Kasteel in Ierland

[p. 5]

Proloog

Nog niet lang geleden, in 1964 om precies te zijn, werd, door bemiddeling van de makelaar Dermot Ryan te Perthmoore, het landgoed Kilconlagh Castle, in het Westen van Ierland, aangekocht door Dr. Franz Krause uit Oltdorff am Neckar, Duitsland.

Het zogenaamde kasteel was ook toen al niet veel anders dan een ruim, maar onbeduidend buitenhuis, waar tamelijk veel grond bij hoorde dat zich in een lange strook uitstrekte tot aan de baai, Doonderry Bay, die uitkomt op de Atlantische Oceaan. De enige merkwaardigheid van het landgoed is een oude toren, waar een kleine geschiedenis aan verbonden is.

In 863 voer de Noorman Waldemar de Woeste met drie lange schepen en omstreeks negentig volgelingen Doonderry Bay binnen, en wist zich na een korte strijd in het omliggende gebied te vestigen. De Koningen van Munster (of Mumu, zoals het eigenlijk heette), die in naam over deze streek heersten, waren, als leden van de vervallende dynastie der Eoganacht, te zeer verwikkeld in de intriges van hun onderhorigen en de aanvallen van hun machtige buren om zich veel aan te trekken van een Noorman meer of minder aan de kust; en de omwonende Ieren, die aanvankelijk wel enige pijlen hadden afgeschoten, gaven hun verzet op toen zij merkten dat deze geen doel troffen en dat bovendien de gedisciplineerde Vikings (of ‘zwarte heidenen’) niet alleen overmachtig waren, maar bovendien zich beperkten tot het heffen van een lichte schatting en het verkrachten van alleen maar de alleraantrekkelijkste dochters, wie dat lot tóch overkomen zou zijn, wie nu ook de overheerser was. Slechts één plaatselijke boer, genaamd Neill Ui Reilly, volhardde in een zeker verzet; maar dat kwam omdat Waldemar zijn land had gekozen om er een kasteel op te bouwen, en zijn dochter Bronwen om die er als bijzit in te laten wonen. Naar verluidt schudde

[p. 6]

Neill Ui Reilly altijd de gebalde vuist wanneer hij Waldemar de Woeste zag passeren; en dat deze die groet meestal met een lichte speerprik beantwoordde scheen niet het minste verschil te maken voor de verbitterde Ier, zodat hij al van voren en van achteren met kleine littekens overdekt was voordat het kasteel (een plompe, vierkante toren) in 865 zijn voltooiing begon te naderen. De monniken, die in het Latijn de kronieken bijhielden, vermelden dat zij Ui Reilly tot geduld en berusting maanden, maar verzwijgen wat de mondelinge overlevering, vol Keltisch bijgeloof, aan deze verwoede patriot toeschrijft; hij zou zich namelijk verbonden hebben met een zekere Dairmuid, die alleen in het woud woonde, zich Druïde of tovenaar noemde, en door de bevolking gevreesd en vermeden werd. Op een nacht van volle maan verschenen de beide mannen, zo zegt de overlevering, voor de bijna voltooide burcht om er vreemde dansen uit te voeren en onverstaanbare spreuken te schreeuwen, waardoor de Noormannen (van wie men had mogen verwachten dat zij met een dracht stokslagen een eind aan de vertoning maakten) tot onmachtige dronkenschap vervielen, terwijl geheimzinnige zwarte en groene schimmen in razende wervelingen om de toren zweefden; tot Dairmuid met grote stem waarvan de heuvels beefden een eeuwige vervloeking over het bouwwerk en de vreemden uitsprak. Wij kunnen dit verhaal laten voor wat het is. Het schijnt, dat Bronwen korte tijd later het leven schonk aan een mismaakt dochtertje, waarna zij door Waldemar verstoten werd, en van Neill Ui Reilly wordt gezegd, dat hij stierf aan wondkoorts veroorzaakt door een van Waldemars speerprikken; het zijn de monniken die met enige voldoening melden, dat Dairmuid, Bronwen en het misvormde kind uitvoeren naar een onbekende bestemming in het Westen. Voor ons is echter van een zeker belang, dat door een toevallige omstandigheid de Noormannenburcht nooit geheel voltooid werd. Op een herfstdag in 865 stond Waldemar de Woeste aan de voet van zijn toren om toe te zien hoe de laatste steen op de trans zou worden aangebracht; maar door een onhandigheid van een der werkkrachten (een geronselde Ier, die daarna ter dood gebracht werd) kantelde de steen, viel, en verpletterde de geduchte Noorman. Zijn zoon Erwin, die onmiddellijk het bestuur over de ne-

[p. 7]

derzetting overnam, besliste dat er op de plaats van die steen een leegte in de trans moest blijven ter nagedachtenis aan zijn vader.

Het bouwwerk bleek van weinig betekenis meer nadat de Vikings eenmaal gekerstend en onderworpen waren; toen tweehonderd jaar later een zekere Philip le Triqueur, in de golf van de Anglo-Normandische veroveringen, er bezit van nam, was de sterkte al zover vervallen dat hij er geen gebruik meer van maakte maar in de onmiddellijke nabijheid ervan een eigen, nieuw kasteel stichtte, Kilconlagh Castle. Het is evenwel merkwaardig dat, terwijl in de aanhoudende troebelen die Ierland door de eeuwen heen teisterden, Kilconlagh Castle keer op keer afgebrand of anderszins vernield werd, de afgebrokkelde toren van Waldemar (door de inheemsen, tengevolge van een verdraaiing der historie, ‘Dairmuid's Tower’ genoemd) bleef staan, zij het dan overwoekerd met klimop en ander onkruid, met een ingestorte westelijke muur, en bekroond door talloze nesten van kauwen en raven.

De geschiedenis van het landgoed is overigens weinig interessant; weliswaar werd Kilconlagh Castle herhaaldelijk - en in steeds andere stijlen - herbouwd, maar de eigenaars schenen nooit in staat enig profijt uit hun bezit te trekken, en gingen meestal of naar de Amerika's om hun fortuin te zoeken, of naar Londen om het er door te jagen, terwijl het grondgebied door verschillende verkopen aanhoudend slonk. Tegen het einde van de negentiende eeuw bouwde de Engelsman Sir Alfred Plate een landhuis op de grondvesten van het kasteel (en in de schaduw van de Noormannentoren), maar hij beleefde er niet lang plezier van aangezien zijn verhouding tot een Ierse actrice hem eerst tot buitensporigheden, daarna tot bankroet en tenslotte tot zelfmoord leidde. Zijn erfgenaam, Major Thomas Edwards, voorheen van de Queen's Bengal Rifles, streefde er energiek naar het landgoed weer tot bloei te brengen, maar zijn pogingen waren zó energiek dat hij tijdens de troebelen van 1919 door pachters en dagloners werd doodgeknuppeld. Sindsdien stond Kilconlagh Castle meestentijds leeg, hoewel het door Edwards' erfgenamen voor verdergaand verval behoed werd. Elfhonderd jaar na de landing van Waldemar de Woeste werd het gekocht door Dr.

[p. 8]

Franz Krause, die de bedoeling had er een aardig, klein toeristenhotel van te maken.