharmaca sumere curae.
Et tibi nunc misso sanguine vena fluat.
In Mey bloeit alles. 't Is in 't jaar de schoonste tyd.
Het zoekt zich alles dan op 't lieflykst te verheugen.
Gebruik nu 't baden en geneesdrank: maak u quyt
Het overtollig bloed door 't laaten: 't zal nu deugen.
| |
JUNIUS.
Junius & gaudet gelidis, & pascitur herbis.
Vivifico humori tunc inimica fuge.
Laetitia & recreët tunc mentem blanda voluptas,
Affligat corpus nec medicina tuum.
De maand van Juny neemt vermaak in koelte en kruid.
Vlied alles wat dan bloed en sappen zou ontstellen:
Maar zoek al wat u kan verlusten. Schei ook uit
Van 't lichaam door gebruik van mediçyn te quellen.
| |
JULIUS.
Aëris ignifluos intendit Julius aestus.
Hoc brevior somno tempore danda quies.
Balnea vitentur, nec venam tangere ferro,
Nec dominae petulans accubuisse velis.
| |
[pagina 60]
| |
Wanneer de Julimaand door zomerhitte blaakt,
Uw slaap zij kort. Gy moet het baden dan ook myden.
Dan zy geen ader door de scherpe vlym geraakt.
't Is raadzaam zonder vrouw dies tyds zich te gelyden.
| |
AUGUSTUS.
Ipse etiam Augustus somnum restringit, & escas,
Et Veneris cupidos gaudia ferre vetat.
Pharmaca nemo bibat, laceret neque corpora ferro,
Nec gelidas intra delicietur aquas.
Augustus wil ook dat men slaap en spyze spaar'.
Het schaad dan, minneluim wellustig te verzaden.
Gebruik geen mediçyn, noch laten. 't Heeft gevaar,
Wil ymand tot vermaak in 't koude water baden.
| |
SEPTEMBER.
Poma dat et gratos September ab arbore fructus,
Tunc etiam presso pascere lacte caprae.
Pharmaca nil prohibet tunc sumere, scindere venam,
Nec tunc externum vitet aroma cibus.
September toeft ons met bekoorlyk boomgewas.
Dan kan men kaazen van de melk der geiten maken.
Neem mediçyn en vlym; die komen dan te pas.
En, lyd uw beurs het, laat uw spyzen kruidig smaaken.
| |
[pagina 61]
| |
OCTOBER.
Octobri offertur venatio, vina, volucres:
Utere, nec dubites non tenuisse modum.
Sic tamen ut ne oneres nimio praecordia victu,
Cumque modo studeas non tenuisse modum.
October geeft ons jacht, en vogelvangst, en wyn.
Gebruik die: maar ô laat de maat zyn waargenomen.
Geef acht dat nooit uw maag mag overladen zyn,
Maar laat voorzigtigheid onmaatigheid betoomen.
| |
NOVEMBER.
Esse salutaris perhibetur mulsa Novembri,
Gingiber et dulcè fissile melle natans.
Tum neque saepe laves, Veneris neque sacra frequentes:
Ante senex tempus ne videare suum.
Men zegt, de zoete most is in November goed.
De gengberklauw, gelegt in honig, is te pryzen.
Onmaatigheid in 't bad en minlust zy verhoed,
Zo gy niet voor den tyd door ouderdom wilt gryzen.
| |
DECEMBER.
Juxta mense focum calidis utare Decembri.
Tunc jaceant mensis gramina nulla tuis.
Incidas capitis defensi frigore venam.
Cinnameoque tuus fragret odore calix.
| |
[pagina 62]
| |
Gebruik in Wintermaand een warmen haard en dis.
Gy moet uw tafel met geen moeskruid dan vervullen.
Laat ader in uw hoofd, dat warm gehouden is.
Men mag ook vrolyk uit gekruide kroezen smullen.
EINDE. |
|