Afrikaans, ons volkstaal. 71 theses, of stellinge, neergeleg en verklaar

Vyf-en-twintigste stelling.

Mar di Landstaal wortel oek in di geskiidenis van 'n volk.

Tot opheldering van di stelling geef ons eenige voorbeelde.

1. Deur di verre afstand en afbreking van gemeenskap met Holland het di behoudende aard van di Afrikaners hulle taal veul nader gehou an Hollans van di 17de en 18de eeuw as nuwer Wetse Hollans is. Dit het ons reeds onder di 10de Stelling opgemerk. So gebruik ons nog verskeie woorde uit ons Hollans wat di Hollander ni meer gebruik ni, soos kombuis ver ‘keuken,’ baatji ver ‘jas,’ onderbaatji ver ‘vest,’ ens. Ja, dis 'n uitgemaakte saak dat onse mense di oue Hollanse skrywers, soos à Brakel en Smytegelt beter verstaan as nuwe skrywers, soos Kuyper of Oosterzee.

[p. 65]

2. Dan het ons, hoe min oek, tog enige Franse woorde in onse taal gekry deur di Franse Vlugtelinge, soos andoeli, baljaar, differént, portevisite (deur), ens. Mar ons het meer uitdrukkings van di Franse taal o'ergeneem, byv. di dubbele ontkenning ni-ni ver ‘ne-pas,’ di ons-ons van ‘nous-nous’ (waar di Hollander ‘wy-ons’ gebruik, en waar di Fransman syn ‘nous’ in ‘ons’ en ni in ‘wy’ terug gesien het).

3. Daar moet 'n hele party Duitsers oek in di begin in di Koloni kom woon hê, want ons vind hiir 'n menigte Duitse famili-name, soos Hauptfleisch, Kruger, Hoffman, Oberholzer, ens. So vind ons dan oek enige, hoewel ni vele, woorde van Duitse afkoms, soos stewel, gewerskaf, dan-en-wan, vergange jaar, blits, ens.

4. Mar wat 'n mens oppervlakkig ni sou verwag ni, daar is meer Slamse of Oosterse woorde in ons taal opgeneem as Duitse en Franse same. Tog by nadenk is dit ni vreemd ni. Want, vereers vele Hollanse familiis wat hiir kom woon het was eers 'n tyd lank in Oos Indi'e en daar het hulle vele van di woorde angeleer. So het ons opgemerk in Holland in familiis wat lank in Oos Indi'e was, dat hulle vele van diselfde woorde daar gebruik wat ons hiir oek het. Dan word dit oek nog deur iits anders verklaar. Di Slamse is in di tyd mees hiirnatoe gekom ver aijas en koks; en sodoende het hulle op di kombuistaal en kindertaal veul invloed uitgeoefen. So het ons in di kombuistaal di woorde atjar, blatjang, boboti, borri, bredi, pinang, sosati, mébos, piringki, ens. En in di kindertaal, soos aija, alla! bakklei, bohaai, ens. Bowedien het ons nog enige Oosterse woorde in di gewone lewe, soos amper, baar en oorlam, baing, basaar, ens.

5. Soos reeds (onder Stelling 10) angemerk het ons verwonderlik min Engelse woorde tot nog toe in ons taal opgeneem. Tog is daar enige woorde sowel as uitdrukkings wat laat siin dat di Engelsman hiir amper 'n eeuw was, en wel as heerser. So is byv. verskillende spulletjiis wat di Engelse hiir ingevoer het bekend onder Engelse name, soos resiis, cricket, football, lawn tennis, (hoewel di spulletjiis sowel as di name mar by 'n betrekkelik klein gedeelte van ons bevolking bekend is), ens. Mar dan het ons oek enige uitdrukkings, soos di een, di ander een (hoewel ander oek van di Franse autre kan afkom), ingaan ver iits, enige mens kan dit doen, dit betaal ni, ens.