Parochieboek van Iseghem, gevolgd door de levensbeschrijving des H.Hilonius

§ XIV.
Het kruis en de kruiskapelle.

Op 't einde van de stad, tegen de Hondstraet en Kastanjedreef⁽¹⁾, aen 't begin der

(1) Deze straet de Kastanjedreef genoemd, omdat dezelve plagt men kastanjeboomen beplant te zyn, droeg in voorige tyden, den naem van Wulfstraet, waerschynlyk ter oorzaek van de wolven, die oudtyds aldaer zullen genesteld hebben.

[p. 224]

Kruisdreef, staet er eene meer of min vermaerde kapel, alwaer, op de zondagen en feestdagen, voornamelyk uit den westen, vele bedevaerten gedaen worden. Eerstmael, naer het schynt, wierd er een enkel Kruis of Christusbeeld, of zoo men zegt, een Kalvarieberg opgeregt. De naem van Kruis, dien de kapel nog draegt, en het verhael van het derde mirakel, hieronder beschreven, laten zulks vermoeden. Naderhand, toen er eenige mirakels geschied waren, zal de kapel gesticht geworden zyn. De prins van Iseghem liet ze maken op zynen eigendom, waerschynlyk in het jaer 1750, vermits de eerste kermisfeest der Kruiskapel, den 3 Mei van den evengenoemden jare gevierd wierd. Dit heiligdom diende tot rust- of statieplaets in de processie van het H. Sakrament.

Nauwelyks was het Kruis opgeregt, of het veranderde den naem der straet van zyne standplaets. De Groenestraet, want zoo was haer naem, wierd de Kruisdreve genoemd en zy heet nog zoo. Ten dien tyde, dat is, rond het jaer 1700, noemde de straet (nu de Kruisdreve) zeer wel de Groenestraet,

[p. 225]

vermits men, links en regts, niets anders aentrof dan groene velden. Er stond niet een van die lange reeks huizen welke men aldaer nu, aen den oostkant der straet, gebouwd ziet.

Sedert het jaer 1828, is de Kruiskapel, by gifte van wege de prinselyke familie, de eigendom van Sint-Hiloniuskerk geworden.

Binnen het jaer 1747, zyn er vyf mirakels of wonderlyke genezingen geschied, zoodat het Kruisbeeld als mirakuleus aenzien wordt⁽¹⁾. De twee eerste wonderheden wierden bestatigd door wettelyke en openbare akten, geteekend door twee schepenen van Delporte; de andere wierden insgelyks bevestigd door akten, onderteekend door twee schepens van Sint-Pieters. Al de oorspron-

(1) Als katholyken, eeren wy de kruisbeelden van Jesus Christus; nogtans gelooven wy niet dat er in die beelden eenige kracht is, waerom wy die moeten vereeren; wy stellen ook geen het minste betrouwen op de beelden, wy vragen aen de beelden geene gunsten, geene gratien. Maer al de eer die wy aen de beelden bewyzen, stieren wy tot Christus zelven, die vertoond wordt, zoodanig dat wy, voor zyne beelden knielende, licht ontstekende of biddende, onze eerbewyzingen niet betoonen aen de beelden, maer aen Jesus Christus zelven, wien wy ons voorstellen.

[p. 226]

kelyke stukken zyn bewaerd geweest door wylen heer Karel Maes, die my toegelaten heeft dezelve uit te schryven. Nogtans moet ik er byvoegen dat deze mirakels maer steunen op het oordeel en gezag van zekere geloofbare persoonen, en niet verzekerd zyn door het onderzoek en de goedkeuring van den bisschop der plaets.

1^o Binnen de maend September 1747, wierd een man van Rumbeke, die zyne toevlugt tot het Kruis genomen had, op een wonderbare manier genezen. Michiel Scherpereel, want zoo was zyn naem, pointer der parochie en graefschepe van Rumbeke, was bykans stekeblind geworden, zoodanig dat hy schier geene hand voor zyne oogen zag. Na vruchteloos de voorschriften van zekeren engelschen oogmeester, die te Kortryk woonde, gevolgd te hebben, besloot hy drymael aen 't Kruis te gaen bidden, ter eere en gedachtenis van Jesus Christus, onzen Heer, die drymael zyn gebed in den hof van Oliveten herhaeld heeft. Zyn gebed wierd aenhoord: op 't einde der dry dagen kreeg hy zyn gezigt wederom, zoo als hy te vooren gehad had.

2^o Voornoemde Michiel Scherpereel, in huwelyke met Christina Lapaire, had ook een kind,

[p. 227]

genoemd Francies, oud omtrent acht jaer, hetwelk een velleken, of zoo men zegt, eene perel op zyn eene oog had. Na vele middelen vruchteloos gebruikt te hebben, besloten de ouders op zekeren avond, hun kind 's anderendaegs naer het Kruis te leiden, om aldaer van God zyne genezing te verzoeken. Maer, wat gebeurde er? Den volgenden dag opstaende, zagen zy dat hun kind zyn volkomen gezigt wederbekomen had.

3^o Op den XIX November 1747, was er een dochtertje van Iseghem, met name Maria Brigitta Remaut, die, kreupel zynde, zich, in een wagentje, voor den negenden keer, deed voeren naer het Kruis, om aldaer de gezondheid te vragen. Nauwelyks was Maria aen den voet van het heuveltje gekomen, waerop het Kruis stond, of zy begon te roepen tot den gekruisten Christus: God zal my, door zyne goddelyke hulp, helpen en genezen; ik ga tot aen het Kruis met Gods hulpe. Daerop zeiden eenige menschen, die aen 't Kruis zaten te bidden: Brigitta gy kont niet gaen. Maer, zy antwoordde: God zal my helpen en ik ga myne krukken aen het kruis opofferen. Inderdaed, Maria, vol betrouwen, kroop, over handen en voeten, tot op het bergschen, offerde hare krukken aen den gekruisten Jesus; waerna zy weder-

[p. 228]

kroop tot omleeg den berg; alwaer zy zich opregtende aen de verbaesde omstanders zeide: God heeft my geholpen; hetwelk zy met de werken toonde, van daer, te voet weggaende, zonder eenige hulpe. Uit dankbaerheid, ging zy dagelyks, na de novene, voort, te voet, tot het meermaels genoemde Kruis.

4^o Omtrent den zelfden tyd was er een kind, hetwelk in den ouderdom van omtrent vier jaren, met lamheid, doofheid, stomheid en een verdraeid gezigt beproefd wierd. Het heette Barbara Teresia Van Dommele. Zyn vader Martinus, koopman en winkelier binnen Iseghem, en zyn moeder Godelieve Van de Walle, na verscheidene heelmeesters te rade gegaen te hebben, die hun zeiden, dat er niets aen te doen was, deden het dochtertje, gedurende negen achtereenvolgende dagen, naer het Kruis dragen. Hun groot betrouwen op God was niet vruchteloos: eer de voornoemde dagen ten einde waren, was het kind volkomenlyk genezen.

5^o Omtrent de maend July 1747, wierd Jossyne Den Vogele, huisvrouw van Pieter Tanghe, beide wonachtig binnen Iseghem, gekweld met eene duisterheid in het gezigt, voornamelyk aen de linkerooge, dewelke heel dood of verstorven

[p. 229]

scheen te zyn. Zy beloofde het Kruis te gaen bezoeken om de genezing te bekomen. Van den tweeden dag van hare belofte en bezoeking, begon zy uit hare gemelde ooge te zien, dewelke van dag tot dag beterde, zoodanig dat zy volkomenlyk hersteld wierd.