Verantwoording
Een groot deel van de hier opgenomen artikelen maakte in een andere vorm deel uit van mijn rubriek ‘Obiter dicta’ die tussen 1986 en 1995 verscheen in het maandblad Maatstaf. Eerdere versies van andere stukken zagen tussen 1979 en 1997 het licht in respectievelijk Het Parool, de Volkskrant, Vrij Nederland, Maatstaf, Socialisme & Democratie, Christendemocratische Verkenningen en Liberaal Réveil, terwijl de laatste bijdrage, enigszins gewijzigd, oorspronkelijk verscheen in de bij De Gelderlander in 1995 ter gelegenheid van het afscheid van Max de Bok als parlementair redacteur gepubliceerde bundel Afscheid en Engagement. Vijfendertig jaar aan het Binnenhof.
Bij het bewerken van deze artikelen is in het algemeen niet getracht ze naar 1997 te verplaatsen. Wel is, waar nodig, een naschrift A.D. 1997 toegevoegd