Parochieboek van Iseghem, gevolgd door de levensbeschrijving des H.Hilonius

§ XXXII.
Aloude fondatien van kerkelyke diensten, enz.

De stichtingen van jaergetyden, missen en andere kerkelyke diensten zyn, buiten twyfel, zoovele getuigenissen van de religie en godvruchtigheid des volks, zoo dat men zeggen mag: hoe meer fondatien, hoe meer geloof. Welnu, indien, naer 't schynt, de gefondeerde kerkdiensten als een geestelyke barometer van de godvrucht der parochianen

[p. 315]

mogen genomen worden, zoo kan men daeruit besluiten dat Iseghem, van onheugelyke tyden, zich onderscheiden heeft door zyne verkleving aen 't katholyk geloof, en door zynen iever tot de godsdienstige oefeningen.

Ten verzoeke van de Apostelyke Majesteit de keizerin Maria Teresia, toegestierd aen al de bisschoppen van Belgenland, wierd de Eerw. heer pastor Braye, in 1772, door de kapitulaire vikarissen des openstaenden bisdoms van Doornik, gelast een lyste te maken van al de bestaende fondatien in de kerk van St. Hilonius. Om te voldoen aen de bevelen der geestelyke overheid, vergaderde de pastor, naer zyn beste kennisse, al de gefondeerde kerkdiensten op eenen boek, die nog bestaet, en waerin men ziet dat dezelve, zoo in jaergetyden, als in missen tot 86 beliepen, zonder een dagelyksch lof, genoemd: Salve quotidianum en omtrent 150 andere loven mede te rekenen. Men ziet uit de oudste fondatien dat de Eerw. heer pastor van een jaergetyde genoot 3 schelen Paris. (6 oordjes), en naderhand 4 schelen; terwyl de kapellanen en koster elk 2 schelen ontvingen.

[p. 316]

Doorgaens deden de stichters hun jaergetyde verzellen door uitdeeling van brood, waerin eenig geld moest gestoken worden, zoo als: een zesken, of een oordje, of een halve stuiver; boven het brood vereerden zy ondertusschen elken dischgenoot met een half pond boter of eenige haringen, somtyds voegden zy er laken of lynwaed by, of eene byzondere portie voor de arme zieken.

Waerschynlyk was het gefondeerd jaergetyde van Joos Paeldynck een van de oudste. Men ziet er uit wat het lynwaed en de wyn in oude tyden golden. Dit artikel zullen wy letterlyk laten volgen, zoo als 't geschreven staet op den boek, die gemaekt is geworden in 1772:

Joos Paeldynck ende Elizabeth Coubout zyn wyf: met distribu. van 30 broon van stuvers aen de aermen, ende 32 ellen en half lynwaet van 5 schelen pars d'elle om hemden aen 13 aerme vrienden ofte andere. Pastor 12 schelen ende een pinte wyn 3 schelen pars - met een wittebrood van een schele p 't saemen 16 schelen p; elcken capellaen 2 schelen p.

[p. 317]

In den ouden tyd zorgden de voormalige ingezetenen van Iseghem voor al de noodwendigheden der kerk: alzoo bestond er, van wege Joos Anne en Maeiken Brabant zyn wyf, eene fondatie die de toortsen bekostigde, dewelke in de processie van 't heilig Sakrament gedragen wierden, en daerenboven aen elken toortsedrager 2 schelen Par. schonk.

Men vindt in den ouden ligger, opgemaekt den 18 Januarius 1572, dat Jan van Ronneken en jufvrouw Martina Boussier zyne vrouw de voetwassching op Wittendonderdag stichtten, met uitdeeling van brood aen twaelf arme kinderen, en aen al degenen die den choor dienden.

Zelfs tot de olie welke in de kerklamp voor 't allerheiligste branden moet, wierd, ten minste, gedeeltelyk in 1708 gefondeerd. Ten dien gevolge was de disch belast jaerlyks twaelf schelen Par. olie aen de kerk te leveren.