Verraad op de Balkan

Niets nieuws?

Het verrassende aan de jongste ontwikkelingen rond Bosnië is hun voorspelbaarheid. Na de schertsaanval van de NAVO in december op een Servische luchtmachtbasis in Kroatië die niet eens had mogen bestaan, werd overal in Bosnië VN-personeel gegijzeld, ook al mochten we dat van de VN-autoriteiten niet zo noemen - dat zou het vredesproces in gevaar brengen. Daarna kwamen er geen luchtaanvallen meer en konden de Bosnische Serviërs hun gang gaan. De Contactgroep zocht de oplossing vervolgens in nog meer diplomatie, die evenveel opleverde als haar inspanningen in de voorgaande periode, namelijk helemaal niets.

Zes maanden later halen de Bosnische Serviërs hun zware mortieren en kanonnen weer weg uit de door de Verenigde Naties beheerde (‘bewaakte’ is een te groot woord) opslagplaatsen en

[p. 153]

beschieten naar hartelust de burgerbevolking in ‘safe areas’ als Sarajevo. Het ultimatum van de commandant van UNPROFOR wordt genegeerd, opnieuw wordt een luchtaanval ‘als signaal’ ondernomen en daarop volgt de gijzeling van bijna vierhonderd man van UNPROFOR, waarvan VN-woordvoerders in Zagreb nu verklaren dat deze was ‘ingecalculeerd’.

Vervolgens vergadert de Contactgroep en besluit tot meer diplomatie. Deze moet opleveren dat Slobodan Milošević de Bosnische staat volkenrechtelijk erkent. Als de sancties tegen de aanstichter van de oorlog in voormalig Joegoslavië opgeheven worden, dan wil hij dat vast wel doen, vertellen ‘goed ingelichte’ diplomaten nu al meer dan twee maanden.

En als Milošević dat nu doet, die erkenning? Wat stelt dat dan voor en wat verandert er dan? Sinds het uitbreken van de oorlog, nu bijna vier jaar geleden, heeft Milošević talloze overeenkomsten en wapenstilstanden getekend, zonder dat hij zich er ooit aan gehouden heeft. Vorig jaar ‘brak’ hij met de Bosnische Serviërs, althans met hun roverhoofdman Karadžić, en sloot de grens tussen Klein-Joegoslavië en het door de Serviërs bezette deel van Bosnië. Met deze ‘doorbraak’ was de internationale diplomatie geweldig ingenomen. Een deel van de sancties werd opgeschort.

Maar de Bosnische Serviërs worden nog steeds bevoorraad en gesteund vanuit Servië, terwijl een onbekend maar aanzienlijk deel van de officieren van het zogenaamde Bosnisch-Servische leger waarschijnlijk nog steeds deel uitmaakt van de (Klein)-Joegoslavische strijdkrachten. Dit alles is bekend in het Westen, maar om het ‘vredesproces’ niet te verstoren wordt er geen ruchtbaarheid aan gegeven. Milošević doet wat hij altijd heeft gedaan: hij speelt verschillende partijen op verschillende velden en houdt zijn mogelijkheden open. Hij heeft geen ideologische doelstellingen. Hij is alleen uit op behoud van zijn macht.

Dat deze man, die meer dan wie ook verantwoordelijk is voor het geweld en de oorlog, nu door de Westerse diplomatie tot laatste redmiddel is uitgeroepen, getuigt van het abominabele niveau van deze politiek, die nu al meer dan twee jaar wordt bepaald door Groot-Brittannië, Frankrijk en sinds vorig jaar ook Rusland. Die politiek is gericht op appeasement met de Serviërs en ze vereist de nederlaag en ontmanteling van de Bosnische staat. Al twee jaar

[p. 154]

lang verklaren Londen en Parijs dan ook om het hardst dat de oorlog in Bosnië voorbij is en dat de verliezers zich daarbij moeten neerleggen.

Die doen dat niet, en wel in de eerste plaats omdat zij geen enkele garantie van de Verenigde Naties of de Europese Unie kregen dat een aanvaarding van het verlies niet tot verdere Servische agressie zou leiden; later omdat de krijgskansen langzaam keerden. Dan de Russische kaart! Naar de Russen zouden de panslavistische Servirs in Pale en Belgrado wel luisteren! Daarvan is in het afgelopen jaar niets gebleken.

De Brits-Franse strategie is uitgelopen op een fiasco van formaat. Nog steeds wordt vastberaden doorgemodderd in de richting van het diepe deel van het moeras. Terwijl de Bosnische Serviërs de Verenigde Naties feitelijk en formeel de oorlog hebben verklaard, roepen Londen en Parijs om het hardst dat UNPROFOR neutraal blijft.

31 mei 1995