Dagboek

[p. II]

Die tweede reeks

In 1911 het mnr. A.C.G. Lloyd, hoofbibliotekaris van die Suid-Afrikaanse Biblioteek in Kaapstad, onder die manuskripte in die Van Dessin-versameling 'n belangrike fragment van die dagboek van Adam Tas ontdek - wel nie 'n stuk van die oorspronklike dagboek nie (dit was al lank verlore) maar van 'n kopie wat in Den Haag gemaak is vir die verhoor van Tas en sy vriende in Nederland. Op aansporing van mnr. John X. Merriman het die Raad van die Biblioteek besluit om die dagboek te laat uitgee. Die redaksie is toevertrou aan prof. Leo Fouché; en in 1914 het die Dagboek van Adam Tas (1705-1706) verskyn, met uitstekende historiese verduideliking deur die redakteur. Aangemoedig deur die goeie ontvangs van die Dagboek het die Raad drie jaar later nog 'n werk uitgegee. Dit was 'n vertaling uit die Frans van baron Van Pallandt se opmerkings oor die Kaap (1803) wat indertyd deur die Nederlandse bewind onderdruk is. Ook dié uitgawe was 'n sukses.

Die welslae wat behaal is, het by Merriman en Lloyd die gedagte laat posvat dat na die voorbeeld van die Hakluyt Society in Engeland en die Van Linschoten-Vereniging in Nederland ook by ons 'n vereniging vir die publikasie van histories waardevolle bronnemateriaal gestig moet word. So is dan die Van Riebeeck-Vereniging gestig, met John X. Merriman as eerste voorsitter. Al in 1918 het die eerste uitgawe verskyn. Die Vereniging het sy werk ononderbroke en met groot welslae voortgesit. Verlede jaar het deel 50 die lig gesien. Baie gepas sluit die laaste van vier dele Selections from the Correspondence of John X. Merriman die eerste reeks af.

Verskillende oorwegings het die Raad van die Van Riebeeck-Vereniging laat besluit om ná die publikasie van deel 50 met 'n Tweede Reeks te begin. Die vernaamste redes was die volgende. Die oplaag van die eerste dele was klein, sodat dit vir 'n groot persentasie van ons lede van vandag onmoontlik is om 'n volledige stel van die uitgawes te bekom. Ruim die helfte van ons dele is al lank uitverkoop en verskeie is uiters seldsaam, en onbetaalbaar duur as hul op die mark kom. Die begin van 'n Tweede Reeks sal dit vir alle belangstellendes, bestaande lede en ander wat nou lid wil word, moontlik maak om 'n volledige tweede stel te besit. En verder: die uiterlik van ons uitgawes, soos dit meer as vyftig

[p. III]

A second series

In 1911 Mr. A.C.G. Lloyd, chief librarian of the South African Library in Cape Town, discovered among the manuscripts in the Dessinian Collection an important fragment of the diary of Adam Tas - not indeed a part of the original diary (that was long since lost) but a copy made at the Hague for the hearing in the Netherlands of Tas and his friends. With the encouragement of Mr. John X. Merriman, the Library's Board decided to have the diary published. The editing was entrusted to Prof. Leo Fouché, and in 1914 the Diary of Adam Tas (1705-1706) appeared, with outstanding historical notes by the editor. Heartened by the good reception of the Diary, three years later the Board published another work - a translation from the French of Baron van Pallandt's observations on the Cape (1803) which had been suppressed by the Dutch government of the day. This publication was also a success.

As the result of this success Merriman and Lloyd conceived the idea that following the example of the Hakluyt Society in England and the Linschoten-Vereniging in Holland, a society for the publication of historically valuable source material should be established in this country. Thus was the Van Riebeeck Society founded, with John X. Merriman as its first chairman, and in 1918 the first publication appeared, since when the Society has continued its work unbroken and with great success. Last year Vol. 50 was published and most fittingly the first series was concluded with the last of four volumes of Selections from the Correspondence of John X. Merriman.

Various considerations decided the Council of the Van Riebeeck Society to begin a Second Series after the publication of Vol. 50, the principal being the following. The printings of the first volumes were small so that it is impossible for a large percentage of our members of today to acquire a complete set of the publications. At least half of our volumes are out of print and several are extremely rare and highly priced when they do come on the market. The beginning of a Second Series will enable all those interested, both existing members and others who would like to join, to acquire a complete second set. Further, the appearance of our publications as designed 50 years ago, is no longer acceptable to the taste and typographical requirements of today. The start of

[p. IV]

jaar gelede beplan is, beantwoord nie meer aan die smaak en die eise van tipografiese versorging van vandag nie. Die begin van 'n Tweede Reeks gee ons die geleentheid om formaat, band en tipografie meer in ooreenstemming met moderne idees omtrent boekversorging te bring.

Die Raad het dit gepas gevind om die Tweede Reeks te begin met 'n bygewerkte uitgawe van die publikasie wat die vernaamste aanleiding tot die stigting van die Van Riebeek-Vereniging was, nl. Leo Fouché se uitgawe van die Dagboek van Adam Tas. Die boek het sy groot waarde behou en is vandag baie seldsaam. Ons Tweede Reeks open dus met 'n belangrike publikasie, en tegelyk eer ons 'n man aan wie ons groot dank verskuldig is.

Voorsitter
11 Augustus 1970

[p. V]

a Second Series affords us the opportunity of bringing format, binding and typography more into line with modern ideas of book production.

The Council has found it suitable to begin the Second Series with a revised edition of the publication which was the main cause of the foundation of the Van Riebeeck Society, namely Leo Fouché's edition of the Diary of Adam Tas. This book has preserved its great value and is today very rare. Our Second Series opens therefore with an important publication and at the same time we honour a man to whom we are deeply indebted.

Chairman
11 August 1970

[p. VI]

DAGBOEK VAN ADAM TAS

1705-1706

Uitgegee deur

Leo Fouché, B.A. (Kaap),

Ph. en Litt. D. (Gent)

en hersien deur

A.J. Böeseken, B.Ed. (Kaapstad),

M.A. en D.Phil (Stell.)

Engelse Vertaling deur

Dr. J. Smuts, M.A., Ph.D. (Kaapstad)

TWEEDE REEKS Nr. 1

VAN RIEBEECK-VERENIGING KAAPSTAD 1970