Geschriften van een intellectuele glazenwasser

De draagbare Tromp

[p. 390]

20 juni 2007 Niet beëindigd concept van Tromps laatste Parool-column

Deskundig advies

Elke tien jaar vindt de overheid dat er te veel adviesraden zijn. De laatste keer leidde dat tot de zogenaamde ‘woestijnwet’. In het vervolg mocht elk ministerie maar één adviesorgaan hebben. Zoals vaker in de ‘strijd tegen de bureaucratie’ was het wapen hier zelf bureaucratisch en formalistisch, want er mocht geen rekening worden gehouden met wat bestaande adviesraden deden en waarom. Bovendien bemoeien ministeries zich soms met heel uiteenlopende terreinen. Bij het inmiddels anders opgeknipte ministerie... (exacte titel nazien!). zou de ‘woestijnwet’, constateerde ik indertijd, logischerwijs moeten leiden tot de fusie van de Raad voor de kunst en de Raad voor de mondhygiëne tot een Raad voor het kunstgebit.

Inmiddels hebben de secretarissen-generaal van de departementen bij de opstelling van het regeerakkoord een gretig omarmd voorstel gedaan: om nu maar alle adviesraden op te heffen, met uitzondering van de Sociaal-Economische Raad (ser) en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (wrr). Volgens de beste bureaucratische tradities ligt aan dit voorstel geen enkele inhoudelijke argumentatie ten grond.

Vervolgens voeren de economische raadgevers aan dat de levensverwachting sterk gestegen is sinds de invoering van de aow.... (bron opzoeken!). Op grond daarvan adviseren zij de pensioengerechtigde leeftijd geleidelijk te verhogen tot 67. Dit is een op het eerste gezicht overtuigende argument, al is het wel op een uitgangspunt van bedenkelijk moreel gehalte gebaseerd, namelijk dat mensen langer moeten werken naarmate ze langer leven. Dat houdt dus in dat mensen gemiddeld nooit langer van hun pensioen mogen genieten dan bij de invoering van de pensioengerechtigde leeftijd van 65, ruim een halve eeuw geleden het geval was. Ik noem dat een bedenkelijk moreel standpunt.

[p. 391]

Alleen al op deze grond is het advies van de rea dubieus, want het volgt helemaal niet uit de feiten of cijfers. Het is niets anders dan een niet-geargumenteerde politiek standpunt.

Helaas slaat de rea in nog een fundamenteler opzicht hier de plank mis. Dat de levensverwachting stijgt betekent namelijk niet dat de mensen die nu 65 worden, veel langer leven dan degenen die die leeftijd een halve eeuw geleden bereikten. De voornaamste factor die de stijging van de gemiddelde leeftijd veroorzaakt is de vermindering van de kindersterfte, door betere leefomstandigheden en medische zorg. Het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds heeft een paar jaar geleden al voorgerekend dat de gestegen levensverwachting helemaal niet tot een langere levensverwachting voor 65-jarigen heeft geleid, ten opzichte van 1956. Het voorstel van de rea komt er daarom op neer dat mensen twee jaar minder van hun oude dag mogen genieten dan tot nu toe. Daar is vanuit economisch oogpunt natuurlijk veel voor te zeggen. Sterker nog: vanuit economisch oogpunt verdient het aanbeveling de samenleving zo in te richten dat mensen zo snel mogelijk na hun pensionering aan een korte en goedkope ziekte overlijden.

[p. 392]