Alle werken

[p. 580]

Bijlage III Toe-eygeningh. Aen de Amsterdamse minnaers.¹

Lief-Koosers,

Of, om beter te zegghen; gevangenen van zulcke ghevangenhuyzen daerghe nimmer de Vensteren van ontsluyten wilt, dat 'er de Zonne van uw' rede heur stralen in kan schieten: gheknevelde van zulcke banden, wier strikken u zoo lieffelik duncken, datge nimmer yets, ja de minste wensch, in 't werk stelt, om 'er van ontbonden te sijn; achtende uw gevangenhuyzen heerlijker dan de doorluchtighe ghebouwen, die de voornaemste van de werelt ooit op 't aenzicht der aerde bouden: uw' banden, van een beter deught dan Ariadnes draet, die Theseus weer uit Minos hof tot zijn begeerte hielp: prijsers van de ketenen die u gesloten houden, beminners der netten die uw' zinnen in de war helpen, en die nimmer de wapenen daer ge door verwonnen wordt, zoekt te verstompen, maer daeglijx meer, en meer op u te wetten, door de lust die u heur wonden geeft, ziet hier de Hoofse Clitie, die, als ghy, 't gevangen-huys der liefde, zijn banden, yzeren, netten, en wonden beminnende, in de zelve zoetheden is geraekt daer uw inbeeldingh u de overdaet zoo hoogh van prijst: zy heeft lang getoeft niet om middelen te zoeken, die u mogten raden, uw' ghevangen-huys, en banden te verbreken, en u de yzeren, netten, en wonden te doen verachten: Maer, in 't tegendeel, d'eene allengs te doen versterken, en d'andere meer, en meer te doen lieven, brenghende tot dit voorneem al heur gespeeltjes mee, daer een deel van een schoonder schoont vertoonen dan die van de Griexse Helena, die de Troyaense Vesten kon ontsteken, een ander schoonder hayren dan die van Danaé diemen zeyde in glants de Zon te tarten; weer een ander een heerlijker Majesteyt, dan die, die Cleopatra eer vertoonde, diemen zeyde een Godin ghelijk te wezen: dat deel een beter gelaet dan dat van de Coninginne Semiramus, dat men zeyde de gantsche Wereldt door heur waerdigheydt te verdienen, dit, andere vercierende gaven dan die van Penelope, diemen zeyde al te hebben dat ooit Natuur heur schepselen gaf: deze overtreffen met heur aenlockentheden dien vermaerden Dido, die heele Schepen, ja gantsche Vlooten in 'er Haven van Cartago lokten, op dat men Autaren tot heur lof oprichten, en endelijk voor de rest, heur deughden bereyken die van de Roomse Lucretia, die de beste geesten des werelts zoo veel tijdts heeft doen verspillen, om er² lof te schryven. Zodanighe, zeg ik, zijn 't dieze mede brenght, om u te vangen, binden, sluyten, en te wonden, op

1 Toe-eygeningh etc.: dit is het voorwoord van De hoofse Clitie, een werk van P. de la Serre, in een vertaling van J.J. Schipper (‘Schipper Jan’) verschenen te Amsterdam, in 1642. Het gebruikte exemplaar is dat uit de Amsterdamse Universiteits Bibliotheek, 355 H 1, 2. De tekst is uitermate slordig gezet. Vaak is bv. de apostrophe bij woorden als 't, 'k etc. geheel of gedeeltelijk weggevallen. Ik heb deze in die gevallen wel gezet. Noten bij de proza gedeelten van de nu volgende tekst zijn met cursieve cijfers genummerd.

2 er: haar.

[p. 581]

dat ghy u zonder op-houden over heur schoonheyt, Majesteyt, wezen, aenlokkentheydt, en deught verwondert, zy was 't die deze tot heur gespelen koos, zy is 't ook die nu komt, nu zy 'er de zoetheydt van ghesmaackt heeft, om uyt u alle zulcke te kiezen, die zich, door getrouwe diensten, de gunsten, en de waerde van dese waerde konnen waerdig maken: Voegt u vast in 't ront, 'k zie datse heur lieve mondt wil openen om ons door heur uytspraeck te doen hooren, wien zy³

Voor heur Minnaers zal verklaren,

Ziet, zy noems', ik stels' op maat
Rijkert: Six: twee Hasselaren:
Renst: Hoefslager: Mits: de raat:
Teuling: Ionker: Gillis: Kromhout:
Schoonhoof: Papenbroek: Sohier:
Van der Hoeven: Roeters: Rombout:
Bikker: Bekker: Buys: VVuitier:

Coning: Hudde: VVerrikhoven:

Boudewijn: Tengnagel: Kloek:
Bontemantel: Kerrikhoven:
Hulft: van Basse: van den Broek:
Helt: van VVaevren: Kalandrijne:
Houwens: Daeflaer: Schuyt: Reael:
Schryver: Veenman: Smout: Kolpyne:
De Marees: de VVilm: de VVaal:

3 Het hierna volgende gedeelte bevat een lijst van ‘Amsterdamse minnaars’. Van ieder van hen wordt later in kwatrijntjes meer gezegd (p 582 vlgg.). Een vergelijking van dit materiaal met Tengnagels befaamde lijst van ‘Amsterdamse poëten’ (Lindebladen, p 266 vlgg.) is zeer interessant. Schipper noemt weliswaar meer de ‘jeunesse dorée’ (velen van hen maken een jaar of tien later deel uit van de stadsregering!), maar niet zelden compareren dezelfde personen ook onder de dichters van Tengnagel, omdat deze nogal liberaal in zijn opvattingen over het dichterschap geweest is. Zijn lijst omvat iedereen die aan de liedboekjes meegewerkt had, voorzover hij de namen achterhalen kon, en ook nogal wat lieden die hem door anderen als dichters genoemd waren, zonder verder argument. Hierover staat het een en ander te lezen in de door Prins gepubliceerde processtukken.
Het Register van persoonsnamen (p 627 vlgg.) bevat ook de door Schipper genoemde personen, onder de aanduiding Clitie i en ii (i: de lijst die nu volgt, ii: de kwatrijnen. Beide zijn in regels verdeeld die in het register opgegeven worden). Noten bij deze gedeelten van de tekst zijn op regel genummerd.

[p. 582]

 

Moniks: Valkenburg: van Buren:

 

VVtten Bogert: van der Voort:

 

Sweers: van Balk: van Loon: van Duren:

20

Teller: van de Pol: Ryzoort:

 

Limburg: Goverts: Iut: Dablyne:

 

Duysent daalders: Noorman: Nuyts:

 

Domsler: Hobbezak: Godijne:

 

Lansman: Vlasvat: Stadlant: Duyts:

 

 

25

Schaep: van Keulen: Gragt: Viktrinus:

 

Nieuwenhoven: Zeep: Camay:

 

Van den Heuvel: Strik: de Flinus:

 

Bartels Ian: van Ryzen: Klay:

 

Vos: van Zoest: van Ryn: Persyne:

30

Born: van Os: van Geel: de Bara:

 

Ruyten: Flink: Colijn: Robijne:

 

Duyvendrecht: en Feytema:

Zy zwijgt, en ik bevin, heur genoemdt getal getelt hebbende, dat 'er een meer is dan zy ghespeelen heeft, zou 't oock zijn dat 'er een, die door de gulle zoetigheden te gulsigh te zullen smaken, van zoetigheydt zal sterven? Het zal geen bittere dood zijn; of zou 't een andere Hylas⁴ wezen, daer de liefde geen vat op heeft, en datse die, in gebreke blijvende, in sijn plaets wil voegen? 't schijnt schijn te hebben. Maer hou, wie zie ik daer de leste? Ho! 't is Iacob Feytema,⁵ die zal 'er voorzeker overschieten; of 't is dat hy door zijn koelheydt een, die al te heet mocht vallen, zal matigen, of een die te zwak is, uyt medoog, alzo hy zeer medogende is, te baet zal komen, is my onbewust, doch 't zy hoe 't zy, ick acht het zonder oorzaek niet; hy is een quant die 'er de Minste gunst niet van begeert, mits zy in zijn gedacht voor dooden gaen: maer 't zal best zijn dat ik my aen deze verborgenheyd niet veel laet ghelegen wezen, en u altsamen eens overzie, om te speuren, wat 'er ghezeght dient, om u aen deze schoonen bekent te maken.

Rijkert, dien ik Rijkert noemde

Met zyn weytsheyd, doch in schyn,
Maer die myn Lucretie roemde³
Van een goeden aerdt te zyn.

Six, om datje in uw leven

Niet dan waerdigheden toont,
Kon ik my gants niet begeven,
Datje hier zout zyn verschoont.

4 Hylas, vriend van Hercules die door een verliefde bronnymf meegesleurd werd in een put.

5 Over de geringe interesse van deze Jacob Feytama, of Feytema, voor het vrouwelijk geslacht, zie ook Tengnagels opdracht van de Lindebladen aan hem, p 207.

3 Kwatrijnen. 3 Lucretie: slaat ws. op D' onvergelijkelijke Ariane, een vertaling naar Desmarets door Schipper, in 1641 voor het eerst verschenen.

[p. 583]

 

En ghy, vroome Hasselaren,

10

Ik bemin u, en myn breyn,

 

Zoud u klaerlijk hier verklaren,

 

Was de plaets niet veel te kleyn.

 

 

 

'k Hoef van Renst hier niet te zeggen,

 

Want de waerheydt, hy staat schoon,

15

Weet zyn deughden uyt te leggen,

 

Op een ongemene thoon.

 

 

 

Hoeveslager, niet ter zyde

 

't Vryen staet u 't beste aen,

 

Ghy hoord op een Piramijde

20

Boven al de rest te staen

 

 

 

Schoone Mits, en zoete vryer,

 

Daer de schoonte zoo van daeght,

 

Waerje niet een goet bedyer,²³

 

Datje kreegh de schoonste maeght?

 

 

25

Raet, hoe zal 't geluk u treffen,

 

Als u lof zich door die schoon

 

Aen de wolken zal verheffen,

 

Op een Goddelijke toon?

 

 

 

Teulingh, laet de zon 'er stralen

30

Maer verschieten op de vloet,

 

Ghy zult wis noch Lauren halen,

 

Die met Mirthen zyn gevoet.³²

 

 

 

Lieve Ionkker, 'k moetje pryzen

 

Wantje dee dat ik te eer

35

Zal myn dienst aen die bewyzen

 

Dien ik 't toezeyde, en nu weer.

 

 

 

Gillis, ghy voor alle zaken

 

Hier niet buyten, 'k hebt gezien,

 

Datje Leeuwtjes keunt vermaken,

40

'k Moet u steeds myn dienst aenbiên.

 

 

 

Konje zoo de herten stieren

 

Van de Iuffers: Kromhout, Heer,

 

Alsje keunt het Vaendel zwieren,

 

'k Wed zy offerd' aen uw eer.

23 bedyer, van bedyen: succes hebben. Het woord kan overigens ook ‘advocaat’ betekenen.

32 Mirthen: de mirt is een altijd groene plant, h. waarschijnlijk als symbool van de liefde gebruikt, evenals in regel 52.

[p. 584]

45

Schoonehoven, die uw zeden

 

Zoo goedaerdighlijk vertoont,

 

Als de schoon 'er schoonigheden

 

Daer het beelt van in u woont.

 

 

 

Papenbroek, die geene bazen

50

In beleefdigheydt bezwijkt,

 

Hoe zal die zich konnen asen

 

Die van u de Mirthen strijkt.

 

 

 

Kon ik, 'k zou de eer-boom planten

 

Voor Sohier, dien braven geest,

55

Een der beste Musikanten

 

Van die zijn, of zijn geweest.

 

 

 

Van der Hoeven, fijn in 't spreken,

 

Doch daer yder een van zeyd

 

Dat geen deughden u gebreken

60

Om te raken aen de meyd.

 

 

 

Uw geluck magh niet ter zyen,

 

Roeters, 't is al reedlijk hoogh,

 

Zy magh u te wonder lyen

 

In de stralen van 'er oogh:

 

 

65

Rombout, ghy weet wel uw leven

 

Te beleven naer een maat,

 

Die, door yver aengedreven,

 

Geeft de wel-standt van uw staat.

 

 

 

Bikker, vol beleefde zeden,

70

Waerde Telgh van een stam

 

Die door hare waerdigheden

 

Ciert het maghtig Amsterdam.

 

 

 

Bekker, die uw licht doet dagen

 

In die geene die ghy vryt,

75

'k Loof je zult 'er noch behagen

 

Alse wis weet watje zyt.

 

 

 

Wil ik oogen op u zeden.

 

En uw deugden, waerde Buys,

 

'k Zouse graeg voor u ontleden,

80

Maer ik ben daer niet in t' huys.

 

 

 

'k Weet niet dat ik u zou kennen

 

Heer VVuittier, maer zo ik hoor

 

'k zou 'er al myn werk mee schennen

 

Stelde ik u niet mede voor.

[p. 585]

85

'k Zweer, o Coning, 'k zweer 't behaegt'er

 

Datje zijt in deze drom,

 

't Is ook reedlik, doch je draegt 'er

 

Noch geen maagre kaken om.

 

 

 

Hudde, die niet zyt de minste

90

In geluk, te meer zoo die,

 

Diem' in-gaf, houd de bezindste

 

Van 'er ziel, ghy denkt wel wie.

 

 

 

VVerrikhoven, die zwaermoedig,

 

Van de meengen wort gezeyd,

95

Maer u sprekent speurde spoedigh

 

Datje zyt de vrolijkheyd.

 

 

 

Fardenand, uw deugt moet blinkken,

 

Want ik zie, de vlugge Faam,

 

Doet 'er lof tot d'Hemel klinkken,

100

In uw Kaizerlijke naam.

 

 

 

Tengenagel, die, verschooven,

 

Door een ontrou, noch gewis,

 

In geluk, zal gaen te boven,

 

Die 'er van de oorzaek is.

 

 

105

Kloek, men zal u kloekert heten,

 

Als ghy u met uw gevry

 

Eens zo kloeklik gequeten

 

Datj' een Leeuwtje kryght aen zy.

 

 

 

Hansje, die 'er niet had tegen,

110

Zoom' uw naam een Iuffer brocht

 

Maer ik hebse niet gekregen,

 

Niemant heeft op jou gedocht.

 

 

 

Deze plaets dient ook niet ledigh,

 

Wel, naar wie zal ik toch gaen?

115

Kerrikhoven, die is zedigh,

 

Zedigheydt zal hier wel staen.

 

 

 

Hulft, die uw trou kon toonen

 

Aen u zusters, dat ik vry,

 

Zoo ik haer maer wou verschoonen,

120

U moght zetten in dees ry.

 

 

 

Ghy van Basse, die zoo louter

 

Van het kouten weet de kunst,

 

Noch waert ghy een zoeter kouter

 

Kreeghje van uw zon 'er gunst.

[p. 586]

125

Broek, die tuygt, hoe d'Aemstel pronkte¹²⁵

 

Met de roem die Grieken kreegh

 

Van die Troye eer ontvonkte

 

Toen 'er vuur in Paris zeegh.

 

 

 

Zou ik zulck een helt vergeten,

130

Die, als 't pas geeft, zich zoo quijt

 

'k Moght dan wel vergeetlik heeten

 

Neem uw plaets, Helt, 't is tydt.

 

 

 

Ghy verdient door uwe waerde,

 

Heer van Waveren, een van die,

135

Die ons Clitie eer vergaerde,

 

En die 'k een der schoonste zie.

 

 

 

Ieremie, kon ik de lieden,

 

Die ons Ieremie eer zongh

 

Voor u zingen, 't zou geschieden,

140

Maer niet kennend, hou myn tongh.

 

 

 

Houwens vrint, ik acht geen dreygen.

 

'k Weet je van de beste zijt,

 

Voor de beste wil ik neygen,

 

Mits ik daer myn plicht mee quijt:

 

 

145

Marten Daeflaer was de gene,

 

Daer ik hier van spreken zou,

 

Nu mooght ghy 'er Ian mee mene,

 

Want de aêr heeft al een vrou.

 

 

 

Schuyt vryt vreemt op vreemde wijzen,

150

Nu op die, dan deze zin,

 

En hy werpt 'er, wilt niet yzen,

 

Zomtijdts wel een vloekje in.

 

 

 

Ghy Reael, 't zou niet gelijken,

 

Datje niet myn Clitie zoud,

155

Met u eedlen aerd verrijken

 

Mits zy veel van 't eedel houd.

 

 

 

Schryver, kon ik hier beschryven,

 

Wat men van u schryven moet,

 

'k Zou hier by zoo kort niet blyven,

160

Mits 't uw waerde niet voldoet:

125 Broek: ws. Pieter van den Broeck, een van de twee auteurs van St. Nicolaes, al wordt er juist in dat gedicht, regel 1201, ook van een andere ‘Broeckje’ gerept (maar dat hoeft geen dichter te zijn). Waar in dit kwatrijn op gezinspeeld wordt is niet duidelijk. Vergelijk echter Sonneschyn regel 206 vlgg. (p 95), waarin ‘de broeklui’ met ‘Heleen’ in verband gebracht worden.

[p. 587]

 

Wat doet ghy een daegraedt dagen,

 

Veneman, het is een lust,

 

Iuffren, stont aen u het vragen;

 

Wiert hem 't vraegje niet bewust?

 

 

165

Wijsheydt is ons nu van nooden:

 

Schoone woorden staet nu by;

 

Hier wordt Smout ons aen gebooden,

 

Och! hoe ciert hy onze ry.

 

 

 

'k Docht niet datje hier zoud schijne

170

Kollepijn, maer doe 'k u docht

 

Voor een vrint van Kalandryne,

 

Heb ik u mee by gebrocht.

 

 

 

'k Docht van u myn reen te staken,

 

De Marees, maer toenje my

175

Zeyde, 'k zou het schaplik maken,

 

Kon ik 't zeker niet voorby.

 

 

 

'k Hou wat by, wie komt ons tegen

 

Die zich op doet als een Reus?

 

't Is de VVilm, zyt niet verlegen

180

Hy's niet quaet, onthaelt hem heus.

 

 

 

Vrind, die m'acht, een wijl voor dezen

 

Heel verkeerlijk, doch ik smaal

 

Noch verneem hoe ghy moogt wezen,

 

Dies schrijf ik u maer de Waal.

 

 

185

moniks, ik had u vergeten

 

Maer dat speurend was begaen

 

'k Bid my dat niet zy verweten

 

'k Doe u weer te beter staen.

 

 

 

Valkenburgh, gaeu in 't spreken

190

Zeggen zommigen, tot u spijt,

 

Doch aen my is klaer gebleken

 

Datje heel manierlijk zyt.

 

 

 

Zeker 'k kon niet langer duren,

 

't Was met my te bang gestelt,

195

Voor van Buuren by zyn Buuren

 

Op 'er order was verzelt.

 

 

 

Uyttenbogert, 't kon niet wezen

 

Dat ik u voor by zou gaen;

 

'k Weet zy hier noch vreugt uyt lezen

200

Alse uw naam hier vinden staen.

[p. 588]

 

Kluchtig spreken, staet nu achter,

 

Hier komt Vander Voort; ey ziet:

 

Stelt zyn veersjen wat bedachter,

 

Want hy houdt van boerten niet.

 

 

205

Zweers, ik loof u yemant porde

 

Want je hieltje dapper quaat

 

't Was geen zaek om quaat te worden,

 

'K zoek maar vrindtschap, en geen haat.

 

 

 

Ik moet tot uw lof wat spreken

210

't Vryen, Balk, daerje veel

 

Juffers herten mee wilt breken,

 

Eyscht u hier uw rechte deel.

 

 

 

Ghy, van Loon, kost ghy verkrygen,

 

d'Aller beste Mirthe Kroon,

215

Zouje wel naer hooger stygen,

 

Of u wenschen beter loon?

 

 

 

'K wist niet wat ik best van Duren

 

Aen, van Duren, schencken wou,

 

'k Doe hem buren by deez buren,

220

'k Docht het duursaemst wezen zou.

 

 

 

Zooje zulck een moght verzellen,

 

Teller, als ik 't puykje gis,

 

Zouje niet wel jaren tellen

 

Aen een tal dat telloos is?

 

 

225

Van de Pol, die d'ons laet varen,

 

En de Wtrechts vryen gaet

 

'k Twijffel, komend tot bedaren,

 

Of 't al recht is, datj' hier staet.

 

 

 

Ghy, Rijzoort, dien ik verbeyde

230

'k Ken uw wezen noch u aerd,

 

Doch ik kense die my zeyde

 

Datje zijt een Leeutje waard.

 

 

 

Limburgh, zou ik jou vergeeten,

 

Daer ik jou zo smeekend vond?

235

Neen, het knaaghde myn geweten,

 

Datje hier niet onder stondt.

 

 

 

Govers lof zal zoo noch schaatren

 

Dat 'er Venus zelf van preekt

 

Want hy doet ons tanden waatren

240

Als hy van zyn vryen spreekt.

[p. 589]

 

Wel, wie komt ons hier ontmoeten?

 

Ho! 't is Iut, hy wil 'er aen:

 

'k Zie het aen zijn schoorrevoeten,

 

Vrindt, ik wensch 't u wel te gaen.

 

 

245

't Weer wordt droef en doet my stillen

 

Met een grillingh; wat magh 't zyn?

 

Zou het ook wel reegenen willen?

 

Iae 't; och neen, 't komt van Dablijn.

 

 

 

Duyzendt-daelders, 'k lietj' in vrede,

250

Mits ghy zijt vol geestlykheên,

 

Deeje zoo de Iuffers mede;

 

Nu moet ghy dees plaets bekleên.

 

 

 

Hier komt Noorman ons ontmoeten,

 

Die in 't groeten niemant wijkt;

255

'k Wed hy zal noch anders groeten

 

Als hy eens de Mirthen strijkt.

 

 

 

Nuyts, wat zal ik u best zeggen

 

'k Weet ik zie wel yets aen jou:

 

Maer ik weet 't niet uyt te leggen,

260

Best ik dan myn rust nu hou.

 

 

 

Domlser, ik moetje vlyen

 

Want ik weet, je vlyd u mee

 

Alsje zyt in 't wuftste vryen;

 

Daer je vryen krygt 'er stee.

 

 

265

Hobbezak, weet ghy de zinnen

 

Van de Iuffers door uw dicht

 

Tot uw liefde niet te winnen

 

Zoo en windze niemant licht.

 

 

 

'k Zal van u uyt zessen spreken

270

Peeter, en van d'andre vyf,

 

Zal ik 't zoo by laten steken;

 

Steurje niet om myn bedryf.

 

 

 

Lansman, Lansman, ghy hebt vrienden

 

By het stuk, koom hier te gast;

275

Koom, ey koom, diem' u aendienden

 

Hebben 't my wel hoogh belast.

 

 

 

Vlasvat, die de goede zeden,

 

Dat een dappere deugt beduyt,

 

Met beleefdigheyd, en rede

280

Munten klaer ten oogen uyt,

[p. 590]

 

Stadtland, die niet wou vervreemen

 

Van beleefheydt, toen 't zoo schoon

 

Quam, om met uw twee te nemen

 

't Eerlik af-scheyd, Weldaens loon.

 

 

285

'k Zou met Duyts, wat duyts gaen handlen

 

Voor ons kennis, maer wat is 't?

 

Dit 's te kort een wegh te wandlen

 

'k Wou dat ik een beter wist.

 

 

 

Schaep, in dienje by de schapen

290

Die zoo menig voên met pyn,

 

Uw begeerde lust moght rapen,

 

'k Wedje dan geen schaep zoud zyn.

 

 

 

Ghy van Keulen, wilt verschoonen

 

Myn bestaen, om dat ik wou²⁹⁴

295

In vier Regels hier vertoonen

 

't Geen ik in geen hondert zou.

 

 

 

Gracht, wel eertyds heet in 't vryen,

 

Maer die 't nu zoo koel laet staen,

 

Datje, daerje eer pleeg te ryen,

300

Nu niet eens te voet wilt gaen.

 

 

 

Zoo uw Vaders goede zeden

 

Met de uwe zyn vergaert

 

O Viktrijn had ik geen rede,

 

Datje hier zoud zyn gespaert.

 

 

305

Nieuwen Hoven, geef geen kommer

 

Onverdacht, zal 't licht geschiên,³⁰⁶

 

Dat wel haest een andere lommer

 

U een beter luwt zal biên.

 

 

 

Klaesje Zeep, ik laetse praten

310

't Praten dat niet veel en stuyt,

 

Schoonse tuygen dats' u haten,

 

'k Lach met u heur haten uyt:

 

 

 

Sta, Camay, sta vast, ik kuyer

 

Op de trant van uw gevry,

315

Wantje zyt een droll'ge bruyer³¹⁵

 

In het stuk van kozery.

294 bestaen: poging.

306 onverdacht: ws. onnadenkend.

315 bruyer, van bruyen, een woord met een vrij vage betekenis. Hier iets als: handelen, te werk gaan. Hele passage betekent dan: Want op het gebied van de liefde haal je gekke dingen uit.

[p. 591]

 

Van den Heuvel, van geen Heuvel,³¹⁷

 

Maer gestooten van een schuyt,

 

Kreunje toch niet om dit euvel,

320

Hoop noch op een andere bruyt.

 

 

 

Strik, in dien je uw strikken schikte

 

Op een heel bedreven voet,

 

'k Wedje dan wel Iuffers strikte

 

In uw strik, daerj' u nu doet.

 

 

325

Voeghtge niet te wel by dezen³²⁵

 

O Deflines, denck met my,

 

Dat 'er wat verschiedts moet wesen,³²⁷

 

In een ongemene ry.

 

 

 

Maer hoe kan Ian Bartels spreken

330

Van het vryen? 't heeft een klem;

 

Zou een Meyt 'er een gaen smeken

 

Van u al, zy smeekte hem.

 

 

 

Hoe! van Gijzen, zijtge een koozer

 

In het koozen van de Meyd?

335

't Kan wel datje zijt vry loozer

 

Als ik meen, ik laet 't gezeyd.

 

 

 

Klay, ik moest myn plichten schennen,

 

Die uw vrindtschap van my troont,

 

Zou 'k u voor geen Minnaer kennen,

340

Daer 't uw doen zoo Maer vertoont.

 

 

 

Vos, die niet naer d'aerd der vossen,

 

Gissen keunt op u gety,

 

Maer die zijt van deze lossen

 

Die niet weten van 't gevry:

 

 

345

Ghy, van Rijn, gaf ons de Rijn,

 

Zulcke hachjes, 'k zou vertrouwen,

 

Dat 'er elders Leeuwtjes zyn

 

Die de Ryn bevaren zouwen.

 

 

 

Kon ik met myn wenschen wenschen

350

Uw vernoegingh, waerde Zoest,

 

'k Zweer dat geen van al de menschen,

 

Hadde, 't geen ghy hebben moest.

317 Van den Heuvel: over een relatie van deze Van den Heuvel tot een meisje Schuyt kan men ook het een en ander lezen (of liever gissen) in St. Nicolaes, p 161, regel 419 vlgg. en in Lindebladen, p 255, regel 1067.

325 niet, tekst: nies.

327 verschiedt: keuze.

[p. 592]

 

Ghy Persijn, zoo 'k uw vernoegen

 

Met myn wil vernoegen kon

355

'k Zou my daetlijk daer toe voegen,

 

Op dat ik uw vrindtschap won.

 

 

 

Dat de Faam met koopre koonen.

 

Blaes op een Metale trant,

 

Dat zich Born hier vertoone

360

Met zyn veersen vol verstant.

 

 

 

Iuffers, deze plaets blyft open,³⁶¹

 

Dieje noemt, wil hier niet in,

 

Die het is mag dan gaen loopen,

 

'K doe het tegen niemants zin:

 

 

365

'k Weet u naam, want ziet ik schrijf' er

 

Ian van Geel, en wiltje 't niet,

 

Acht het voor een O in 't cijfer,³⁶⁷

 

'k Wil dat niemant leedt geschied.

 

 

 

'k Had uw naam wel uyt gaen wissen

370

Mits ik u niet ken, Bara

 

Maer ik mogtse niet wel missen

 

Wijlse spelt op Feytema.

 

 

 

Ghy meent in de Min te duyken

 

Ruyte, wel, zijt dan te vreen

375

Die zich in deez zaek gebruyken

 

Worden hier wel best geleen.

 

 

 

Flink, die aertig al de stralen,

 

Van het schoonste Leeutje zou

 

Levendig, naer 't leven malen,

380

Zoo zy 't u maer vergen wou.

 

 

 

Zoo belofte ons Maakt schuldigh,

 

'k Quyt my dan aen u, Colijn,

 

Want ik zeyde, wees geduldigh,

 

Ghy zult een van d'hondert zyn:

 

 

385

Mits ik eer uw Zuster stelde,

 

O Robijn, by 't eel geslacht,

 

Vreesde ik datje my zout schelde,

 

Zoo ik u niet mee gedacht.

 

 

 

Duyvendrecht, heel boven alle

390

Had ik zeker u gezet:

 

Maer wat is 't, het wou niet valle

 

D'andere hebbend my belet.

361 Volgens de opsomming hierboven, zou deze strofe over een zekere Van Os gaan.

367 cijfer, tekst: cijf'er.

[p. 593]

 

Feytema van 't ander leven,

 

Want je slaet uw hooft ter zy

395

Zieje een Juffer, ja maer even,

 

En ghy gaet 'er stil voor by,

 

**

 

Doch ik kan uw doen niet laken

 

Heur verkeeringh is een ragh

 

Daer men naeu weet uyt te raken,

400

Ia de vryheydt, diemen plagh

 

Lief te hebben, voeltme krenkken,

 

Is dat niet ons waerdste schat?

 

Zoumen daer niet meer op denkken?

 

Ja, ofm' is van 't rechte pat.

 

 

405

Zietm' op 't geen men in dit leven,

 

Voor het aller beste acht,

 

Daer Paree van heeft geschreven,

 

Dat men, zoomen niet 't geacht,

 

Of de zin te diep liet weyden,

410

Op de wellust, diem'er houd

 

In te wezen, 'k wed wy vleyden

 

(Dat 'er menigh na beroudt)

 

 

 

Ons niet met die vieze dingen;

 

Want dieze heeft naer d' aerd bezocht

415

Hoort men wel een liedtje zingen,

 

't Is zoo veel niet als ik docht.

 

'k Acht uw leven dan geruster,

 

Want ghy zijt van d'onrust vry,

 

Die de meengen voor een luster

420

Voor hen houden; wisten zy,

 

 

 

Met 'er oogen, te bespeuren,

 

Al de viesheydt die hun doen

 

Aen hen zellif doet gebeuren,

 

'k Wed het zou hen warsheyd voen.

425

'k Meen dit leven bet te schuwen

 

Als ik heb een wijl gedaen,

 

En my weer aen u te huwen;

 

'k Had ook zeker zoo veel schaên

 

 

 

Niet geleden, als ik lede,

430

En de schae bestaet in tijd,

 

Dien ik zoo vergeefs bestede

 

Dat me nu wel dapper spijt.

 

Zoudme zeker ook niet spijten,

 

Mits ik zoo heb door gebrocht

435

Dien ik moght met u verslijten

 

In de zoetheydt, die 'k eer zocht:

[p. 594]

 

Toen wy vrindlijk quamen schuylen,

 

d'Eene onder d'anders luwt,

 

En malkander strekte zuylen

440

Tot ons steunen, 'k hebt geschuwt,

 

Ia ik zeker, 'k moet bekennen

 

Dat ik onze vrindtschaps band

 

Van my zelve heb gaen schennen,

 

En my roofde van dat pand.

 

 

445

'k Zoum' ook wel te veer vergrypen;

 

'k Weet niet of het hier al voeght,

 

Dat ik gae myn zinnen slijpen,

 

(Boven al of 't u genoeght)

 

Om te spreken van ons zaken,

450

Daer een ander praetje dient;

 

'k Zal hier by myn reed'nen staken

 

Vaer dan wel, myn waerde vrient.

 

 

 

Want ik zie de tijdt my nooden

 

Om te komen tot die geen

455

Die my Clitie heeft geboden

 

Hier te stellen achter een:

 

Die meer houden van het vryen,

 

Dan het geen 'er tegen is,

 

't Is ook reen, mits hun verblyen

460

Hier meest aen gelegen is.

 

 

 

Lieve-koozers, die in 't koozen

 

Van de Bloemen, die u oogh

 

Toonen Lelyen, en Roozen

 

En een andre Hemels boogh,

465

Daer men ziet twee Zonnen schijnen,

 

Daer de grootst maer eehe heeft,

 

Die uw quellingh doen verdwijnen

 

Als heur licht uw luyster geeft.

[p. 595]

 

Steurt u niet an al de reden

470

Van het geen uw doen betreft,

 

Of zoo zy de deftigheden,

 

Van het geen ghy 't hoogst verheft,

 

Niet genoegsaem hier vertoonen,

 

Maer, ay! ziet myn onmacht aen:

475

Wilt toch myn bedryf verschoonen,

 

'k Zweer 't om 't best wil is gedaen.

 

 

 

Koost u liefjes naer behagen

 

Zijt haer dienstigh, is 't uw wil,

 

Dats'er nooit zich van beklagen,

480

Hout te veele vryheydt stil

 

Diege moght van haer genieten,

 

Op dat ghy niet, te onverdacht,

 

Raekt in 't aller grootst verdrieten,

 

Daer ooit Koozer wiert gebracht.

 

 

485

Zedigh zyn van aerd, en zinnen,

 

Ons by veele heerlijk maekt:

 

En gestadigheydt in 't minnen,

 

Is van niemandt ooit gelaekt.

 

Wat hier meer by is te achten,

490

Zeyd de rede ons genoegh

 

Die zich daer in wil betrachten,

 

Zich vry vlijtigh by haer voegh.

Zoo is 't dat ick my hede meêdoe; maar de raet dieze my op mijn vraghen geeft, is dat ik u met malkanderen zal laten om springen, en alle heyl, en welvaert wenschen terwijl ik blyf

Vw E. allertoegenegenste Dienaer

J.J. Schipper.