|
| |
| |
| |
Prologhe Van tvvee Personagien,
Den eenen ghenoemt T'ghemeyn Constminnende Hert. Den tweeden; T'ghemeyn Onverstant.
TIs wonder dat,, een minnaer die vol trouwen
Een maghet mint,, met hert, siel en gemoet,
Niewers en vint,, troost, baet maer tegenspoet,
Als hy sijn schadt,, moet deruen te aenschouwen:
Ia en noch badt,, als hy die schoonst der vrouwen
Niet wel en can,, sprecken naer sijnen sin,
Daer weet ick van,, want ick mijn schoon vrindin
Mijn leuen noot,, ghenochsaem en bekenden,
Hoe wel sy t'hoot,, deur afgonst noyt en wenden,
Noch met geschil,, my heeft te cleyn gheacht,
Maer dat den wil,, te bouen gaet de macht,
En dat my faelt,, de weet van lieflijck sprecken,
Als sy verhaelt,, met amoreuse trecken,
Veel dinghen die,, ontstecken mijnen geest,
Maer denckt eens wie,, eel heeren minst en meest,
Dat ick nu meyn,, anders mocht jmant dolen,
Ten is geen greyn,, die Venus hout ter scholen,
Noch die d'blindtwicht oyt raeckten metten strael,
Wat ist dan voor een nicht,, laet ons hooren v tael,
Soo weten wy't altemael,, tot een cleyn jollijsheyt,
T'is Redenrijck,, vol wete en vol wijsheyt,
Daer ick den pat,, recht voort om herwaert nam,
S'is mijnen schat,, s'is mijnder vreughden stam,
Stil en publijck,, dien ick haer tot mijn grijsheyt,
Ick staen al vast en kijck, maer eer ghy my op't ijs leyt,
Wie is sy, waer woont sy, dat aerdich seytsoene,
Rhetorica? sy woont met de Peoene,
Ghy thoont v slecht,, sijt ghy hier niet ghewent!
Van heer en knecht,, is sy gelijck bekent,
Ick looper nae,, door liefde als de koene,
Que wat en bles wel wat is daer me te doene,
Het staet v wel groene,, hoort wat desen haen craeyt,
Wat lotert v den key,, oft sijdy bewaeyt,
| |
[pagina xiiij]
[p. xiiij] | |
Ick bender af versaeyt,, eer ick v soepken proefden,
Een broot loose const die noyt jemant en behoefden,
Maer die menichen bedroefden,, met armoy hier int lant.
Hier in ons Brabant,, te bottegem gelogiert,
Maer wat t'geual,, my hier voor eenen stiert,
Die noyt en wist,, en weet, noch en wilt leeren,
V reden slist,, en wilt v van hier keeren,
T'is voor v nacht,, daer ick versaem wt jonst,
Want ghy veracht,, ons edel Reden-const.
Dus vrint vertreckt,, laet ons hier vrolijck leuen,
Neen ghy sijt wel gebeckt,, ghy wetes hem te geuen,
Maer wat sijdy voor een,, mach m'uwen naem niet weten?
Ick ben t'gemeen,, const-minnend hert geheten,
Dies mijnen geest,, van uwen vloeck is vry,
Int laest oft eest,, en dient ghy niet by my,
Daer ick by leef,, daer sout ghy doch by steruen,
Dat ick aencleef,, moet ghy onuerstant deruen,
Daer ick naer haeck,, dat maeckt v eenen schroom,
Dat ick genaeck,, dat dunckt v eenen droom,
Daer ick mijn rust,, om laet dat doet v slaepen,
Al mijnen lust,, berispt ghy mette aepen,
Ghy slacht den vos,, de druyuen sijn te suer,
Als eenen os,, valt ghy veel consten stuer,
Mits luyaerts schijn,, v dient tot een versoeten,
Om als een swijn,, in onuerstant te vroeten,
Ghy kiest gemack,, voor wetenschappen groot,
En ghy siet strack,, op d'oogen in het hoot,
Van die const mint,, om een splinter te soecken,
Waey Zoylus kint,, wou ick my eens vercloecken,
Om v te treen,, te recht op uwen teen,
Hoe sou ick heen, den balleck int gemeen,
Vry thonen ou,, ghy sout den loon genieten,
Maer ick vrees t'sou,, dees heeren al verdrieten,
Gaef, ick v t'sop,, dat ghy verdient te keur,
Oock waert den clop,, al voor een doots mans deur,
Wat wil ick t'hooft,, dan al met v staen breken,
Ia ick waer wel van sinnen berooft,
Sou ick hooren naer v preken,
Want constenaers treken,, sijn wy genoech gewent,
| |
| |
Wel de constenaers sijn al meest voor Lichtmissen bekent,
En dees Rethorijckers bent,, ick can oock wt vallen,
Wel waer toe is die nutt vry tot niet met allen,
Sy slachten den mallen,, die hen met ydelheyt quellen,
T'sijn doch meestendeel al schamel gesellen,
Sy dichten en mellen,, schier alle mans vicien,
En wat sijnt doch anders al dan supersticien,
Vol quade conditien,, niet weert een boon,
Nu merck ick dat ghy sijt een cloeck persoon,
Van gronde loos,, maer het en is geen wonder,
Voorwaer v voos,, snijt als den fellen donder,
Alst scorpioen,, steckt ghy met uwen steert,
Men siet v doen,, t'onrecht naer v begeert,
Om den bottaert,, in botticheyt te houwen,
T'is uwen aert,, publijck voor mans en vrouwen,
Maer segt waer in,, hebt ghy doch v vermaeck,
Bloyt my den sin,, t'is ommers een cleyn saeck,
Op dat ick mach,, met reden v betaelen,
Wel meest in al den dach,, jwers een pint te haelen,
Daer Duytschen en Waelen,, vergaderen op den stap,
Daer hebben wy ons vermaeck in vrolijcken clap,
Elck is daer euen rap,, om wat cluchtichs te vuyten,
En s'winters wermen wy ons den man voor twee duyten,
En somers gaen wy buyten,, op den nieuwen dijck oft suer-see,
Oft naer die haer-schans onser dry oft twee,
Naer Lijn Cox, naer Couwendael, oft naer d'middelste gadt,
Daer drincken wy voor cleyn gelt dick d'beste nadt,
Al sijn wy t'sauonts sadt,, dat is een cleyn schaey,
Want soo lanck alst dach is soo soecken wy de laey,
Dan ben ick oock een craey,, om te gelderen en te troeuen,
Om te trossenteren, te hocken en te snoeuen,
Ick wou wel eens proeuen,, die my meester waer,
En den besten verkeerder en ontsien ick niet een haer,
T'sy stil oft openbaer,, ick can spelen met hoopen,
Ia ick weet al wat op den terlinck mach loopen,
Niemant en sou my vercoopen,, oft connen doen loos,
K'had lest eenen boer voor die cost veel trecken boos,
Int onderstecken altoos,, geuende te cort oft te lanck,
Om soo goet spel te maecken naer sijnen danck,
Maer sijn const viel te cranck,, hy moest sulcx ontberen,
Wel en dat ist playsier, daer wy ons mè generen,
| |
| |
Om dick te vergeren,, en weynich te verquisten,
Ghy sijt een man voorwaer, ghy steckt vol listen,
Maer k'heb v vast,, in uwen eygen strick,
Waey botten gast,, laet ons met v beschick
Spotten te recht,, en wijckt ghy voor de reden,
Sy sijn wel slecht,, die soo den tijt besteden,
Ghelijck ghy doet,, soo ghy hier selfs bekent,
Reyn consten soet,, die acht ghy inpotent,
En sodt vermaeck,, wilt ghy doen bouen woonen,
Hoort nu een saeck,, ick sal v claer betoonen,
Dat Redenrijck,, heel nut is vol profijt,
En dat gelijck,, die son in't hoochst altijt
Staet schoon en blinckt,, tot een Iolijt der menschen,
En daer by schinckt,, den wasdom naer ons wenschen,
Aen elcke vrucht,, die wt der erden spruyt,
Dees vol genucht,, oock elleck voghel fluyt,
Om dat sijn aes door t'schijnsel wort bedeghen,
Soo segh ick baes,, dat oock in alle weghen
Den mensch versiert,, Rhetorica lof saem,
En lauweriert,, sijn hooft voor elck bequaem,
Door dat sy leert,, van pas spreecken en swijghen,
S'is weert geert,, men heeft voor haer sien nijghen
Monarchen groot,, die tot lust en vermaeck
Ontdeckten t'hoot,, voor die hielen de waeck,
Met dit reyn dier,, om dat hen wercken stichtich
Met fraey manier,, t'gemeynt waren verlichtich,
Door spelens raet,, den mensch gheuende moet,
Om leeren t'quaet,, te scheyden wt het goet,
Te-atren dicht,, tot spelen heel publijck'lijck,
Heeft Room gesticht,, soo t'noch blijckt autentijck'lijck,
Om dat de schaer,, des vollex met gemack,
Hoe groot sy waer,, sien mochten t'spelen strack,
Den appetijt,, en was hen geen vercleynte,
Om dat profijt,, daer wt quam voor t'gemeynte,
En dat die bot,, waeren en ongeleert,
Aensiende t'slot,, des spels werden bekeert,
Te mijen t'quaet,, om in geen straf te vallen,
En om naer staet,, te strijden aen de wallen
Van den vyant,, om te crijgen tot loon
Met eygen hant,, t'sy d'een of d'ander croon,
En om int claer,, hen vlijtigher te maecken,
| |
| |
Ginckmen hen daer,, voorstellen sulcken saecken,
Hoe Eneas,, wt Troyen nam die vlucht,
En hoe hy ras,, sijn vaeder met gesucht
Droech wt den brant,, naer t'schip dat quam geuaren
Tot daer aen t'lant,, met veel Troyansche scharen,
En hoe hy creegh,, Lauina tot een wijf,
Dies hem te deegh,, Turnus quam op het lijf,
Die hy met macht,, verwan gelijck den vromen,
Des t'Rooms geslacht,, van hem is af gecomen,
Weerom hoe dat,, de cloecke dry Horatcien
Streden voor d'stat,, tegens d'Albaensche natcien,
Dry tegens dry,, waer van vijf bleuen doot,
Dies Roomen vry,, gemaeckt wert d'ouerhoot,
Dan hoe Cestus,, Lucretia vercrachten,
Deur welck gecus,, sy t'lant in vrijheyt brachten,
Dan hoe Cocles,, de vyanden hiel staen
Met schilt en mes,, die seer sterck drongen aen,
Tot dat de brugg,, geheel was afgebroken,
Eer hy te rugg,, int water is gedoken,
Dan hoe den helt,, Mutius Scheuola
Met een gewelt,, veruolgden Porsena
Met moede fier,, om in sijn tent te moorden,
Den Cancelier,, hy in sijn plaets deurboorden,
Deur misuerstant,, dies hy (t'scheen eenen droom,)
Sijn eygen hant,, verbranden sonder schroom,
Sulcx daden veel,, oft ommers diergelijcken,
Met fray gespeel,, lieten sy t'volck kijcken,
Om dat de lien,, deur yuer metter spoet
Deur het aensien,, oock souden grijpen moet,
Om eer en faem,, deur daden te verweruen,
Op dat den naem,, niet licht en sou versteruen,
Dat is t'vermaeck,, dat ons comt tot profijt,
Daer niet een saeck,, van uwen appetijt
Leert noch en sticht,, het volck jet met allen,
Maer de bors licht,, om in armoed' te vallen,
Dus bid ick ou,, Onuerstant v vertreckt,
Van man en vrou,, sijt ghy wel weert begeckt,
Maer d'bodt geslacht,, en weldige houeerden
Heeft v geacht,, en hout v noch in weerden,
Deur dat de moyt,, den tragen valt te swaer,
Wort Const versoyt,, v volcht de meeste schaer,
| |
[pagina xviij]
[p. xviij] | |
Blijft die ghy blijft,, k'sal eewich Const verpachten,
En Hoe comt dan dat mense soo cleyn siet achten
Rhetorijckers geslachten,, ick vraecht v opt ronst?
Om dat den smaeck,, vergaen is vande const,
Deur Mars gebroet,, die bet dan viertich jaeren
Onder den voet,, des const hiel in beswaeren,
En mits den schat,, der cam'ren autentijck
In elcken stat berooft is al gelijck,
Ghy weet doch wel,, den armen wort versteken,
K'en geloofs niet,, souder anders niet gebreken,
Sy worden weerkeken,, soo men siet int gemeen,
Om datse de menschen altijt treen op den teen,
Dus worden sy den steen,, daer hen elck aen stoot,
De waerheyt en mach soo claerlijck niet worden gebloot,
Sy waeren bet gedoot die alle dinck openbaeren,
Sulcx seyden int gemeen,, die oyt botmuylen waeren,
In sulcx is al voorsien,, van wijse ouricheyt,
Ten can niet meer geschien,, t'schof isser voorgeleyt,
Ick vraech' v lieue maet,, kan ick my abuseren,
Als ick mijn wercken laet,, geleerde visiteren,
K'en ben oock niet soo slecht,, ick weet van voren wel,
Oft ick crom gaen oft recht,, int dichten van mijn spel,
Want Redenrijck leert ons de middelmaet wel houwen,
Segt dat ghy wilt, ick salse altijt schouwen,
T'mocht my wel berouwen,, trock daer toe mijnen sin,
Ick vraech wat profijt bringtse ter keukenen in,
Ick prijs t'geen dat gewin,, de menschen can schincken,
Maer wat gewin,, comt van tuysschen en drincken,
Dat ghy flus preest,, en achten voor vermaeck,
Wat ghy ons leest,, t'is een verkeerde saeck,
Dus mint ghy dou,, t'sal my tot consten keeren,
Blijft ghy vry schou,, ick soeck altijt te leeren,
Dus wil ick gaen,, besteden mijnen tijt,
Hoor hier blijft noch wat staen,, terwijlen ghy hier sijt,
Soo moet ick v met vlijt,, noch wat anders vraegen,
Ick neem dat ghy inde Rhetorijck schept v behaegen,
By nacht en by dach treckende dit swaer lamoen,
Moet' ghy daerom comen inde gulde van Peoen,
Die slecht is van faytsoen,, ja arm schier beswijckelijck,
Begeeft v lieuer tot een Gulde rijckelijck,
Die huys en hof publijckelijck,, met hauen hebben vermeert,
| |
| |
In sulcken Gulden sout ghy ommers bet worden geert,
Dit van my doch leert,, al heet ick d'onuerstant vrint,
My dunckt ghy sijt,, voorwaer al siende blint,
Dit is d'miskief,, dat my v meest doet haten,
Sou ick mijn lief,, om armoed' dan verlaten?
Soo waer ick wel,, een minnaer vol ontrou,
Dat ick rebel,, een deuchtsaem schoon jonckvrou
Deur Mars berooft,, sou laeten sitten weenen,
K'waer wel verdooft,, hoe sou t'hert soo versteenen,
Neen vrint sy blijft,, my lief in eer en deucht,
Wie op haer kijft,, sy is mijns herten vreucht,
T'sy west oft oost,, haer lof wil ick vermeeren,
En onsen troost,, staet op ons edel heeren,
Die vogden sijn,, al van dees reyne maecht,
Oft sy met pijn,, verscheurde cleeren draecht,
T'is in hen macht,, spijt al die haer verpletten,
Haer weer geacht,, in hoogen staet te setten,
Die eertijts was,, schier t'hooft van t'gansche lant,
Die op dat pas,, versierden gans Brabant,
Deur wercken veel,, in const niet om verclaeren,
Van heeren eel,, die haer Guld-broeders waeren,
Wiens naemen reyn,, bewaert sijn voor misual,
Soo groot als cleyn,, sy staen geschreuen al,
Hoe wel Atrop,, hen dooden als den dullen,
Wy hebben hoop,, hen plaets can weer veruullen,
Is den vaer doot,, het kint groyt weer met moet,
Oft t'kints kint bloot,, dat hebben wy weer goet,
Mach ons d'bestant,, den krijch doen gans verfoyen,
Ons blom playsant,, die sal noch wel volgroyen,
T'is scheyens tijt,, ghy haelt hier cleynen lof,
Staeckt v verwijt,, en blijft ghy euen grof,
Treckt al recht deur,, naer t'lant van Plompardijen,
Dat heb ick tot faueur,, daer blijft ghy besijen,
Dat moet ghy wel lijen,, waey constich gesel,
Sinckt ghy uwen sanck,, ick spel mijn spel,
Vaert altesamen wel,, ick gaen mijnder veerden,
Ia v voorstel,, is hier van cleynder weerden,
Daermen Const mint,, is onuerstant te veel,
Oock soo en dint,, hier getuys oft gespeel,
Dus ouer voet,, wil ick t'propoost oock staecken,
Eel heeren vroet,, wilt ons Prolog niet laecken,
| |
| |
Al is in const,, onweerdich van gewicht,
S'is wt reyn jonst,, by de Peoen gedicht,
En om v lins,, die dees Nymph compt besoecken,
Nu eenich sins,, in const te doen vercloecken,
Aensiet ons jonst,, wilt samen vrolijck sijn,
Nut met de const,, vry tamelijck den wijn,
Die het gemoet,, der wijsen can verquicken,
Wy gaen met spoet,, tot spelen ons nu schicken,
Een treurich spel,, sal hier worden verthoont,
Hoe met gequel,, vreekheyt de deuchden loont,
En hoe het gelt,, betouert meer de sinnen,
Dan het gewelt,, van een trouhertich minnen,
Dus geeft gehoor,, met ons in consten waeckt,
T'simpel oorboor,, van ons doch niet en laeckt,
Die met bescheyt,, dit doen om vreuchts vermeeren,
En die bereyt,, sijn om noch bet te leeren.
Troost v in Godt.
|
|
Auteursrechtvrij